Το πλεονέκτημα που μας στοίχησε

Όταν οι ανίκανοι αποτελούν την  ομάδα κρούσης, τι προκοπή να περιμένεις; Οι σημερινές πρωτοπορίες επιλεχτήκαν από τον άμαχο πληθυσμό, πώς να προσδοκάς την ανάσταση; Είναι προτιμότερο να χορέψουμε το χορό του Ζαλόγγου, αφού τα ρίξαμε στον αυτόματο πιλότο. Αυτή η απάθεια που οδήγησε στις προσωπικές διαδρομές, έχει κόστος. Το τέρμα κάθε διαδρομής οδηγεί στο ταμείο. Θα πληρώσουμε! Το άδικο είναι που δεν θα ξεχρεώσουμε.

Σήμερα τα σπαταλάω τα λόγια, γιατί η καταλόγηση ευθυνών, πρέπει να λάβει υπόψη της όλα τα δεδομένα. Όταν μάλιστα έχεις να κάνεις με  ρετάλια της πολιτικής, δεν μπορείς να αγνοείς και τα ελαφρυντικά. Να στείλεις στην κρεμάλα τη βλακεία;
Να εξαντλήσουμε το θέμα, για να έχουμε την συνείδηση μας ήσυχη.

Όπως και να ’χει,  εμείς  έτσι θα συνεχίσουμε.  Είναι ο εγωισμός, είναι η αξιοπρέπεια, είναι η αριστοκρατία με την καλή την έννοια, είναι που φθάσαμε πενήντα και ντρεπόμαστε τα παιδιά μας, είναι αυτή η ξεροκεφαλιά που κουβαλάμε αρνούμενοι να ξεπουληθούμε τώρα στα ξωκέντια; Δεν ξέρω, για κείνο που είμαι βέβαιος, είναι ότι από χέρι είμαστε χαμένοι.
Χαμένοι γιατί το επιλέξαμε, αφού ξέρουμε και γνωρίζουμε και εννοούμε, αλλά και τα καταφέρνουμε να μετατρέψουμε την ήττα σε νίκη. Ιδού:
Και τι μ’ αυτό που χάθηκαν οι εποχές, εμείς τις ζήσαμε και τις τέσσερεις και όσο η μνήμη τις επαναφέρει θα επιμείνουμε. Ας αντιστέκεται ο χειμώνας, το πολύ πολύ να μας αφήσει ανώμαλα. Είναι καταδικασμένος από το καλοκαίρι, που έγινε πλέον ο βασικός του αντίπαλος.

Άλλωστε το Πάσχα δεν είναι αυτό που θα ζήσουμε αλλά αυτά που έχουμε ζήσει.
Γι’ αυτό σας λέω, τι αξία θα είχε το φετινό Πάσχα χωρίς αυτά που προηγήθηκαν.
Ακόμα και σήμερα που η εποχή βάζει εμπόδια στις ήδη αδυνατισμένες μας αισθήσεις, εμείς με τις παρακαταθήκες μας, θα το γλεντήσουμε και έτσι.
Οι μυρωδιές, οι μουσικές και τα χρώματα παραμένουν ανεξίτηλα στην άοσμη και άχρωμη εποχή μας και εμείς έχουμε την τύχη να μας ξυπνούν. Τώρα που όλα έγιναν εμπόριο εμείς το προσπερνάμε…

Η εξουσία αποβλακώνει

Πέντε καραμπινάτες  περιπτώσεις από χθες μέχρι σήμερα,  με αναγκάζουν, να  επαναφέρω το θέμα με σαφή  προσδιορισμό.  Περισσότερο  το κάνω,  σαν  άσκηση  ψυχραιμίας    γιατί μπορεί η βλακεία να είναι ανίκητη, πρέπει όμως όταν  βρεθούμε απέναντι της,   αυτό να καθορίζει και τη στάση μας.  

«Δύο πράγματα είναι ατελείωτα: το σύμπαν και η βλακεία του ανθρώπου, όμως για το σύμπαν δεν είμαι ακόμα σίγουρος». Αυτή η φράση, αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Ο μοναδικός που κατάφερε να δώσει έναν πειστικό ορισμό στη βλακεία ήταν, το 1988, ο ιστορικός και οικονομολόγος Κάρλο Τσιπόλα: βλάκας είναι αυτός που προκαλεί ζημιά σε κάποιον άλλο αλλά παράλληλα δεν πετυχαίνει κάποιο πλεονέκτημα για τον εαυτό του ή ακόμα και υφίσταται ζημιά και ο ίδιος. «Η ζωή μας είναι γεμάτη απώλειες χρήματος, χρόνου, ενέργειας, ησυχίας και καλής διάθεσης, λόγω των απίθανων πράξεων κάποιου παράλογου πλάσματος που μας τυχαίνει τις πιο απρόσμενες στιγμές και ζημιώνει, ακυρώνει και δυσκολεύει τη ζωή μας, χωρίς να έχει απολύτως τίποτα να κερδίσει από τις πράξεις του», γράφει ο Τσιπόλα. Ένα πράγμα είναι λοιπόν ξεκάθαρο: η βλακεία έχει μια ευκρινή κλίση να μεταφράζεται σε πράξεις, και αυτό την καθιστά επικίνδυνη.
 

Η βλακεία είναι ασυναίσθητη και υποτροπιάζει. «Ο κίνδυνος της βλακείας προέρχεται από τον βλάκα που δεν ξέρει ότι είναι βλάκας», εξηγεί ο Τσιπόλα. «Αυτό δίνει μεγαλύτερη δύναμη και αποτελεσματικότητα στην καταστρεπτική δράση της». Ο βλάκας δε γνωρίζει τα όριά του, παραμένει προσκολλημένος στις πεποιθήσεις του και δεν ξέρει πώς να αλλάξει, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνει επ’ άπειρον τα ίδια λάθη.
Σε κλινικό επίπεδο, η βλακεία είναι η χειρότερη ασθένεια, γιατί είναι αθεράπευτη. Ο βλάκας έχει την τάση να επαναλαμβάνει πάντα την ίδια συμπεριφορά, γιατί δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τη ζημιά που προκαλεί και συνεπώς δεν μπορεί να αυτοδιορθωθεί. Ο βλάκας είναι σαν τα διαμάντια: παντοτινός.
Υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που γιγαντώνει τη βλακεία: η εξουσία. «Η εξουσία αποβλακώνει», έγραψε ο Γερμανός φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε. Τα άτομα που έχουν εξουσία τείνουν να πιστεύουν ότι, ακριβώς επειδή έχουν εξουσία, είναι οι καλύτεροι, οι πιο ικανοί, οι πιο έξυπνοι, οι πιο σοφοί από όλη την ανθρωπότητα. Εξάλλου, περιστοιχίζονται από αυλικούς, οπαδούς και κερδοσκόπους, που ενισχύουν διαρκώς αυτή την ψευδαίσθηση. Με αυτό τον τρόπο όποιος βρίσκεται στην εξουσία καταλήγει να διαπράττει κατά γενική ομολογία τις μεγαλύτερες ανοησίες.

Γι’ αυτήν τη βλακεία ο λόγος,  που δεν προκαλεί γέλια αλλά κλάματα…

Ήταν ακριβό το χαρτί και το μελάνι

Ζαλίστηκα. Ανέξοδες ηλεκτρονικές μαλακίες, στον μαγικό κόσμο του διαδικτύου, μας αδειάζουν το κεφάλι. Όπως και να το κάνουμε κάποτε υπήρχε ένα κόστος,  που μας ανάγκαζε να επιλέγουμε με ιδιαίτερη προσοχή, αυτά που θα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Ήταν ακριβό το χαρτί και το μελάνι.   Στην εικόνα τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σοβαρά. Μπορεί να έχει εξαλειφθεί  ο κίνδυνος να καεί το φιλμ, η υπερέκθεση όμως…   εκθέτει πολλούς επίδοξους  επιδειξίες. Όχι δεν έχω τίποτα με την τεχνολογία, απεναντίας, η κακή χρήση με βρίσκει απέναντι.

Το εισαγωγικό  ανάλογο  της διάθεσης,  μιας  μέρας που ξεκίνησε με βροχή, έβγαλε ήλιο και συνεχίζει με βροχή. Μιας  εποχής, που είναι και δεν είναι.  

 Ένα παλαιότερο, για να μπούμε στο κλίμα, που χρόνο με το χρόνο αλλάζει, αλλά και να θυμηθούμε ότι κάποτε υπήρχαν τέσσερεις εποχές.
Δεν είναι μόνο ότι η Άνοιξη  που αργεί να φανεί. Είναι ότι μπαίνουμε  στον Απρίλη και αυτό που φαίνεται μοιάζει με Άνοιξη της Αγγλίας.
Το λένε χρόνια, θα αλλάξει το κλίμα, διότι του έχουμε αλλάξει τον αδόξαστο. Θα αλλάξουν οι εποχές, διότι βρήκαμε μια κωλομηχανή, κλείσαμε τα παράθυρα και κάναμε τον Χειμώνα Καλοκαίρι και ανάποδα. Μπερδέψαμε τις εποχές και τώρα ψάχνουμε να βρούμε που μετακόμισαν. Σε λίγο θα ψάχνουμε για προορισμούς να βρούμε τα χαμένα.
 

Και πώς να μην αλλάξουν οι εποχές, εδώ άλλαξαν οι άνθρωποι. Έτσι όπως  τα περιγράφει με την απόλυτη ειλικρίνεια των πρώτων πρωινών ωρών,  η φίλη του ραδιοφώνου…    
«Ποιος μας χρειάζεται σ’ αυτόν τον κόσμο, ποιος θέλει δίπλα του, κοντά του, ανθρώπους με ίσκιο και δροσιά; Όλα είναι μιας χρήσεως, και τα αισθήματα. Πληκτρολογείς το ΡΙΝ και μια εικονική πραγματικότητα σε απαλλάσσει από τον κόπο του σχετίζεσαι. Γίναμε παλιοσειρές, άλλη εποχή μας ανέθρεψε αυτή μας φτύνει, μας διαψεύδει, μας εκτροχιάζει, Τι κι αν σκαλίζουμε την πέτρα; Το τελικό άγαλμα θα είναι από πλαστικό και θα φλέγεται φωτίζοντας τους νέους γκρεμούς των τοπίων που αγαπήσαμε. Επί της ουσίας δεν είμαστε καν παρόντες μια ανάμνηση είμαστε. Και μια ρωγμή. Στον καθρέπτη του χρόνου»
Όλα είναι μιας χρήσεως και το κακό είναι που χρειάζονται πολλά χρόνια για να λιώσουν. Εν το μεταξύ κάνουνε το χειμώνα καλοκαίρι της Αγγλίας και το καλοκαίρι, καλοκαίρι της Αφρικής. Για την άνοιξη δεν γίνεται λόγος.
Άνοιξη αναποφάσιστη, μπαινοβγαίνει στη ζωή μας, για να μας θυμίζει, που και που αυτά που είχαμε και χάσαμε. Η αχαριστία πληρώνεται, μας έδωσε ότι καλλίτερο έχουμε να θυμόμαστε και της το ανταποδώσαμε με τόνους τσιμέντο, βουνά σκουπίδια, εκατομμύρια αυτοκίνητα και κλιματιστικά που οι αφελείς νομίζαμε ότι μπορούν να την αντικαταστήσουν. Βάλαμε τις τέσσερις εποχές στο μίξερ και το αποτέλεσμα το λουζόμαστε. Δεν ξέρω αν ο χρόνος είναι ικανός να βάλει κάποια στιγμή τις εποχές σε κάποια τάξη.

Ίσως γι’ αυτό να είναι ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου…

Συνέβη πριν δύο χρόνια. Επανέρχεται σε πείσμα των καιρών, για να παρηγορήσει κόντρα στην πεπατημένη,  απέναντι στην θεοποίηση του χρήματος.  Η είδηση στα ψιλά των εφημερίδων: «Μαθηματική ιδιοφυΐα αρνείται δεύτερο βραβείο». Ο Ρώσος κορυφαίος μαθηματικός, Γκριγκόρι Πέρελμαν, που αρνήθηκε διεθνούς κύρους βραβείο πριν από τέσσερα χρόνια, δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν επιθυμεί να παραλάβει μια νέα τιμητική διάκριση του αμερικανικού ινστιτούτου Clay, η οποία μάλιστα συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 1 εκατ. δολαρίων. Το νέο βραβείο στον Πέρελμαν αφορά στην επίλυση ενός από τα πιο πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα σε παγκόσμια κλίμακα, τη θεωρία Poincare Conjecture.

Ο 43χρονος Πέρελμαν ζει απομονωμένος τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Σε επιστολή στο διαδίκτυο, το φιλανθρωπικό παιδικό ίδρυμα Warm Home, στην Αγία Πετρούπολη, ζήτησε από τον Πέρελμαν να δώσει τα χρήματα από το βραβείο του Μαθηματικού Ινστιτούτου Clay σε ρωσικές φιλανθρωπίες. Το ίδρυμα επισημαίνει ότι ο μαθηματικός είχε ήδη περάσει το ηθικό μήνυμα που ήθελε, με το να απορρίψει το υψηλότερο βραβείο μαθηματικών, Fields Medal, το 2006.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Daily Mail, όταν ένας δημοσιογράφος τον επισκέφθηκε για να του ανακοινώσει την απονομή του βραβείου, ο μαθηματικός δεν άνοιξε πλήρως την πόρτα του. Αντίθετα, αρκέστηκε να του απαντήσει: «Έχω ό,τι θέλω». Ο καθηγητής Πέρελμαν είναι το πρώτο άτομο που απέρριψε το βραβείο Fields.
«Δεν με ενδιαφέρουν τα λεφτά ή η φήμη» είχε δηλώσει τότε. «Δεν θέλω να είμαι στη βιτρίνα σαν κάποιο ζώο στο ζωολογικό κήπο. Δεν είμαι ήρωας των μαθηματικών. Δεν είμαι καν τόσο επιτυχημένος. Γι’ αυτό και δεν θέλω να με παρακολουθεί κανείς».
 

Ο 44χρονος Ρώσος μαθηματικός Γκριγκόρι Πέρελμαν έχει χαρακτηριστεί ο «ευφυέστερος άνθρωπος στον κόσμο» και όχι άδικα. Χάρη σε εκείνον, γνωρίζουμε πότε ένα συμπαγές αντικείμενο είναι τοπολογικά ισοδύναμο με μία σφαίρα. Η εν λόγω πληροφορία μπορεί να μην προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση με την πρώτη ανάγνωση. Ωστόσο, ήταν η βάση της περίφημης Υπόθεσης του Πουανκαρέ, ενός από τα  επτά μεγάλα προβλήματα των μαθηματικών, που παρέμεναν ανεπίλυτα έως και την αρχή του αιώνα μας. Με σημειώσεις του, που ανάρτησε το 2002 στην ιστοσελίδα   του αμερικανικού πανεπιστημίου του Κορνέλ, ο Πέρελμαν απέδειξε την περίφημη «Υπόθεση», η οποία είχε διατυπωθεί το 1904 από τον ομώνυμο Γάλλο μαθηματικό. Για να αντιληφθεί κανείς πόσο περίπλοκη ήταν η Υπόθεση του Πουανκαρέ, αρκεί να αναφέρουμε ότι ιδιοφυείς μαθηματικοί χρειάστηκε να εργαστούν επί τέσσερα χρόνια, μόνο και μόνο για να ελέγξουν την εγκυρότητα της 500 σελίδων απόδειξης του Πέρελμαν...
Εκτιμάται ότι η επιβεβαίωση της λύσης του γρίφου θα συμβάλει καθοριστικά στην κατανόηση που έχουμε για το χώρο, ακόμη και στη γνώση μας για το «σχήμα» του σύμπαντος.
Ο Πέρελμαν δεν έχει μέχρι στιγμής αποφασίσει τι θα κάνει. Το σίγουρο είναι ότι δεν θέλει να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Οι περισσότεροι εξ ημών δεν μπορούν να καταλάβουν πώς είναι δυνατόν να αρνηθεί κάποιος τόσα χρήματα. Αλλά πάλι, ούτε και την Υπόθεση του Πουανκαρέ μπορούμε να καταλάβουμε. Στον κόσμο του Πέρελμαν και τα δύο έχουν νόημα.
Ίσως γι’ αυτό να είναι ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου…