Των ημερών

Με αφορμή τον πρόσφατο θάνατο του εξαίρετου συγγραφέα,  δοκιμιογράφου και μεταφραστή Κωστή Παπαγιώργη ένα παλαιότερο κείμενο των ημερών, που θέτει σοβαρά ερωτητικά για την λαϊκή κυριαρχία. Υπάρχουν πλειοψηφίες ή διαμορφώνονται;

Κατά καιρούς απ’ αυτήν εδώ τη στήλη έχω εκφράσει το προβληματισμό μου για πόσο τελικά συμμετέχει ο λαός στην λήψη των αποφάσεων. Για το πόσο η πλειοψηφία επιβάλει τις απόψεις της ή για το πόσο χρησιμοποιείται για να συναινέσουν οι πάντες στους σχεδιασμούς της μειοψηφίας. «Παρότι η ψήφος είναι πανάρχαια υπόθεση «όπως η συμβουλή «κυάμων απέχεσθε», αφότου στις ευρωπαϊκές κοινωνίες προτάθηκε το εθνοσωτήριο μέτρο της γενικής ψηφοφορίας, νέα εποχή φάνηκε ότι ανατέλλει για τον πολίτη και τα δικαιώματα του. Η ελπίδα ήταν σαφής, η κοινωνία μπορεί κάλλιστα να μην ανήκει σε μια δράκα – οικονομικά και στρατιωτικά - ισχυρών, αλλά η διαχείριση της τουλάχιστον να συναρτάται με την συναίνεση πάντων.
Η πολυφωνία και όλα τα συμπαρομαρτούντα της «διαφωνία, ομοφωνία, μονοφωνία και τα λοιπά ) προκαλεί πόλεμο, αλλά με μια σοφή χειραγώγηση της φωνής επιτρέπει τη δυνατότητα ενός πρωτοφανούς συγκροτήματος που, ενώ κλώθει όλων των ειδών τα δαιμόνια, τελικά φτάνει στην κάθαρση με την γενική παραδοχή της υπεροχής των πολλών φωνών. Άρα η ισότητα έρχεται με τις κάλπες. Τότε βέβαια άρχισαν και οι μεγάλες καταγγελίες της ψηφοφορίας και της υποτιθέμενης κοινής γνώμης. Όταν η γνώμη του τελευταίου αγράμματου είναι ισοδύναμη με τη γνώμη ενός καθιερωμένου ειδήμονα, όταν ο στρατάρχης ρίχνει μια ψήφο όπως και ο φαντάρος, ευνόητο είναι να υποψιάζεται κανείς μια στημένη παρωδία που διεξάγεται μόνο για εντυπωσιασμό και άγρα πολιτικών άλλοθι.
 

Οι κοινωνίες ως γνωστόν προόδευσαν χάριν στις εκλεκτές μειοψηφίες τους που σχετίζονταν πάντα με την πολιτικοοικονομική ισχύ. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν άνωθεν, από την κορυφή, της πυραμίδας που κοιτούσε αφ’ υψηλού τη λαϊκή βάση. Αλλά και οι λοιπές μειοψηφίες - θρησκευτικού, πνευματικού, επιστημονικού τύπου - δεν διέφεραν και πολύ στο σχήμα της ιεραρχημένης πυραμίδας. Οι κρίσιμες αποφάσεις λαμβάνονταν μακριά από το ανυποψίαστο πλήθος. Άρα μόνο ένας κακός δαίμονας θα μπορούσε να επιβάλλει την κατάργηση των ιεραρχιών προς όφελος της δημοκρατικής ισοπέδωσης, που, θερίζοντας τα ψηλά στάχυα, θα επετύγχανε την επιποθούμενη ισότητα δικαιωμάτων.
ο Νίτσε, ο Μπαλζάκ, ο Φλομπέρ πρόλαβαν να μιλήσουν για την απειλή μιας εξαθλίωσης που επιτελείτε με το πρόσχημα του εκδημοκρατισμού. Τι νόημα έχει να ζητάμε την ψήφο ενός ανθρώπου που δεν του δώσαμε τη δυνατότητα να έχει γνώμη; Τούτο σημαίνει ότι αν γνωμοδοτώ παρότι δεν έχω γνώμη, το πιθανότερο είναι ότι εκφράζω μια γνώμη που μου επιβάλλεται. Από την γαλλική επανάσταση ως σήμερα ένα μεγάλο μέρος της επίσημης πολιτικής καταγινόταν με αυτήν την δραστική επιστήμη: πως θα εξωθήσουμε τους πολίτες να ψηφίζουν – εν άγνοια τους – ενάντια στον εαυτό τους, χωρίς να χάνουν την αυταπάτη της αυτονομίας.
Η προπαγάνδα ασκήθηκε από πολιτικού θρησκευτικού επαναστατικού, διδακτικού άμβωνος, για να φτάσει στις μέρες μας να αποβεί ένα τηλεοπτικό φροντιστήριο πρωτοφανούς αποτελεσματικότητας. Οι πολύπειροι διαχειριστές το γνωρίζουν: η πλειοψηφία δεν υπάρχει, διαμορφώνεται. Από ποιους; Μα από την εκάστοτε μειοψηφία. Εφόσον κανείς δεν ψηφίζει τον εαυτό του πολιτικό αρχηγό, αλλά ενισχύει τους πολιτικούς αντιπροσώπους μιας παράταξης, το παιγνίδι είναι φαλκιδεμενο από την βάση του. Οι υποστηρικτές κάθε παράταξης αναζωπυρώνουν το άνισο παιγνίδι της πλειοψηφίας (που ψηφίζει) και της μειοψηφίας (που ψηφίζεται). Δεν υπάρχει τρόπος να ανέλθει ο λαός, η μάζα το πλήθος στην εξουσία. Αυτή ανήκει μόνο σε μια εκλεκτή μειοψηφία. Κατά συνέπεια το πολιτικό δράμα επανέρχεται εκεί από όπου ξεκίνησε. Απλώς τα μέσα έχουν άλλαξε. Καθώς μάλιστα οι λαϊκές επαναστάσεις οδήγησαν πάντα σε τυραννίες, οι οποίες κατήργησαν ακόμα και την κοινοβουλευτική παρωδία, το συμπέρασμα φαίνεται αδιάσειστο: οι κοινωνίες ανήκουν στις εκλεκτές μειοψηφίες τους και ουδέποτε στις πλειοψηφίες τους".

Επιστροφή στην πεπατημένη

Σε μια καθημερινή διαδικασία γραφής, οι αναφορές σε προηγούμενα κείμενα, αποτελούν την αναγκαία προέκταση, που ο χρόνος και οι συνθήκες, τους  είχαν δώσει μια άλλη διάσταση. Το παρακάτω με αφορμή την υποψηφιότητα της κ. Άντζελας Γκερέκου.  

Μόλις διάβασα τη δήλωση υποψηφιότητας, κατάλαβα ότι η Άντζελα, μεγάλωσε  μέσα στο ΠΑΣΟΚ,  πονήρεψε, έγινε μέρος του, μέρος της λογικής ενός κόμματος που ακόμα ταλαιπωρεί τη χώρα.  «Επιστροφή στην παιδική αθωότητα» ήταν ο τίτλος, τότε που η Άντζελα  ήταν οκτώ χρόνια νεότερη στην ηλικία  και αθώο παιδάκι  μέσα  σε ένα διεφθαρμένο κόμμα. Από τότε μέχρι σήμερα,  κύλισε πολύ νερό στ’ αυλάκι, μέσα σ’ αυτό  διάστημα η  εξέλιξη ήταν εντυπωσιακή, δυστυχώς προς εκείνη την κατεύθυνση και  με εκείνους τους όρους, που επιβάλλει  το απαξιωμένο πολικό σύστημα. H   Άντζελα έκανε τους εχθρούς της φίλους και τους νέους της φίλους πάλι εχθρούς, ό,τι επέβαλε κάθε φορά το πολιτικό συμφέρον. Ψήφισε και καταψήφισε μνημόνια, έκανε συμμαχίες σε κεντρικό επίπεδο και σε τοπικό,  τέτοιες που δεν την ξεχωρίζουν πλέον από το την πεπατημένη.  Έκανε τους ψηφοφόρους, του ΠΑΣΟΚ σήμερα, όσους έχουν απομείνει,  να δουν στο πρόσωπο της, εκείνο  το πρόσωπο  του συστήματος που τους οδήγησε τότε να την υπερψηφίσουν ας μην λέμε  ονόματα.  Η κατάληξη είναι προδιαγεγραμμένη…     Μερικά  αποσπάσματα, οκτώ χρόνια πριν.

«Η Άντζελα εισάγει καινούργια ήθη στην πολιτική ζωή του τόπου και δεν χρειάζεται να κάνει καμιά προσπάθεια γι’ αυτό. Έχοντας μικρή θητεία στο κόμμα και απουσία από την δράση του κομματικού μηχανισμού, όλα αυτά τα χρόνια, αποκτάει το πλεονέκτημα να εκφράζει το άδολο και το καινούργιο.
Είναι κοινή διαπίστωση πλέον, ότι το ο κομματικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ, καρκινοβατεί, οι μεταστάσεις που συντελούνται, σε όλο του το σώμα τον έχουν καταστήσει ανενεργό και ανίκανο να προσφέρει υπηρεσίες στο τόπο. Δεν θέλω να μηδενίσω τους αγώνες ορισμένων, που κατά καιρούς έχουν κάνει, όμως όλη αυτή η ανακύκλωση, οι αλλαξοφιλίες, οι ίντριγκες, η σχέση με την εξουσία, έχουν επιφέρει βλάβη ανήκεστη.
Η κ. Γκερέκου, μη έχοντας εμπλακεί σ’ αυτόν τον μηχανισμό, διατηρεί ακόμα την παιδική της αθωότητα, αυτήν την αθωότητα, που έχουν και τα νέα παιδιά που βρίσκονται στο χώρο και που ονειρεύονται ακόμα να φτιάξουνε τον κόσμο.
Παραγνωριστήκαμε, είπαν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές και έδωσαν στην κ. Γκερέκου και τη ψυχή τους. Και κυριολεκτώ όταν λέω τη ψυχή τους. Στο πρόσωπο της ψήφισαν για το μέλλον νοσταλγώντας παράλληλα το παρελθόν. Το παρελθόν πριν η διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου μετατραπεί σε μετοχή. Πριν οι επιτήδειοι σύντροφοι τους, θρονιαστούν στις θέσεις του δημοσίου. Πριν γίνει το κίνημα εξουσία και δείξει το απεχθές πρόσωπό του.
Όλοι αυτοί που την ψήφισαν, αξιώνονται και εγκυμονούν στην αγωνία και την θλίψη τους, την ραγισμένη, τρυφερή, τη μόνη αληθινή, παιδική εικόνα του κόσμου.»΄

Λίγα χρόνια χρειάστηκαν για να αλέσει η πολική κρεατομηχανή τις αθώες προθέσεις.

Για την πόλη

Για την πόλη από έναν φίλο της και πατέρα του ελληνικού χρονογραφήματος.  Για την πόλη που αυτό το διάστημα,  το προεκλογικό θα έχει την τιμητική της.   Για την πόλη που από το 2007  έχει ενταχθεί στον παγκόσμιο  κατάλογο προστατευόμενων μνημείων  εθνικής κληρονομιάς.   Εκείνη η απόφαση αποτέλεσε δικαίωση, κυρίως των προγόνων μας, αλλά και όλων αυτών που κατά περιόδους είχαν υπό την κυριαρχία τους, την ιδιαίτερη πατρίδα μας.

Μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι πλέον, οι απόγονοι, είναι υποχρεωμένοι να διατηρήσουν την περιούσια τους και να την παραδώσουν σώα και αβλαβή στους δικούς τους απογόνους. Και αυτό είναι το  ελάχιστο. Στην προσπάθεια  πλειοδοσίας που επιχειρείται  αυτές τις μέρες, καλό  είναι  όσοι συμμετέχουν  στις επικείμενες εκλογές να  δώσουν μια ματιά στα παρακάτω.

«Οι πόλεις δεν σχηματίζονται με τον αριθμό των κατοίκων και τον όγκο των οικοδομών. Δεν κρίνονται από τον πυρετό των δρόμων τους και τη βοή των τροχοφόρων. Τέτοιες πόλεις γίνονται επί παραγγελιά. Πόλη όμως σημαίνει ατμόσφαιρα, παράδοση συνέχεια ζωής.

Αυτά που συγκεντρώνει η Κέρκυρα. Η ζωή της δεν παρουσιάζει την ασυναρτησία άλλων ελληνικών περιφερειών. Η ιστορία της προχωρεί με συνοχή. Περνάτε χωρίς κενά από τον ένα σταθμό στον άλλο, από την αρχαιότητα στο βυζάντιο, και από αυτό στα βενετσιάνικα καντούνια, στα ίχνη της γαλλικής διαβάσεως, στο παλάτι των αρμοστών της βρετανικής αυτοκρατορίας, για να φτάσετε στους σύγχρονους καιρούς .Όταν περιφέρεστε στους στενούς δρόμους, στις λεωφόρους με τις δεντροστοιχίες, στις μικρές πλατείες του μεσαίωνα , δεν είναι ανάγκη να ξέρετε ιστορία, ότι από δω πέρασαν οι μεγάλοι πολισμοί της γης. Το βλέπετε με τα μάτια σας, ότι πέρασε η Ευρώπη δεν άφησαν τζαμιά και μιναρέδες οι ασιάτες κατακτητές. Δεν αντήχησε αμανές, δεν έπνευσαν οι άνεμοι της ανατολής . Μόνο οι μεγάλοι πολιτισμοί έχουν περάσει κι όλοι αποτύπωσαν την σφραγίδα τους. Αναπνέετε Ευρώπη μια υπόνοια, μια σκιά της , ένα αεράκι της μα πάντως Ευρώπη…» «…Αν η σκέψη και τα ενδιαφέροντα της Κέρκυρας είναι το παρόν, η ψυχή της πλανάται στα περασμένα. Μια φορά κι’ ένα καιρό εδώ που βλέπετε… Πουθενά αλλού δεν θα δείτε τόσο έντονη αναπόληση, έντονη, όχι όμως συντριπτική. Δεν είναι η νοσηρή νοσταλγία που προκαλεί την αδράνεια. Είναι η ενατένιση ενός κόσμου, του κόσμου τους, που από μέρα σε μέρα αλλάζει και χάνεται. Τον βλέπουν, κάνουν τις συγκρίσεις τους και μελαγχολούν. Από την σκοπιά του καθένας. Μελαγχολεί ο μέσος κερκυραίος, γιατί νομίζει ότι άρχισε να κάμπτεται  στους νέους ανθρώπους η παλαιά του κερκυραίου αβρότητα. Μελαγχολεί ο ευγενής γιατί ξεκληρίζεται το αρχοντολόι. Θλιμμένοι οι ποπολάροι για τα τραύματα που άνοιξε στο νησί τους ο πόλεμος. Απαρηγόρητος ο μουσικός, γιατί δεν είναι όσο έντονος ήταν άλλοτε ο μουσικός οίστρος…» αποσπάσματα  από ένα χρονογράφημα του Παύλου Παλαιολόγου.
Δεν έχουμε τίποτα για να πουλήσουμε, για να μεταχειριστώ την γλώσσα της αγοράς. Έχουμε όμως τέτοιο πλούτο που όχι μόνο την Κέρκυρα αλλά ολόκληρη την Ελλάδα μπορεί να ζήσει.

Χθες κοίταζα από τον ανεμόμυλο το παλαιό φρούριο, που μαζί με το νέο και ότι αυτά αγκαλιάζουν, μπορούν να γίνουν το σημείο αναφοράς για μια άλλη Κέρκυρα, που θα τραβήξει την προσοχή του κόσμου και θα γεμίσει προσκυνητές.

Να χειροκροτήσουμε τα νέα όπλα

Αυτό τι κείμενο  γράφτηκε  λίγο πριν ξεκινήσουν τα μνημόνια.  Επετειακό.  Για την εθνική εορτή και τους εξοπλισμούς ,  η αποκάλυψη των σκανδάλων  ακολούθησε ύστερα από τρία χρόνια. Αν το γνώριζα τότε δεν θα είχα καμία απορία  γιατί είμαστε πρωταθλητές  στην εισαγωγή συμβατικών όπλων .

«Αυτός ο θυμός των τελευταίων κειμένων, έρχεται από παλιά. Από τα χρόνια, που φωτογραφιζόμουνα με το κουστούμι της παρέλασης, για να ξεγελάσω το πατέρα μου, παίρνοντας την ανάλογη πόζα στο στούντιο, με βήμα αποφασιστικό και τα χέρια τεντωμένα. Ποτέ δεν παρέλασα στα μαθητικά μου χρόνια, με καμία στολή, ούτε αυτή του μαθητή του 2ου Γυμνασίου και Λυκείου, ούτε του Προσκόπου, ούτε του Ναυτοπροσκόπου, ούτε του Άλκιμου. Στο Στράτο μια φορά που στριμώχτηκα βγήκα ελεύθερος υπηρεσίας. Το θυμήθηκα εν όψη της εθνικής μας εορτής, που θα δούμε για ακόμα μια φορά να παρελαύνουν τα τανκς και τα κανόνια, τα εκατομμύρια και τα δισεκατομμύρια, και θα καμαρώσουμε, για τη μαθητιώσα νεολαία που υπόσχεται μέλλον λαμπρό για την πατρίδα και για όλα αυτά τα βαρύγδουπα, που συνοδεύουν την εθνική μας φανφάρα.
Στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και ακόμα πάμε στις παρελάσεις για να βγάλουμε φωτογραφίες και να χειροκροτήσουμε, να χειροκροτήσουμε τις πολιτικές που με κάθε τρόπο επιβεβαιώνουν το «ψωροκώσταινα». Να χειροκροτήσουμε την παράνοια ή την βλακεία, που μας επιβάλλουν να συνεχίζουμε ακάθεκτοι να αγοράζουμε υποβρύχια, μαχητικά αεροπλάνα, τανκς, ραντάρ, πυραύλους, ό, τι δεν έχουμε ανάγκη δηλαδή και ότι θέλουν να ξεφορτωθούν οι σύμμαχοί μας, που σήμερα μας λοιδορούν και μας ζητούν και τα ρέστα.

Μια χώρα που ζει ειρηνικά τόσα χρόνια που δεν έχει εσωτερικά μέτωπα που, βρίσκεται κάτω από την σκέπη της Ενωμένης Ευρώπης, είναι πρωταθλήτρια στους εξοπλισμούς στην Ευρώπη και στην Κεντρική Ασία. Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Διεθνούς Ειρήνης της Στοκχόλμης, η Ελλάδα παίρνει το χρυσό μετάλλιο σε εισαγωγές συμβατικών όπλων, με ποσοστό 17,1%, δεύτερη η Τουρκία, το ποσοστό της οποίας είναι μόλις 10,8%. Σε παγκόσμιο επίπεδο κατέχουμε την τιμητική πέμπτη θέση σε εισαγωγές όπλων, με ποσοστό 4% με όγδοη την Τουρκία 3%, ισοβαθμούμε με το Ισραήλ, και μας ξεπερνάει η Κίνα που πρωτεύει, η Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Νότια Κορέα. Στην αντίστοιχη έκθεση του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ανάπτυξη, στις μεν δαπάνες για την παιδεία είμαστε 83οι παγκοσμίως, στις δε δαπάνες για την υγεία 56οι.
Που είναι τα λεφτά; Εκεί είναι τα λεφτά, στις στρατιωτικές δαπάνες και στις μίζες που αποτελούν απαραίτητο στοιχείο σε τέτοιες αγοραπωλησίες. Τώρα όσο για μας, θα κάνει καλό καιρό στις 25, να πάμε στην παρέλαση να χειροκροτήσουμε ακόμα μια φορά την εθνική μας μοναξιά"