ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΑΡΙΣΤΕΡΟ-ΨΩΝΑΡΟ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟ-ΙΣΛΑΜΟ-ΞΕΦΤΙΛΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Ηταν Παλαιστίνιος ο Αισχύλος;

Τι κατάντια να βλέπεις την 🇵🇸 των ισλαμιστών σε αρχαίο θέατρο.
Το free Cyprus δεν το είπαν ποτέ. pic.twitter.com/0icfH0Qv7W

— PANOS.P 🇬🇷 (@PANOSPSL) July 15, 2024

 

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

Οι «Ευμενίδες» είναι η τρίτη και η τελευταία τραγωδία της «Ορέστειας». Ο Αισχύλος νόμιζε ότι τελειώνει με την ίδρυση του Αρείου Πάγου, τον εξευμενισμό των Ερινύων από την Αθηνά και έναν ύμνο στην αθηναϊκή δημοκρατία.  

Oλ’ αυτά είναι λίγο βαρετά, με το συμπάθιο. Πώς μπορούν να συγκινήσουν έναν ταλαίπωρο θεατή ο οποίος έχει οδηγήσει τρεις ώρες για να πάει στην Επίδαυρο, έχει ταλαιπωρηθεί για να παρκάρει και έχει περάσει τρεισήμισι ώρες στη χλιαρή κερκίδα για να παρακολουθήσει το σπλάτερ των Ατρειδών.  

Πόσα να αντέξει η μέση σου, ή ο προστάτης σου – αν ανήκεις στο αδύναμο ανδρικό φύλο.  

Οπότε ο συμπονετικός σκηνοθέτης βρίσκει τρόπο για να σε ανταμείψει για τα βάσανά σου. Μην ακούς τι σου λέει ο Αισχύλος. Δεν είχε ιδέα ότι η αθηναϊκή δημοκρατία θα κατέληγε στην τυραννία των χρηματιστηρίων, ούτε για τον αγώνα των Παλαιστινίων.  

Τον βοηθούν κάποιοι θεατές οι οποίοι υψώνουν την παλαιστινιακή σημαία φωνάζοντας «Λευτεριά στην Παλαιστίνη». Η Αθηνά δεν ανταποκρίνεται στο αίτημα. Ανταποκρίνεται όμως ο Χορός ο οποίος χειροκροτεί.  

Δεν ξέρω αν ήταν προγραμματισμένο. Πάντως ήταν καλά ενορχηστρωμένο. 

Συμπέρασμα: Ο Αισχύλος δεν ξέρει τι λέει. Θέλει να μας μιλήσει για τους Παλαιστινίους και μας μιλάει για τους Αθηναίους.  

Και ο κ. Τερζόπουλος, σκηνοθέτης της παράστασης, μας έχει προειδοποιήσει. Η Κασσάνδρα παραληρεί στα αραβικά. Ευφυέστατος συμβολισμός. Κόρη του Πρίαμου, Μικρασιάτισσα, μιλάει αραβικά μερικούς αιώνες πριν από την εμφάνιση των Αράβων. Μου θύμισε έναν ταλαίπωρο ξεναγό Τούρκο στην Ασπενδο ο οποίος είχε πει ότι αφού πέρασε ο Μέγας Αλέξανδρος, μετά ξαναήρθαν οι Τούρκοι.

Αφήνω στους κριτικούς την αποτίμηση της παράστασης. 

Με ενδιαφέρει όμως η Επίδαυρος, και πρωτίστως με ενδιαφέρει η σκέψη των τραγικών, ό,τι πολυτιμότερο και πιο σύγχρονο μας έχει κληροδοτήσει ο 5ος αιώνας. Οι «Ευμενίδες» είναι ένας ύμνος στη δημοκρατία. Αν δεν σου πάει η δημοκρατία και θεωρείς ότι η Αθηνά την επέβαλε με δόλο ή διά της βίας, τότε δεν ασχολείσαι με την «Ορέστεια». Είναι σαν να βαριέσαι την αρχαία τραγωδία, είναι όμως υποχρέωσή σου η Επίδαυρος, και ψάχνεις τρόπους για να αγγίξεις το αίσθημα ενός κοινού που επίσης τη βαριέται.  

Τον ενδιαφέρουν περισσότερο από τον Αισχύλο οι Παλαιστίνιοι. Ας κάνουν ένα έργο για τους Παλαιστινίους και ας αφήσουν τον Αισχύλο στην αναχρονιστική του ησυχία. 

Η Κασσάνδρα, πάντως, δεν παραληρούσε στα αραβικά διότι δεν τα ήξερε. 

Το θέατρο της Επιδαύρου είναι το ωραιότερο του αρχαίου κόσμου. Οφείλουμε...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΥΡΓΕΛΟ-ΨΩΝΑΡΟ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Αυτήν την Επίδαυρο θέλουμε;

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Εδώ και µέρες περιμένω κάποια αντίδραση από τους υπευθύνους του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου ή το υπουργείο Πολιτισμού για την πανηγυρική αθώωση του Γιώργου Λούκου. 

Θα μου πείτε ποιου Λούκου; 

Ναι, αυτού που το όνομα έχει διαγραφεί από τη μνήμη των υπευθύνων του φεστιβάλ, όπως ο Τρότσκι από τις φωτογραφίες με τον Στάλιν. Στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ δεν αναφέρεται πουθενά το όνομά του. Αναγράφεται, αν θυμάμαι καλά, ότι το 2006 το φεστιβάλ μεταφέρθηκε και στις εγκαταστάσεις της οδού Πειραιώς, μάλλον δι’ επιφοιτήσεως, αφού πουθενά δεν αναφέρεται ποιος ήταν ο διευθυντής που ίδρυσε το παράρτημα της Πειραιώς.  

Μάλλον σ’ αυτό το κενό της μνήμης να οφείλεται και το σύνδρομο της κυρίας Ευαγγελάτου. Η οποία, κρίνοντας από τα όσα μου καταμαρτύρησε προ δεκαημέρου («Κ», 29.7.2023), μάλλον ταυτίζεται με την ύπαρξή του.  

Κατ’ αρχάς, μου ζητάει τον λόγο γιατί δεν πάω να δω τις παραστάσεις. Και δεν αναρωτιέται για ποιον λόγο ένας άνθρωπος σαν κι εμένα που έχει αγαπήσει την Επίδαυρο την έχει διαγράψει. Θα μου πείτε, δεν είναι υποχρεωμένη να με ξέρει. Ούτε εγώ την ήξερα, παρότι το επίθετό της μου είναι οικείο. Οπότε μπορώ να της πω ότι χάρηκα πολύ για τη γνωριμία. Απλώς, επειδή φαίνεται ότι τα κενά της μνήμης της δεν περιορίζονται στη διαγραφή του Γιώργου Λούκου, θα τη βοηθήσω να αποκαταστήσει τις ρωγμές. Ο «Οιδίπους Τύραννος» του Μπομπ Ουίλσον δεν παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο σε παγκόσμια πρώτη. Είχε ήδη παρασταθεί στην Πομπηία και η Επίδαυρος ήταν μία από τις 26 συνολικά παραστάσεις στην Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει και για την παράσταση «Ορέστης – Ηλέκτρα» της Comédie Française, που είχε κάνει πρεμιέρα στη Salle Richelieu.

Επανέρχομαι στο κυρίως θέμα του σημερινού μου χρονογραφήματος. Και το κυρίως θέμα είναι το παρόν και το μέλλον του θεάτρου της Επιδαύρου. Πώς θα ξεφύγει από τη μοίρα των «ενοικιαζόμενων δωματίων» και θα διεκδικήσει τον ρόλο που δικαιούται: ένα παγκόσμιο κέντρο αναφοράς.  

Ας πάρουμε το φετινό πρόγραμμα. Παραστάσεις αρχαίου δράματος, παραγωγές του Εθνικού ή του ΚΘΒΕ και ανάμεσά τους μία και μοναδική παράσταση παραγωγής του φεστιβάλ, η «Μήδεια» του Κάστορφ. Και επειδή στο θέατρο δεν φτάνουν οι ηθοποιοί, χρειάζεται και το κοινό, μήπως ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε και γι’ αυτό;  

Πόσοι απ’ αυτούς που παρακολούθησαν τον «Ιππόλυτο» δεν πήγαν στην πραγματικότητα για να δουν τον Ορέστη Χαλκιά, που τον γνώρισαν στο «Μαέστρο» του Παπακαλιάτη;  

Δεν είναι απαραιτήτως κακό. Απλώς αναρωτιέμαι. 

Αυτήν την Επίδαυρο θέλουμε; Αυτή η Επίδαυρος μας αξίζει;  

Αυτό είναι το ζητούμενο. Και σ’ αυτό...

 

ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΣΟΥΡΓΕΛΟ-ΨΩΝΑΡΟ-ΨΕΥΤΟΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟΠΛΗΚΤΟ ΚΩΛΟΧΑΝΕΙΟ: Η τέχνη του ξεκατινιάσματος

 

Διασκεύασε, λένε, τους «Σφήκες» του Αριστοφάνη για να σατιρίσει «πρόσωπα της επικαιρότητας». 

Αλλά ποια πρόσωπα, ποιας επικαιρότητας; 

Κρίνοντας από τα ονόματα που περιέλαβε η Λένα Κιτσοπούλου στο κείμενό της, είναι μάλλον αυτά που θρέφουν τη ζώνη του τηλεοπτικού λυκόφωτος και ψωμίζουν τον κατιμά των σόσιαλ μίντια. 

Η Κιτσοπούλου, με απλά λόγια, βλέπει πολλή τηλεόραση και σκρολάρει πολύ στο twitter – αυτή την τηλεόραση και σε αυτό το twitter. Και με αυτά τα υλικά κατασκεύασε έναν κλασικό ανθρωπότυπο, του «Ελληναρά», αλλά και μια ελληναράδικη παρλάτα που απήγγειλε η ίδια απολύτως σοβαρά και πολύ οργισμένα στο φινάλε. 

«Σφήκες» του Αριστοφάνη; 

Οχι, «Μια Ελληναρού στην Επίδαυρο». 

Αρχαίο δράμα;  

Οχι, σκέτο δράμα. 

Αλλά...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΥΡΓΕΛΟ-ΨΩΝΑΡΟ-ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Λιβαθινός ή τα παιδιά στην εξουσία

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

 Αν στη γενιά μου έπαιρνες κακό βαθμό και σε μάλωνε ο καθηγητής, το πιθανότερο είναι να σε μάλωναν και οι γονείς σου. Σήμερα, το πιθανότερο είναι οι γονείς σου να μαλώσουν τον καθηγητή που όχι μόνο τόλμησε να σου βάλει κακό βαθμό, αλλά σε μάλωσε κι από πάνω.  

Οπως λέει ο Πλάτων στο όγδοο βιβλίο της «Πολιτείας», η δημοκρατία εκφυλίζεται σε τυραννία όταν ο γονιός αρχίζει να φοβάται τα παιδιά του. 

«Φιλοσοφίες», θα μου πείτε. Και η ζωή είναι πάντα πιο μπροστά. Τον Στάθη Λιβαθινό δεν τον γνωρίζω ούτε προσωπικά ούτε θεατρικά. Ανήκει στη γενιά των σκηνοθετών και ηθοποιών που άρχισαν να ξεχωρίζουν όταν ο γιατρός μού είχε συστήσει αποχή από το θέατρο. Προ ετών, αν θυμάμαι καλά, είχα ασχοληθεί μαζί του, όταν ως διευθυντής της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού, αποφάσισε να κατέβει παράσταση που περιείχε γραπτά του Σάββα Ξηρού .  Δεν ήξερα καν ότι ο λυρικός υπουργός Ξυδάκης τον είχε διορίσει στο Εθνικό. Το έμαθα μόλις προχθές, όταν διάβασα πως υπέβαλε την παραίτησή του ζητώντας συγγνώμη από τους μαθητές και τις μαθήτριές του που τον καταγγέλλουν για αυταρχική συμπεριφορά και για ομοφοβικά σχόλια.  

Είναι οι ίδιοι που προ ημερών είχαν δώσει στη δημοσιότητα ένα κείμενο συμπαράστασης στον Κουφοντίνα. «Ο θάνατος ενός απεργού πείνας αποτελεί μαύρη κηλίδα σε μια χώρα που θέλει να λέγεται δημοκρατική, δίκαιη και πολιτισμένη», σημειώνουν μεταξύ άλλων.

Οσοι τον γνωρίζουν, τον περιγράφουν ως ταλαντούχο, υπερόπτη, με έντονο θυμικό. Τα περιστατικά που καταγγέλλουν δεν τα γνωρίζω. Μπορεί να έχουν δίκιο, όμως υιοθετούν τον νεοπουριτανισμό της πολιτικής ορθότητας για να το διεκδικήσουν.  

Πώς ακριβώς λειτουργεί η «ομοφοβία» στο θέατρο, μια τέχνη που ζει από την ελευθερία του λόγου και την αθυροστομία;  

Αύριο θα κρίνουν ότι ο Αριστοφάνης στις Θεσμοφοριάζουσες είναι ομοφοβικός. 

Δεν έχει δικαίωμα ένας καθηγητής να πει στον μαθητή του ότι είναι πολύ κακός; Εως απαράδεκτος; Να καταλάβει όσο είναι νωρίς ότι δεν κάνει για το σανίδι; Τα μπαρ είναι γεμάτα από εργαζόμενους που νόμισαν πριν από χρόνια ότι τους περιμένει το Μπρόντγουεϊ.

Στο έργο του Ροζέ Βιτράκ «Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» ο εννιάχρονος Βικτόρ ανακαλύπτει τον κόσμο. Σε τέσσερις ώρες έχει εξαντλήσει τη ζωή του και πεθαίνει. Φοβάμαι ότι αυτά τα νέα παιδιά του Εθνικού εξαντλούν με αντίστοιχο τρόπο τη θεατρική τους σταδιοδρομία. 

Και αυτό είναι το πρόβλημα που...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΘΟΛΟΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟ-ΞΕΦΤΙΛΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Κώστας Γεωργουσόπουλος για Λιγνάδη: «Η φτερού στην Επίδαυρο»

 

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΙΑΚΟΥ

Ο Λιγνάδης, το 2008, είχε ανεβάσει την κωμωδία «Βάτραχοι» του Αριστοφάνη στην Επίδαυρο.

 Ο κριτικός θεάτρου και πρώην πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος είχε εξαπολύσει εναντίον της παράστασης και του Λιγνάδη προσωπικά, σφοδρή επίθεση από την στήλη του στην εφημερίδα Τα Νέα.

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος αφιέρωσε στην παράσταση 3 άρθρα (18,19 και 21 Ιουλίου 2008). Σε αυτά, μεταξύ άλλων, άφηνε πολλές αιχμές για το ήθος του νυν κατηγορούμενου για υποθέσεις κακοποίησης και βιασμών ανηλίκων. 

Σε αυτή την παράσταση έπαιζε και ο Κώστας Μαρκουλάκης.

Ακολουθούν ενδεικτικά αποσπάσματα
 

«Ποια ήταν η ‘ζωντάνια’ που έφερε στην Επίδαυρο ο ορκοπάτης φιλόλογος; Έφερε τον θλιβερό συγγραφέα εαυτό του, ως θεατρικό λαμόγιο παραπλάνησε το κοινό και μάλιστα το ανίδεο, το παραπλανημένο ήδη από την Αννίτα Πάνια, το απαίδευτο, το έρμαιο στην τηλεοπτική σαλαμούρα ότι θα δει Αριστοφάνη και του πλασάρισε το δικό του ανέμπνευστο, σαχλό, της πλάκας σενάριο που μόνο στις σχολικές παραστάσεις των αριστοκρατικών κολεγίων στις χριστουγεννιάτικες γιορτές συναντάς, διανθισμένο με γκέι ιδιόλεκτα των παρόδων της Ομόνοιας και της Κουμουνδούρου.»

«Βάσει καθορισμένου σχεδίου, με ορατή και δεδηλωμένη στρατηγική πήρε το πλέον φιλολογικό και περισπούδαστο σατιρικό και πολιτικό κείμενο, αποθέωση της δημοκρατίας των ιδεών, τους “Βατράχους” του Αριστοφάνη, όπου το ιδεολογικό αίτημα είναι ποιος ο σκοπός του θεάτρου, ποιος ο σκοπός της πολιτικής κριτικής, ποιος οφείλει να είναι ο ρόλος και η λειτουργία του πνευματικού ηγέτη μέσα σε μια συγκεχυμένη κυρίως εποχή και το μετέτρεψε σε μια δημόσια και φαντασμαγορική διαπόμπευση, μια χυδαία παρενδυτική μασκαράτα, έναν αισθητικό αχταρμά, όπου η ποίηση έγινε στιχάκια του κάρου.»

«Το σκώμμα και η ιερή, λαϊκή βωμολοχία, καλιαρντά δημοσίων λουτρών, ο ΑΓΩΝ, η ύψιστη λειτουργία της ουσίας της Δημοκρατίας, η ισηγορία, ο διάλογος, η ζύμωση ιδεών μέσα από την αντιπαράθεση επιχειρημάτων και την επίκληση αξιών έγινε ποδοσφαιρικό ντέρμπι με συμπεριφορές χούλιγκαν, συνθήματα των τριόδων, το έξοχο χορικό των Μυστών (ένα από τα λυρικά κατορθώματα του Αριστοφάνη που υποχρέωσε τους αρχαίους σχολιαστές να τον συγκρίνουν με τη Σαπφώ!) συνοδεύτηκε με παρωδία υμνολογίας που ευτέλιζε το ‘Αι γενεαί πάσαι’».

«Αγαπητοί αναγνώστες, το έγραψα και το Σάββατο, ο χαβαλές της Επιδαύρου, εξόδοις σου, δεν έχει να κάνει ούτε με τη θεατρική ιστορία, την παράδοση της αριστοφανικής ερμηνείας, με την αισθητική και τα ρέστα. 

Είναι...

 

ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΨΩΝΑΡΟ-ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟ-ΞΕΦΤΙΛΑΡΟ-ΠΛΗΚΤΟ ΚΩΛΟΧΑΝΕΙΟ: Ήξεραν, δεν μίλησαν

 

Toυ ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΑΝΙΚΑ

Εγκλημα, λοιπόν. Μπροστά στα μάτια σου. Δίπλα σου. Στην παρέα σου. 

Τι κάνεις; Πώς αντιδράς;  

Ακρα του τάφου σιωπή.  

Γιατί;  

Επειδή, λέει, αυτός, το θύμα, έπρεπε πρώτος να μιλήσει και να καταγγείλει. Γι’ αυτό!
 

Ολοι το ήξεραν. Ολοι γνώριζαν συμπεριφορές κακοποίησης. Βαναυσότητας. Με χειροδικίες. Με χαρακτηρισμούς. Με χαστούκια. Με σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Ολοι. Ο κόσμος το ’χε τούμπανο κι εκείνοι κρυφό καμάρι.

Ελάτε τώρα όλοι εσείς οι «αντικειμενικοί». Ολοι εσείς οι σεβάσμιοι καθηγητές. Ολοι εσείς με τις μεγάλες, τις έγκυρες, τις σπουδαίες υπογραφές. Ολοι εσείς οι «συνάδελφοι», οι «φίλοι» και οι «γνωστοί». Ολοι το ήξεραν.

Και τα έβλεπαν. Και τα περιστατικά τα γνώριζαν. Και μεταξύ τους τα έλεγαν. Και κουτσομπόλευαν. Και γραφικά τα αντιμετώπιζαν. Και με τις παρέες τους τα χλεύαζαν. Και καθώς τα άκουγαν όλοι μαζί χασκογέλαγαν. Και όλοι μαζί τα δικαιολογούσαν και με απύθμενη επιπολαιότητα στις ευλύγιστες συνειδήσεις τους τα καταχωρούσαν. Και στη συνέχεια τα διέδιδαν. Ο ένας στον άλλον και στον ελεύθερο χρόνο τους καλοπερνούσαν.

Και αν οι καταγγελίες για τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της πρώτης θεατρικής σκηνής του τόπου είναι αληθινές, τότε η απορία είναι αυτονόητη και απλή. Τίποτα δεν είχε πάρει το αυτί του αφεντικού του υπουργείου Πολιτισμού; Τίποτα; Και καλά, δεν έπρεπε, προτού τον επιλέξει γι’ αυτόν τον τόσο σπουδαίο ρόλο, να είχε ρωτήσει, να είχε μάθει και να τον είχε προσπεράσει; Ποιος μπορεί να το πιστέψει; Πάντως, όχι εγώ.

Και ξέρετε ποιος ο λόγος που όλοι, αν και γνώριζαν, σημασία δεν έδιναν και όλα αυτά τα περιστατικά τα αντιμετώπιζαν ανεκδοτολογικά; 

Επειδή έτσι συμβαίνει. Επειδή έτσι είναι ο χώρος. Επειδή εμείς είμαστε καλλιτέχνες. Επειδή λειτουργούμε κάτω από μια ομπρέλα ασυλίας. Επειδή ο σκηνοθέτης είναι το απόλυτο αφεντικό. Επειδή οι πρόβες και τα γυρίσματα για να αποφέρουν καρπούς πρέπει απαραιτήτως να μοιάζουν με πεδία πολέμου.

Επειδή πιστεύουν, και εκ πείρας το πιστεύουν, πως κάθε πρωτοεμφανιζόμενο πλάσμα πρέπει πρώτα να «καθίσει» ώστε στη συνέχεια κάποιον ρόλο να εισπράξει. Και έτσι σιγά-σιγά σκαρφαλώνοντας από «κάθισμα» σε «κάθισμα», μπας και καθιερωθεί και σε μια ανθόσπαρτη καριέρα πορευτεί.

Αυτός ο άγραφος νόμος. Αυτή η ομερτά. Αυτή η ιδεολογία η παρασκηνιακή. Αυτή η πεποίθηση. Αυτή η πραγματικότητα. Αυτή η έκπτωση. Αυτή η συνενοχή.
 

Το γνώριζαν, αλλά δεν το αποκάλυπταν. Ασε που πολλοί εξ αυτών, των πρώην σιωπηλών μαρτύρων, μπορεί σε τέτοιες ιστορίες να είχαν εμπλακεί. Ασε που αρκετές, αν και «κάθισαν», τώρα παριστάνουν τις έκπληκτες και τις κεραυνοβολημένες. Ασε που αρκετοί εξ αυτών διαβάζοντας και ακούγοντας καταγγελίες κακοποίησης και σεξουαλικών παρενοχλήσεων υποδύονται τους ανυποψίαστους και τους αφελείς.

Ασε που όλοι μαζί το κουκούλωναν. Και άσε που τώρα, λόγω ημερών, ίσως και μόδας και λόγω ενός κύματος τόσου σφοδρού όσο το τσουνάμι το ασιατικό, όλοι σχεδόν διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους τόσο για την άγνοιά τους όσο και για τη σωτηρία του ελληνικού θεάτρου και των τεχνών!

Και άσε εκείνο το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. Ολων των προέδρων των τελευταίων 20-30 ετών. Και όλων των μελών όλων των διοικητικών συμβουλίων. Τίποτα και όλοι αυτοί. Τσιμουδιά. Προφανώς, όλοι και όλες καλοπερνούσαν στις πρόβες. Προφανώς, οι σκηνοθέτες τούς αντιμετώπιζαν με το «σεις» και με το «σας». Και προφανώς καμία και κανένας δεν έκαναν «χαρούλες» στα αφεντικά.

Τελικά, πρέπει όλοι εμείς να πιστέψουμε ότι το ελληνικό θέατρο και ολόκληρο το ανθρώπινο, καλλιτεχνικό του δυναμικό βρέθηκαν σε κατάσταση ανελέητης και ολοκληρωτικής ομηρίας από Κιμούλη, Φιλιππίδη, Χαϊκάλη, Λιγνάδη. Τέσσερα ονόματα, τεσσάρων «συνταγματαρχών», που διά της βίας επέβαλαν στο θέατρο συνθήκες χούντας!

Ελάτε τώρα... Δεν είμαστε όλοι χαϊβάνια.  

Και το μοναδικό πράγμα, η στοιχειώδης στάση λύτρωσης και εξιλέωσης είναι...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΨΩΝΑΡΟΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟΞΕΦΤΙΛΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Δημόσια εγκλήματα

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Της ΑΡΙΑΔΝΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΩΡΓΗ

Εκείνο τον καιρό πήγαινα όποτε μπορούσα στην Αθήνα να δω θέατρο. Ο ενθουσιασμός ξεκινούσε από το απόγευμα, όλα είχαν ένταση και γέλιο, ακόμα και η ουρά για το εισιτήριο. Ο πρωταγωνιστής ήταν ένας χαρισματικός κακός, μια ψυχή αβυσσαλέα που μαγνήτιζε κι έπαιζε με την ελληνική γλώσσα σαν ο θαυματοποιός με τις φλόγες. Τη συμπρωταγωνίστρια την άρπαζε ρεαλιστικά από τα ρούχα, την έσπρωχνε, μόνο που δεν την πατούσε κάτω. Η σπασμένη φωνή της έμαθα αργότερα ότι ήταν και κείνη ρεαλιστική.

Ζήλευε ο άθλιος που είχε και κείνη χαρισματική φωνή και κοίταζε να την τσακίσει, εκεί που ο ρόλος του έδινε ασυλία. Δεν ξέρω πώς τα κατάφερε όσο κράτησαν οι παραστάσεις, ήταν όμως κοινό μυστικό ότι βασανίστηκε αγρίως. Καριέρα έκανε παρόλα αυτά, αν και άξιζε για παραπάνω.

Τη βλέπω κάθε φορά σαν μοναχή ταγμένη στην τέχνη της, με θαυμάσια εκφορά λόγου και μ’ ένα τρέμουλο, που δεν ξέρω πόσο το έχει διαλέξει ή είναι ένα ρίγος αδυναμίας που τη διαπερνά. Έτυχε λόγω δουλειάς και στα παρασκήνια να βρεθώ και σε μαθήματα θεατρικά και πολλές φορές αγριεύτηκα με τα όρια της πραγματικής και της φανταστικής ζωής.

Μια αρένα βάρβαρη, που έπρεπε να έχει κανείς ιδιότητες μαρκησίας Nτε Μερτέιγ για να νικήσει. Γνωρίζω παιδιά που διέπρεψαν στη σχολή, αλλά δεν έπαιξαν ποτέ στο επαγγελματικό θέατρο. Κι άλλα που ήταν εν γνώσει τους “αυλή”, ή σχεδόν παρακαλούσαν να γίνουν δούλοι στην “αυλή” κάποιου.

Παράνοια, ξενύχτι, φθόνος, υποκρισία, ρουφιανιά, φτώχεια, οικονομική εξάρτηση. Ζωή σχοινοβάτη. Μπορεί να τ’ αντέξει κανείς; 

Φυσικά και μπορεί κι αν μάθει το μάθημα σωστά, μπορεί να βρεθεί από τη μεριά που λάμπει ο ήλιος.

Μετά θα τους βρίσκουν όμορφους, έμπειρους, σοφούς, θα ζητούν τη γνώμη τους για τα κοινωνικά συμβάντα και την πολιτική. Όταν πεθάνουν, θα πάνε σε ειδικό χωράφι, που το λένε γειτονιά των αγγέλων, πολύ μακριά από τη γειτονιά των μαύρων σκυλιών, που ήταν οι αρχηγοί της αυλής τους και τα στηρίγματά τους στον ελικοειδή δρόμο προς τη δόξα.

Οι κοινοί άνθρωποι, που έχουν μια γενική ιδέα για το καλό και το κακό δεν έχουν θέση στον κόσμο αυτό. Μοιάζουν αφελείς μπροστά στο μέγεθος της πολυπλοκότητας των σχέσεων και των εξαρτήσεων.

Πώς γίνεται η τέχνη να ξεπέφτει στον υπόνομο; 

Eίναι ερώτημα αφελούς. Αφού η ψυχή σου λαχταράει να εκτεθεί και να δοξαστεί και να ψευτοαγαπηθεί, πώς περιμένεις αυτό να τ’αποκτήσεις τζάμπα; 

Θ’αρπάξει από την ψυχή σου ένα κομμάτι ο κάθε διάβολος σε κάθε σκαλί, μέχρι να φτάσεις στο πλατύσκαλο και ν΄ακουμπήσεις πλάτη σε τοίχο. Μετά, κατά το λογισμό σου.

Δεν είναι όλοι Ντε Μερτέιγ, δεν είναι όλοι επιδέξιοι στη διπλωματία και τη διαφυγή. 

Δεν είναι όλοι αδίστακτοι. Τώρα που ακούγονται τεκτονικές οι αλλαγές στο φλοιό της ελληνικής κοινωνίας, φανερώθηκε η βία απροκάλυπτα, σαν να επρόκειτο όλοι να εξομολογηθούν και να ζητήσουν τα χρωστούμενα μπροστά στην τελευταία κρίση.

Γίνονταν αλήθεια όλα αυτά; 

Γίνονταν κι άλλα περισσότερα γίνονταν μέσα στην αυλή των θαυμάτων, όπου οι νεοσσοί πολλοί και τ’ αρπακτικά ανεξέλεγκτα. 

Μα...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΟΞΕΦΤΙΛΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Το εφτάψυχο αλαλούμ

https://m.youtube.com/watch?v=pr67k125T2w

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟ...

 Toυ ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

Είχα την ευθύνη και έγραψα τα λήμματα σχετικά με το θέατρο στην εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάνικα». Ετσι μου δόθηκε για πρώτη φορά στην ελληνική λεξικογραφία η ευκαιρία να εντάξω και όρους της θεατρικής πρακτικής και τελετουργίας, έως τότε ανένταχτους στα λεξικά. Π.χ., «πρεμιέρα», «αγιασμός», «πρόβα», «καρατερίστας».  

Ανάμεσα σε αυτές τις λέξεις στη θεατρική τους λειτουργία για πρώτη φορά ορίστηκε και ο, πασίγνωστος στα θεατρικά δρώμενα, όρος «Αλαλούμ»! 

Εξηγούσα ότι η λέξη έχει μολιερική καταγωγή. Στον «Αρχοντοχωριάτη» οι αριστοκράτες που λυμαίνονται την περιουσία του επαρχιώτη νεόπλουτου, που θέλει να ενταχθεί στα σαλόνια, σκαρώνουν μια, τάχα, τελετή υποδοχής στο Παρίσι ενός Πέρση πρίγκιπα (που μασκαρεύτηκε ένας νεαρός κόμης) για να τιμήσουν, τάχα μου, τον ξένο επίσημο επισκέπτη. Αυτός μιλάει, βέβαια, «Περσικά» και επαναλαμβάνει συνεχώς τη λέξη «αλαλούμ, αλαλούμ αγκ»!

Στην ελληνική σκηνή υπήρχε μια «τρομερή» εθιμική τελετή υποδοχής ενός νέου ηθοποιού στη σκηνή από τους έμπειρους συναδέλφους του. Οταν πρωτοανέβαινε στο σανίδι, του σκάρωναν καψώνια (έφευγαν από τη σκηνή, δεν του απαντούσαν στις ατάκες, λέγανε τα λόγια του, αφήνοντάς τον άφωνο και ξεκρέμαστο, του τραβούσαν την καρέκλα, του λύναν τα κορδόνια των παπουτσιών!). Σκοπός, να δοκιμάσουν, τάχα, την ετοιμότητά του, την ευφυΐα του και την αυτοσχεδιαστική του εφευρετικότητα.

Υπάρχουν στην ιστορία του θεάτρου μας νέοι που έπαθαν νευρικό κλονισμό, που εγκατέλειψαν το θέατρο ή αντέδρασαν και ξεπέρασαν την παγίδα, έλαβαν τα διαπιστευτήρια και εντάχθηκαν στη συντεχνία. Απάνθρωπο έθιμο, αλλά παλιότερα ευρέως διαδεδομένο.  

Ανάλογες πρακτικές ήταν ο έμπειρος ηθοποιός να αλλάζει τα λόγια του και να αποσυντονίζει τον νεαρό συμπαίχτη. Συχνά μιλούσαν ταυτόχρονα ή συνομιλούσαν συνωμοτικά με άλλο πρόσωπο επί σκηνής, αγνοώντας τον συνομιλητή του έργου.

Το «Αλαλούμ» εξαφάνισε ευαίσθητους νέους από το επάγγελμα ή έχρισε πρωταγωνιστές, εκείνους που με θράσος είχαν την ετοιμότητα να αυτοσχεδιάσουν και, συχνά, να αντεπιτεθούν με τα ίδια μέσα στον έμπειρο! Αν σκεφτεί κανείς πως όλα αυτά θυμίζουν ζούγκλα, θα είναι μέσα στα πράγματα. Ηταν, όμως, τραυματικά εγκληματική, όταν η, τάχα μου, μυητική διαδικασία ξεκινούσε από τα καμαρίνια, τις πρόβες και τις περίφημες ακροάσεις.

Εκεί νέοι ηθοποιοί, ανεξαρτήτως φύλου, υποχρεούντο σε ταπεινώσεις, εξευτελισμούς και, βεβαίως-βεβαίως, σεξουαλικές προσβολές έως και βιασμούς. Σε αυτή την περίπτωση λειτουργούσε το σύνδρομο της εξουσιαστικής επιβολής, λόγω θέσεως, εργασιακής εξάρτησης, δημοφιλίας και επαγγελματικών προοπτικών, με σύνηθες επακόλουθο ωμούς εκβιασμούς, βιασμούς, ταπεινώσεις. Παλιότερα αυτή η συμπεριφορά ήταν σχεδόν «θεσμική» στο θέατρο, σήμερα έχει μάλλον ελαττωθεί, αλλά δεν έχει πλήρως εξαφανιστεί, ακόμη και σε επίσημα, επιχορηγούμενα από το κράτος ή τους δήμους θεατρικά σχήματα. Και σήμερα αντιδρούν, και συχνά βίαια, οι νέοι καλλιτέχνες που διαθέτουν άλλου είδους κοινωνική αγωγή και διατίθενται ποικίλα κέντρα να απευθυνθούν. Παρ’ όλ’ αυτά, ένας νέος καλλιτέχνης που υφίσταται μια τέτοιου είδους απαξίωση πνευματική, ηθική ή σωματική, διστάζει να διαμαρτυρηθεί δημόσια, διότι φοβάται ότι θα λειτουργήσει μια ιδιότυπη «ομερτά» στον επαγγελματικό χώρο του θεάτρου, όπου τα σχήματα είναι συνεχώς μεταβαλλόμενα κατά τρόπο κυκλικό!

Βέβαια, η όποια κακοποίηση με λεκτική, χειρονομημένη ή σεξουαλική μέθοδο δεν συναντάται μόνο στο θέατρο.  

Ολο το επαγγελματικό φάσμα, δημόσιο, ιδιωτικό ή εκκλησιαστικό, από την εκπαίδευση έως τον στρατό και από το γραφείο έως το εργοστάσιο και σε όλο το ηλικιακό φάσμα, από προεφήβους, εφήβους, μαθητές, φοιτητές, υπαλλήλους, καλλιτέχνες και στρατιώτες έχει, σ’ όλους λίγο-πολύ γνωστό, να παρουσιάσει τέτοια σύνδρομα εκμετάλλευσης ανθρώπων από άλλους ανθρώπους που κατέχουν εξουσία.

Δεν είναι μόνο στο θέατρο που συμβαίνουν αυτές οι ταπεινώσεις κάθε είδους. Στο θέατρο, και γενικά σε επαγγέλματα που έχουν δημόσια παρουσία, γίνονται εμφανή. 

Το θέατρο σήμερα υπηρετείται από υπεύθυνους εργάτες μιας ευαίσθητης τέχνης, που, σε δύσκολες εργασιακές συνθήκες (σε ποιο επάγγελμα ζητάς δουλειά δύο φορές τον χρόνο επί 30 έτη;) παλεύει για τον σεβασμό στην ιστορία της συντεχνίας της και την καθημερινή επιβίωση.

Δυστυχώς, κάποιοι εκμεταλλεύονται αυτές τις συνθήκες και χρησιμοποιούν ως μέσο την αναγνωρισιμότητά τους, τη δημοφιλία τους, αν θέλετε ακόμη και τη γοητεία και το κύρος της τέχνης τους. Βιασμοί λεκτικοί, ηθικοί, σωματικοί, κοινωνικοί, εργασιακοί δυστυχώς είναι αρχαιόθεν εγγεγραμμένοι στο θεατρικό DNA. Εχουν σαφώς μειωθεί, αλλά όσο υπάρχουν, δυστυχώς συντελούν σε μια απαξίωση για μια τέχνη εξαίσια. Πέρασαν πολλοί αιώνες από το Βυζάντιο που ονόμαζε τις πόρνες θυμελικές (θεατρίνες) και κάποιους θιασάρχες προαγωγούς.  

Το θέατρο στην Ελλάδα...

 

ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΥΡΓΕΛΟΨΩΝΑΡΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Είναι ο σύγχρονος πολιτισμός ηλίθιε

Toυ ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

«Il dilluvio universale» του Μικελάντζελο Φαβέτι. Το διαβάζεις στο πρόγραμμα της Μικρής Επιδαύρου και σου κινεί την περιέργεια. Μπαρόκ ορατόριο με θέμα τον κατακλυσμό του Νώε, το οποίο όταν πρωτοπαρουσιάστηκε τον 17ο αιώνα είχε προκαλέσει αίσθηση διότι πρωταγωνιστές του είναι τα στοιχεία, η φωτιά, το νερό, ο αέρας. Να τι θα πει «παραγωγή πολιτισμού» που λένε και στο υπουργείο. Νέοι καλλιτέχνες ανακαλύπτουν σχετικά άγνωστα έργα και τα αναδεικνύουν.  

Φτάνεις στις οχτώ, όπως επιτάσσουν τα μέτρα προφύλαξης και διαπιστώνεις πως είσαι ο μόνος που ακολούθησες την οδηγία. Οι πόρτες ανοίγουν στις εννέα παρά τέταρτο για την προγραμματισμένη για τις 9.30 παράσταση. Ξεκινάει η παράσταση και ο θίασος διαθέτει αρκετές καλές φωνές. Τα ορατόρια δεν φημίζονται για την πλοκή τους, όμως σου αρέσει το μπαρόκ.

Ωσπου κάποια στιγμή φαίνεται ότι οι μουσικοί βαριούνται την παρτιτούρα του 17ου αιώνα και λένε να το ρίξουν λίγο έξω. Απ’ τα μεγάφωνα ακούγεται η φωνή της Μαρινέλλας να τραγουδάει το «Δώσ’ μου τ’ αθάνατο νερό» απ’ την ταινία «Η Παριζιάνα» του Δαλιανίδη. Ακούγεται μάλιστα και διάλογος από την ηχητική μπάντα της ταινίας. «Κλείσε τα μάτια σου αγάπη μου», λέει η φωνή της Ερρικας Μπρόγερ. 

«Κάτι θα μπέρδεψαν οι τεχνικοί», λες.  

Επιμένει όμως. Τη Μαρινέλλα τη διαδέχεται η Νταλιντά που τραγουδάει ότι θέλει να πεθάνει σ’ ένα καμαρίνι. Και τότε αναγκάζεσαι να παραδεχθείς ότι ο κατακλυσμός δεν έρχεται απλώς. Ο κατακλυσμός είναι εδώ. Οι τραγουδιστές θυμωμένοι φωνάζουν: «Δεν πουλιέται το νερό», «Οχι άλλες εξορύξεις». Τους συνοδεύουν πλακάτ όπου διαβάζεις: «Queer matter», «Refugees matter», «Black lives matter». Ολα matter εκτός από το ορατόριο.  

Οι παρεμβάσεις συνοδεύονται από χειροκροτήματα του κοινού το οποίο, αν και μουσικόφιλο, δεν έχει χάσει την κοινωνική του ευαισθησία. Ερχεται όμως η γαλήνη που την παριστάνει ένα χαλί στα χρώματα του ουράνιου τόξου. Σου ’ρχεται να φωνάξεις «Οχι άλλη ευαισθησία. Το πιάσαμε το υπονοούμενο», όμως προτιμάς να το βάλεις στα πόδια για να γλιτώσεις απ’ τον κατακλυσμό.

«Είναι ο σύγχρονος πολιτισμός ηλίθιε» θα μου αντιτάξετε. 

Υποκλίνομαι. Ενας πολιτισμός που μοιάζει να ντρέπεται για τα έργα που κληρονόμησε και τον έφτιαξαν. Οι ερμηνευτές τα βαριούνται, τους κουράζουν, μισούν τις ώρες που πέρασαν στο Ωδείο για να τα κατακτήσουν και θέλουν να τα εκδικηθούν; Προς τι η τόση ανασφάλεια; Γιατί θέλουν σώνει και καλά να κάνουν καζούρα στην ίδια τους την τέχνη;  

Χρειάζεται τόλμη να παρουσιάσεις ένα ορατόριο του 17ου αιώνα στην Επίδαυρο το 2020.  

Αν όμως σε τρομάξει η ίδια σου η τόλμη...

ΣΥΡΙΖΟΞΕΦΤΙΛΑΡΑΔΙΚΟ: Η Τέχνη κάνει το δέον: πόλεμο!

Αν είστε αρκετά τυχεροί και μάθετε ότι ανεβαίνει κάπου κοντά σας το έργο «Αλέξης & Γιάννης», να πάτε!

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΙΑΚΟΥ

«Οποιος φοβάται τους λύκους, ας μην πηγαίνει στο δάσος».
Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ (Λένιν): «Απαντα», τ. 34, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 321.

Ο επικεφαλής της επανάστασης των μπολσεβίκων περιέλαβε την εναρκτήρια φράση του κειμένου σε ανάλυσή του για την αναγκαιότητα του εμφυλίου πολέμου για το πέρασμα προς τον σοσιαλισμό.  

Οι μπολσεβίκοι απεδείχθησαν ικανοί και για την αιματοχυσία του εμφυλίου πολέμου και για τη μετάβαση σε αυτό που εκείνοι ορίζουν ως σοσιαλισμό κι οι πολλοί το λένε τυραννία και δυστυχία. Ευτυχία και νόημα βίου δεν μπόρεσαν να προσφέρουν, διότι αυτά δεν ήταν στις αληθείς προθέσεις τους. Ωστόσο, η σύσταση του Λένιν να αποφεύγουν τα δάση όσοι φοβούνται τους λύκους είναι ορθή. Καλό είναι να προτιμούν για τους περιπάτους τους πιο πολυσύχναστα μέρη.

 

Το επίθετο Κολλάτος στο συλλογικό συνειδητό έχει ταυτιστεί με παράτολμες βόλτες σε σκιερά καλλιτεχνικά δάση που κυβερνώνται από φευγαλέες, απειλητικές μορφές τεράτων και στοιχειώνονται από τα ουρλιαχτά αδικημένων που πέθαναν και περιφέρουν την άσαρκη οργή τους στο θεατρικό σανίδι και στη μεγάλη οθόνη. Οι ηττημένοι, οι ανήμποροι, έχοντας ως διάμεσο τον Κολλάτο, βρίσκουν μονοπάτι που οδηγεί στον προορισμό τους και ενσαρκώνονται σε πλοκές, σενάρια και έργα που εκδικούνται ισχυρούς που έχουν μείνει ατιμώρητοι.

 

Το επίθετο Κολλάτος ακούστηκε σε ώτα πολλών συνοδευόμενο από το μικρό όνομα Δημήτρης: ο διαβολικός Δον Κιχώτης της πολιτικοκοινωνικής μυθοπλασίας με τις αγγελικές προθέσεις. Είναι ένας άγγελος της αποκάλυψης της σαπίλας εφοπλιστών, εκδοτών, πολιτικών και επιχειρηματιών κι ένας από τους ελάχιστους καλλιτέχνες που τόλμησαν να σπάσουν τη σφραγίδα που καλύπτει τα ένοχα μυστικά του αδιάφορου κράτους που πουλάει τη Θράκη στους Τούρκους.

 

Ο γιος του Δημήτρη Κολλάτου, ο Αλέξανδρος, δείχνει να έχει την πρόθεση να μην πηγαίνει στο δάσος ως ο γενναίος οδοιπόρος, ο πολεμιστής που θέλει να πάρει πίσω το αίμα των πολλών. Δεν τον ενδιαφέρει αυτή η δουλειά. Θέλει να γίνει ο λύκος του δάσους και να τρέφεται με το αίμα των αφελών εξουσιαστών που νομίζουν ότι οι δρυμοί της Τέχνης άδειασαν από λύκους, ότι μπορούν όλοι να ξεδοντιαστούν με μια χούφτα κρατικό χρήμα, με φιλίες, εταιρίες, κολεγιές και συνένοχες σιωπές. Ο Αλέξανδρος δείχνει εδώ και καιρό τα νύχια και τα δόντια του στο κοινό. Τελευταίο θύμα της ολοκληρωτικής, χαριτωμένης, εμπνευσμένης και γι' αυτό φονικής επίθεσής του, το δίδυμο που έλεγε ότι θα σώσει την Ελλάδα και θα αλλάξει την Ευρώπη: ο Αλέξης Τσίπρας και ο Γιάνης Βαρουφάκης.

 

«Αλέξης & Γιάνης» τιτλοφορείται το έργο που έγραψε και σκηνοθετεί ο Αλέξανδρος Κολλάτος και το οποίο είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία βασισμένη σε τόσο αληθινά γεγονότα, ώστε να φαντάζει αρκετά εξωφρενική, και σε τόσο φανταστικά, για να δείχνει αληθινή.
 

Το πλαίσιο όπου αναπτύσσεται η πλοκή είναι οι κωμικοτραγικοί μήνες που κατέληξαν στο κλείσιμο των τραπεζών, στα κάπιταλ κοντρόλ και στον μεταμοντέρνο Γράμμο του Μνημονίου της Αριστεράς.

 

Ο Αλέξανδρος Κολλάτος υποδύεται τον Γιάνη Βαρουφάκη (έχοντας αναπτύξει και μια ανεξήγητα έντονη φυσιογνωμική ομοιότητα!!!) με τρόπο τόσο ακριβή, μελετημένο και αναπαραστατικό της ιδιόρρυθμης τούτης περσόνας, ώστε κι ο ίδιος ο Βαρουφάκης θα μπορούσε να σκεφτεί ότι δεν βλέπει θέατρο αλλά κάτι σαν όνειρο ή ανάμνηση.

 

Ο Αντώνης Ζιώγας μεταφέρει στους θεατές την αλήθεια ενός Τσίπρα επιτήδειου και αδαή, αμήχανου και καταφερτζή, αγχωμένου και υπερσίγουρου για τις αυταπάτες του. Διασύρει ό,τι έχουμε συνηθίσει να αποδεχόμαστε, να θαυμάζουμε και εν τέλει να ψηφίζουμε: την καπατσοσύνη που συνοδεύει τους αμοραλιστές φιλόδοξους.
 

Το έργο «Αλέξης & Γιάνης» δεν είναι απλά ένα έργο που δημιουργήθηκε από ταλαντούχους ανθρώπους και απευθύνεται σε ελεύθερα σκεπτόμενους θεατές. Είναι...

ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ: Με την υψηλότερη διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας τιμήθηκε ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Παπαβασιλείου (Ετσι "θρασύτατα" χωρίς να ερωτηθούν οι ΜπαλταδοΚουράκηδες , ΤσιπροΦίληδες και οι λοιποί μετριολάγνοι ντενεκέδες...)

Με την υψηλότερη διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας τιμήθηκε ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Βασίλης Παπαβασιλείου, στον οποίο απονεμήθηκε το μετάλλιο του ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών, για την προσφορά του στην τέχνη του θεάτρου αλλά και στη σύσφιξη των πολιτιστικών δεσμών Ελλάδας και Γαλλίας

Η απόδοση της τιμητικής αυτής διάκρισης στον σκηνοθέτη πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης με πολλούς Γάλλους προσκεκλημένους στο Θέατρο Τέχνης της οδού Φρυνίχου, όπου ο Βασίλης Παπαβασιλείου παρουσιάζει τον καυστικό μονόλογό του «Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή, θα πεις κι ένα τραγούδι».

Ειδικά για την περίσταση, η παράσταση είχε γαλλικούς υπέρτιτλους, ενώ αμέσως μετά ο διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, Μικαέλ Οσάν, παρέδωσε στον τιμώμενο τα διάσημα του Τάγματος. 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η υποτίμηση της δραχμής της αισθητικής και της νοημοσύνης μας!

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Σάκης Ρουβάς είναι γνωστός τραγουδιστής. Δημοφιλέστατος στα μέρη μας, έχει εκπροσωπήσει τη χώρα μας στους μουσικούς αγώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού που ακούν στο όνομα Γιουροβίζιον. Φέτος συνεισέφερε στον ελληνικό πολιτισμό υποδυόμενος τον θεό Διόνυσο στο έργο του Ευριπίδη «Οι Βάκχες». Δυστυχώς, λόγω φόρτου εργασίας, και κάποιας ανάγκης αυτοπροστασίας και οικονομίας του χρόνου που μου απομένει για να ζήσω, δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την παράσταση. Ελάχιστη σημασία έχει εξάλλου η προσωπική μου γνώμη για μια παράσταση τραγωδίας, και ακόμη λιγότερη όταν οι πλέον αρμόδιοι για να κρίνουν, η επιτροπή των βραβείων Κάρολος Κουν, αποφάσισαν να του απονείμουν το βραβείο αρχαίου δράματος.  

Συνεπεία δε της βραβεύσεως, ηγέρθη θέμα μείζον στην ελληνική νομαρχία. Πρέπει να βραβεύονται οι τραγουδιστές που παριστάνουν τους ηθοποιούς που παριστάνουν τον Διόνυσο; Ή μήπως και στο θέατρο, όπως και στα υπόλοιπα επιτηδεύματα, υπάρχουν οι αρμόδιοι και οι αναρμόδιοι;  

Μπορεί να γίνει ο οποιοσδήποτε ηλεκτρολόγος; 

Οχι. Οταν λοιπόν προστατεύεις τους γλόμπους από τους ερασιτεχνισμούς επιτηδείων, πώς αφήνεις στο έλεος του οιουδήποτε επιτυχημένου τραγουδιστού την Εντα Γκάμπλερ, ή κοτζάμ θεό όπως εν προκειμένω; 

Την υπεράσπιση των συμφερόντων της συντεχνίας ανέλαβε η επίσης βραβευθείσα κυρία Χρυσούλα Διαβάτη, η οποία επικαλέστηκε τη, δυστυχώς για εκείνη, ανύπαρκτη αισθητική αστυνομία και στηλίτευσε την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη διότι κατήργησε την άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος. Η κ. Διαβάτη προφανώς δεν γνωρίζει πως κανένας νόμος δεν μπορεί να αντικαταστήσει ή να θεραπεύσει την απουσία κριτηρίων, κυρίως όμως την ακαταμάχητη διάθεση που έχει ο ελληνισμός να αυτογελοιοποιείται όταν υποψιάζεται πως κάποιοι θέλουν να τον πάρουν στα σοβαρά.
Και έτσι έμαθε το ευρύ κοινό πως υπάρχουν βραβεία Καρόλου Κουν, τα οποία απονέμονται ετησίως σε σεμνούς εργάτες του θεάτρου και φέτος ένα απ’ αυτά πήρε ο Σάκης Ρουβάς. Διότι, βεβαίως, αποκλείεται να μη γνωρίζουν οι απαρτίζοντας την επιτροπή των βραβείων πως ο κ. Ρουβάς, εάν δεν ήτο ο κ. Ρουβάς, δεν επρόκειτο να παραστήσει τον Διόνυσο στην Επίδαυρο που να ήταν και ο σερ Λόρενς Ολίβιε.   

Δεν επελέγη ως  ηθοποιός, αλλά βραβεύθηκε ως τοιούτος.  Και είπαν να υποτιμήσουν τη δραχμή, εν προκειμένω τα αισθητικά τους κριτήρια, προκειμένου να φτηνύνει το προϊόν τους και να μπορέσει να το αγοράσει και ο κοσμάκης ημέρες που είναι και με τέτοια κρίση.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: "Να καλέσουν την αστυνομία θεάτρου για τη βράβευση Ρουβά" - Η Χρυσούλα Διαβάτη διασώσει την τιμή του ελληνικού θεάτρου (όση του απέμεινε) βάζοντας τα πράγματα στη θέση τους...

«Θερμό» επεισόδιο υπήρξε στα φετινά βραβεία «Κάρολος Κουν» που πραγματοποιήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής, ανάμεσα στη γνωστή ηθοποιό, Χρυσούλα Διαβάτη και τον Σάκη Ρουβά.

Συγκεκριμένα, η κα Διαβάτη, όταν πήγε να παραλάβει την τιμητική της διάκριση για την παράσταση «Δυο γυναίκες χορεύουν», στοχοποίησε τον Σάκη Ρουβά με τα λεγόμενά της, ο οποίος ήταν υποψήφιος για την δική του συμμετοχή στις «Βάκχες».

Φαίνεται όμως ότι η ηθοποιός δεν είδε θετικά αυτή την υποψηφιότητά, καθώς όταν ανέβηκε στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο της είπε: «Να καλέσουν την αστυνομία θεάτρου να τακτοποιήσει τα θέματα γιατί τα βραβεία πηγαίνουν σε stars και μοντέλα».

Η ηθοποιός επέστρεψε  μάλιστα στη θέση της χωρίς να παραλάβει την τιμητική διάκριση. 

Όταν οι παρουσιαστές Κυριάκος Λουκάκης και Ανδρέας Ρικάκης κάλεσαν τον Σάκη Ρουβά για να παραλάβει το βραβείο «Αρχαίο Δράμα», από την αίθουσα ακούστηκε μία γυναικεία φωνή να λέει «αμφισβητώ αυτό το βραβείο. Με τι εφόδια το παίρνετε;».

Η απάντηση του τραγουδιστή;  

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Aπορία αδαούς!

"Απορεί" ο ΦΑΛΗΡΕΥΣ

Στον Σάκη Ρουβά απονεμήθηκε το βραβείο αρχαίου δράματος «Κάρολος Κουν». Οπότε, γιατί να μη δούμε μια μέρα τον Νίκο Ρωμανό καθηγητή στο Harvard Business School;

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ευτελίζοντας το θέατρο με βραβεία της ντροπής

Γράφει ο Δημήτρης Τσατσούλης 

Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Πάτρας και κριτικός Θεάτρου. 

Μας έλεγαν πως η κρίση θα ενισχύσει τη συνεργασία των ανθρώπων, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο από τους ανίκανους και τους δήθεν, θα επικρατήσει, επιτέλους, η αξιοκρατία. Προϊόντος του χρόνου, διαπιστώνουμε ότι τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Αντίθετα, επικρατεί εντονότερα η φαλκίδευση. Και στο χώρο της τέχνης, ειδικά του θεάτρου, σε επίπεδο θεσμών η κατάρρευση είναι εμφανής. Παράδειγμα, ο μακροχρόνιος θεσμός των Βραβείων Κριτικών Θεάτρου και Βραβείων «Κάρολος Κουν»:

• Η θεατρική κριτική στην Ελλάδα κακοπαθαίνει.
  

• Κακοποιείται από επίδοξους δημοσιογράφους που αναλαμβάνουν -ως πλέον ανώδυνο- να γράφουν περί τέχνης και προβάλλονται ως κριτικοί θεάτρου με μόνο τους κριτήριο τη συμπάθεια ή την εκδούλευση προς καλλιτέχνες.
  
  
• Κακοποιείται από την εύκολη πρόσβαση στα ηλεκτρονικά μέσα οιουδήποτε θεωρεί ότι έχει κρίση για το θέατρο και κολακεύει ή κατακεραυνώνει ηθοποιούς, σκηνοθέτες, παραστάσεις, ανάλογα με φιλίες, συγγένειες κ.ά.. (Να θυμίσω εδώ ότι τα αναξιόπιστα, τα πρώτα χρόνια, Βραβεία κοινού του «Αθηνοράματος» θορύβησαν τους υπευθύνους του περιοδικού που ανέλαβαν, με σειρά υποδείξεων, να εκπαιδεύσουν θεατρικά τους αναγνώστες του δίνοντας το επιβεβλημένο κύρος στα εν λόγω βραβεία).
  
  
• Κακοποιείται από κάποιους ιθύνοντες του πολιτιστικού ρεπορτάζ που, αντί να ενημερώνουν τον αναγνώστη, τείνουν να υποκαταστήσουν συχνά τον κριτικό καταθέτοντας άκριτα την προσωπική τους, συναισθηματικά φορτισμένη, εκτίμηση.
  

• Τα βραβεία της ντροπής
  

• Η θεατρική κριτική κακοποιείται όμως σήμερα πρώτιστα από τα ίδια τα θεσμικά της όργανα, την άνευ θεατρικής υπόστασης πλέον Ένωση Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και τα Βραβεία που αναγγέλλει 
  
  
• Πρόκειται για τα Βραβεία των Κριτικών Θεάτρου καθώς και τα Βραβεία ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ τα οποία έχει εμπιστευτεί τις τελευταίες δεκαετίες στους Κριτικούς Θεάτρου ο Δήμος Αθηναίων ο οποίος, άλλωστε, καλύπτει τα έξοδα κατασκευής των τιμητικών στεφάνων και της όλης εκδήλωσης. Την προσφερόμενη για το θέατρο εκδήλωση εκμεταλλεύονται και οι Κριτικοί Μουσικής για να απονείμουν τα δικά τους βραβεία.
  
  
• Θεωρητικά, πρόκειται για τα πλέον έγκυρα βραβεία θεάτρου στην Ελλάδα. 
  
  
• Στην Επιτροπή Βραβείων συμμετέχουν καταστατικά έγκυροι και ενεργοί κριτικοί θεάτρου. 
  
  
• Πριν δύο-τρία χρόνια η πλειοψηφία των τότε ενεργών κριτικών θεάτρου, μετά διαβουλεύσεις μηνών, αποχώρησε (και διαγράφτηκε) από την Ένωση διαμαρτυρόμενη για μεθοδεύσεις του Δ.Σ. στο οποίο οι κριτικοί θεάτρου, ενάντια στο καταστατικό, εκπροσωπούντο ελλιπώς σε σχέση με τη μειονότητα των μουσικών. Το αποτέλεσμα είναι ότι αν και εγνωσμένου κύρους από τη Διεθνή Ένωση Κριτικών Θεάτρου στα όργανα της οποίας κάποιοι μετέχουν, οι πλέον ενεργοί Έλληνες Κριτικοί δεν αποτελούν μέλη της αντίστοιχης Ελληνικής. 
  
  
• Η απορφανισμένη από κριτικούς θεάτρου Ένωση και με ουσιαστικά απέχοντες των διαδικασιών τους ελάχιστους δύο ή τρεις έγκριτους εναπομείναντες αδυνατούσε πλέον να συγκροτήσει πενταμελή Επιτροπή Βραβείων εξ ού και δεν προχώρησε πέρυσι σε βραβεύσεις.
  

• Βραβείο Τραγωδού στον Ρουβά;
  

• Έτσι, το Δ.Σ. προχώρησε σε «νέες προσλήψεις» υποτιθέμενων κριτικών θεάτρου, από αυτούς που, όπως ανέφερα παραπάνω, «κακοποιούν τη κριτική», παραβιάζοντας τους όρους του καταστατικού και χρήζοντας, σήμερα, κάποιους από αυτούς «Μέλη της Επιτροπής Βραβείων Κουν». 
  
  
• Δικηγόροι και σεβάσμιοι κριτικοί χορού συναποτελούν την Πενταμελή Επιτροπή Θεάτρου που προτείνει ως υποψήφιους για το Βραβείο Αρχαίου Δράματος τον Σάκη Ρουβά ή την Ελένη Μπούκλη που έπαιξε τον μικρό και ΒΟΥΒΟ (!) ρόλο της Ιόλης στις «Τραχίνιες». 
  
  
• Και μπορεί να μην έχει κανείς τίποτα με τον συμπαθή Ρουβά που αναμείχθηκε σε μια υπόθεση για φιλανθρωπικούς σκοπούς και σεβάστηκε, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, τον τραγικό ρόλο που του εμπιστεύτηκαν. Όμως, κατά πόσο έχει ανάγκη ο ίδιος να αποδεχθεί την υποψηφιότητα αυτή που κινδυνεύει να προκαλέσει χλεύη εις βάρος του ενώ εξυπηρετεί αλλότριους στόχους; 
  
  
• Ούτε φυσικά μπορεί να στραφεί κάποιος κατά της νεαράς ηθοποιού που δεν άρθρωσε λόγο στην παράσταση και τιμάται αυτή, ως υποψήφια, έναντι των συναδέλφων της. Μήπως στη θέση της θα έπρεπε να αρνηθεί την υποψηφιότητα για απλούς λόγους δεοντολογίας και στοιχειώδους σεβασμού; 
  
  
• Και ακόμα: πώς αισθάνεται, άραγε, η τρίτη συνυποψήφια των ανωτέρω Μάρθα Φριντζήλα για την «τιμή» που της γίνεται; 
  
  
• Αλλά αναρωτιέται κανείς: δύο θεατρικές περιόδους (2012-2014) με τόσες παραστάσεις Αρχαίου Δράματος, τόσους μεγάλους ηθοποιούς και σημαντικούς σκηνοθέτες, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μουσικούς, αυτοί ήσαν οι επικρατέστεροι για βράβευση; Δικαιολογημένα θα αναρωτηθεί κανείς κατά πόσον η Επιτροπή είδε άραγε και άλλες παραστάσεις ή κατά πόσον, με τις επιλογές της, δεν εξυπηρετεί άλλους στόχους.
  
  
• Διότι, χωρίς να θέλει να θίξει κανείς τους προτεινόμενους και στις υπόλοιπες κατηγορίες (παρ” όλο που κάποιων η επιλογή δημιουργεί και πάλι εύλογα ερωτήματα ενώ τα διαφορετικά βραβεία κινούνται μεταξύ κάποιων ελάχιστων μόνο από τις εκατοντάδες παραστάσεις), αναρωτιέται πλέον κατά πόσο τους τιμά η επιλογή τους από μια τέτοια αναρμόδια Επιτροπή; Κατά πόσο ακόμη και η παρουσία τους εκεί δεν τους εκθέτει;
  

• Η κριτική θεάτρου είναι είδος πολυτελείας προς εξαφάνιση. 
  
  

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Βραβεύουσα και βραβευμένη παρακμή...

Της ΜΑΤΙΝΑΣ ΚΑΛΤΑΚΗ

Πολλοί γέλασαν με τα φετινά βραβεία της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών (ΕΘΜΚ) που δόθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων. Περισσότεροι, ωστόσο, ήταν αυτοί που ένιωσαν θλίψη για την εντύπωση βαθιάς παρακμής που προκάλεσε η τελετή, η οποία απαξιώνει φυσικώ τω τρόπω και το κύρος των βραβείων.  

Πρώτα απ' όλα εξαιτίας της σύστασης της επιτροπής. Διάφοροι του θεατρικού χώρου επικοινώνησαν μαζί μου για να με ρωτήσουν πού γράφουν οι περισσότεροι της κριτικής επιτροπής των θεατρικών βραβείων.  

Τι να τους απαντήσω;  

Ότι εξαιτίας των μεθοδεύσεων και μιας σειράς παράτυπων τακτικών του επί σειρά ετών προέδρου της, μουσικοκριτικού της «Αυγής», Κυριάκου Λουκάκου (που ξεκινούν από τις διαβλητές εκλογές έως τις ελαστικές αναγνώσεις του απαρχαιωμένου καταστατικού της ΕΘΜΚ και τις ανίερες συμμαχίες που συνάπτονται ώστε στην Ένωση να κάνουν κουμάντο οι κριτικοί της μουσικής), οι πλέον έγκυροι κριτικοί θεάτρου αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν; 

Ότι από το 2012 απέχουν (και διαγράφηκαν εντέχνως) από την Ένωση, εκτός από την υπογράφουσα και ο Σάββας Πατσαλίδης, ο Δημήτρης Τσατσούλης, ο Γρηγόρης Ιωαννίδης, ο Γιώργος Πεφάνης, η Ειρήνη Μουντράκη, η Εύη Προύσαλη, η Ελένη Πετάση, η Ιωάννα Μπλάτσου κ.ά.; 

Ότι, μετά την αντίδραση τόσων ανθρώπων τον Μάρτιο του 2012, αντί να οριστούν σε εύλογο χρονικό διάστημα εκλογές που θα εκτόνωναν την ένταση, και θα οδηγούσαν σε νέο πρόεδρο και ΔΣ (στις οποίες, αν ο κ. Λουκάκος ενδιαφερόταν πραγματικά για το καλό της ΕΘΜΚ, θα έπρεπε να μην δηλώσει υποψήφιος!), προτιμήθηκε η συρρίκνωσή της; Η οποία συρρίκνωση έχει ξεκινήσει χρόνια πριν, αν υπολογίσει κανείς ότι λίγα χρόνια πριν, είχαν αποχωρήσει διαμαρτυρόμενοι, οι έγκυροι κριτικοί μουσικής Γιάννης Σβώλος και Νίκος Δοντάς, ενώ κι άλλοι ενεργοί κριτικοί (εκτός των προαναφερθέντων) απέχουν συστηματικά γιατί δεν αντέχουν την λογική του «μικρομάγαζου» που έχει επιβληθεί εδώ και πολλά χρόνια στην ιστορική ΈΘΜΚ ; 

 Την εντύπωση ότι κάτι δεν πάει καλά με τα βραβεία της ΈΘΜΚ κατέστησαν πιο έντονη πολλές από τις φετινές υποψηφιότητες. Με δεδομένο το τεράστιο αριθμό θεατρικών παραστάσεων είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι οι υποψήφιοι προς βράβευση θα αφορούσαν πραγματικά εκλεκτές στιγμές, που ξεχώρισαν τόσο από το σώμα των κριτικών θεάτρου όσο και από την ανταπόκριση του κοινού. Κι όμως: όχι μόνο δεν εντάχθηκαν στους υποψηφίους οι καλύτεροι αλλά δόθηκε βραβείο αρχαίου δράματος στον Σάκη Ρουβά για την ερμηνεία του στις «Βάκχες» το καλοκαίρι του 2013!  

Λες δεν μπορεί, θα μπήκε χορηγός των βραβείων η κ. Βαρδινογιάννη. Μετά διαβάζεις το σκεπτικό της βράβευσης και αντιλαμβάνεσαι ότι η ιστορία έχει ξεφύγει: ο ποπ σταρ «έδωσε τον Θεό Διόνυσο, σε μιαν εκ βαθέων προσέγγιση, με τρόπο ευθύ, άμεσο, ρευστό και χειροπιαστό, σαν από πνεύμα και ύλη, γη, νερό, αέρα και φωτιά, έναν πάντοτε «ερχόμενο» ελληνικό θεό – χορευτή, φωτεινό και σκοτεινό συγχρόνως, αιώνιο και σύγχρονο, παρόντα στις χαρές και στις λύπες μας, στους θριάμβους και στις απώλειες»! 

Ως εκ τούτων όλων, τα «έκτακτα» που συνέβησαν μάλλον ήταν αναμενόμενα: πριν πάρει το βραβείο του ο Σάκης, για να υπερασπιστεί το δικαίωμα του «νέου ανθρώπου» να γίνει καλύτερος και να δώσει την ψυχή του, ανέβηκε στο βήμα η Χρυσούλα Διαβάτη που διαμαρτυρήθηκε εντόνως για την προβληματική κατάσταση του χώρου που επιτρέπει να βραβεύονται από την ΕΘΜΚ περαστικές, και χωρίς περγαμηνές στο θέατρο, περιπτώσεις (όπως ο Σάκης).  

Μεταξύ άλλων επισήμανε κάτι λογικό:  

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Παιδική χαρά;

Του ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Τα δύο κρατικά θέατρα που καλύπτουν τρεις από τις παραστάσεις της Επιδαύρου, δύο του Εθνικού και μία του ΚΘΒΕ, δεν ελέγχονται, δεν εγκρίνονται, αλλά δεν επιχορηγούνται από το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Το κόστος της παραγωγής τους και οι μισθοί καλύπτονται από τους προϋπολογισμούς τους. Αλλά και τα εισιτήρια στην Επίδαυρο δεν περνάνε από το Ταμείο του Φεστιβάλ. Αφού το Φεστιβάλ δεν ενισχύει, δεν εισπράττει.

 

Τώρα λοιπόν στην εποχή των ισχνών αγελάδων, που ο προϋπολογισμός του Φεστιβάλ, όπως όλοι οι δημόσιοι (έστω και ιδιωτικού δικαίου δημόσιοι) οργανισμοί πάσχουν, το Φεστιβάλ Επιδαύρου είτε διαθέτει ελάχιστα χρήματα για τις υπόλοιπες παραγωγές που εγκρίνει είτε, συνήθως, καθόλου. Παραχωρεί το χώρο με τη λάτρα του (ταξιθέτες κ.τ.λ.) και αφήνει με τη λογική τού «μπάτε σκύλοι αλέστε» στον κάθε πικραμένο να κάνει παιχνίδι. Και οι μεν επαγγελματίες του χώρου βαπτιζόμενοι στην Επίδαυρο, έστω κι αν τα εισιτήρια είναι λίγα, εξαπολύονται σε γιγαντιαίες, εξουθενωτικές περιοδείες ανά την επικράτεια για να καλύψουν τα έξοδα της παραγωγής.

Παλιότερα το Εθνικό Θέατρο, όταν είχα την ευθύνη των Επιδαυρίων (1954-1974), μετά την πρεμιέρα στο αρχαίο θεάτρο, δεν περιόδευε αλλά επαναλάμβανε την τραγωδία την άλλη χρονιά στο Ηρώδειο. Και ύστερα από δύο-τρία χρόνια επαναλάμβανε την παραγωγή πάλι στην Επίδαυρο. Ετσι οι Εκάβες με την Παξινού, οι Οιδίποδες με τον Μινωτή, οι Αντιγόνες με τη Συνοδινού, οι Λυσιστράτες με την Αρώνη κ.τ.λ. παίχτηκαν πέντε και έξι φορές για νέες γενιές θεατών στο φυσικό χώρο για τον οποίο σκηνοθετήθηκαν. Αλλά το Εθνικό Θέατρο τότε είχε μόνιμο προσωπικό και οι χοροί και οι περισσότεροι πρωταγωνιστές είχαν στη διάθεσή τους πολλούς μήνες πρόβες και μπορούσαν να επανδρώσουν επαναλήψεις. Φέτος τρεις από τις παραστάσεις στην Επίδαυρο (οι δύο παίχτηκαν μια βραδιά!) ούτε κόσμο είχαν ούτε περιοδεύουν.

Το Εθνικό όμως Θέατρο και κόσμο είχε, γιατί είχε αναγνωρίσιμους συντελεστές, και περιοδεύει και τα χρήματα των εισπράξεων ξαναγυρίζουν στον κρατικό οργανισμό.

ΠΑΙΔΕΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Κυβερνητική απαξίωση της καλλιτεχνικής παιδείας

Του Σπυρου Παγιατακη

Και από Αύγουστο χειμώνα, που λένε. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τούτος ο χειμώνας θα ’ναι ιδιαίτερα δύσκολος. Σε όλα και για όλα. Να πιάσουμε τα πολιτιστικά.  

Τα θεατρικά ιδιαίτερα –όλα δείχνουν– θα υποφέρουν και μάλιστα με μελλοντικές προοπτικές. Αρχές του μήνα έγινε γνωστό ότι το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων καταργεί πλήρως τη διδασκαλία των Καλλιτεχνικών σε Β΄ και Γ΄ τάξη του γυμνασίου. 

Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μια κατάσταση, η οποία δεν μπορεί παρά να βυθίσει τις επόμενες γενιές στην παντελή θεατρική αμάθεια, στερώντας στους αυριανούς θεατές την αισθητική, αντιληπτική και πρακτικά φυσική λειτουργία της σκέψης.

Συγχρόνως, αυτό αποτελεί μια τεράστια απόκλιση από τα ευρωπαϊκά προγράμματα σπουδών και εμφανέστατο υποβιβασμό της δευτεροβάθμιας ελληνικής παιδείας σε σχέση με την παιδεία των Ευρωπαίων εταίρων. Να αναφέρουμε εδώ ενδεικτικά πως 29 χώρες έχουν καλλιτεχνικά μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και πάνω από 15 χώρες έχουν τουλάχιστον 60 ώρες μαθήματα τέχνης στη δευτεροβάθμια, που σημαίνει περισσότερες από 2 ώρες την εβδομάδα.

Ομως, μ’ έναν καταγέλαστο υπουργό Πολιτισμού στην ηγεσία του (έπεσε μεγάλη καζούρα όταν ο Πάνος Παναγιωτόπουλος μίλησε στην έναρξη του 23ου Συνεδρίου Φιλοσοφίας στο Ηρώδειο, στις 4/8/2013), τι να πεις.     

Εφαρμόζοντας λοιπόν τον σχεδιασμό της 1/8/2013, η Ελλάδα θα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα χωρίς καλλιτεχνική παιδεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Και όμως, στη σημερινή μας κατάσταση ο πολιτισμός θα έπρεπε ν’ αντιμετωπίζεται ως μέρος των δημόσιων επενδύσεων. Μήπως δεν έχει αποδειχθεί πλέον –κι ερευνητικά– πως οι επενδύσεις στον πολιτισμό αναζωογονούν την οικονομία ενός τόπου;

Σήμερα δεν έχει λοιπόν «κλασική» κριτική σε αυτήν τη θέση.