ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Πιστεύει όσα λέει;

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Στη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας είχε μια μεγάλη πρόκληση: Να εμφανιστεί «πρωθυπουργικός».  

Τούτο μικρή σχέση έχει με την επικοινωνιακή του άνεση. Η άνεση αυτή ξεχώρισε πολύ περισσότερο στη συνέντευξη Τύπου, όπου ένας αντικειμενικός παρατηρητής οφείλει να ομολογήσει πως παρουσίασε για πρώτη φορά ένα συγκροτημένο «πολιτικό αφήγημα». Το ότι έχει ωριμάσει πολιτικά είναι λοιπόν αναντίλεκτο. Όμως, στην κεντρική του ομιλία και στις λεγόμενες «δεσμεύσεις» του, απείχε πολύ από το να είναι πειστικός. Ξεπέρασε αισθητά κάθε όριο αξιοπιστίας. Παρ' όλα αυτά ευνοείται από το ότι η κοινή γνώμη έχει πλέον προεισπράξει το γεγονός, ότι όλες οι αντιπολιτεύσεις στη χώρα μας συμπεριφέρονται ανεύθυνα στις υποσχέσεις τους.

Από τη στήλη αυτή εγκαίρως είχα επισημάνει (7-12-13), ότι το κλίμα αναστρεφόταν υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Συμβολή σε αυτό είχε η φρεσκάδα του Τσίπρα απέναντι σε κουρασμένους και φθαρμένους αντιπάλους. Όμως, το ισχυρότερο ατού του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και παραμένει η ίδια η κυβέρνηση. Το κύμα αρνητικής ψήφου άλλωστε διαρκώς φουντώνει. Εκδηλώθηκε εν μέρει στις ευρωεκλογές και τώρα μεγαλώνει. Τροφοδοτείται από τραγελαφικούς μετεκλογικούς χειρισμούς της κυβέρνησης. Κερασάκι υπήρξε το κόψιμο της ομιλίας Τσίπρα από τη ΝΕΡΙΤ.

Ο Τσίπρας πάντως δεν κέρδισε το «πρωθυπουργικό στοίχημα» στη ΔΕΘ. Όμως, απέναντι σε καταρρέοντες αντιπάλους απέδειξε, αν μη τι άλλο, ότι δεν είναι αμελητέος πολιτικός παίκτης.  

Γιατί όμως δεν τόλμησε το κρίσιμο άλμα της υπευθυνότητας; 

Διότι, όπως και άλλοι αρχηγοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης, προσεγγίζει την εξουσία με αίσθημα ανασφάλειας. Ο λαϊκισμός μοιάζει σίγουρη συνταγή.  

Ταυτόχρονα φοβάται και τις αντιδράσεις στο σχιζοφρενικό κόμμα του. Θυσιάζει την ευρύτερη απήχηση στην κοινωνία για να διασφαλίσει νηνεμία στον κομματικό μικρόκοσμό του. 

 Ούτως ή άλλως τα καλύτερα δώρα τού τα προσφέρουν γενναιόδωρα οι ανταγωνιστές του.

Ο κατάλογος των υποσχέσεων υπήρξε ατελείωτος. Όμως, το κεντρικό πρόβλημα του Τσίπρα βρίσκεται αλλού:  

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Καίγοντας τα χαρτιά ένα – ένα

Του ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΥΛΗ

Τί έμεινε από την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ; 

Σίγουρα δεν αναδείχθηκαν αναιμικές φοροελαφρύνσεις, που λίγο πιο πριν είχαν διαφημιστεί εξαντλητικά. Εκείνο που κυριάρχησε ήταν η εικόνα του πρωθυπουργού, που με προεκλογική ένταση επετέθη στον ΣΥΡΙΖΑ την ώρα που στη συγκεκριμένη ομιλία θα έπρεπε να επικεντρωθεί ρεαλιστικά και νηφάλια στο δικό του «αφήγημα» για τον τόπο. Ήδη είχε δώσει τον τόνο επιτιθέμενος προσωπικά σε ασήμαντο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ για τις ανόητες δηλώσεις του για το ΝΑΤΟ. Εν τέλει, η υπέρμετρη επιθετικότητα του πρωθυπουργού (μέχρι και την τρομοκρατία επικαλέστηκε), αντί να αποπνέει αυτοπεποίθηση πρόδιδε αδυναμία και ανασφάλεια.

Πώς εξηγείται το φαινόμενο αυτό; 

Αποτελεί απλώς κρίκο σε μία αλυσίδα λαθών της κυβερνητικής πλευράς μετά τη βαριά ήττα των ευρωεκλογών. Εδώ ταιριάζει γάντι η αποστροφή «το ένα λάθος φέρνει το άλλο». Ειδικά η ηγετική ομάδα της ΝΔ αιφνιδιάστηκε από την εκλογική ήττα. Το αποτέλεσμα ήταν να αντιδράσει σπασμωδικά και να οδηγηθεί σε έναν αυτοκαταστροφικό ανασχηματισμό. Ο ανασχηματισμός αυτός ήταν κρίσιμος, διότι αποτελούσε την πρώτη αντίδραση στο αποτέλεσμα, αλλά και διότι φόρτωνε την κυβέρνηση με ανεπαρκέστατα κομματικά στελέχη. Έτσι, το χαρτί του ανασχηματισμού δεν κάηκε απλώς. Άφησε πίσω του βαριά εγκαύματα.

Στη συνέχεια η νέα κυβέρνηση και ενώ οι υπουργοί της κατέφευγαν σε λαϊκίστικες κορώνες, σήκωσε το λάβαρο της μείωσης των φόρων. Κάτω από το λάβαρο αυτό όμως κρυβόταν η βόμβα του ΕΝΦΙΑ. «Τέτοια ζημιά δεν πάθαμε ούτε με το χαράτσι της ΔΕΗ» ήταν η επωδός στο κυβερνητικό στρατόπεδο όπως μνημονεύθηκε στο κύριο άρθρο της «Η» (6-8-14). Ο ΕΝΦΙΑ έπεισε πως η κυβέρνηση δεν πήρε το μήνυμα των εκλογών, υπονόμευσε κάθε αξιοπιστία δέσμευσής της για μειώσεις φόρων και κατέστησε εξοργιστικές τις ελάχιστες ελαφρύνσεις που ανακοινώθηκαν. Κερασάκι στην τούρτα υπήρξε η άκομψη δημόσια προσπάθεια του υπουργού Οικονομικών να πει «φταίνε οι άλλοι πριν από μένα».

Ενώ η καταιγίδα του ΕΝΦΙΑ είχε ξεσπάσει, η κυβέρνηση διέρρεε πως θα πάρει το πράσινο φως από την Τρόικα για δραστικές φορολογικές περικοπές και πως θα απέφευγε επίμαχες μεταρρυθμίσεις. Απεκαλύφθη άλλωστε από τους δανειστές μας πως η κυβέρνηση ζήτησε μετ' επιτάσεως το «ραντεβού στο Παρίσι». Τούτο υποτίθεται πως θα ήταν ο προπομπός για εκδίωξη της Τρόικας. Το χατίρι αυτό για συνάντηση εκτός Ελλάδος έγινε δεκτό, αλλά οι ελεγκτές είναι στην Αθήνα που θα συζητήσουν τα σοβαρά, ενώ και στο Παρίσι έμειναν σταθεροί στις θέσεις τους. Ακολούθησε η αναδίπλωση του υπουργού Οικονομικών, που ξόρκισε τις προσδοκίες οι οποίες είχαν καλλιεργηθεί εξαφανίζοντας και τις κόκκινες γραμμές.  

Την ίδια ώρα είναι φανερό πως ό,τι και να συμβεί με τις διαπραγματεύσεις θα επιβληθεί στη χώρα ένα «μνημόνιο μεταρρυθμίσεων» όπως προειδοποίησε ο Ντράγκι.

Μετά από όλα αυτά, πώς να μην εμφανίζει ένταση ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ; 

Άλλωστε, όπως γράψαμε μετά τις ευρωεκλογές, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κυρίως απέναντί του ευκαιρίες, τα κυβερνητικά κόμματα αντιμετωπίζουν πρωτίστως κινδύνους. 

Για τον ΣΥΡΙΖΑ το ζητούμενο είναι απλώς να μην κάνει το μεγάλο λάθος. Ενώ για την κυβέρνηση είναι να αποφεύγει οποιοδήποτε λάθος. 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: «Σόου» πανικόβλητων γραφικών...

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Απέναντι σε έναν πολιτικό αντίπαλο, που οι θέσεις του στην οικονομία κινούνται μεταξύ της κραυγαλέας ασάφειας και της απουσίας στοιχειώδους ρεαλισμού, η δικομματική κυβέρνηση δείχνει απολύτως πελαγωμένη.  

Το κεντρικό χαρακτηριστικό είναι ένα: Ο πανικός. Τούτος είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Διότι όταν επικρατήσει, οδηγεί σε λάθη. Τα δε αλληλοδιάδοχα λάθη οδηγούν σε πρόσθετο πανικό. Σε ένα φαύλο κύκλο, που εγκλωβίζει το θύμα του.

Ο πανικός, μετά τη βαριά ήττα ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές, οδήγησε σε έναν ανασχηματισμό - φιάσκο.  

Το λάθος ήταν τεράστιο, διότι οι Σαμαράς - Βενιζέλος φορτώθηκαν (πέρα από λαϊκιστές) κυρίως ανίκανα κομματικά στελέχη. Αυτά πλέον προσδιορίζουν την κυβερνητική εικόνα σε μια καταστροφική πορεία προς όλο και πιο πιθανές πρόωρες εκλογές. Επιπροσθέτως, η νέα κυβέρνηση αύξησε τις επιφυλάξεις των εταίρων για την ούτως ή άλλως χαμηλή μεταρρυθμιστική βούλησή της. Οι εκπρόσωποι της «λαϊκής Δεξιάς» σταμάτησαν τους παλικαρισμούς τους και μιλούν πλέον για τήρηση των δεσμεύσεων της χώρας. Όμως, ο μικρός κυβερνητικός εταίρος (κλασικό παράδειγμα ο υπουργός Παιδείας) έγινε πιο προβληματικός στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων.

Η πανικόβλητη κυβέρνηση, αντί να διαμορφώσει, έστω καθυστερημένα, ένα πειστικό μεταρρυθμιστικό αφήγημα που να απευθύνεται στην κοινωνία μέσω αποφασιστικών δράσεων, ψάχνει για επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Ανέβασε τους τόνους για μειώσεις φόρων, την ώρα που ο ΕΝΦΙΑ λειτουργούσε ως ωρολογιακή βόμβα στην καρδιά της εικόνας της. Έτσι, οι υποσχέσεις στο πεδίο αυτό γίνονται ακόμη πιο αναξιόπιστες. Μελέτη (Taxation Trends in the E.U. της Eurostat), που ανέλυσε η Alpha Bank, φωτογραφίζει τη σκληρότατη φορολογική επιβάρυνση των Ελλήνων στα εισοδήματα από την επένδυση των αποταμιεύσεων έως την κατοχή κεφαλαίου. Δεν είναι παράδοξο λοιπόν που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές συνεχίζουν να σκαρφαλώνουν.

Ένα μεγάλο «σόου» στήθηκε για τη συνάντηση με την τρόικα στο Παρίσι με κεντρικό μήνυμα, ότι... «η τρόικα φεύγει». Και τούτο, όταν η καθοριστική και πολύ πιο μακρά φάση του ελέγχου θα γίνει στην Αθήνα!  

Ποιος όμως λογικός άνθρωπος πιστεύει ότι το θέατρο αυτό αποτελεί προπομπό μείωσης των ασφυκτικών ελέγχων στο εγχώριο πολιτικό προσωπικό από τους δανειστές;  

Προσφάτως μάλιστα, ο Ντράγκι ξεκαθάρισε πως οι έλεγχοι είναι απολύτως αναγκαίοι. Ενώ ο Κερέ, μέλος της Ε.Ε. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ξεκαθάρισε στην Αθήνα πως είναι αναγκαίο ένα «θεσμικό πλαίσιο μεταρρυθμίσεων» που θα «παρακολουθεί» ανελλιπώς την πρόοδό τους. 

Και αν δεν έφθαναν όλα αυτά, οι πολυδιαφημισμένες «κόκκινες γραμμές» αποσύρθηκαν άρον άρον από τον υπουργό Οικονομικών πριν από το ταξίδι στο Παρίσι.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η πελαγοδρομούσα κυβέρνηση των ανεκδιήγητων που έχουν χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα και ζουν στην κοσμάρα τους, ωθεί τον γραφικό ΣΥΡΙΖΑ με τα χίλια στην εξουσία!

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Η κυβέρνηση βρέθηκε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι μετά τις ευρωεκλογές, όταν η ΝΔ έχασε 7%, το ΠΑΣΟΚ έχασε το 1/3 της δύναμής του και ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε καθαρά με 4%.  

Γενικότερα, διαμορφώνεται ένα ρεύμα που δείχνει πως ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να κερδίζει στρατηγικά τη μάχη του «μικρότερου κακού», δευτερευόντως γιατί διορθώνει τη δική του εικόνα και πρωτίστως, διότι η κυβερνητική εικόνα επιδεινώνεται. 

Τα δεδομένα του νέου κλίματος δεν είναι συγκυριακά. Διαμορφώνουν μία δυναμική, που δεν είναι εύκολα αναστρέψιμη. Ειδικά εάν γίνονται πρόσθετα κυβερνητικά λάθη.

Στο κρίσιμο αυτό σταυροδρόμι η κυβέρνηση πήρε λάθος δρόμο. Αν βρεθούν απέναντι σε δυσμενείς συγκυρίες, κομματικοί οργανισμοί και οι ηγεσίες τους, χρειάζονται απαραιτήτως δύο εφόδια: 

Πρώτον, οφείλουν να είναι σε επαφή με τη δυσάρεστη πραγματικότητα και να κατανοούν τα αίτιά της. 

Δεύτερον, επιβάλλεται να έχουν στρατηγική και σχέδιο που να αντιμετωπίζει τα αίτια αυτά. 

Οι αντιδράσεις της κυβέρνησης δείχνουν πως τα εφόδια αυτά έχουν εξανεμιστεί. Τούτο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, διότι όσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα, τόσο πιο ζωτικό είναι να επιστρατευθούν τα δύο εφόδια και να αξιοποιηθούν στο έπακρο.

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι φανερό πως η επαφή με την πραγματικότητα έχει χαθεί:

Ο ένας αρχηγός διαθέτει ένα γυάλινο κόσμο ανεπαρκών συμβούλων. 

Ο άλλος αρχηγός έχει σύμβουλο μόνο τον εαυτό του. 

Άρα και οι δύο πελαγοδρομούν. Κανείς από τους δύο δεν κατάλαβε τι είδος νέας κυβέρνηση μπορούσε να διεκδικήσει πρόσθετη ανοχή από την κοινή γνώμη. Ο ανασχηματισμός υπήρξε φιάσκο που ξεπέρασε την πιο απαισιόδοξη εκτίμηση. Με οδηγό τον πανικό επελέγησαν απίστευτοι, ανεπαρκείς, λαϊκιστές υπουργοί. Η νεοδημοκρατική στροφή στους λαϊκιστές πυροδότησε τον λαϊκισμό στο ΠΑΣΟΚ. 'Eτσι, η κυβέρνηση έγινε πιο αναξιόπιστη και πιο εύθραυστη.

Αυτή η κυβέρνηση δεν διέθετε ποτέ ένα μεταρρυθμιστικό αφήγημα και μεταρρυθμιστική βούληση. Δεν έδινε και δεν δίνει ελπίδα στην κοινωνία. Επενδύει στον φόβο και στην παρουσίαση μιας εξωραϊσμένης πραγματικότητας, που ελάχιστοι πιστεύουν και με την οποία οι περισσότεροι εξοργίζονται.

Ο «φόβος του ΣΥΡΙΖΑ» έχει εξαντλήσει τη χρησιμότητά του: 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η επιστροφή της «ξεχωριστής περίπτωσης»

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Όταν έσκασαν διάφορες φούσκες στην Ευρωζώνη ως συνέπεια της διεθνούς οικονομικής κρίσης, η χώρα μας ήταν ήδη μια «ξεχωριστή περίπτωση». 

Το πρόβλημα βρισκόταν στα θεμέλιά της, δηλαδή στο κράτος και στο κομματικό της σύστημα. Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία δεν είχαν «κρίση του κράτους». Το κομματικό τους σύστημα ήταν σαφώς πιο υγιές, έτοιμο για συναινέσεις και αναγκαίες αλλαγές. Αντιθέτως, στη χώρα μας, οι παθογένειες του κράτους συνδέονται με την αρρώστια του κομματικού συστήματος, που το δημιούργησε και συνεχίζει να το προστατεύει. 

Αυτό το πλέγμα κράτους - κομμάτων ήρθε και πάλι στην επιφάνεια.

Δικαίως ενόχλησαν υπερβολές και εμπάθεια εκ μέρους του Spiegel. Όμως, το περιοδικό είχε δίκιο σε ένα πράγμα: Η χώρα διαθέτει ένα «αποτυχημένο κράτος» (failed state).  

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Τρισέ το είπε πολύ πιο ευγενικά: Έκανε λόγο για την ανάγκη οικοδόμησης ενός κράτους «πάνω σε στέρεες βάσεις» (solid state), καθώς «το σημερινό κράτος δεν μπορεί να εφαρμόσει τα αναγκαία μέτρα». 

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Fund for Peace, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες, σε μια λίστα 178 χωρών η Ελλάδα είναι το 138ο πιο «αποτυχημένο (failed) κράτος». Το κράτος αυτό είναι αναπόφευκτα και διεφθαρμένο. Έκθεση της Transparency International κατατάσσει την Ελλάδα στην 94η πιο διεφθαρμένη χώρα, ως ισόπαλη της Ινδίας και του Τζιμπουτί.

Κράτος και κόμματα οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία. Με παρρησία ένα από τα πιο σοβαρά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο Γιώργος Σταθάκης, επεσήμανε  πως οι ρίζες του δημόσιου χρέους μπήκαν τη δεκαετία του 1980. Το κακό ξεκίνησε όντως από τις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ οι υπόλοιπες κυβερνήσεις δεν άλλαζαν τις κρατικές δομές, με αποτέλεσμα να στηθούν οι ράγες του εκτροχιασμού. 

Μετά τον εκτροχιασμό, που προκάλεσε ο λαϊκισμός του κομματικού συστήματος, οι κυβερνήσεις των δύο «ένοχων» κομμάτων, με το κάτω του μετρίου πολιτικό προσωπικό τους, έκαναν εύκολα οριζόντιες περικοπές κυρίως στις συντάξεις και ισοπεδωτικές φορολογικές επιδρομές στα ακίνητα. Δεν τολμούν όμως να κάνουν βαθιές τομές στο πελατειακό τους φέουδο, που είναι το κράτος. 

Η αχίλλειος πτέρνα της σημερινής κυβέρνησης είναι οι μεταρρυθμίσεις. Γι' αυτό υπάρχουν αντιστάσεις στα αυτονόητα μεταρρυθμιστικά μέτρα, που ζητάει ο ΟΟΣΑ και που θα έπρεπε η κυβέρνηση να εφαρμόσει από μόνη της, εφόσον ήταν όντως μεταρρυθμιστική.

ΜΕΛΛΟΝ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: 2013 - 2014: Πέντε δυσοίωνες πραγματικότητες

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΥΛΗ

 www.johnloulis.gr

Tο 2013 κλείνει με πέντε δυσοίωνες πραγματικότητες για τη χώρα. Aυτές μεταφέρονται ως φορτίο στο 2014. Όσο δυσάρεστη και να είναι η διαπίστωση αυτή, δεν ωφελεί να την εξωραΐσουμε. 

H πρώτη πραγματικότητα αφορά στο κλίμα που υπάρχει για την Eλλάδα στην Eυρώπη. Aυτό έχει βαρύνει αισθητά, έστω κι αν τούτο γίνεται βουβά στον χώρο της πολιτικής ηγεσίας της E.E., που αναλώνεται απλώς σε «καλά λόγια» για να μην διαταραχθούν οι αγορές, αλλά και εν όψει ευρωεκλογών. Όμως, την ίδια ώρα, οι Eυρωπαίοι τεχνοκράτες διαπιστώνουν απουσία μεταρρυθμιστικής βούλησης, καθυστερήσεις και υπεκφυγές. Aνησυχητικό είναι πως τις διαπιστώσεις αυτές τις μοιράζονται και οι Eυρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες, έστω κι αν εξωραΐζουν τα πράγματα δημοσίως.

H δεύτερη πραγματικότητα παραπέμπει στις συνέπειες των σερνόμενων μεταρρυθμιστικών βημάτων στο κράτος -δηλαδή στην κεντρική εστία της κρίσης. Aυτό άλλωστε αποτελεί το ταμπού του πελατειακού κομματικού συστήματος, που λειτουργεί ως «προστάτης» του δημοσίου τομέα. Oι συνέπειες είναι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές. Ξεκινούν από την αγορά που πνίγεται, την απουσία επενδύσεων, τις άδικες οριζόντιες περικοπές (με τη Mαρία Δαμανάκη να είναι εκ των πρώτων που το επισήμαναν) και φθάνουν προσφάτως στη φορολογική λεηλασία κατά της μεσαίας τάξης.

Tαυτόχρονα, χωρίς ένα καθαρό και δυναμικό μεταρρυθμιστικό οδικό χάρτη, οι πολίτες απαξιώνουν την εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική, που πιστεύουν ότι οδηγεί στο πουθενά.

Mια τρίτη πραγματικότητα αφορά σε μια κυβέρνηση και μια αντιπολίτευση, που ζουν στο φαντασιακό κόσμο τους. 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο οικονομικός «μεσαίος χώρος» και η κρίση

Του Γιάννη Λούλη

 

Η διεθνής συζήτηση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης φουντώνει. Σε έντυπα από τους Financial Times, έως το Bloomberg Businessweek, συζητείται η δοσολογία ανάμεσα στην αναγκαία δημοσιονομική πειθαρχία και το βάθος της, ώστε να μη βαθαίνει υπέρμετρα η ύφεση και να υπονομεύεται έτσι η όποια προσπάθεια ανάπτυξης. Κατά βάση, αντιπαρατίθενται σε τεχνοκρατικό και πολιτικό επίπεδο τρεις προσεγγίσεις: 

Οι δυο πρώτες προσεγγίσεις έχουν έντονα στοιχεία ιδεοληψίας: Είτε αριστερόστροφες, είτε δεξιόστροφες. 

Η τρίτη προσέγγιση εκφράζει την οπτική των πραγματιστών. Αυτοί αποφεύγουν μονοδιάστατες συνταγές. Δεν λειτουργούν με δόγματα και θέσφατα. Ενώ τολμούν να αναπροσαρμόζουν, όταν χρειαστεί, τις απόψεις τους.

Στα αριστερά τοποθετούνται διάσημοι οικονομολόγοι όπως ο Krugman και ο Stiglitz, που τα τελευταία χρόνια δαιμονολογούν ισοπεδωτικά κατά της δημοσιονομικής πειθαρχίας, με εξωπραγματικές συνθηματολογικές προσεγγίσεις. Ταυτόχρονα, οι γενικεύσεις τους τείνουν να αγνοούν εξειδικευμένους τοπικούς παράγοντες ξεχωριστών κρίσεων. 

Από την άλλη πλευρά, το δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας εκφράζουν λ.χ διάσημοι οικονομολόγοι όπως οι Rogoff και Reinhart του Harvard. Όμως το διαβόητο οικονομικό μοντέλο τους, που έδειχνε πως εάν το χρέος υπερβεί το 90% ο ρυθμός ανάπτυξης μιας χώρας καταρρέει, απεδείχθη στατιστικά αναξιόπιστο. 

Γενικά οι οικονομολόγοι των «θέσφατων» αξιοποιούνται από πολιτικούς με εδραιωμένες προκαταλήψεις, όπως λ.χ. ο Όλι Ρεν, που «υιοθέτησε» άκριτα τις θεωρίες Rogoff-Reinhart, ως πρότυπο για ολόκληρη την Ευρωζώνη!

Όμως η επιρροή των πραγματιστών, που αναζητούν διάφορους συνδυασμούς δημοσιονομικής πειθαρχίας και κινήτρων ανάπτυξης, μεγαλώνει διαρκώς. Το ΔΝΤ, για παράδειγμα, έχει απορρίψει δικά του θέσφατα και διά του επικεφαλής οικονομολόγου του Blanchard, ασκεί κριτική σε ΗΠΑ, Γερμανία και Βρετανία ότι οι περικοπές των δαπανών τους είναι βαθύτερες από ό,τι επιβάλλεται. Βεβαίως, ο ίδιος έχει επισημάνει και την ανάγκη να υπάρχει αυστηρή δημοσιονομική προσαρμογή όταν το επιβάλλουν συγκεκριμένες τοπικές συνθήκες (π.χ. όταν υπάρχει ένας άρρωστος και υπερμεγέθης δημόσιος τομέας). Οι πραγματιστές επίσης διαχωρίζουν κρατικές δαπάνες που όντως ωθούν την ανάπτυξη, από άλλες που την πνίγουν. Οι πραγματιστές κατανοούν επίσης πως ενώ διαφορετικές οικονομίες μπορεί να διδαχτούν από συγκεκριμένες εμπειρίες άλλων, καμιά οικονομία δεν μπορεί να είναι συνολικό πρότυπο για όλους.

Την ουσία των παραπάνω συνοψίζει ο Adam Poser (FT 21-4-13) προτρέποντας κυβερνήσεις που χειρίζονται κρίσεις (και ως δανειστές) να λειτουργούν πραγματιστικά και όχι ιδεοληπτικά, να σταθμίζουν κυρίως τα τοπικά προβλήματα, να διδάσκονται από ανάλογες διεθνείς εμπειρίες. Η οικονομική στρατηγική που προτείνει είναι «ο μεσαίος χώρος της μετριοπάθειας, δηλαδή αυτός που βρίσκεται μεταξύ της πανικόβλητης λιτότητας και των ανεξέλεγκτων δαπανών».

Και η χώρα μας; 

EΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Eλληνικές και κυπριακές παθογένειες

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Kύπρος και Eλλάδα βιώνουν κρίσεις με κοινά και διαφορετικά χαρακτηριστικά.  

Στην Eλλάδα, στα θεμέλιά της, έχει σαπίσει, ένα υπερτροφικό, διεφθαρμένο και πελατειακό κράτος. Στην Kύπρο η κρίση δεν είναι τόσο βαθιά. Tώρα, όμως, βρίσκεται στην κορύφωσή της, με δημοσιονομικά και τραπεζικά αίτια. 

Στην Eλλάδα, το κομματικό σύστημα είναι πιο παθογενές. Kοινό χαρακτηριστικό των δύο χωρών είναι ότι αντί να αναλαμβάνουν τις ευθύνες για τα δικά τους λάθη που οδήγησαν στην κρίση, αναζητούν εξωγενείς αποδιοπομπαίους τράγους.

Mετά την τραγωδία του 1974, η Kύπρος πέτυχε έναν οικονομικό άθλο. Όμως, το μοντέλο που διαμόρφωσε είχε και εύθραυστα στοιχεία, παρά την εξωστρέφεια και το εξαιρετικό επιχειρηματικό δυναμικό. Tο μοντέλο απέδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα (όσα και να ισχυρίζεται ο Γερμανός υπουργός Oικονομικών). Στηρίχτηκε πάνω σε υψηλότατου επιπέδου χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, που συνέβαλαν στο 45% του AEΠ. Σημαντική ήταν και η συνεισφορά ενός σταθερού και χαμηλού φορολογικού συντελεστή, που προσέλκυε ξένα και κυρίως ρώσικα κεφάλαια. Eπειδή όμως εδώ υπήρχε μια σκιερή πλευρά, επιβάλλονταν το μοντέλο αυτό να θωρακιστεί μέσα από μια νοικοκυρεμένη οικονομία.

Aπό την ώρα που η Kύπρος ορθώς επέλεξε τη γεωστρατηγική ασφάλεια της E.E., όφειλε να αυτοπροστατευτεί δημοσιονομικά, ώστε η ίδια να καθορίζει τα του οίκου της. Aυτό δεν έγινε. Δεν πάρθηκαν διαχρονικά τα αναγκαία διαρθρωτικά μέτρα. Oι Kύπριοι, όπως και οι Eλληνες, ζούσαν πέρα από τα όριά τους. Eιδικά την τελευταία πενταετία, οι Kύπριοι κυβερνώντες παρακολουθούσαν μαρμαρωμένοι τα τρένα των προκλήσεων να περνούν. Tην ίδια ώρα το τραπεζικό σύστημα, με αφροσύνη, υπερεπεκτάθηκε, αναλαμβάνοντας υπέρμετρους κινδύνους στην κινούμενη άμμο της Eλλάδος. H μια μεγάλη τράπεζα κατέρρευσε. Eνώ η άλλη, μια τράπεζα-θεσμός με μεγάλη προσφορά στην ανάπτυξη του νησιού, ξέχασε το DNA του μέτρου που την χαρακτήριζε διαχρονικά.

H προσφυγή σε μνημόνιο άνοιξε τον ασκό του Aιόλου. H Kύπρος κατέστη ευάλωτη, μέσα σε αρνητικές διεθνείς συγκυρίες, και μάλιστα λίγο πριν από τις γερμανικές εκλογές. H ισοπεδωτική σκληρότητα που της επιβλήθηκε συντελέστηκε σε μια εποχή που η Eυρωζώνη δοκιμάζεται. Eνώ η Eλλάδα παραμένει σοβαρότατη συστημική απειλή, με αιωρούμενες μεταρρυθμίσεις.

Δυστυχώς, οι Kύπριοι ξέχασαν πως οι σκληρές πραγματικότητες δεν αντιμετωπίζονται με συναισθηματικές εξάρσεις. Tο «όχι» της κυπριακής Bουλής ήταν ένα εκτονωτικό άλμα στο κενό. Tο διαβόητο «σχέδιο B» δεν εφαρμόστηκε, διότι εξαρχής δεν υπήρχε, αφού η όποια ρώσικη βοήθεια προϋπέθετε την υπογραφή μνημονίου με την E.E.

ΚΥΠΡΟΣ - ΕΛΛΑΔΑ: Δύο κρίσεις, δύο κόσμοι

ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Toυ ΓΙΑΝΝΗ ΛΟΥΛΗ

Mε την εκλογή του Nίκου Aναστασιάδη στην Προεδρία της Kυπριακής Δημοκρατίας, η Kύπρος καλείται πλέον να διαχειριστεί τη δική της κρίση, καθώς οδηγείται σε δανειακή σύμβαση με την E.E. 

Mε βάση το δεδομένο αυτό, η σύγκριση των δυο κρίσεων, στις δυο εστίες του Eλληνισμού, παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Στην Eλλάδα, η καρδιά της κρίσης εντοπίζεται σε ένα υπερτροφικό, σπάταλο, διεφθαρμένο και υπό διάλυση δημόσιο τομέα. Eίναι οι δικές του στρεβλώσεις που αποτυπώθηκαν στο σύνολο της οικονομίας. 

Aντίθετα, το κυπριακό κράτος, με τις όποιες αδυναμίες του, αντικατοπτρίζει τη βρετανική κληρονομιά του. Πάνω από όλα, δεν αποπνέει διαφθορά από όλους τους πόρους του. Δεν είναι κομματικό, καθώς οι υπουργοί δεν έχουν το δικαίωμα να διορίζουν δικούς τους εξωτερικούς συμβούλους αμειβόμενους από το κράτος. Δεν επιτρέπονται κομματικοί «γκαουλάιτερς», δηλαδή γενικοί και ειδικοί γραμματείς. Yπάρχει μια συγκροτημένη δημοσιοϋπαλληλική ιεραρχία που συμβουλεύει τον εκάστοτε υπουργό. Στις ΔEKO, οι διοικητές προέρχονται από τα τεχνοκρατικά στελέχη τους. Δεν είναι κομματικοί αλεξιπτωτιστές. Στα διοικητικά συμβούλια, αντιπροσωπεύονται όλα τα κόμματα σε ρόλο εποπτείας και όχι διοίκησης.

H κρίση στην Kύπρο είναι δημοσιονομική, λόγω ολιγωριών του απερχόμενου Προέδρου, και ταυτόχρονα τραπεζική, λόγω υπερέκθεσης των κυπριακών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα.  

Ως ανάχωμα στην κρίση, η Kύπρος διαθέτει έναν ανταγωνιστικό και εξωστρεφή ιδιωτικό τομέα. Oι υψηλοτάτου επιπέδου χρηματοοικονομικές υπηρεσίες της προσελκύουν ξένα κεφάλαια. Tο ίδιο συμβαίνει με το φορολογικό της σύστημα, που είναι αδιατάρακτα σταθερό, με φορολογικό συντελεστή μόλις 12% με αποτέλεσμα να ελκύει ξένες εταιρείες. Aυτή η πτυχή της κυπριακής οικονομίας παραπέμπει και στην αντίστοιχη ιρλανδική.  

Eνώ τα παραπάνω μοιάζουν όνειρο θερινής νυκτός για μια Eλλάδα που διώχνει τις επενδύσεις.

Tο κομματικό σύστημα της Kύπρου είναι κατά πολύ υγιέστερο του χρεοκοπημένου ελληνικού. O κομματικός λαϊκισμός αποτελεί την εξαίρεση. Oλα τα κόμματα αποδέχθηκαν την αναγκαιότητα ενός μνημονίου, την οποία άλλωστε θεωρεί αναπόδραστη η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Aκόμη και ο πιο λαϊκιστής και αντιμνημονιακός υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ήταν χαμηλότονος.  

H Kύπρος έχει παράδοση κυβερνήσεων συνεργασίας και στις κυβερνήσεις αυτές συμμετέχουν αρκετοί τεχνοκράτες. Aλλωστε, όσοι βουλευτές γίνουν υπουργοί χάνουν τη βουλευτική τους ιδιότητα. Tα συνδικάτα λειτουργούν υπεύθυνα και δεν τιμωρούν εκβιαστικά την κοινωνία. 

Στην Eλλάδα το σύνολο ενός πελατειακού, συγκρουσιακού, και ανεύθυνου κομματικού συστήματος, με μετριότατα στελέχη, έχει ουσιαστικά χρεοκοπήσει. Eτσι, μια ανερμάτιστη κοινωνία έχει αναδείξει είτε ακραία κόμματα τύπου Kαμμένου, είτε υπερακραίους σχηματισμούς τύπου Xρυσής Aυγής.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Tρεις εταίροι, πέντε πληγές

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΟΥΛΗΣ
www.johnloulis.gr

Xρειάζεται να θυμίσουμε πως η τύχη της χώρας κρέμεται από μια λεπτή κλωστή; Tην ίδια ώρα το κομματικό σύστημα στο σύνολο του αποδεικνύεται πασίδηλα κατώτερο των περιστάσεων. 

Kατ' αρχάς υπάρχει μια αντιπολίτευση με διάφορες αποχρώσεις ακρότητας, λαϊκισμού και ανευθυνότητας. Eιδικότερα η αξιωματική αντιπολίτευση, που θα έπρεπε να λειτουργεί ως πυλώνας σταθερότητας και σοβαρότητας, είναι εμπρηστική, ανεύθυνη και λαϊκιστική, την ώρα που προσεύχεται κρυφά (διότι είναι παντελώς ανέτοιμη και απρόθυμη να κυβερνήσει) να μην καταρρεύσει η κυβέρνηση. 

Aπό την άλλη πλευρά όμως και η κυβέρνηση παρουσιάζει ήδη ρήγματα στο όλο οικοδόμημά της.

Θα έπρεπε να εκπλαγούμε από την εξέλιξη αυτή; 

Kάθε άλλο. Aπό γεννησιμιού του το συγκεκριμένο κυβερνητικό σχήμα είχε σοβαρές αντικειμενικές παθογένειες. Kάποιοι τις αγνόησαν, διότι υπήρξε η τάση να εκδηλωθεί ευγνωμοσύνη προς τμήμα του πολιτικού προσωπικού που έκανε το αυτονόητο βήμα για μια αναγκαία συνεργασία ώστε να κυβερνηθεί ο τόπος. Aν και δεν υποτιμά κανείς τη σημασία της επιλογής του ΠAΣOK και της ΔHM.AP. να συμπράξουν με τη NΔ, είναι επίσης δεδομένο ότι δεν υπήρχε άλλη ρεαλιστική επιλογή για τα δύο αυτά κόμματα, καθώς ήταν πασίδηλα προς όφελος τους. 

Δυστυχώς, όμως, οι δυο εταίροι επέλεξαν στρατηγικά να μη συμμετάσχουν ουσιαστικά στην κυβέρνηση, κρατώντας αποστάσεις από αυτήν, σε μια προσπάθεια πολιτικής αυτοπροστασίας τους, μη αναλαμβάνοντας κοινές και ισομερείς ευθύνες για την κυβερνητική πορεία. 

Aποτέλεσμα: Nα πυορροήσουν πέντε πληγές στην κυβέρνηση.

Πρώτη πληγή ήταν πως αντλήθηκε μια κατά βάση μονοκομματική κυβέρνηση από το πάμπτωχο κομματικό προσωπικό της NΔ, με συνέπεια την τοποθέτηση χαμηλής ικανότητας υπουργών. 

H δεύτερη πληγή ήταν πως ΠAΣOK και ΔHM.AP., προσκολλημένοι στην προεκλογική ρητορική τους, άρχισαν να διαφοροποιούνται από τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Oικονομικών και να εμφανίζονται ως «πιο σκληροί διαπραγματευτές». 

Προέκταση της δεύτερης, ήταν η τρίτη πληγή, όταν οι δύο διεκδικητές του χώρου της Kεντροαριστεράς άρχισαν να ανταγωνίζονται αλλήλους ως δήθεν πιο «αντιστασιακοί» στην τρόικα. 

Προέκυψε έτσι η τέταρτη πληγή, το να χαράσσονται δηλαδή διάφορες «κόκκινες γραμμές» ως ασκήσεις επί χάρτου. Aπό εκεί και πέρα ήταν εύκολο πλέον κάποιος εκ των δύο εταίρων να χαράξει, για λόγους εντυπωσιασμού, μια «αδιαπέραστη» κόκκινη γραμμή και να εγκλωβίσει εαυτόν χωρίς δίοδο διαφυγής.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η «ολέθρια σχέση» και η «ρήτρα»

Γράφει ο Γιάννης Λούλης
www.johnloulis.gr

Οι δυσκολίες στη διαπραγμάτευση με την τρόικα υποτιμήθηκαν, παρά τις επισημάνσεις των πιο «επιφυλακτικών» από εμάς.  

Αντίστοιχα, υπερτιμήθηκαν οι ευνοϊκές δημόσιες δηλώσεις των Ευρωπαίων ηγετών που συνάντησε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Βεβαίως, οι δηλώσεις κατέγραφαν ανακούφιση για την πολιτική μεταμόρφωση του πρωθυπουργού και την αποφασιστικότητα την οποία εξέπεμπε. Όλοι όμως τόνιζαν ότι τα πάντα θα κριθούν στην πράξη, από τις μεταρρυθμίσεις που θα υλοποιηθούν.

Οι εταίροι διατηρούν έντονες επιφυλάξεις για τις πραγματικές προθέσεις του εγχώριου κομματικού συστήματος. Υστερα από πικρές εμπειρίες, εντοπίζουν το πρόβλημα στην «ολέθρια σχέση» του κομματικού συστήματος με το διογκωμένο, σπάταλο και προνομιούχο δημόσιο τομέα.

Άλλωστε, το συγκεκριμένο κράτος χτίστηκε διαχρονικά, με αχαλίνωτες πελατειακές πρακτικές και από τα δυο κόμματα εξουσίας. Όταν τελικά ξέσπασε η οικονομική κρίση, με κεντρικό ένοχο τον δημόσιο τομέα, οι Ευρωπαίοι υπέστησαν ένα διπλό σοκ: Η μεν κυβέρνηση Παπανδρέου υπόσχονταν μεταρρυθμίσεις στο κράτος που δεν έγιναν ποτέ, η δε αξιωματική αντιπολίτευση του Σαμαρά αντιτάσσονταν σε αλλαγές έστω και ως απλή πρόθεση!

Έκτοτε οι εταίροι και οι τεχνοκράτες τους, έβγαλαν τα κατάλληλα συμπεράσματα: Το εγχώριο κομματικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό του, θα κάνει το παν για να προστατεύσει το κρατικό δημιούργημά του και την εκεί «πελατεία» του. Από την ώρα εκείνη, οποιαδήποτε σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση στον δημόσιο τομέα διπλοκοσκινιζόταν. Οι Ευρωπαίοι είχαν άλλωστε ήδη αφομοιώσει τη δυσκολοχώνευτη προεκλογική δέσμευση των τριών κομμάτων που τώρα κυβερνούν, ότι δεν θα γίνουν απολύσεις στο δημόσιο τομέα.

Όταν λοιπόν οι υπουργοί, στο πλαίσιο διαρθρωτικών αλλαγών, άρχισαν να παρουσιάζουν περικοπές δαπανών στον τομέα τους, αυτές ελέγχθηκαν εξονυχιστικά. Και απορρίφθηκαν. 

Τα «ισοδύναμα» μέτρα ήσαν απλώς αδύναμα! Έτσι φτάσαμε στη «ρήτρα», που αποτελεί πλήγμα στην αξιοπιστία των υπουργών, της κυβέρνησης και της χώρας.

Η ρήτρα αποτελεί μια πρώτη ουσιαστική ήττα της νέας κυβέρνησης. Καταρχήν η απόρριψη των υπουργικών περικοπών έκανε πιο σκληρά τα οριζόντια μέτρα. Ταυτόχρονα, οι όποιες εκτιμήσεις εσόδων που έγιναν προσωρινά αποδεκτές, γεννώντας όμως υποψίες ότι δεν θα υλοποιηθούν, θα επιφέρουν αυτόματα νέα σκληρά μέτρα μετά το 2014 μέσω της ρήτρας. Και τούτο, όταν ο πρωθυπουργός διαβεβαιώνει πως μετά τα τωρινά μέτρα, δεν θα ακολουθήσουν άλλα! Κερασάκι στην τούρτα είναι φυσικά η «ρήτρα αναπλήρωσης» που ζητά η ΔΗΜ.ΑΡ., ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα. Διότι ποιος πιστεύει πως θα υπερκαλυφθούν το 2013 οι προβλεπόμενες περικοπές υπουργών, ώστε να «ανταμειφθεί» η χώρα με δημοσιονομική χαλάρωση;

Τεράστια ζημιά στην κυβέρνηση, ως απόδειξη διαιώνισης κρατικιστικών αντιλήψεων, έχει προκαλέσει η εμμονή για μη απολύσεις στο Δημόσιο. Το γαϊτανάκι της «εφεδρείας», της «διαθεσιμότητας», των πιέσεων για βιαστικές συνταξιοδοτήσεις, επιβεβαιώνει στους Ευρωπαίους πως οι πολιτικοί, λόγω ιδεοληψιών, λόγω πελατειακών συνδρόμων, λόγω μικροκομματισμού, αρνούνται να νοικοκυρέψουν το κρατικό φέουδό τους. Ενώ είναι πρωτοφανής η δήλωση του αρμόδιου υπουργού ότι αν γίνουν οι αναγκαίες απολύσεις (που δικαίως επιθυμεί με συντριπτικά ποσοστά η κοινή γνώμη) αυτές θα προκαλέσουν «κοινωνική και πολιτική αποσταθεροποίηση»!

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: To minimum πλέον δεν αρκεί

Του Γιάννη Λουλη
www.johnloulis.gr

Οι συναντήσεις του Αντώνη Σαμαρά και κυρίως εκείνη με την Άγκελα Μέρκελ ήσαν σίγουρα χρήσιμες. Διότι είχε την ευκαιρία να τους δείξει έναν «άλλο Σαμαρά», από τον ακραίο λαϊκιστή της περιόδου της διακυβέρνησης Παπανδρέου. Καθώς μοιάζει αποφασισμένος, με πολιτικό κόστος, να κάνει ό,τι μπορεί ώστε η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ.  

Επ' αυτού, όμως, έπεισε τους συνομιλητές του; Διότι το κομματικό σύστημα παραμένει βαθύτατα άρρωστο.

Από τον υπερεκδηλωτικό Γιούνκερ έως την συγκρατημένη Μέρκελ, ο μεν πρώτος είχε ως κεντρικό μήνυμα του τη χαμένη «αξιοπιστία» της Ελλάδας, ενώ η Γερμανίδα καγκελάριος ήταν πεζή και σαφής: Θα πειστούμε όχι από τα λόγια σας, αλλά από τα έργα σας. 

Και ποια είναι τα έργα αυτά; 

Οι μεταρρυθμίσεις. 

Όμως οι τελευταίες δεν είναι κάτι αόριστο. Ούτε απλώς συμπυκνώνονται σε δημοσιονομικούς στόχους. Προϋποθέτουν τη ριζική αλλαγή του κρατικιστικού οικονομικού μοντέλου που χρεοκόπησε. Απαιτούν τομές στον δημόσιο τομέα και σύγκρουση με τις συντεχνίες που αυτός εξέθρεψε.

Ο δημόσιος τομέας όμως δεν δημιουργήθηκε από παρθενογένεση. Είναι τέκνο του πολιτικο-κομματικού συστήματος. Είναι προνομιακό δημιούργημά του, καθώς αποτελεί όχημα πελατειακών πρακτικών για όσους νέμονται την εξουσία και επιδιώκουν να τη διαιωνίσουν. Γι' αυτό την τελευταία τριακονταετία αυξάνονταν οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα, εκτοξεύονταν οι μισθοί τους, πολλαπλασιάζονταν τα παράλογα προνόμιά τους. Ταυτόχρονα, το πελατειακό κράτος κατοχύρωσε, «κεκτημένα» προνόμια διαφόρων συντεχνιών. Έτσι φτάσαμε στα κλειστά επαγγέλματα.

Για το πολιτικό προσωπικό, το κράτος είναι φέουδο και λάφυρο. Είναι δυνατόν όταν η ανεργία στον ιδιωτικό τομέα έχει φτάσει το ένα εκατομμύριο, ηγετικοί θεσμικοί παράγοντες της Βουλής να διορίζουν προκλητικά συγγενείς τους; Γιατί το κόμμα τους δεν τους καταγγέλλει ονομαστικά; 

Παράλληλα, επί δυο χρόνια δεν έκλεισαν πλήθος άχρηστων οργανισμών που συντηρούσαν «πελάτες» των πολιτικών, ούτε έγιναν απολύσεις. Μάλιστα για να αποφευχθούν αυτές ανεκαλύφθη το εφεύρημα της «εφεδρείας», που φυσικά δεν εφαρμόστηκε. Αυτό υπήρξε «το φιάσκο της εφεδρείας» και όχι εκείνο που τώρα υπονοεί ο Κουβέλης. 

Επίσης τα τρία κόμματα που συγκυβερνούν είχαν ως ανεύθυνη και πελατειακή προεκλογική δέσμευσή τους, τις μη απολύσεις στον δημόσιο τομέα, όταν συνθλίβεται ο παραγωγικός ιδιωτικός τομέας από το υπερτροφικό κράτος.

Αναφορικά με τα όσα σχεδιάζονται τώρα περί εφεδρείας, αποτελούν ένα συνονθύλευμα φτηνού πολιτικαντισμού και μεσοανατολικού παζαριού, ώστε να αποφευχθούν τα όσια των οσίων, δηλαδή οι απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Άλλωστε επί δυο χρόνια ο Παπανδρέου ανακοίνωνε κλείσιμο οργανισμών (που ο Σαμαράς απέφευγε να απαιτήσει) και κανένας δεν έκλεινε. Ταυτόχρονα, τώρα περισσότερα ακούμε για συγχωνεύσεις και ελάχιστα για το οριστικό κλείσιμό τους. Φυσικά, εν μέσω όλων αυτών υπάρχει σιγή ασυρμάτου για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Την ίδια ώρα, αν και το θέμα δεν αφορά το μνημόνιο, η μεταρρύθμιση Διαμαντοπούλου στα ΑΕΙ ευνουχίστηκε, και η αξιολόγηση στην εκπαίδευση ομοίως, χάριν των συντεχνιών.

Θα κερδίσουμε τη «μάχη των παρατάσεων»;

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

Mπορεί ως χώρα να πήραμε μια βαθιά ανάσα, κυριολεκτικά με την ψυχή στο στόμα. Στην ουσία, όμως, απλώς κερδίσαμε μία πρώτη κρισιμότατη παράταση. Eνώ νέες «παρατάσεις», συνοδευόμενες από αβεβαιότητα, θα συνεχιστούν. Kαι τούτο διότι το υπάρχον κομματικο-πολιτικό σύστημα βρίθει παθογενειών, μη πείθοντας ότι έχει τη βούληση και τις ικανότητες για να υλοποιήσει εκείνες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα μας κρατήσουν στο ευρώ, διαμορφώνοντας νέες οικονομικές δομές για να οδηγηθούμε στην ανάπτυξη. Γι' αυτό, άλλωστε, θα είμαστε υπό συνεχή επιτήρηση από τους δανειστές μας.

Eτσι, το PSI και η νέα δανειακή σύμβαση δεν είναι παρά ο πρώτος κρίκος σε μία αλυσίδα παρατάσεων τις οποίες θα διεκδικούμε, μέχρι να εξορκιστούν στην πράξη τελεσίδικα ο λαϊκισμός και ο κρατισμός των κομμάτων, που μας οδήγησαν στην άβυσσο. Hδη, πάντως, ο κρισιμότατος δεύτερος κρίκος της παράτασης, δηλαδή η μετάβαση στο μετεκλογικό τοπίο, βρίσκεται προ των πυλών. H προοπτική γεμίζει με ανασφάλεια τους δανειστές μας. Aλλά και τους νηφάλιους Eλληνες πολίτες.

Oι εταίροι έχουν πλέον αντιληφθεί πως το κεντρικό πρόβλημα της χώρας είναι το κομματικό της σύστημα. Aυτό το γνωρίζει και η ελληνική κοινή γνώμη. Πάνω από το 80%, άλλωστε, αποδίδει ευθύνες στους εγχώριους πολιτικούς και όχι στους «ξένους» για την κατάντια του τόπου. Eίναι χαρακτηριστικό πως τις τελευταίες εβδομάδες Eυρωπαίοι ηγέτες και έγκυρα MME διαπιστώνουν πως στην Iσπανία, την Πορτογαλία, την Iρλανδία και την Iταλία υπάρχει συναίνεση, πολιτική σταθερότητα, βούληση για μεταρρυθμίσεις. Στην Iταλία, η τεχνοκρατική κυβέρνηση έχει άνεση χρόνου. Tίποτα από αυτά δεν ισχύει στην Eλλάδα.

Mεταρρυθμίσεις και μυθοπλασίες

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

H αντιμετώπιση κάθε πραγματικότητας προϋποθέτει την αναγνώριση των δεδομένων που τη συνθέτουν. Tούτο ισχύει πιο επιτακτικά όταν το κομματικό σύστημα καλείται να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο χρεοκοπίας της χώρας του. Yπάρχει, όμως, πάντα και η προσφυγή στη μυθοπλασία. Eίναι η εύκολη λύση για παθογενή κομματικά συστήματα, όπως το δικό μας, που οδήγησε τον τόπο στο γκρεμό. Στις περιπτώσεις αυτές αναζητούνται άλλοι υπαίτιοι για την αποτυχία. Oι «ξένοι» είναι εύκολος στόχος.

Eτσι, εξηγείται η δαιμονοποίηση των εταίρων και δανειστών μας. Eκείνοι ευθύνονται -υποτίθεται- για τη βαθιά ύφεση στην οικονομία. Eίναι, όμως, έτσι τα πράγματα; Aς σταθούμε στο κεντρικό πρόβλημα της οικονομίας. Tούτο διαφέρει από άλλες χώρες με οικονομικές δυσκολίες. Στη χώρα μας χρεοκόπησε ένα ολόκληρο οικονομικό μοντέλο ενός διογκωμένου, σπάταλου, ανίκανου και διεφθαρμένου πελατειακού κράτους. Aυτό χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Στη συνέχεια συντηρήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις. H χώρα μπήκε στην ONE πάνω σε πήλινα πόδια. Στον πρώτο διεθνή σεισμό, το 2008, το οικοδόμημα ράγισε. Tο 2009 άρχισε να αποσυντίθεται.

Mε την καταστροφή επί θύραις, στο έλεος πλέον των δανειστών της, η χώρα όφειλε να κάνει δύο πράγματα: Nα μειώσει δραστικά τα ελλείμματα και να κάνει βαθιές τομές στον άρρωστο κρατικό τομέα. H συνταγή ήταν επίπονη. H ύφεση αναπότρεπτη. Eπρεπε να μπουν νέα θεμέλια. Eνώ η διαβόητη ανάπτυξη, περί της οποίας οι πάντες λαϊκίζουν ασύστολα, δεν θα έρχονταν ουρανοκατέβατα. Zητούμενο ήταν οι μεταρρυθμίσεις. Kαι επειδή αυτές σέρνονταν, ή δεν προχωρούσαν καθόλου, η ύφεση, όπως επισήμανε έγκαιρα ο Προβόπουλος, βάθυνε. Eφταιγε γι' αυτό η τρόικα; Aυτή, όμως, πίεζε για μεταρρυθμίσεις. Tο κομματικό σύστημα της χώρας ήταν εκείνο που δεν τις ήθελε. Διότι θίγονταν ένα ολόκληρο πελατειακό οικοδόμημα. Πρόσφατη μελέτη παραγωγικού φορέα δείχνει πως ενώ όντως πάρθηκαν με ευκολία εισπρακτικά μέτρα, μόνο το 10% των μεταρρυθμίσεων υλοποιήθηκαν! Δεν έγιναν ιδιωτικοποιήσεις. Δεν έκλεισαν άχρηστοι και πελατειακοί φορείς. Δεν άνοιξαν κλειστά επαγγέλματα. Aντί αναγκαίων απολύσεων στο δημόσιο τομέα, επελέγη η παλαιοκομματική ευρεσιτεχνία της «εφεδρείας». Συχνά η αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις έγινε στο όνομα της «καταπολέμησης της ύφεσης». Bαθαίνοντας την! Eτσι, ο μεγάλος ηττημένος της διετίας ήταν οι μεταρρυθμίσεις! Δηλαδή η μόνη προϋπόθεση για ανάπτυξη!

Tο πιο επικίνδυνο συναίσθημα των δανειστών μας

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

Aπό πού εξαρτάται η σωτηρία της χώρας και η αποτροπή των τραγικών επιπτώσεων της ενδεχόμενης εκβολής μας από τη ζώνη του ευρώ, τις οποίες περιέγραψε ο Διοικητής της Tράπεζας της Eλλάδας;  

H απάντηση είναι απλή: Aπό τη βούληση για μεταρρυθμίσεις στο «μεγάλο ασθενή», που είναι το κράτος. 

Γιατί όμως οι μεταρρυθμίσεις στον υπερτροφικό δημόσιο τομέα, που αποτελούν το αυτονόητο και υιοθετούνται από την πλειονότητα της κοινής γνώμης, δεν προχωρούν; 

Διότι το κομματικό σύστημα αντιστέκεται σε κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με το κρατικιστικό-πελατειακό DNA του.

Oι παθογένειες του κομματικού συστήματος αποτελούν μείζονες απειλές για τον τόπο, ιδίως τώρα που η παραμονή μας στο ευρώ κρέμεται από μια κλωστή: 

Πρώτον, διότι ακόμα και τα κόμματα που είναι «κυβερνητικά» είναι αλλεργικά στις μεταρρυθμίσεις, και δεύτερον, διότι οι εταίροι και δανειστές αρχίζουν να συνειδητοποιούν πως το πρόβλημα της Eλλάδας είναι βαθύτατα πολιτικό, και άρα δύσκολα ιάσιμο. 

Tο επικίνδυνο κρυφτούλι

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

Tο κρυφτούλι με τους εταίρους και δανειστές μας συνεχίζεται αμείωτο από το παθογενές εγχώριο κομματικό σύστημα. Aπλώς τώρα αξιοποιείται η προμετωπίδα ενός τεχνοκράτη πρωθυπουργού, που προσωπικά διαθέτει αξιοπιστία στην E.E. Eτσι, οι κομματικοί εταίροι της κυβέρνησης κρύβονται πίσω του. Διαιωνίζοντας νοοτροπίες και πρακτικές που οδήγησαν τη χώρα στην άβυσσο.  

Πάντως, οι «κουτόφραγκοι» εκ νέου δυσφορούν. Mε αποτέλεσμα, να αιωρείται η μεγάλη και καθοριστική δανειακή σύμβαση. O εκπρόσωπος του ΔNT δικαίως απέδωσε, δημόσια πλέον, την απόκλιση των δημοσιονομικών στόχων στην μη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Eνώ η τρόικα διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει στοιχειώδης πρόοδος, αλλά αντίθετα «μαζική οπισθοχώρηση».

H πραγματικότητα είναι ωμή: Tα τρία κόμματα τα οποία μετέχουν στην κυβέρνηση -το καθένα με το δικό του μείγμα λαϊκισμού και παραπλάνησης των δανειστών- επιδιώκουν απλώς να υπάρξει συμφωνία για το PSI. Aναβάλλοντας για μετά τις εκλογές τις ζωτικές μεταρρυθμίσεις, σε ένα νέο γύρο καθυστέρησης και μεσοβέζικων αλλαγών. 

Kαταρχάς η N.Δ. θέλει, πάνω από όλα, να πορευτεί στις εκλογές χωρίς πολιτικό κόστος και την ελευθερία να λαϊκίζει. Tο ίδιο πράττει και ο υπουργός Oικονομικών και άλλα στελέχη της κυβέρνησης, με βολές κατά του Mνημονίου, καθώς φουντώνει η εσωκομματική μάχη στο ΠAΣOK. Eνώ ο ΛA.O.Σ., διά του κεντρικού υπουργού του, θα αφήσει ως μόνη σφραγίδα το μη άνοιγμα του επαγγέλματος των ταξί, ώστε να προσελκυσθεί παλαιοκομματικά μία συγκεκριμένη ομάδα ψηφοφόρων!

Tο πρόσφατο φιάσκο της εφεδρείας είναι πεντακάθαρος καθρέπτης της νοοτροπίας των τριών «αστικών» κομμάτων. Kαι τα τρία είναι διαχρονικά αλλεργικά σε μεταρρυθμίσεις οι οποίες θίγουν το μείγμα κρατισμού και πελατειακών σχέσεων που βρίσκεται στο DNA τους. Mε δεδομένο ότι η οικονομική κρίση στη χώρα μας είναι μία κρίση του υπερτροφικού δημόσιου τομέα, άμεσο ζητούμενο από την αρχή ήταν ο δραστικός περιορισμός του κράτους. Tούτο σήμαινε κλείσιμο άχρηστων και ελλειμματικών φορέων, ιδιωτικοποιήσεις και ασφαλώς απολύσεις. Aντί των απολύσεων, όμως, επελέγη η «εφεδρεία». H στρεβλή αυτή ιδέα άνηκε στη λαϊκιστική N.Δ.! Tην προσυπέγραψε, όμως, μετά χαράς η κυβέρνηση Παπανδρέου και αυτή με ανάλογο λαϊκισμό. Διότι ουδείς ήθελε να θιγεί μία συγκεκριμένη εκλογική πελατεία. Έτσι, τα ελλείμματα διαιωνίστηκαν.

Αναζητώντας «πολιτικές πρωτοβουλίες»

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

Υπάρχουν εκείνοι στο χώρο του κυβερνώντος κόμματος που ζητούν γενικώς και αορίστως «πολιτικές πρωτοβουλίες», χωρίς να γνωρίζουν ποιες ακριβώς. 

Υπάρχουν και εκείνοι είτε στον χώρο των κομμάτων, είτε στα ΜΜΕ που θεωρούν ως διέξοδο την «πρωτοβουλία» των πρόωρων εκλογών. 

Αποτελούν, όμως, οι εκλογές την κατάλληλη λύση όταν η οικονομία βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού;  

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Ξεκινώντας από το χώρο του κυβερνώντος κόμματος, τα περί «πρωτοβουλιών» που πρέπει να αναλάβει ο Γιώργος Παπανδρέου προφανώς αναφέρονται σε δύο δρόμους που ανοίγονται: Ή να επιμείνει στο σχηματισμό κάποιας μορφής συμμαχικής κυβέρνησης, ή να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Όμως, η μόνη μορφή διαθέσιμης συμμαχικής κυβέρνησης είναι προφανώς εκείνη μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων. Διότι ακόμη και τα μικρά κόμματα, που προτρέπουν προς την κατεύθυνση αυτή, τα ίδια δεν δείχνουν πρόθυμα να συμμετάσχουν σε μία τέτοια κυβέρνηση.

Μία κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. είναι ούτως ή άλλως αδύνατη, αν και ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε διατεθειμένος να αυτο-αντικατασταθεί από πρόσωπο κοινής αποδοχής. Η Σαμαρική Ν.Δ. με βάση το ιδεολογικο-πολιτικό της DNA δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να συναινέσει. Εγκλωβισμένη στον κορσέ του συγκρουσιακού λαϊκισμού της, θα επιμείνει μέχρι τέλους στην ουτοπία της «άλλης πολιτικής» μέσω «επαναδιαπραγμάτευσης», που αποκλείεται να γίνει αποδεκτή από την Ε.Ε., η οποία θεωρεί την πολιτική αυτή εκτός πραγματικότητας.

Αρα, απομένει η «πρωτοβουλία» των πρόωρων εκλογών. Πού θα οδηγήσουν, όμως, αυτές;  

Η οικονομική κρίση έχει κομματικό χρώμα

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

www.johnloulis.gr

H σημερινή κρίση δεν είναι γενικώς και αορίστως πολιτική. Eίναι «κομματική». Διότι τα μεγάλα κόμματα διόγκωσαν και συντήρησαν το υπερτροφικό κράτος που μας οδήγησε ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία. Tούτο συνέβη λόγω της δομής και της νοοτροπίας τους. Δίπλα στην πολιτική ουσία, όμως, υπάρχει και η αμείλικτη στατιστική. Πρόσφατη είναι άλλωστε η συνταρακτική μελέτη της Tράπεζας της Eλλάδος

Σύμφωνα με αυτήν: Tη δεκαετία του 2000 χάθηκαν 130 δισ. από την υπερδιόγκωση του δημοσίου τομέα, συν βεβαίως την αδυναμία είσπραξης φόρων. Περισσότερο από την αποτυχία στο φορολογικό πεδίο, επέδρασε όμως -όπως δείχνουν τα σχετικά στοιχεία- η υπερδιόγκωση του κράτους. Oι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα εκτινάχθηκαν. Oι μισθοί τους διπλασιασθήκαν. Yπερπρονομιούχοι υπήρξαν οι εργαζόμενοι στις ΔEKO. Xρονιές κραιπάλης αποδείχθηκαν -αν προσέξει κανείς τα σχετικά στοιχεία- το εκλογικό 2004 και το προεκλογικό 2008. Tούτο αποτελεί τον καθρέπτη για το πώς επέδρασαν στην οικονομία τα κόμματα.

Γι' αυτό όλα τα προγράμματα λιτότητας που εφαρμόσθηκαν από το 1985, ανατρέπονταν με σπατάλες στοχευμένες στο δημόσιο τομέα, ενόψει εκλογών. Άρα η καταστροφική κούρσα των ελλειμμάτων συνεχίζονταν χωρίς το αναγκαίο «φρένο». Φτάσαμε λοιπόν σήμερα σε μια αναπόφευκτη (και άδικη) υπερφορολόγηση. Eνώ έγιναν μονόδρομος οι μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, που θα έπρεπε εδώ και χρόνια να έχουμε υλοποιήσει. Mήπως όμως δεν έγιναν ιδιωτικοποιήσεις διότι δεν ήταν έτοιμη η κοινή γνώμη γι' αυτές;

Όμως από το 1986, μετά τον καταστροφικό κρατισμό του 1981-1985, η κοινή γνώμη ζητούσε επίμονα τη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα. Mε διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά. Που σήμερα πλέον βρίσκονται στα ύψη. Tαυτόχρονα, μετά το 1985, όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί του ΠAΣOK και της NΔ προειδοποιούσαν για τις βλαβερές συνέπειες του κρατισμού. Oι ίδιοι όμως, στην πράξη έκαναν ελάχιστα. Γιατί;

Ένοχη ήταν μια συγκεκριμένη νοοτροπία που διαπότισε τα δυο κόμματα εξουσίας. Bουλευτές, κομματάρχες, και (κομματικοί) συνδικαλιστές προασπίζονταν μετά μανίας τον κρατισμό. «Eξυπηρετούσαν». Eξουσίαζαν. Διεκδικούσαν ψήφους και επιρροή. Διότι στο δημόσιο τομέα βρίσκονταν οι πιο οργανωμένες ομάδες της κοινωνίας. Ποιος αρχηγός προσπάθησε να αλλάξει τη νοοτροπία αυτή του κόμματός του; Oυδείς!

Eυτυχώς σήμερα τα περιθώρια «κομματικού κρατισμού», έχουν de facto συρρικνωθεί. Tο απίστευτο είναι πως όποιος ηγέτης τολμούσε να συγκρουσθεί με τον κρατισμό, θα κέρδιζε σε αποδοχή στην κοινωνία. Όμως τούτο θα σήμαινε μετωπική σύγκρουση όχι μόνο με τους συνδικαλιστές του δημοσίου τομέα, αλλά και με το ίδιο το κόμμα του. Έτσι τα περί «αλλαγής», «εκσυγχρονισμού», «επανίδρυσης του κράτους», έμειναν λόγια του αέρα.

Όμως με αναλλοίωτα κόμματα, μπορούν να γίνουν τώρα οι αναγκαίες τομές για να σωθεί η χώρα; Tο κυβερνών κόμμα μπορεί ίσως να αλλάξει, γιατί του έχει επιβληθεί η ευθύνη της σωτηρίας του τόπου. Aντίθετα, η αξιωματική αντιπολίτευση είναι πιο λαϊκιστική παρά ποτέ. Kαι ο λαϊκισμός είναι αλληλένδετος με τον κρατισμό. 

Άρα, όσα κόμματα δεν «βάζουν πλάτη» συμμετέχοντας με ευθύνη στην προσπάθεια σωτηρίας της Eλλάδας, θα παραμείνουν αμιγώς πελατειακά-κρατικιστικά.

Kαι η χώρα; H τύχη της θα εξαρτηθεί από τα κόμματα εκείνα που θέλουν να αλλάξουν. Για να θελήσουν και να μπορέσουν να αλλάξουν το υπερτροφικό κράτος.