qua pontus Helles4, †supera Tmolum ac Tauricos†5:locorum6 splendidis nominibus inluminatus est versus, sed proximus inquinatus insuavissima littera:
finis7 frugifera et efferta8 arva Asiae9 tenet.[164] qua re bonitate potius nostrorum verborum utamur quam splendore Graecorum, nisi forte sic loqui paenitet:
qua tempestate Helenam Paris10et quae sequuntur. Immo vero ista sequamur asperitatemque fugiamus:
habeo istanc11 ego perterricrepam[p. 2054] itemque12:
versutiloquas malitias.nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur13, quoniam id iudicium esse alterum aurium diximus. Et14 finiuntur15 aut ipsa compositione et quasi16 sua sponte, aut quodam genere verborum, in17 quibus ipsis concinnitas inest; quae sive casus habent in exitu similis sive paribus paria redduntur sive opponuntur contraria, suapte natura numerosa sunt, etiam si nihil est factum de industria. [165] in huius concinnitatis consectatione Gorgiam fuisse principem accepimus; quo de genere illa nostra sunt in Miloniana: Est enim, iudices, haec non scripta. sed nata lex, quam non didicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, ad quam non docti, sed facti, non instituti, sed imbuti sumus. Haec enim talia sunt, ut, quia referuntur eo quo18 debent referri, intellegamus non quaesitum esse numerum, sed secutum. [166] quod fit item in contrariis referendis, ut illa sunt quibus non modo numerosa oratio sed etiam versus efficitur:
eam quam nihil accusas damnas—condemnas dixisset qui versum effugere vellet19—,
bene quam meritam esse autumas dicis20versum efficit ipsa relatio contrariorum. Idem22 esset in oratione numerosum: quod scis nihil prodest; quod nescis multum obest.
male merere21? id quod scis prodest nihil; id quod
nescis obest?
