HAYATI YENİDEN KEŞFEDİN
(Reinventing Your Life)
Jeffrey E. Young – Janet S. Klosko
1993
Türkçesi: Sandy Kohen , Diana Güler
Psikonet Yayıncılık
21. Basım – Aralık 2019
452 sayfa
Çok övülüyor bu kitap.
Çok övüldüğünü Ekşi Sözlük’te gördüm
aslında. Orası genelde “hiçbir şeyi beğenmeme timi” ile ünlüdür. Orada bile
beğenilmiş.
Bu yüzden ilgimi çekti.
Kişisel gelişim kitaplarına soğuk
bakmıyorum ben. Ama daha çok böyle uzman psikolog, psikiyatristlerin
yazdıklarına. Yoksa büyücü gibi bağlama duası, zenginlik ritüeli vs içerenler
değil. Onlara denk gelince de merakımdan okuyorum gerçi. Neşe veriyor J
Ama esas istediği “Hayatımda bir problem var, ne olduğunu anlamak ve çözmek
istiyorum.” olan insanlar için bu tarz kitaplar daha iyi. Kişisel gelişim
tabiri çok ayağa düştüğü için herhalde şimdilerde bu tarz kitaplara “kendine
yardım kitabı” deniyor.
Edelim bakalım kendimize yardım.
*
Kitap “şema” diye bir şeylerden
bahsediyor.
“Şema, çocukluktan başlayan ve yaşam
boyunca sürekli tekrar eden bir kalıptır” sf.22
Çocukken anne babanızın söylediği bir laf,
yaptığı bir davranış, ya da size herhangi bir şey söylemesi ve yapması da şart
değil, anne babayı taklit ettiğimiz için anne babanın kendi kendine yaptığı ve
bizim gördüğümüz şeyler de… Bunları alıp benimsiyoruz.
Yani çocukken babanız sizi aşağılıyordu
diyelim, anneniz alkolikti, istismara uğradınız…
Bunun gibi şeyler işte hayatınıza sıçıyor.
Kitabı okurken çok haksızlık hissiyle
doldum.
Kötü, psikopat, manyak… bir anne babanın
çocuğu olabilirsin. Ya da hiç anne babanı görmemişsindir. Ve bu, yani tamamen
senin dışında bir şey, senin tüm hayatını şekillendiriyor. Küçücük bir bebeğin
hayatını böyle bir talihe bırakmak…
Ya da kötü, psikopat, manyak, rahatsız,
huzursuz, güvensiz…vb olabilme ihtimali olan bir insana başka bir insanı
şekillendirme kudreti vermek. Bu kudreti de küçücük bir bebekte uygulaması.
Haksızlık değil de ne?
(Gerçi şurada bunların haksızlık olmadığına dair bir şeyler var. Kendimizin seçtiğine dair:
Bkz: Ruhların Yolculuğu: http://birazkitap.blogspot.com/2018/12/ruhlarin-yolculugu.html
Bkz: Ruhların Kaderi: http://birazkitap.blogspot.com/2019/01/ruhlarin-kaderi.html
Bilemiyorum.)
*
Yani ben aslında ben değilim. Anne babam ya
da beni büyüten kimse, ben aslında onun yarattığıyım.
Anne baba, genler, çevre… Bunların
karışımıyım. Benim özüme ait bir kısım var mı?
*
Bir yerlerde var olması gerektiğini
düşünenler sanırım böyle kitaptır, uzman yardımıdır bunlara başvuruyor. Bu
sanırım “Bir terslik var ama anlamıyorum, anlamak ve çözmek istiyorum” arayışı.
*
Kitapta pek çok danışanın hikayesine
başvurularak tespitler, değerlendirmeler ve çözüm yolları sıralanmış. O
danışanlar da hep artık son noktaya geldikleri bir terslikte terapiye başvurma
ihtiyacı hissetmişler.
*
Şema dedik yukarıda.
O şemalar şunlar:
-Terk edilme
-Güvensizlik ve kötüye kullanma
- Dayanıksızlık
- Bağımlılık
- Duygusal yoksunluk
- Sosyal izolasyon
- Kusurluluk
- Başarısızlık
- Boyun Eğicilik
- Yüksek standartlar
- Haklılık
Siz hangisi ya da hangilerisiniz buna
ilişkin testler var. Tek bir tanesi de olabilirsiniz, "little little into the middle" da olabilirsiniz.
“Şemalar genellikle çocukken yaşadığımız aileye uyum sağlayabilmemiz için gelişmiştir. Belki bu örüntüler biz çocukken gerçekçiydi; ancak artık yararlı bir amaca hizmet etmeseler bile bizim onları sürdürmeye devam etmemiz sorunun kendisidir.” Sf.48
*
“Yetişkin olarak, çocukluğumuzda bize en
çok zarar veren durumları tekrardan yaratmayı başarıyoruz.” diyor kitap.
Tacizkar ebeveyni bu kez eş, arkadaşlık,
patron gibi ilişkilerimizde buluyoruz.
İlişkiler önemseniyor kitapta. Özellikle
gönül ilişkileri. Kimyanızın çok uyuştuğunu sandığınız, çok yoğun tutku
hissettiğiniz eş aslında sizin şemanızı destekliyor olabilir. O yüzden ondan
zarar görseniz bile onunla olmaya devam ediyor olabilirsiniz. Yazarlar tabii ki
sevmediğiniz biriyle olmanızı önermiyor, sadece şemanıza uygun, şemanızı
sürdürecek kadın veya erkekleri seçmeye eğiliminiz olduğunu hatırlatıyor.
Örneğin ailenizde saygı görmediyseniz,
onun yerine kusurlarınız yüzünden eleştirildiyseniz muhtemeldir ki sizi
eleştiren bir kadın veya erkekten çok etkilenebilirsiniz. Ona karşı
hissettiğiniz elektrik, şemanızı yani kusurluluk hissinizi destekler. Ve
genelde bu şemalarımızı destekleyecek insanlara çekiliriz. O kadar çekim
duymadığınız insanlara da şans vererek şemamızdan kurtulmamız mümkün olabilirmiş.
“Ne kadar sağlıksız olursa olsun, pek çok
insan, kendilerine tanıdık gelen ve büyüdükleri ortama benzeyen ortamlar arar
ve yaratırlar.” Sf.66
*
Çözüm için aşama aşama öneriler yer alıyor
kitapta.
Önce çocukluğa inmeç. Olmazsa olmuyor bu.
Sonra yüzleşmeç. Sonra da ödevler. Kaçtığınız, çekindiğiniz şeyleri ufak ufak
yapmaç.
*
Ben bir çırpıda okudum kitabı ama sakin
sakin okumak, üzerine düşünmek daha faydalı olur.
Bu tarz başarılı bulduğum bir başka “kendine
yardım” kitabı olarak;
Bkz: İyi Hissetmek:
*
Kendime özel not: Bu şemalar bende hep düşük ya da çok düşük olarak çıktı. (Çok Düşük- Düşük- Orta- Yüksek- Çok Yüksek diye puanlamalar var. Çok düşük demek, o şemanın sizin için geçerli olmadığı, Yüksek de sizin için önemli bir şema olduğu anlamına geliyor.) Aferin kız. Bu kitabı 4-5 yıl önce okusam muhtemelen kötü sonuçlar elde ederdim, o zamanlar pek iyi hissetmiyordum kendimi. Ama geçti. Farkında olmadan burada bahsi geçen adımları yapmışım kendi kendime.
