Τέσσερα χρόνια μετά

Ένα μικρό φωτογραφικό αφιέρωμα για τη χτεσινή επέτειο της 20ής Οκτώβρη.

Ένας απλός διαδηλωτής έχει έρθει με τη βαριοπούλα του. Εγώ πιστεύω ότι είναι οικοδόμος και ήρθε κατευθείαν μετά από τη δουλειά.

Αυτός πάλι ήρθε κατευθείαν για δουλειά. Μαζί με τα σύνεργα της δουλειάς του. Πχ ένα γκλομπ.

Αυτός πάλι έχει έρθει με τη ζώνη του. Ζόνα ρόσα, κι έτσι...

Τίποτα δεν είναι όμως σαν τη συλλογική δουλειά. Σκέτη απόλαυση

Αν δεν ήταν τόσο σοβαρά τα πράγματα, δε θα ήθελες κι εσύ να κάνεις ένα ηλίθιο λογοπαίγνιο, πχ "το αίμα κυλάει, εκδίκηση ζητάει" και για "φλογερούς επαναστάτες";

Αυτόν το σφο, δεν το χάσαμε, όπως τον Κοτζαρίδη. Αλλά ξέρεις το ΠΑΜΕ δεν είπε τίποτα για το κράτος, τα ΜΑΤ, τα χημικά, στοχοποίησε μόνο τα παιδιά, δηλαδή το παρακράτος, κτλ...

Και μην ξαναπεί κανείς πως τα παιδιά ήθελαν να βάλουν φωτιά και να κάψουν ζωντανά, αν μπορούσαν, τους Κουκουέδες, γιατί το ψέμα έχει κοντά ποδάρια. Ενίοτε και καμένα...

Κάτι μου λέει, εν τω μεταξύ, πως αυτό το μπουφάν PROODOS που φοράει ο τύπος, δεν είναι της αριστεράς και της προόδου, αλλά σεκιουριτά. Αλλά τέτοιοι είμαστε, παντού θεωρίες συνωμοσίας εξυφαίνουμε.

Κάπου στο βάθος, εν τω μεταξύ, κάνει σε διάφορα πλάνα την εμφάνισή του, ένας κοστουμαρισμένος τύπος με πέτρα. Λες δηλ να μην απέργησε εκείνη τη μέρα; Αποκλείεται...

Τα ΜΑΤ παρακολουθούν το ματς. Δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα να επέμβουν βλέπεις...

Τα παιδιά μας πετάνε ευγενικά κι έναν άδειο πυροσβεστήρα, γιατί τους έχουν μάθει ότι είμαστε πυροσβεστικό κόμμα ελλάδας και εξάλλου δεν τους αφήσαμε να μπούνε και στη βουλή, αυτό που το πας;

Αλλά είναι προφανές ότι βαράνε μόνο τα "ΚΝΑΤ" έτσι; Όχι τον άμαχο πληθυσμό.

Ίσως αντικρούσει κάποιος ότι το αφιέρωμα είναι μονόπλευρο και δε μας δείχνει τι ακολούθησε.

Μα αυτό ακριβώς είναι το θέμα. Τι ακριβώς είχε προηγηθεί κι ακολούθησαν όλα τα υπόλοιπα. Και γιατί μετά οι σύντροφοι της περιφρούρησης πέρασαν αγριεμένοι στην αντεπίθεση χωρίς να χαριστούν σε κανέναν...

Τι ήταν η εικοστή Οκτώβρη

Χτες συμπληρώθηκαν δυο χρόνια από το θάνατο του εργάτη δημήτρη κοτζαρίδη. Δεν ξέρω αν θα συμφωνήσουν όλοι με τον όρο δολοφονία, αλλά σίγουρα δεν ήταν ο τυχαίος θάνατος ενός κομμουνιστή, για να παραφράσουμε ένα γνωστό θεατρικό τίτλο. Τα γεγονότα εκείνης της μέρας εξάλλου είχαν σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις.

Τι ήταν λοιπόν η 20ή οκτώβρη; Θα πρέπει να το εξετάσουμε σε δύο επίπεδα: των πραγματικών γεγονότων και του αντίκτυπου που είχαν στη συνείδηση του κόσμου. Που προφανώς δεν ήταν μία κι ενιαία, αλλά αντιφατική, με ποικίλες εκδηλώσεις.

Στο πρώτο κομμάτι η άχλη του (μικρο)αστικού μύθου απειλεί να σκεπάσει με λήθη κάποια σημεία πέραν αμφισβήτησης, γι’ αυτό χρειάζεται να επιμείνουμε στα αυτονόητα.

Η περιφρούρηση του παμε δεν εμπόδισε ποτέ μεμονωμένους διαδηλωτές να περάσουν και να κάνουν βόλτες στο οδόστρωμα της αμαλίας. Αντικειμενικά όμως δε γινόταν να ανοίξουν τα μπλοκ μας, σαν τα νερά της ερυθράς, για να περάσει ο περιούσιος αγανακτισμένος λαός και να εφοδεύσει στη βουλή, το ράιχσταγκ τον ουρανό ή όπου αλλού φαντασιωνόταν. Όπως δε γινόταν να διεμβολίσουν οι δικοί μας την πρώτη μέρα της απεργίας, στις 19 οκτώβρη τον ήδη συγκεντρωμένο κόσμο και να περάσουν από πάνω του, για να ‘χουμε να καμαρώνουμε ότι περάσαμε μπροστά από τη βουλή.

Παρεμπιπτόντως, αν κάποιος ήθελε όντως να δοκιμάσει να μπουκάρει στη βουλή και να την καταλάβει, υποθέτω ότι είχε ελεύθερο πεδίο για να το κάνει την προηγούμενη ακριβώς μέρα όπου δεν υπήρχε κανένα «προδοτικό παμε» να τον εμποδίζει και είχε κατέβει συγκριτικά πολύ περισσότερος κόσμος (η καθολική συμμετοχή των εβε στην απεργία είχε νεκρώσει τα πάντα). Παρόλα αυτά η βουλή έμεινε παραδόξως ανέπαφη κι η αστική δημοκρατία σώθηκε.

Η επίθεση στα μπλοκ (κι όχι στην περιφρούρηση) του παμε ήταν δολοφονική, με πέτρες, τσιμέντα και φλεγόμενα αντικείμενα, πραγματικό φεστιβάλ λεβεντιάς από τα μπουμπούκια που σημάδευαν εν ψυχρώ «άμαχο πληθυσμό» κι ανυποψίαστους διαδηλωτές. Η παρέμβαση της ελας με τα χημικά, αφού η περιφρούρηση είχε απωθήσει τα… παιδιά, ήταν καταλυτική και σωτήρια· το θέμα είναι για ποιον.

Ο επιθετικός προσδιορισμός «δολοφονική» στέκει ανεξάρτητα από το αν υπήρξαν τελικά ή όχι θύματα και από την κατάληξη του κοτζαρίδη. Ελάχιστη σημασία έχει αν ο θάνατός του προκλήθηκε από τα χημικά που έπεσαν στη συνέχεια ή από άλλο αίτιο, αν δηλ έπεσε θύμα της κρατικής ή της παρακρατικής βίας. Κι ακόμα λιγότερη αν οι θύτες ήταν μαύροι, καμουφλαρισμένα φασιστοειδή ή λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις από τον αγανακτισμένο χυλό. Ενώ δεν έχει απολύτως καμία σημασία αν πρόκειται όντως για προβοκάτορες ή για χρήσιμους ηλίθιους, που δρουν αντικειμενικά ως τέτοιοι.

Αυτό που έχει σημασία είναι η πρόθεση κι η δολοφονική επίθεση εναντίων διαδηλωτών. Κι αν τυχόν κάποιος έχει αμφιβολίες κι η κρίση του δυσκολεύεται ή θολώνει από τη γνώμη του για το παμε και τα περιβόητα ‘κνατ’, αρκεί να συνυπολογίσουμε πως τα… παιδιά την είχαν πέσει την προηγούμενη ακριβώς μέρα (που δε φαινόταν παμε στον ορίζοντα) σε ένα μπλοκ εκπαιδευτικών.

Ας μην πιάσουμε καλύτερα πώς θα παρουσιαζόταν το θέμα, με τι όρους και τι αντίκτυπο θα είχε, αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά και οι ρόλοι (θύτη και θύματος) αντεστραμμένοι. Ούτως ή άλλως και τώρα ως ένα βαθμό βγήκαν διάφορες εκδοχές που πήγαν να κάνουν το άσπρο-μαύρο, με κάποια καθεστωτικά μμε πχ να κάνουν προκλητικά λόγο για σύγκρουση παμε-διαδηλωτών. Γιατί προφανώς από τη μία είχαμε αγνούς κι αυθόρμητους διαδηλωτές, κι από την άλλη το παμε, που μάλλον είναι κάτι διαφορετικό από τον υπόλοιπο κόσμο και δεν έχει διαδηλωτές στις γραμμές του, παρά μόνο κομματόσκυλα που ό, τι παθαίνουν τους αξίζει και πήγαιναν γυρεύοντας. Τέτοια σκυλιά αμετανόητα είναι οι σταλινικοί..

Το ουσιαστικό διακύβευμα βέβαια είναι κατά πολύ ευρύτερο από την εικοστή οκτώβρη και τα γεγονότα εκείνης της μέρας κι έχει να κάνει συνολικά με τις κρατικές και παρακρατικές μεθόδους για το χτύπημα του κινήματος. Μπορεί σε έναν κόσμο (συχνά και με.. κινηματικές αναφορές) να μοιάζουν κούφιες και ξύλινες αυτές οι έννοιες, αλλά καμία ανάλυση δε μπορεί να διεισδύσει στην ουσία του πράγματος, αν δεν πάρει θέση σε αυτό το ζήτημα. Και έχουμε δει πολλές φορές το έργο, για να μείνουμε απαθείς και ανυποψίαστοι, χωρίς να κάνουμε τη σύνδεση.

-Η προβοκάτσια στη μαρφίν το μάιο του 10’, στη μεγαλύτερη διαδήλωση των τελευταίων χρόνων και την κορύφωση των απεργιακών κινητοποιήσεων ενάντια στο πρώτο μνημόνιο. Μια υπόθεση που τότε έστειλε τον κόσμο σπίτι του και ‘σέρνεται’ μέχρι σήμερα, για να ξανάρθε στο προσκήνιο κάθε φορά που βολεύει το σύστημα, για να δέσει την περίφημη ‘θεωρία’ των δύο άκρων.

-Ένα χρόνο μετά τα γεγονότα της 20ής οκτώβρη κι η 48ωρη απεργία με την περικύκλωση της βουλής.

-Και πέρσι το φλεβάρη τα συγχρονισμένα χτυπήματα κι οι πυρκαγιές σε κτίρια στο κέντρο της αθήνας, με τα κανάλια να παίζουν τις προγραμματικές της κυβέρνησης παπαδήμου με φόντο τη φλεγόμενη πόλη, χωρίς να βρίσκουν χώρο και χρόνο για πλάνα από τις μεγάλες διαδηλώσεις και το πλήθος που είχε γεμίσει τους δρόμους γύρω από το σύνταγμα μέχρι και πέρα από την ομόνοια.

Υλικό για συμπεράσματα υπάρχει άφθονο, το θέμα είναι ποιος κάθεται να τα βγάλει και τι κάνει πρακτικά για αυτό.

Κι ερχόμαστε έτσι στο κομμάτι του υποκειμενικού παράγοντα και τις αντιδράσεις που προκάλεσε εκείνη η μέρα.

Υπήρξε καταρχάς μια μικρή κατηγορία ανθρώπων για τους οποίους τα γεγονότα αυτά αλλά και η στάση των άμεσα εμπλεκόμενων στάθηκαν.. πραγματική αποκάλυψη και τους έφεραν κοντά στο κόμμα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ίσως τον τραγουδοποιό και blogger γ. σαρρή. Που την ίδια χρονιά συμμετείχε και στις συνελεύσεις των πλατειών και δε νομίζω ότι μπορεί να τον θεωρήσει κανείς προκατειλημμένο από τη μια ή την άλλη πλευρά. Οδηγήθηκε όμως σε κάποια συμπεράσματα από τα ίδια γεγονότα και τη δυναμική τους, ως έντιμος και αντικειμενικός 'παρατηρητής' τους. Και μια απλή παρατήρηση αρκούσε σε αυτή την περίπτωση.

Κι αυτό ακριβώς είναι που έκανε αρκετούς σφους μας να θέλουν σχεδόν να βάλουν τα κλάματα από τα νεύρα τους με όσα διάβαζαν κι άκουγαν εκείνες τις μέρες, κυρίως στο διαδίκτυο, με την ανέντιμη διαστρέβλωση της πραγματικότητας και την τόσο εύκολη διάδοση του ψέματος σε διάφορα ιστολόγια και σε έναν κόσμο που έμοιαζε να ζει σε παράλληλο σύμπαν: το παμε περιφρουρούσε τη βουλή και την αστική δημοκρατία, επιτέθηκε σε α(ο)πλους, αθώους διαδηλωτές, πήγαινε γυρεύοντας και τις έφαγε κι άλλα τέτοια.

Και δεν είναι μόνο τα… παιδιά με την ιδιότυπη ασυλία τους, που την πληρώνει πολύ ακριβά το κίνημα με τις ομάδες και τις πρακτικές του χώρου, που ‘ναι διάτρητες στους μηχανισμούς του κράτους. Δεν είναι μόνο η «δημοσιογραφία των πολιτών» που αναπαράγει ταχύτατα, με τρομερή ευκολία και πειστικότητα τους μύθους της κυρίαρχης προπαγάνδας. Δεν είναι μόνο ένας κινηματικός κόσμος που στρεφόταν μυωπικά και με εξαρτημένα αντανακλαστικά κατά του κόμματος, συχνά ενάντια και στις επίσημες ανακοινώσεις του πολιτικού του χώρου.

Είναι ότι αυτό το παράλληλο σύμπαν, με τις τόσο διαφορετικές παραστάσεις κι αντιλήψεις για το τι πραγματικά έγινε εκείνη τη μέρα, έχει πρωτίστως πολιτικό χαρακτήρα. Το πώς θα δεις και θα αξιολογήσεις τα γεγονότα, η σκοπιά αυτής της αξιολόγησης, η συμφωνία ή διαφωνία με όσα γράφτηκαν παραπάνω, έχουν πρωτίστως πολιτικό χαρακτήρα.

Αυτό το ποικιλώνυμο παράλληλο πολιτικό σύμπαν επιβεβαίωσε με πολύ εμφατικό τρόπο την προκατάληψή του και το χάσμα που το χωρίζει με τους κομμουνιστές, καθιστώντας περιττά και υποκριτικά τα καλέσματα για κοινή δράση και ενότητα. Κι η επιβεβαίωση αυτού του χάσματος ήρθε με τόσο οδυνηρό, σχεδόν τραυματικό τρόπο, που έθεσε αρκετά καθαρά το ζήτημα «με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις», ακόμα και στους καλοπροαίρετους ‘εξωτερικούς παρατηρητές’.

Βαρέθηκα, σιχάθηκα, μπούχτισα

Για τη χτεσινή επέτειο της 20^ης οκτώβρη έχουν γραφτεί περισσότερα κείμενα και μαρτυρίες απ’ ό, τι για οποιδήποτε άλλο «κινηματικό» ζήτημα. Ανάμεσα στον τεράστιο όγκο πληροφοριών κι αναλύσεων η κε του μπλοκ θα ξεχώριζε και θα σημείωνε:

- τη μαρτυρία του άθλιου στο κύκνειο άσμα του γκράνμα.

- την ανάλυση του sarajevo, που μόνο για φίλα προσκείμενο στο κκε  δεν μπορεί να κατηγορηθεί.

- και το φετινό αφιέρωμα του trash με αναφορά και στα κομμένα σχόλια του ανεξάρτητου indymedia.

Το κείμενο που επέλεξα να αναδημοσιεύσω ωστόσο είναι ένα μήνυμα εσωτερικής αλληλογραφίας της συντακτικής ομάδας της λεύγας, που δημοσιεύτηκε στο 5^ο τεύχος του περιοδικού στη στήλη κοντραπούντο (που φιλοξενεί αντικρουόμενες απόψεις γύρω από κάποιο αμφιλεγόμενο ζήτημα) και κατά τη γνώμη μου αποτυπώνει αρκετά καλά το θυμό και τα συναισθήματα της δικής μας πλευράς.

Ακολουθούν όσα σταχυολόγησα εγώ σήμερα, με κάποιες διευκρινίσεις (ομολογώ ότι έχω χάσει, ελπίζω προσωρινά, κάθε διάθεση για χιούμορ) :

1.                    Δεν είμαι «κομμουνιστογενής». Προσπαθώ, με όλες τις τεράστιες αντιφάσεις μου, να είμαι κομμουνιστής. Αλλά αυτή η ιδιότητα, όπως και η ιδιότητα του μέλους του ΚΚΕ (την οποία δεν κατέχω), είναι για μένα ιδιαίτερα τιμητικές και δεν θεωρώ τον εαυτό μου ούτε κατ’ ελάχιστο αντάξιό τους. 

2.                   Δεν κάνω γαργάρα τίποτε (ειδικά όταν είμαι θυμωμένος).

3.                   Είμαι απολύτως διχαστικός και δεν επιθυμώ καμία ενότητα, καμίας αριστεράς, εντός ή εκτός εισαγωγικών.

4.                  Την Τετάρτη, το προδοτικό ΠΑΜΕ αποχώρησε από τη Βουλή, αφήνοντας ελεύθερους αριστεριστές και «παιδιά» να κάνουν το κέφι τους. Απ’ όσο ξέρω, η Βουλή δεν κάηκε, το αστικό κράτος δεν διαλύθηκε, ο ελευθεριακός κομμουνισμός (για τα «παιδιά») ή η έκδοση ευρωομολόγων (για τους «συντρόφους» του ΣΥΡΙΖΑ) δεν επιτεύχθηκαν. Η διαδήλωση πάντως διαλύθηκε στο άψε-σβήσε και οι μάζες των εκατοντάδων χιλιάδων έφυγαν από το Σύνταγμα χωρίς να συνταχθούν με τα «παιδιά», που εξέφραζαν αυθεντικά εκείνη τη στιγμή την «επαναστατική διάθεση των μαζών».

5.                   α) Όταν το ΠΑΜΕ κάνει προσυγκεντρώσεις στην Ομόνοια, «απέχει» από το «κίνημα». Όταν πάει στο Σύνταγμα, είναι «ιδιοκτησία» του.
β) Όταν το ΠΑΜΕ περιφρουρεί, είναι ΚΝΑΤ. Όταν οι μπάχαλοι διαλύουν διαδηλώσεις (βλ. Μάιο, Ιούνιο κ.λπ.) από τις οποίες το ΠΑΜΕ έχει «αποχωρήσει» για να μην υποκύψει στα ανοιχτά προβοκαρίσματα εναντίον του, που κάποιοι επιδιώκουν, ο αριστερισμός φωνάζει σύσσωμος: «Γιατί δεν έμεινε να περιφρουρήσει τη διαδήλωση;».
γ) Όταν οι «Αγανακτισμένοι» κατασκηνώνουν στην πλατεία και δεν επιτρέπουν στο ΚΚΕ να στήσει ούτε ένα πανό, δεν πρόκειται για ιδιοκτησία του Συντάγματος αλλά για νόμιμη απόκρουση του «καπελώματος» από τα σταλινικά «κομματόσκυλα του ΚΚΕ».
δ) Όταν το ΠΑΜΕ δέχεται προκλήσεις με συνθήματα, μπουκάλια κ.λπ., και αποχωρεί για να μη γίνει σύρραξη, τότε «το βάζει στα πόδια» και «προδίδει» το κίνημα. Όταν τα συνθήματα, μπουκάλια κ.λπ. γίνονται μολότοφ και μάρμαρα στα γυναικόπαιδα, τότε το ΠΑΜΕ μετατρέπεται σε ΚΝΑΤ.
ε) Μισούμε το ΠΑΜΕ-ΚΚΕ, αυτό το προδοτικό μόρφωμα, και είμαστε φυσικά έτοιμοι να του την πέσουμε ανά πάσα στιγμή με κάθε τρόπο, αλλά το ΚΚΕ-ΠΑΜΕ δεν πρέπει να στήνει «διαχωριστικές γραμμές» και «στρατιωτικές περιφρουρήσεις» απέναντι στα υπόλοιπα στοιχεία και «μπλοκ του κινήματος». Την περιφρούρηση δεν την επιβάλλει, δυστυχώς, η δηλωμένη επιθυμία κάποιων να «βαρέσουν τους κνίτες όπου τους βρουν», αλλά η περιφρούρηση είναι αυτή που προκαλεί σε κάποιους την επιθυμία «να βαρέσουν τους κνίτες όπου τους βρουν». Πιάσ’ τ’ αυγό και κούρευ’ το.
στ) Όταν ο αστικός κόσμος παρακαλάει να βρει ευκαιρία να χρεώσει στο ΚΚΕ έναν «εμπρησμό του Ράιχσταγκ» και το ΚΚΕ αυτοπροστατεύεται, τότε χρεώνεται από τον «χώρο» (ή επαινείται προβοκατόρικα από τα κανάλια) ότι «προστατεύει τη Βουλή».
ζ) Η ΓΣΕΕ είναι βέβαια «πουλημένη», αλλά το ΠΑΜΕ δεν πρέπει να υπάρχει διότι διαλύει την ενότητα του εργατικού κινήματος.
η) Όταν το ΠΑΜΕ έχει στις διαδηλώσεις του χιλιάδες γέρους, γυναίκες, παιδιά, φοιτητές, απλούς εργαζομένους κ.λπ., τότε «κάνει περιπάτους» με «τα μέλη του κόμματος». Όταν περιφρουρεί αυτόν τον κόσμο (για τον οποίο έχει κάποια ευθύνη, σε αντίθεση με κάποιους που δεν αισθάνονται ευθύνη για κανέναν και τίποτε) και διατηρεί τη μαζικότητα μιας διαδήλωσης, απέναντι σε 500-1.000-1.500 «ορκισμένους επαναστάτες» και τα αναμενόμενα χημικά των ΜΑΤ, τότε στέκεται ενάντια στο «μαζικό» κίνημα.
θ) Οι διαδηλώσεις θα πρέπει να είναι πολύ μαζικές και να κατεβαίνει πολύς και απλός κόσμος. Τα «μπάχαλα» δεν απομακρύνουν τον πολύ και απλό κόσμο από τις διαδηλώσεις, δεν προκαλούν αυτοστιγμεί τη διάλυση του πλήθους, δεν γενικεύουν το φόβο, δεν έχουν κάποιες φορές αθώα θύματα (βλ. Marfin), αλλά ίσα-ίσα εκφράζουν την «επαναστατική ετοιμότητα» του «μαζικού κινήματος», που την καταπνίγει το ΚΚΕ. Άσε δε που τα μπάχαλα οδηγούν κατευθείαν στην άμεση δημοκρατία.
ι) Όταν το ΚΚΕ εξετάζει την ιστορία του και αποτιμά αρνητικά τη «Βάρκιζα», τότε είναι ζαχαριαδικό-σταλινικό, βρυκολακιασμένο κ.λπ. Όταν δεν εκτιμά ότι με «ντου» γίνεται η «επανάστα», τότε είναι το κόμμα της «Βάρκιζας».
ια) Το ΚΚΕ δεν είναι ταξικό κόμμα, δεν ξέρει τι σκέφτονται οι άνθρωποι στις λαϊκές γειτονιές και στα εργοστάσια, και δεν έχει σύνδεση με τα (επαναστατικά) αισθήματα και τις επιθυμίες του κόσμου και των μαζών. Το ΕΕΚ, η Α/Κ και τα εντευκτήρια των πανεπιστημιακών του ΣΥΡΙΖΑ φυσικά έχουν.
ιβ) Τέλος, για να μην τα πολυλογούμε: όταν το ΚΚΕ- ΠΑΜΕ έχει νεκρούς, τότε τα «ΚΝΑΤ» «αιματοκυλούν αγωνιστές».

Βαρέθηκα, σιχάθηκα, μπούχτισα.

Εδώ μπορείτε να δείτε το αρχικό μήνυμα στο οποίο απαντά ο κ. και την μετέπειτα εξέλιξη του διαλόγου.

                                                                                           

Εν τω μεταξύ, αν έχω μαντέψει σωστά ποιος είναι ο κ, δεν είναι «δικός μας» με τη στενή έννοια και είναι αμφίβολο πχ αν ψήφισε το κόμμα στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς «δογματικός κουκουές» για να δει σχετικά αντικειμενικά τα πράγματα και να εκτιμήσει τη στάση του καθενός. Εκτός κι αν τον τυφλώνει το μίσος (ως αντεστραμμένη αγάπη) και η εμμονή απέναντι στο κόμμα. Κι έτσι προκύπτουν τέτοιες μεροληπτικές αντιδράσεις, που σε κάνουν να θες να βάλεις τα κλάματα από τα νεύρα και να αναφωνήσεις όπως ο κ.: βαρέθηκα, σιχάθηκα, μπούχτισα.