O proxecto etnográfico do Pan en Puxedo (Lobios) e o grafiteiro Mon Devane

Na aldea de Puxedo, parroquia de San Paio de Araujo / concello de Lobios, os veciños puxeron a andar unha rota etnográfica adicada á elaboración do pan. Mon Devane, grafiteiro de prestixio de Ourense, fixo catro murais nos que amosa as catro fases.





Os veciños refixeron as eiras,...


 

... e o forno comunal 

O muiño do Gavián en restauración polo voluntariado...

...e tamén están a arranxar un muiño.




A mediados de agosto Festa da Malla, e a finais a elaboración do pan... 
                   
A festa da malla

Esta fin de semana, a partires das 12.00 horas, o proceso de elaboración do pan no forno comunitario de Puxedo, na Revista Fin de Semana da TVG.
Un magnífico exemplo, que amosa o camiño para a vida no rural, 

( ou mesmo para a Vila de Cea, que se centra na producción e esquence hórreos, eiras e muiños, no tocante ao material. Logo está o principal, o espiritual do patrimonio, o inmaterial, que lles da vida...)

                                              VELAQUÍ

                  OS CATRO MURAIS TEMÁTICOS DO CICLO DO PAN ENCARGADOS 

A MON DEVANE 

A Lingua (galega) sabe a Pan (de Cea)

Un dos froitos do Ano 2011 dedicado a Álvaro Cunqueiro foi "A Lingua sabe a pan", unha aposta pedagóxica innovadora deseñada polos profesores do C.I.P. 'Virxe da Saleta', de Cea e que contou coa participación do alumnado que colaborou no 'Lipdub'.

Coñecín nestes días o traballo dos músicos Pedro Feijoo e Charly Lincoln que o gravaron, misturaron e produciron en Vigo ("Estudios Muu!"). Está inspirado en 'Miña Terra Galega' de Siniestro Total, que o fixeran en 1984 (en "Menos mal que nos queda Portugal").

Quedou así dende aquela no imaxinario popular da Galicia 'da movida' dos primeiros tempos da Democracia o que non foi máis que unha versión aggiornatta (do ceo blue ó noso ceo gris) de 'Sweet Home Alabama' de Lynyrd Skynyrd.

Os fornos de Cea

A idea en Cea baseóuse na frase do mestre mindoniense 'Unha lingua é boa cando sabe a pan, a pan fresco que se mete na boca'.

Curro Claret, Dispensador de pan, 2008

Iste é o enlace onde a podedes desfrutar:

http://www.youtube.com/watch?v=LMI_naT2u4k

Qué rule !

                      A letra é así:

"Gústanos falar idiomas
inglés, francés e castelán,
pero temos lingua propia
ninguén o pode negar.

Amasada a modiño
dende hai moito tempo atrás
cocida a lume lento
lista para o teu padal.

Este é o cole de Cea
onde a lingua sabe a pan,
miña lingua galega
gústanos o teu falar.
Nos versos de Rosalía
nos piñeiros de Pondal,
no folk de Fuxan os Ventos
no rock bravú e máis no rap.
Escóitase pola radio
tamén na TVG,
pero bótase de menos
en moitos outros sitios máis.
Este é o cole de Cea
onde a lingua sabe a pan,
miña lingua galega
gústanos o teu falar.
Este é o cole de Cea
onde a lingua sabe a pan,
este é o cole de Cea
onde a lingua sabe a pan".

A PRAZA DO SANTO CRISTO DE CEA

(Estado da capela logo de ser demolida no ano 2005 dende a vella aira sen o cabaceiro do século XIX. No fondo o vello forno xa ruinoso...)

Fai moito, moito tempo, había na vila de Cea unha singular praza, á beira do camiño de Santiago. Por diante dela pasaron durante séculos moreas de viaxeiros e peregrinos entre Ourense ou Carballiño e Oseira, ademais de Santiago. Estaba ás portas da vila, polo seu lado noroeste. Tiña un cruceiro, fermoso e sobranceiro, en elevado pedestal decrecente que a presidía e centraba: era unha picota, isto é un cruceiro xurisdicional. Así se chamaba daquela: a Praza da Picota. Os Señores do dominio, que eran os monxes da Orden do Císter da Abadía de Oseira, poñían aquí xustiza, sobre todo o día da feira. Pois aquí, neste espazo, e no seu entorno, había feira, que fora obtida do Señor El Rei D. Sancho IV no derradeiro terzo do século XIII. As transacións comerciais de mercadorías de lonxe e do rianxo da contorna, ademais das de gando, foron práctica habitual mensual nesta praza, e noutra más abaixo do lugar. Foi así uns catrocentos anos, ata que os monxes decidiron mudala avanzado o século XVII para o Carballiño, daquela un lugariño do seu Priorado de Partovia.

Había tamén un forno, que tiña o nome de forno dos Casquillos, onde se cocían a poias de pan trigo. Nas inmediacións houbo un hórreo, e unha pequena aira. Abandonado aquel pola lacra das partillas, ruinoso e todo era dos máis antigos da vila, como reflectía a datación segundo inscrición no século XIX. Nada queda xa. O hórreo foi vendido hai uns anos e está noutro concello. O forno, abandonado ata o punto de medrar dentro unha árbore de amplo porte que sobresaía do seu fundido tellado, demoleuse hai uns poucos anos. Era coñecido como o Forno da Capilla. Así o coñecemos pois dentro,nas misas e rosarios, só se falaba en castelán.

UNHA MULTISECULAR DEVOCIÓN

Acisclo Manzano, Cristo, bronce, 2005, 

Foi nunha época, nos fai moitos anos, na que había aquí unha capela, pequeniña, mais sobranceira no corazón das xentes da vila de Cea, a capela do Santo Cristo. Grande e fermoso, enchía o retablo no presbiterio entre os reflexos do pan de ouro das súas madeiras, obra que saíra da suor de tantos devotos veciños dela que tiveran que emigrar a Arxentina, principalmente. A capela foi demolida nunhas infaustas circunstancias. Era unha obra erixida no século XVIII, con minguado valor artístico máis de predicamento popular multisecular pois xa daquela foi un traslado dende o outro extremo da vila, onde estaba, nas inmediacións da casa- albergue para os peregrinos, barrio que aínda conserva o seu recordo. O Santo Cristo é a expresión senlleira nos camiños cara Santiago. Así o de Ourense, e o famoso de Burgos no Francés, ou o de Fisterra. Hai dende aquela unha praza, de pavimento vermello, e faixas de granito, na que loce unha escultura de mérito na arte máis non tanto para a iconografía canónica da fe cristiá. Diante dela pasa en procesión cada ano estes días de finais de setembro a Virxe da Saleta, devoción principal da Vila.

( Publicado polo autor en La Región, Ourense, setembro, 27, 2010 )

Anuncio de la reed. de la GUÍA TURÍSTICA MUNICIPAL

AVANT PROPOS

Na noite de Reises, quérovos deixar un regalo: o da Guía do Patrimonio Cultural do Concello. Trátase dunha nova versión posta ó día da que escribín en 1991, edición bilingüe, realizada sendo alcalde D. José Hipólito Rodríguez Presas, e realizada con unha subvención da Xunta de Galicia. A obriña, pouco máis que un folleto tivo grande aceptación e esgotouse decote, sendo copiado o seu texto e fotos polo Inorde en pasados anos, e malia non citar a súa orixe e autoría téñome sentido máis satisfeito que molesto, se ven infrinxir os indudables dereitos de autor. No 2008 téñoa actualizado en exclusiva para a web do concello mais como na renovación a sección desapareceu, e logo dos meses trancorridos sen ter explicación ningunha póñoa na rede á pública consulta de xeito íntegro. Terá varias entregas, e poderá servir de consulta a cantos nos queiran achegarse nalgún momento e coñecer un Concello do interior de Galicia, sito no noroeste da provincia. Pode ser útil para estudantes, e amigos do saber das nosas fermosas terras. E tamén para os que transiten como peregrinos cara Santiago.