Σταθμός 7

του Αργύρη Παλούκα

πηγή: Facebook

Θωμαή, με τούτα και με κείνα δεν πρόλαβα να σου γράψω νωρίτερα. Είχα μιλήσει για σένα τον Αύγουστο. Για τον έρωτά σου με τον Μίχο, θυμάσαι; Ε λοιπόν, να σου πω κάτι; Είσαι χαμένη ακόμα και μέσα στον θάνατό σου, ακόμα και μέσα στην ανυπαρξία σου. Και δεν είναι που έμαθα ότι τα γράμματα που έπαιρνες από τον Μίχο στην πραγματικότητα τα έστελνες μόνη σου στον εαυτό σου. Αυτό το 'χω κάνει κι εγώ. Σιγά το πράμα. Είναι, Θωμαή μου, που οι ζωντανοί σε ξέχασαν. Πέρασα από το σπίτι σου τις προάλλες. Ετοιμο να πέσει. Δεν έμαθες ν' αγαπάς, Θωμαή μου. Πείσμα γαϊδουρινό. Κι οι ζωντανοί σε ξέχασαν. Κάπου μέσα στο ερειπωμένο σπίτι θα είναι η ραπτομηχανούλα σου, τα υφάσματα σαν μικροί αμμόλοφοι από τη σκόνη και κάπου ανάμεσα τα λόγια που κράτησες σαν αναπνοή, όπως όταν κρυβόσουν μικρό κορίτσι παίζοντας κρυφτό.

Φθίνον φθινόπωρο

γράφει η Εύη Δαναδιάδου 

Ας στάζει έξω το φθινόπωρο

την κίτρινη ανία του

στους λασπωμένους δρόμους.

Στην αίθουσα του σινεμά,

σύμπαν παράλληλο και σκοτεινό,

χωρίς κινδύνους και οδύνες περιττές,

ο παγωμένος χρόνος ρέει γοργά

και σου ζεσταίνει την καρδιά.

Εκείνος την αγαπάει τρελά.

Εκείνη ταλαντεύεται

ανάμεσα στα πρέπει και στη ζωή

―σφίγγεις με αγωνία το μπράτσο

της αδειανής καρέκλας δίπλα σου―

Εκείνος τη φιλάει με πάθος.

Εκείνη ακροβατεί

ανάμεσα στο ποτέ και ένα ίσως.

―χαϊδεύεις τρυφερά το ποπ κορν σου―

Εκείνος είναι πλάι της όποτε τον χρειάζεται.

Εκείνη επιτέλους επιλέγει

ανάμεσα στον άλλον και σ’ αυτόν.

―πίνεις συγκινημένος το αναψυκτικό σου―

Εκείνος και Εκείνη είναι μαζί

Ζούνε αυτοί καλά

κι εσύ πάντα τα ίδια

―φοράς βιαστικά τους τίτλους του τέλους―

Αύριο πάλι.

Παίζει ένα καλό αστυνομικό.

Όπως και να το κάνεις

έχει κι η μοναξιά τα τυχερά της.

Κι ας στάζει έξω το φθινόπωρο

τη σκοτεινή μελαγχολία του

στους νυχτωμένους δρόμους.

Ανοιχτή επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας για τα παιδιά των προσφύγων

της Ελένης Χοντολίδου

πηγή: http://parallaximag.gr

Γράμματα, γράμματα θέλουμε γράμματα για τα παιδιά των προσφύγων: ανοιχτή επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας

Κύριε Υπουργέ,

Να σας ευχηθώ καλή χρονιά και καλή δύναμη. Και σε σας, κύριε Γενικέ. Να σας πω ότι σας ζηλεύω; Θα σας εξηγήσω το γιατί. Όταν με το καλό θα έχει κοπάσει η «ταραχή» με το ζήτημα της εκπαίδευσης των παιδιών των προσφύγων και θα έχουν ξεχαστεί οι ξενοφοβικές κορώνες, προερχόμενες από αμηχανία και έλλειψη ενημέρωσης −σε κάποιες περιπτώσεις− ή από ξενοφοβία, ρατσισμό και αναλγησία, σε άλλες, όταν μετά από χρόνια τα παιδιά αυτά θα διαπρέπουν στις επιστήμες, στα γράμματα και τις τέχνες, αλλά και σε λιγότερο απαιτητικά επαγγέλματα, όταν θα έχουν γίνει κομμάτι της πατρίδας μας ή κομμάτι κάποιας άλλης ευρωπαϊκής χώρας, πατρίδα μας κι αυτή, παιδιά με ξενικά ονόματα, αγόρια και κορίτσια, από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και αλλού, παιδιά αραβόφωνα, φαρσόφωνα, κουρδόφωνα, παιδιά της ομάδας των Yadizi, αγόρια και κορίτσια που έχασαν γονείς, αδέλφια, σπίτια, την περηφάνεια και την πατρίδα τους, ΤΟΤΕ, εσείς θα μπορείτε να είστε πολύ ικανοποιημένος, με τη συνείδησή σας ήσυχη, που όχι μόνο ήσαστε εκεί αλλά που συμβάλλατε στο να γίνει πράξη η αρχή της ελληνικής φιλοξενίας, να υλοποιηθούν οι αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, η αρχή του δικαιώματος κάθε παιδιού στη μόρφωση.


Κύριε Υπουργέ, σας παρακαλώ πολύ, βιαστείτε να αρχίσουν τα απογευματινά μαθήματα των παιδιών στα σχολεία. Το πρόγραμμα είναι έτοιμο, τα κονδύλια τα βρήκατε με κόπο από τα ΕΣΠΑ, τα σχολεία περιμένουν, οι 4.500 προσοντούχοι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί θα σας ευγνωμονούν που θα τους δώσετε μία ευκαιρία επαγγελματικής απασχόλησης, τα σχολεία θα ωφεληθούν, επίσης, από τις χορηγίες σε εποπτικό υλικό. Φιλόξενοι διευθυντές και σύλλογοι εκπαιδευτικών και γονέων θα βρεθούν, μην ανησυχείτε. Ήδη μεμονωμένα παιδιά έχουν γίνει δεκτά με χαρά στο πρωινό πρόγραμμα. Και με τι χαρά πήγαν την πρώτη μέρα με την τσάντα τους. Σχεδόν μύρισα τετράδια και βιβλία από την παιδική μου ηλικία.

Εδώ και πολλούς μήνες οι εθελοντές και οι ΜΚΟ στους καταυλισμούς έχουν εξαντλήσει όλα μα όλα τα περιθώρια δημιουργικής απασχόλησης. Το παιχνίδι χωρίς γνώσεις και απόκτηση δεξιοτήτων δεν μπορεί να είναι η κανονικότητα των παιδιών. Στους περισσότερους καταυλισμούς μας λείπουν οι τάξεις, τα θρανία, η σχολική πειθαρχεία. Τα παιδιά βαρέθηκαν να σουλατσάρουν πέρα δώθε. Έχουν γίνει μάστορες της ζωγραφικής και των παιχνιδιών. Στα Διαβατά έχουν διδάξει σε Καναδούς φοιτητές που τα επισκέφθηκαν παιδικά παιχνίδια και τραγούδια στα ελληνικά! Μετράνε μέχρι το 100 και απέκτησαν ελληνική προφορά. Οι μάνες τους, συνήθως με πάνω από τρία παιδιά, ευχαρίστως θα τα έβλεπαν να φεύγουν για λίγες ώρες μακριά τους. Και γυρνώντας να τις μαθαίνουν ελληνικά και να τους διηγούνται τα όσα έκαναν στο σχολείο. Γιατί κανονικότητα στη ζωή ενός παιδιού σημαίνει και σχολείο.

Κύριε Υπουργέ, δεν γνωρίζω την καταγωγή σας, αλλά η δική μου είναι προσφυγική και από τις δύο μεριές. Οι γονείς μου δεν είχαν πολύ τραυματικές ιστορίες να διηγηθούν, αλλά το πένθος των παππούδων για τις χαμένες πατρίδες ήταν εκεί παρόν. Τα παιδιά στους καταυλισμούς έχουν περάσει το καθένα τόσα όσα δεν θα περάσει σε όλη της τη ζωή μία μέση σημερινή ελληνική οικογένεια. Και μόνο το ταξίδι στη βάρκα είναι αρκετό, πόσω μάλλον τα τραύματα που έχουν από όλες τις άλλες απώλειες.

Οι «τάξεις υποδοχής» που ετοιμάζουμε δεν είναι ακριβώς τάξεις υποδοχής γιατί τα προσφυγόπουλα θα είναι μόνα τους και μεταξύ τους, αλλά από το τίποτε καλό και το απογευματινό σχολείο. Δεν θα μολύνουν τα άλλα παιδιά, δεν έχουν λόγο να ανησυχούν οι Έλληνες γονείς, οι δήμαρχοι, οι κοινοτάρχες, οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων. Τα προσφυγόπουλα έχουν εμβολιαστεί σε ποσοστό 75% και όταν θα αρχίσουν τα μαθήματα θα έχουν εμβολιαστεί όλα. Εξάλλου, έχουν κάνει και ένα άλλο εμβόλιο, αυτό της προσμονής, της αντοχής, της ψυχικής ανθεκτικότητας, καθώς όλοι οι πρόσφυγες εξ ορισμού είναι αυτοί που τα κατάφεραν, αυτοί που επιβίωσαν. Θα τα καταφέρουν τα παιδιά, θα δείτε, θα ενταχθούν, θα φοιτήσουν του χρόνου στο κανονικό σχολείο. Θα είναι οι μικροί μας νικητές!

Κύριε Υπουργέ, έχετε δει τα μάτια των παιδιών στους καταυλισμούς; Βιαστείτε, σας παρακαλώ. Και πόσο σας ζηλεύω…


Ελένη Χοντολίδου – Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΠΘ, Πρόεδρος Α΄Δημοτικής Κοινότητας
Υπεύθυνη προγράμματος παιδαγωγικής παρέμβασης του καταυλισμού Διαβατών
Μέλος της Eπιστημονικής Επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων

Τέλλος Φίλης: Φθινόπωρο

φωτογραφία: Δημήτρης Χαρισιάδης, «Νάξος» (από τη συλλογή του μουσείου Μπενάκη)

το τοπίο είναι παραθαλάσσιο

λέω: Kos me mjaltë στον ανήλικο σερβιτόρο

διακρίνω μια θλίψη στα μάτια του

τη θλίψη των αγοριών όταν τελειώνει ο τουρισμός στα καλοκαιρινά θέρετρα

είμαι ο μοναδικός πελάτης της παραλίας

έχει συννεφιά κι ησυχία

έχει και σιωπή

αυτή τη σιωπή που χρειάζομαι για να επιδιορθωθώ

είμαι παλιό μοντέλο, με πολλές επισκευές και μερεμέτια

όταν γυρίσω δεν θα έχω λείψει σε κανέναν

μόνο στα καλάθια με τα second hand θα με ψαχουλεύουν

όσοι απέμειναν να αναζητούν τις ευκαιρίες της ζωής τους

στις προσφορές 

«ό,τι πάρετε 1e, στις τρεις αγάπες η μία δωρεάν»

ο πόνος πληρώνεται τοις μετρητοίς

στο ταμείο 3, το φθινόπωρο

Kos me mjaltë: Γιαούρτι με μέλι (αλβανικά )

second hand: δεύτερο χέρι (αγγλικά)

Ώς εδώ και μη παρέκει! Σκόρπιες σκέψεις για το προσφυγικό[1]

γράφει η Ελένη Χοντολίδου

Εδώ και καιρό ζω σε ένα παράλληλο σύμπαν με διάφορους εγχώριους και αλλοδαπούς γραφειοκράτες που ασχολούνται –ή έτσι νομίζουν− με τους πρόσφυγες. Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου όταν −σχεδόν με ανάθεση από τους πρόσφυγες παππούδες μου, μέσω της φίλης Ζ.Π.− άρχισα να οργανώνω, στο πλαίσιο του Δήμου Θεσσαλονίκης και με τη συνδρομή του Α.Π.Θ., τις ομάδες εθελοντών στα Διαβατά (και μετά στο λιμάνι) δύο πράγματα: ότι δεν θα πολιτικοποιήσω το προσφυγικό και ότι δεν θα βγάλω λεφτά από αυτό.

Με πιάνει αφόρητη αηδία όταν ακούω ρατσιστικά σχόλια του τύπου: «εμείς οι Έλληνες έχουμε στα γονίδιά μας την αλληλεγγύη» και άλλες τέτοιου τύπου σαχλαμάρες που ένας φοιτητής ή μία φοιτήτριά μου δεν θα τολμούσε να ξεστομίσει, γιατί ξέρει ότι το κοινωνικό δεν το κάνουμε βιολογικό. Με το Ωραιόκαστρο και τη Φιλιππιάδα πρόσφατα δεν ξέρω τι πρωτοέχουμε στα γονίδιά μας: τη φιλοξενία ή την ξενοφοβία και τον ρατσισμό;

Επίσης, δεν μπορώ να ακούω ότι έχουμε «προσφυγική κρίση». Προσφυγική κρίση με 52.000 πρόσφυγες; Σε μία χώρα με 52 νομούς; Εάν είχαν κατανεμηθεί με ορθολογισμό (άντε, ας έπαιρνε η Θεσσαλονίκη 5.000 και η Αθήνα 10.000) σε όλους τους νομούς, δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα. Όμως, για κάποιους μυστήριους λόγους, η Μακεδονία αυτή τη στιγμή έχει 27.000! Ευτυχώς που υπάρχει και ο στρατός, η μόνη διέξοδος στην ασχετοσύνη που μας διακρίνει. Ο στρατός οργάνωσε τους καταυλισμούς, ο στρατός εγγυάται την τάξη σ’ αυτούς. Για όσο ακόμη θα μπορεί, βεβαίως… Κατά τα άλλα, έχουμε δύο υπουργεία που μάλλον δεν συνεννοούνται μεταξύ τους (Παιδείας και Μεταναστευτικής Πολιτικής). Μήπως θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία δομή, να οριστεί ένας συντονιστής για όλα τα θέματα που σχετίζονται με το προσφυγικό;  

Δεν μπορώ πια να υποστηρίξω αυτό που κάνουμε στα Διαβατά από τον Μάρτιο, τη δημιουργική απασχόληση δηλαδή κυρίως, γιατί «το πολύ το Κυρ-ελέησον το βαριέται και ο παπάς»! Δεν θέλω να υποτιμήσω τις ανθρωποώρες και το μεράκι των εθελοντών μας, αλλά ο καιρός των παιχνιδιών και των εξόδων σε μουσεία πέρασε. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από μάθηση, απόκτηση δεξιοτήτων, έχουν ανάγκη να διαβάσουν για πρώτη φορά ή να θυμηθούν πώς διαβάζει κανείς στη μητρική του γλώσσα. Έχουν επειγόντως την ανάγκη της καταραμένης για κάποια άλλα παιδιά κανονικότητας. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από σχολεία, έχουν ανάγκη από τη σχολική πειθαρχία που βάζει το μυαλό να κινηθεί και που δίνει μία αίσθηση κανονικής ζωής.

Οι γυναίκες βαρέθηκαν να τρώνε από catering. H κουλτούρα τους είναι αυτή της φροντίδας· θέλουν να μαγειρεύουν τα φαγητά τους, κουράστηκαν να είναι ή ξαπλωμένες, ή όρθιες ή καθισμένες στις φτέρνες πλένοντας, παστρεύοντας, καθαρίζοντας τα παιδιά, τη σκηνή, τα ρούχα. Οι άντρες δεν έχουν να κάνουν απολύτως τίποτε: καπνίζουν διαρκώς με το βλέμμα της κατάθλιψης στο άπειρο. Τα ασυνόδευτα αγόρια χρειάζονται περισσότερη φροντίδα και αφοσίωση. Και όλοι μαζί χρειάζεται να ξαναπάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Να μάθουν πότε και εάν θα φύγουν για τη Γερμανία, τη γη της επαγγελίας, ή για όπου αλλού. Να μάθουν εάν είναι τόσο γκαντέμηδες ώστε θα μείνουν εδώ στην Ελλάδα, της κρίσης και της ανοργανωσιάς. Χρειάζονται να ξαπλώσουν σε κανονικό κρεβάτι, να έχουν ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους και μία δουλειά οι άντρες να ζήσουν την οικογένειά τους· να αποκτήσουν ίσως μία νέα πατρίδα, μία ελπίδα για το αύριο.

Δύο απίστευτες κακοδαιμονίες, η ελληνική γραφειοκρατία και η γραφειοκρατία των ΜΚΟ με όλους τους παρατρεχάμενούς τους, συναντήθηκαν με αφορμή το προσφυγικό, παράγοντας το απόλυτο τίποτα! Νεαροί και μεσόκοποι γραφειοκράτες και των δύο φύλων ένθεν κι ένθεν, σπαταλούν τον χρόνο τους και τα ευρωπαϊκά κονδύλια μπροστά σε Η/Υ, σε γραφεία, σε συσκέψεις, σε ημερίδες, σε διαγράμματα, σε σχέδια επί χάρτου και σε υποσχέσεις κενές περιεχομένου. Τα πρόσωπα των ξένων ΜΚΟ εναλλάσσονται συνεχώς και ζητούν ενημέρωση (θα ήμουν πλούσια εάν χρέωνα 50 ευρώ την κάθε ‘συνέντευξη’ που έχω δώσει σε Άγγλους, Γάλλους, Πορτογάλους). Οι ελληνικές ΜΚΟ είναι ερασιτέχνες και αγγελούδια μπροστά στις ξένες, που έχουν πολλά χρόνια στο ενεργητικό τους, μαθημένες στον πόνο των προσφύγων. Μου κάνει απίστευτη εντύπωση ότι τα στελέχη των ξένων ΜΚΟ χειρίζονται το προσφυγικό με έναν επαγγελματισμό που τσακίζει κόκαλα. Ξέρουν το αντικείμενο, ασχολούνται με αυτό χρόνια, έχουν απόσταση ασφαλείας τόσο μεγάλη που πια –κάποιοι από αυτούς, ευτυχώς όχι όλοι− δεν βλέπουν τον άνθρωπο που ξεριζώθηκε και είναι εντελώς και πολλαπλώς ματαιωμένος.

Θα ήμουν αχάριστη εάν δεν ανέφερα τα σπίτια, τα γραφεία και τα αυτοκίνητα που νοικιάζονται, τις προσλήψεις των νέων, ταλαντούχων και άνεργων νέων. Αλλά, παρά τον πακτωλό των εκατομμυρίων που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η καθημερινότητα των προσφύγων δεν αλλάζει. Πού στο καλό πάνε όλα τα φράγκα;

Γιατί δεν είναι σε διαμερίσματα οι πρόσφυγες;

Γιατί δεν έχουμε ακόμη οικήματα στους καταυλισμούς;

Γιατί δεν ανοίξαμε περισσότερα στρατόπεδα, που έχουν φυσική σκιά και κτίρια;

Ποιος επωφελείται από τον κύκλο εργασιών, αν όχι οι ίδιοι οι πρόσφυγες;

Ο χρόνος τους δεν είναι ο δικός μας χρόνος. Οι ανάγκες τους δεν είναι οι δικές μας ανάγκες. Η απόγνωσή τους δεν είναι δική μας απόγνωση. Δεν μπαίνουμε στη θέση τους. Το πρόβλημά τους δεν μας αφορά.

Κάθε ΜΚΟ (ειδικά οι ξένες ― και μιλώ μόνο για το μικρό μου κομμάτι, αυτό της εκπαίδευσης) εισέρχεται στους καταυλισμούς ως οντότητα αυθύπαρκτη για να ‘πουλήσει την πραμάτεια της’. Κάθε καρυδιάς καρύδι έχει μαζευτεί πάνω στο κεφάλι των προσφύγων: μορμόνοι, προτεστάντες, καθολικοί, περίεργα φρούτα και ‘σωτήρες’ κάθε είδους. Η μόνη οντότητα που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε και να υπηρετήσουμε ως τέτοια είναι οι ‘φιλοξενούμενοί’ μας, οι πρόσφυγες. Είμαστε εκεί γι’ αυτούς ― και όχι το ανάποδο! Και ας σταματήσουν επιτέλους οι επισκέψεις όλη την ώρα των υψηλά ιστάμενων που θέλουν να μπουν στο πεδίο, να φωτογραφηθούν και να συνομιλήσουν με της γης τους κολασμένους. Οι πρόσφυγες, επιτέλους, δεν είναι ζώα σε ζωολογικό κήπο!

Οι περιστάσεις μάς ζητούν να πετάξουμε με πύραυλο κι εμείς πάμε με τον αραμπά! Έχουμε ως κοινωνία ένα στοίχημα να κερδίσουμε: το στοίχημα της ζωντανής και ανοιχτής κοινωνίας που μπορεί να υποδεχτεί πρόσφυγες, να τους εντάξει και να κερδίσει από την ένταξη αυτή σε πολιτισμικό πλούτο. Θα τα καταφέρουμε; Θα βάλουμε μπροστά, τουλάχιστον, την κρατική μηχανή να δουλέψει;

Υ.Γ. Όταν ζητάμε πάγκους, εννοούμε πάγκους με ράχη και όχι άνευ, διότι μετά την ορθοστασία και την ξάπλα, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται ένας πρόσφυγας είναι η πειθαρχία στον τρόπο του κάθεσθαι.

---

[1] Όλα όσα αναφέρονται στο κείμενο είναι εντελώς φανταστικά. Κάθε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις είναι εντελώς τυχαία.

Τέλλος Φίλης: Κρεβάτι

εικόνα: Τ.Φ., Πρωινό τσάι

μετράω τις μέρες, από το πρωί ― νωρίς

τρία χρόνια μαζεύω

σε κρεβάτι χωρίς μαξιλάρι και συντροφιά

μετά από τόσον χρόνο κατανόησης ― θα ισιώσω

ή

για πάντα θα παραμείνω

τον βήχα της νύχτας

των διπλανών διαμερισμάτων

να καταγράφω σε σεντόνια ανεξίτηλα

με δόσεις αγορασμένα

όνειρα δανεικά

υποσχέσεις των «για πάντα»

στιγμιαίων οργασμών

έξω οι άστεγοι θα μου βγάζουν τη γλώσσα

κι οι άνεργοι νέοι θα μου ρίχνουν

μαύρη πέτρα στην εξώπορτα πριν φύγουν

κι ο ήλιος  θα μου ζητά υπερωρίες φωτός

για να βγάλει κι αυτόν τον μήνα

γιατί και το πλυντήριο χάλασε

βροχές να καθαρίσουμε δεν θα ’χει

Ο Τέλλος Φίλης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μεγάλωσε στο Νέο Ψυχικό και, ύστερα από πολυετείς περιπλανήσεις εντός και εκτός, επανεγκαταστάθηκε πριν από λίγα χρόνια, οριστικά, στη Θεσσαλονίκη. 

Δημιούργησε την ομάδα «Η Ποίηση Γυμνή» και συντονίζει τη δράση της.

Έχει εκδώσει τα βιβλία Η αποσιωποιητική ηλικία (2014) και Ένας απλός υπάλληλος βιντεοκλάμπ και άλλα κείμενα (2015).