Τη μάχη με τον καρκίνο έχασε σήμερα το πρωί στη Θεσσαλονίκη, όπου νοσηλευόταν, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος και συγγραφέας Ζήσης Παπαδημητρίου.
Ο Ζήσης Παπαδημητρίου ήταν ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Νομικής του
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και γνωστός στο πανελλήνιο για
τις κοινωνικοπολιτικές απόψεις του, τις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις του σε
παγκόσμιο επίπεδο και το μεγάλο συγγραφικό έργο του. Ο εκλιπών είχε
γεννηθεί το 1939 στους Γόννους, σπούδασε στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου
και του Αμβούργου και υπήρξε ερευνητής για 12 χρόνια στο Πανεπιστήμιο
της Φρανκφούρτης.
Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, τόσο στα ελληνικά, όσο και στα γερμανικά και τα αγγλικά, ενώ μεταφράσεις έργων του κυκλοφόρησαν, επίσης, στα ιταλικά και τα ιαπωνικά. Ανάμεσα τους «Ο ευρωπαϊκός ρατσισμός εισαγωγή στο φυλετικό μίσος, ιστορική, κοινωνιολογική και πολιτική μελέτη», «Μεταμοντέρνα αδιέξοδα», «Στον αστερισμό της αβεβαιότητας», «Να εμποδίσουμε την καταστροφή. Μανιφέστο για μία Ευρώπη της Ισότητας» και άλλα.
Το τελευταίο πόνημά του, «Τέμπη: το ενδιαίτημα των νυμφών», που παρουσιάστηκε μόλις την περασμένη Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου στα Τέμπη, είναι ένα βιβλίο που «ανέδειξε την ψυχή του τόπου του».
Σύμφωνα με την σύζυγό του, Κριστιάνε, επιθυμία του Ζήση Παπαδημητρίου ήταν να καεί και η στάχτη του να μεταφερθεί στη Φρανκφούρτη.
Τέμπη. Το ενδιαίτημα των Νυμφών
«Κοιλάς καλείται των Τεμπών ονομαστή το κάλλος,
Μέσω αυτής ο Πηνειός από της Πίνδου ρέων,
Μετ’ αφριζόντων φέρεται καναχηδών υδάτων,
Βαρύν δ’ εντεύθεν την ορμήν ο βαθυδίνης πίπτων.
Λεπτά εγείρει ως ατμόν κατά την πτώσιν νέφη,
Και τας των δένδρων κορυφάς διά της άχνης βρέχων,
Απωκισμένους ενοχλεί διά του ήχου τόπου.
Ενταύθα έχει την μονήν ο ποταμός ο μέγας,
Ενταύθα την πολύκρουνον των θησαυρών εστίαν,
Ενταύθα μένων εν μυχούς πετρηρεφών σπηλαίων,
Ο καλλιδίνης κατοικεί και των υδάτων άρχει,
Νόμους τοις άλλοις ποταμείς και ταις κρηναίαιες νύμφαις,
Από της έδρας εαυτού ο γηραιός θεσπίζων.»
Πόπλιος Οβίδιος Νάσων, Μεταμορφώσεις, βιβλίο 1.
Το βιβλίο του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου «Τέμπη. Το ενδιαίτημα των Νυμφών. Η Κοιλάδα των Τεμπών από τοπογραφική, αισθητική, μυθολογική, αρχαιολογική και ιστορική άποψη» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Νησίδες. Είναι πλούσιο σε χαλκογραφίες από περιηγητές που επισκέφθηκαν την περιοχή από το 1700 περίπου και εντεύθεν, καθώς και σε χωρία από αρχαίους Έλληνες, Λατίνους, Ευρωπαίους κ.ά. συγγραφείς, από τον Όμηρο μέχρι και τις μέρες μας.
Εκτός από τα τρία κεφάλαια που αφορούν την ίδια την Κοιλάδα των Τεμπών, τρία από τα τα υπόλοιπα πέντε αναφέρονται πολύ σύντομα στις ιστορικές πόλεις και στα παραδοσιακά χωριά της περιοχής καθώς και στο Ομόλιο, την αρχαία Ομόλη, καθότι, αν και δεν ανήκει στο Δήμο Τεμπών, η ιστορία του σχετίζεται άμεσα με την Κοιλάδα των Τεμπών. Στο έβδομο κεφάλαιο απαριθμούνται τα σύγχρονα χωριά και οι λοιποί οικισμοί του Δήμου Τεμπών. Τέλος, στο όγδοο κεφάλαιο αναπτύσσονται αποσπασματικά συγκεκριμένες προτάσεις τουριστικής περαιτέρω ανάδειξης και οικονομικής αξιοποίησης της περιοχής.
Το πόνημα αυτό του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου αποτελεί δωρεά στον Δήμο Τεμπών και είναι αφιερωμένο, τιμής ένεκεν, στον θρυλικό μπουρλοτιέρη των Τεμπών Αντώνη Αγγελούλη-Βρατσάνο και στους ηρωικούς συντρόφους του. Προτείνει, μάλιστα, μετά την αποπεράτωση της νέας σήραγγας των Τεμπών, ο δρόμος να ονομασθεί «Οδός Εθνικής Αντίστασης - Αντώνης Βρατσάνος» και να στηθεί μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα στη θέση όπου τη νύχτα της 23ης Φεβρουαρίου 1944 το Μηχανικό του Ολύμπου ανατίναξε τη γερμανική αμαξοστοιχία αριθ. 53 που μετέφερε Γερμανούς στρατιώτες από την Αφρική στο ανατολικό μέτωπο της Ρωσίας.
Το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτέχνησε ο Γοννιώτης γλύπτης Θάνος Καρώνης.
Αντί προλόγου
Πριν σαράντα περίπου χρόνια, ζώντας τότε στη Γερμανία, είχα την
επιθυμία να συγκεντρώσω το σύνολο της ελληνικής και ξενόγλωσ-
σης βιβλιογραφίας για την ιστορία των Γόννων, του χωριού όπου
γεννήθηκα, και της γύρω περιοχής, από την αρχαιότητα μέχρι και
τις μέρες μας, με προοπτική τη συγγραφή ενός βιβλίου. Το πόνημα
Τέμπη. Το Ενδιαίτημα των Νυμφών είναι προϊόν αυτών των κόπων,
δωρεά στον Δήμο Τεμπών, προκειμένου να το αξιοποιήσει στις προ-
σπάθειές του για την τουριστική ανάδειξη και οικονομική ανάπτυ-
ξη του τόπου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Αντί προλόγου
1. H κοιλάδα των Τεμπών από τοπογραφική,
αισθητική και αρχαιολογική άποψη
2. Ονομασίες, μύθοι, θρύλοι και παραδόσεις
2.1. Ονομασίες
2.2. Η δημιουργία των Τεμπών
2.3. Ο μύθος του Απόλλωνα Τεμπείτη
2.4. Το Κάστρο της Ωριάς
2.5. Το βυζαντινό Λυκοστόμιον
2.6. Το Αλώιον
3. Ιστορικά γεγονότα
3.1. Η κάθοδος του Ξέρξη
3.2. Η αποφυγή της διάβασης των Τεμπών
σε περιόδους πολεμικών συρράξεων
3.3. Τα Τέμπη στους Ρωμαιο-μακεδονικούς πολέμους
3.4. Η μάχη των Φαρσάλων και η οχύρωση
των Τεμπών (48 π.Χ.)
3.5. Τα Τέμπη στα βυζαντινά χρόνια
3.6. Τα Τέμπη την εποχή της Τουρκοκρατίας
και ο Τεκές του Χασάν Μπαμπά
3.7. Τα Τέμπη στην Εθνική Αντίσταση (1942-1944)
4. Ιστορικές πόλεις του Δήμου Τεμπών
4.1. Γόννοι
4.2. Συκούριο
4.3. Ελάτεια
4.4. Γυρτώνη
4.5. Φίλα (Πυργετός)
5. Παραδοσιακά χωριά
5.1. Καλλιπεύκη
5.2. Αμπελάκια
5.3. Ραψάνη
5.4. Κρανιά
6. Η περίπτωση της αρχαίας Ομόλης (Ομόλιο)
7. Σύγχρονα χωριά και οικισμοί του Δήμου Τεμπών
8. Δυνατότητες ανάδειξης και τουριστικής αξιοποίησης
των Τεμπών
[με στοιχεία από τις εκδόσεις Νησίδες και την εφημερίδα Το ΄Εθνος]
