Donmuş Kıta: Antarktika

71. Gün (Donmuş Kıta: Antarktika)

Bu sıcak yaz günlerinde soğuk coğrafyaları tanımak biraz olsun serinlememize neden olur mu acaba?

Antarktika, Avustralya’nın neredeyse iki katı büyüklükte çok büyük ve soğuk bir kıtadır. Burası insanlar tarafından nispeten bozulmamış tek yerdir. Antarktika en soğuk ve en kurak kıta olup %99’u aşan kesimi, kalınlığı 5 km’ye varan buz tabakalarıyla kaplıdır. Kıtanın merkezi, yıllık kar kalınlığının 3-7 cm arasında ısının ise -50 ile -60 ºC arasında değiştiği donmuş bir çöldür. Daha çok karın yağdığı, sert rüzgârların estiği, sıcaklığınsa -10 ve -20 ºC’ ye dek düştüğü kıyıya yakın bölgeler nispeten daha sıcaktır.

21 Temmuz 1983 yılında Antarktika Vostok’ta  -89.2 ºC ile Dünya’nın en düşük sıcaklığını ölçülmüştür.

Geçmişte, Antarktika’ya çıkan kâşifler keşfettikleri yerlerin kendi ülkelerine ait olduğunu söylemişlerdir. Bu durum hangi kesimin hangi ülkeye ait olduğu konusunda tartışmalara neden olmuştur.  Antarktika’nın sömürülmesini önlemek için birlikte çaba göstermeyi kararlaştıran 12 ülke 1959’da bir antlaşma imzaladılar. Sonradan bu ülkelere başkaları da katıldı.

Dünya’da uluslararası bir antlaşmaya göre yönetilen tek yer Antarktika’dır. Bu antlaşma sayesinde Antarktika’daki doğal yaşam büyük ölçüde korunmaktadır. Antlaşmaya göre bir ülkenin araştırmacıları keşiflerini tüm diğer ülkelerle paylaşmak zorundadır. Bilimsel araştırma istasyonlarında görevli olanların dışında hiçbir askeri personele izin verilmez.

Jeologlara göre, Antarktika ve çevresinde kömür, demir ve bakır gibi maden yatakları bulunabilir. Kimi ülkeler burada maden arama izni almak istemişlerse de 1991’de değiştirilen Antarktika Antlaşması, buralarda herhangi bir madenin işletilmesini elli yıl süreyle yasaklamıştır.

Yeşil Barış adlı çevreci örgütün Antarktika’da kendi araştırma üssü vardır. Bu örgüt doğal yaşamın korunmasını, insan etkinliklerinin denetlenmesini ve bu kıtanın bir dünya parkına dönüştürülmesini amaçlamaktadır. Bunlar, bilimsel araştırmaların sürdürülmesinden yana olurken, madenlerin işletilmesine ve kıtanın askeri amaçlar için kullanılmasına karşı çıkmaktadırlar.

Bir coğrafyacı olarak Antarktika her zaman ilgimi çekmiştir. Her zaman derslerde anlatırken çok ama çok keyif almışımdır. Şimdi bu güzel soğuk coğrafyanın fotoğrafları ile sizi baş başa bırakıyorum. 

Not: TÜBİTAK'ın "Yaşadığımız Gezegen" adlı kitabından yararlanılmıştır.

  

Renk Kodu: C: 54 M: 0 Y: 75 K: 0 

Bu oluşuma Bankiz denir.  Yani suyun üzerinin donması sonucu oluşan ince buz örtüsüdür.

Güney Kutup İstasyonu. Bilimsel araştırmaların yapıldığı yer.

Bende kıtanın Dünya Parkı olmasından yanayım.

Kıtanın gerçek sahipleri

Kıtanın çocukları:))