ORHAN VELİ KANIK

Bilgi Yayınları / 13. basım 1975
Düzenleme: Asım Bezirci



Orhan Veli'nin şiirlerini derleyip düzenlemeyi ben istedim. Bilgi Yayınevi dileğimi anlayışla karşılayınca sevindim. Çünkü, nicedir kaygılanıp duruyordum: Varlık Yayınevi'nin çıkardığı “Orhan Veli / Bütün Şiirleri” adlı derlemede birtakım bence önemli eksikler, dizgi yanlışları vardı. Üstelik, «İlk Şiirler» kesimindeki örnekler de iyi düzenlenmemişti: Birinci bölüme alınması gereken bazı şiirler ikinci bölüme konulmuştu, şiirlerin sıralanışında yazılış ya da yayımlanış tarihine dikkat edilmemişti.

Bunları Orhan Veli üzerine bir inceleme* hazırlarken görmüştüm. Ardından, gidip yayımcıyı uyarmağa uğraşmıştım. Olumlu bir sonuç alamayınca, gözlemlerimi bir de yazıyla* açıklamıştım. Rastladığım eksikleri, yanlışları, düzensizlikleri yeniden belirtmiştim.

Aradan yıllar geçti. Öyleyken, durumda bir değişme olmadı.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / DALGA

Mesut sanmak için kendimi
Ne kağıt isterim, ne kalem;
Parmaklarımda cıgaram,
Dalar giderim mavisinden içeri
Karşımda duran resmin.

Giderim, deniz çeker;
Deniz çeker, dünya tutar.
İçkiye benzer bir şey mi var,
Bir şey mi var ki havada
Deli eder insanı, sarhoş eder?

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / KUYRUKLU ŞİİR

Uyuşamayız, yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyeceğin, kalaylı kapta;
Benimki aslan ağzında;
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / CEVAP

-Ciğercinin kedisinden sokak kedisine-


Açlıktan bahsediyorsun;
Demek ki sen komünistsin.
Demek bütün binaları yakan sensin.
İstanbul'dakileri sen,
Ankara'dakileri sen...

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / RAHAT

Şu kavga bir bitse dersin,
Acıkmasam dersin,
Yorulmasam dersin;
Çişim gelmese dersin,
Uykum gelmese dersin;

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / MACERA

Küçüktüm, küçücüktüm,
Oltayı attım denize;
Bir üşüşüverdi balıklar,
Denizi gördüm.

Bir uçurtma yaptım, telli duvaklı;
Kuyruğu ebem kuşağı renginde;
Bir salıverdim gökyüzüne;
Gökyüzünü gördüm.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / BİRDENBİRE

Her şey birdenbire oldu.
Birdenbire vurdu gün ışığı yere;
Gökyüzü birdenbire oldu;
Mavi birdenbire.
Her şey birdenbire oldu;
Birdenbire tütmeye başladı duman topraktan;
Filiz birdenbire oldu, tomurcuk birdenbire . .
Yemiş birdenbire oldu.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / DENİZ KIZI

Denizden yeni mi çıkmıştı, neydi;
Saçları, dudakları,
Deniz koktu sabaha kadar;
Yükselip alçalan göğsü deniz gibiydi.
Yoksuldu, biliyorum
-Ama boyuna da yoksulluk sözü edilmez ya
Kulağımın dibinde, yavaş yavaş,
Aşk türküleri söyledi.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / DELİKLİ ŞİİR*

Cep delik cepken delik
Yen delik kaftan delik
Don delik mintan delik

Kevgir misin be kardeşlik


(Yeni Dergi, 1 Mart 1951)



*Bu şiir Yeni Dergi'de şu açıklamayla birlikte yayımlanmıştır: "Orhan Veli'nin Yeditepe ve Kaynak dergileri arasında anlaşmazlığa yol açan bir şiirini şairin kendi el yazısıyla yayınlıyoruz.»

Yeditepe'nin l.12.1950 tarihli sayısında çıkan şiir ise şöyledir:

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / GELİRLİ ŞİİR

İstanbul'dan ayva da gelir, nar gelir,
Döndüm baktım, bir edalı yar gelir,
Gelir desen dar gelir;
Gün aşın alacaklılar gelir.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / YAŞAMAK

I

Biliyorum, kolay değil yaşamak,
Gönül verip türkü söylemek yâr üstüne
Yıldız ışığında dolaşıp geceleri,
Gündüzleri gün ışığında ısınmak;
Şöyle bir fırsat bulup yarım gün,
Yan gelebilmek çamlıca tepesine ...
-Bin türlü mavi akar Boğaz'dan-
Her şeyi unutabilmek maviler içinde.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / RUBAİ

Ömrün o büyük sırrını gör bir bak da
Bir tek kökü kalmış ağacın toprakta

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / CANAN*

Caânân ki Degüstasyon'a gelmez
Balıkpazarı'na hiç gelmez.


(Yeni Dergi, 1.2.1951)

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / EFSANE

Bir zamanlardı bu gamhânede bir dem vardı
Gece sahilde sular fecre kadar çağlardı:

O çağıltıyla beraber döğünürken def ü çenk
Bir güneş dalgalar üstünde doğar rengarenk

Mavi bir gökyüzü titrerdi güzel bir histe
Rindler muğbeçeler mest bütün mecliste

Ve o haletle bütün kahkahalar nağmeleşir
Dilde Yahya Kemal'in şarkısı Şehname'leşir

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / ŞARKI*

Felâh bulmadı bir türlü derd ü mihnetten .
Ne türlü ateşe yanmış gönül muhabbetten
Müreccah olmadı dîvânelik bu haletten
Ne türlü ateşe yanmış gönül muhabbetten

*Bu şarkıyı Refik Fersan bestelemiştir. (Asım Bezirci)

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / PAZAR AKŞAMLARI

Şimdi kılıksızım; fakat
Borçlarımı ödedikten sonra
ihtimal bir kat da yeni esvabım olacak
Ve ihtimal sen
Yine beni sevmeyeceksin.

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / HOY LU-LU

İsterim benim de acaip isimleri
Hiç duyulmamış zenci arkadaşlarım olsun.
Onlarla Madagaskar limanlarından
Çin' e kadar yolculuk yapmak isterim.
İsterim içlerinden bir tanesi
Vapurun güvertesinde, yıldızlara karşı
«Hoy Lu-Lu» şarkısını söylesin her gece.

*

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / YOKUŞ

Öteki dünyada, akşam vakitleri,
Fabrikamızın paydos saatinde
Bizi evlerimize götürecek olan yol
Böyle yokuş değilse eğer

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / AĞAÇ*

Ağaca bir taş attım
Düşmedi taşım
Düşmedi taşım
Taşımı ağaç yedi

ORHAN VELİ KANIK tüm şiirleri / YOLCULUK

Yolculuk niyetinde değilim
Fakat böyle bir iş yapmaya kalksam
Doğru İstanbul'a gelirim.
Beni Bebek tramvayında görünce
Ne yaparsın acap?

*