Ενα συγκλονιστικό ντοκουμέντο για τον Δεκέμβρη του 1944

Ο «Ριζοσπάστης» αναδημοσιεύει το γράμμα ενός Βρετανού φαντάρου στην εφημερίδα «Daily Worker», τις μέρες που έπαιρνε μέρος στη Μάχη της Αθήνας
_______________
«Οι 23 μέρες που ακολούθησαν είναι γεμάτες από ηρωικά κατορθώματα του λαού και απίστευτες θηριωδίες των Σκόμπιδων και των προδοτών. Η Καισαριανή είναι υποχρεωμένη ν' αντιμετωπίσει την πίεση ολόκληρης Ταξιαρχίας, ενώ το πυροβολικό και τ' αεροπλάνα τη σωριάζουν κάθε μέρα στα ερείπια (...) τα πυρομαχικά, όμως, σώνονται και όσοι μένουν ζωντανοί πέφτουν στα χέρια του εχθρού. Και τότε φάνηκε η θηριωδία και η ανανδρία (...) όρμησαν σα θηριά απάνω στους αιχμαλώτους και τους κομμάτιασαν με τις ξιφολόγχες και τους σουγιάδες. Η ιατροδικαστική έκθεση λέει πως μόνο το πτώμα του Καπετάν Ορέστη είχε 50 μαχαιριές στο στήθος και το κεφάλι. Ντρεπόμαστε (...)» 

(«Οι ανατολικές συνοικίες το Δεκέμβρη του 1944». Εκδοση της 6ης Αχτίδας της ΚΟΑ. Αθήνα 1945. Επανέκδοση από τη «Σύγχρονη Εποχή», 2014).

Και να, κοντά 75 χρόνια μετά, μια λέξη έρχεται ξανά στην επιφάνεια: «Ντρέπομαι!». Από το στόμα ενός Βρετανού φαντάρου. Που την έγραψε στους γονιούς του εκείνες τις μέρες και είδε το φως της δημοσιότητας στις 23 Δεκέμβρη του 1944, στην εφημερίδα «Daily Worker». Και φτάνει ξανά σε μας από την επιστολή που μας έστειλαν δύο σύντροφοι από το ΚΚ Βρετανίας. «Βρήκαμε», αναφέρουν, «στα αρχεία του "Daily Worker" (οργάνου του ΚΚ Βρετανίας) ένα συγκλονιστικό γράμμα ενός δημοκρατικού Βρετανού στρατιώτη που υπηρετούσε στην Αθήνα, κατά τα Δεκεμβριανά. Το γράμμα εστάλη στην οικογένειά του που το παρέδωσε στον "Daily Worker", ο οποίος το δημοσίευσε το Σάββατο 23 Δεκέμβρη 1944. Είναι η προσωπική κατάθεση των γεγονότων ενός ουδέτερου ανθρώπου με ιδιαίτερες δημοκρατικές ευαισθησίες. Φαίνεται δε ότι τα αισθήματα αποτροπιασμού που ένιωθε ο συγκεκριμένος, δεν ήταν μόνο δικά του, αλλά και άλλων συστρατιωτών του».

Πίσω στο χρόνο, λοιπόν: Στις 14 Νοέμβρη «δύο αυτοκίνητα, το ένα αγγλικό (...) πήγαν στο Θησείο από το Σχολείο - Φρουραρχείο της "Χ", φόρτωσαν όπλα και 50 Χίτες, που τους μετέφεραν στο Ρουφ. Εκεί οι Αγγλοι τούς έδωσαν αγγλικές στολές τις οποίες πήραν στο χέρι και έφυγαν» (Αρχείο ΚΚΕ, έγγραφο 424400, δελτίο πληροφοριών με θέμα «Σύμμαχοι - Αίγυπτος - Καταγγελίες», 11/1944, σελ. 1).

Είναι οι μέρες που οι Βρετανοί αξιωματούχοι «διαβεβαίωναν» πως «η Μεγάλη Βρετανία δεν πρόκειται να αναμιχτεί σε καμιά περίπτωση στα εσωτερικά της Ελλάδας». Οι δηλώσεις αυτές αναπαράγονταν και από τον «Ριζοσπάστη» (22 Νοέμβρη 1944).

Στα τέλη του Δεκέμβρη του '44 οι Αγγλοι ξεπερνούσαν ήδη τις 60.000, με δεκάδες άρματα μάχης, αεροπλάνα, βαριά όπλα και τα κανόνια του στόλου τους.

Και κινούνταν με βάση την οδηγία του Τσόρτσιλ προς τον Σκόμπι: «Πρέπει να συντρίψετε όλες τις δυνάμεις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ που θα πλησιάζουν προς την πόλη (...) μην διστάσετε πάντως να ενεργείτε σα να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη, όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση».

Και δημιουργήθηκε, κοντά στ' άλλα, και το μέτωπο της Καισαριανής, που κράτησε 25 μέρες. Στις 25 Δεκέμβρη φτάνει στην Αθήνα ο Τσόρτσιλ. Δυο μέρες πριν, στις 23 Δεκέμβρη, δημοσιεύθηκε το γράμμα του Βρετανού φαντάρου στον «Daily Worker». Το τέλος του Δεκέμβρη βρίσκει τους Βρετανούς με 210 νεκρούς, 1.000 περίπου τραυματίες και 733 αγνοούμενους. Οι ντόπιοι συνεργάτες τους είχαν 1.000 - 1.200 νεκρούς.

Είχαν όμως ήδη εξοντώσει περισσότερους από 3.000 αμάχους με 1.326 αεροπορικές επιθέσεις, στις οποίες χτυπήθηκαν και 2.000 μαχητές του ΕΛΑΣ και των άλλων οργανώσεων του ΕΑΜ.

Πάμε, λοιπόν, στο γράμμα. 23 Δεκέμβρη 1944, «Daily Worker», σελίδα 2:

ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ!

Ο Αγγλοαμερικάνικος πόλεμος ενάντια στον ελληνικό λαό* (doc-gr subs)

*Ο τίτλος δικός μας

Ένα ξεχασμένο ντοκυμανταίρ που προβλήθηκε για πρώτη κ τελευταία φορά το μακρυνό 1986.
Παρά κάποιες ανιστόριτες κοινοτυπίες που επαναλαμβάνει (περί Γιάλτας π.χ.), αξίζει κανείς να το δει, σε μια εποχή που κάποιοι ποντάροντας στην ασθενή μνήμη του λαού, ξαναγράφουν την ιστορία

Πηγή: You tube

Η ταινία της εβδομάδας: τα χρόνια της θύελλας

Ελληνική ταινία, 

1984

σκηνοθεσία Νίκος Τζήμας 

με τους: Μ.Κατράκη, Χρήστος Καλαβρούζο, Τίτος Βανδής, Μ.Σταυράκη, Κ.Κουτρουβίδα

Δυο φίλοι, αποκομμένοι πάνω στα βουνά, μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού το 1949, προσπαθούν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Καταδιώκονται από τη χωροφυλακή, τους ΜΑΥδες και το στρατό. Στην πορεία τους μαθαίνουμε την ιστορία τους, από τα γεγονότα του Γοργοπόταμου μέχρι και το δεύτερο αντάρτικο. Στην επιστροφή τους, θα συναντήσουν ανθρώπους πρόθυμους να τους βοηθήσουν, αλλά τελικά θα πιαστούν αιχμάλωτοι και θα δολοφονηθούν, ενώ η γυναίκα του ενός θα γλιτώσει το απόσπασμα λόγω της εγκυμοσύνης της. Θα αποφυλακιστεί επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου. Ο γιος της, φοιτητής στις αρχές της δεκαετίας του ’70, θα πάρει μέρος στα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Η ταινία βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1984 με το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου.

23+ Παθιασμένα ψέματα για τον ένοπλο λαϊκό αγώνα 1941-1949

Σήμερα(σ.σ. της 17ης/6/2016) ο «Κυριακάτικος Ριζοσπάστης» κυκλοφορεί με ειδική ένθετη έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» που έχει τίτλο «23+ Παθιασμένα ψέματα για τον ένοπλο λαϊκό αγώνα 1941-1949», απάντηση στην αντικομμουνιστική διαστρέβλωση της Ιστορίας από το βιβλίο των Στάθη Καλύβα και Νίκου Μαραντζίδη με αφορμή τα 70 χρόνια του ΔΣΕ. Η συγκεκριμένη έκδοση συντάχθηκε από το Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οπως αναφέρεται στην εισαγωγή της έκδοσης, το βιβλίο των Στάθη Καλύβακαι Νίκου Μαραντζίδη «Εμφύλια Πάθη, 23 ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο» γνώρισε ιδιαίτερη και θετική προβολή από τα αστικά ΜΜΕ («Καθημερινή», «Βήμα», «Ποντίκι», αλλά και «Lifo», «AthensVoice» κ.ά.), με αποκορύφωμα τις 4 θεματικές εκπομπές που μεταδόθηκαν από το ραδιοφωνικό σταθμό «ΣΚΑΪ», καθώς και αναγνώριση εκ μέρους του αστικού πολιτικού προσωπικού (π.χ. Ευάγγελος Βενιζέλος).

Οι 100άδες σελίδες του βιβλίου περιέχουν σωρεία από ψέματα, που, για να τους προσδώσουν αντικειμενικότητα, τα ανακατεύουν με ορισμένα πραγματικά γεγονότα και κάποιες ορθές παραδοχές. Ομως, στο σύνολό του, το βιβλίο αποτελεί επιτομή διαστρέβλωσης των ιστορικών γεγονότων και κατασκευής «γεγονότων», αντάξια του ιδεολογικού ρεύματος στην ιστοριογραφία («νέο κύμα») που οι συγγραφείς εκφράζουν. Σε ένα μόνο ζήτημα είναι ειλικρινείς: Στο ότι υπερασπίζονται το καπιταλιστικό σύστημα ευθαρσώς, από τη σκοπιά μάλιστα της εκσυγχρονιστικής αντίληψης για την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Η χυδαία ψευδολογική επίθεση των συγγραφέων κατά του ΚΚΕ έχει ως αφετηρία της την εξ ορισμού καταδίκη της αυτοτελούς πολιτικής του δράσης.

Ο ΕΛΑΣ στην μάχη της Αθήνας (Δεκέμβρης 1944)

Ύστερα από τρία σχεδόν χρόνια σκληρού ανταρτικού αγώνα, ο οποίος τον Οκτώβριο του 1944 κατέληξε στην κατάληψη ολόκληρης σχεδόν της ελληνικής υπαίθρου και των επαρχιακών πόλεων, ο ΕΛΑΣ ήταν ο απόλυτος πρωταγωνιστής και κλήθηκε να δώσει τη µεγαλύτερή του µάχη, αυτή τη φορά για τη διεκδίκηση της εξουσίας. Από τις 4 Δεκεµβρίου του 1944 µέχρι τις 7 Ιανουαρίου του 1945 µαίνονταν οι µάχες στην Αθήνα. Αντιμέτωπες ήταν αφενός οι δυνάµεις του ΕΛΑΣ και αφετέρου µονάδες του ΒΕΣΜΑ (Βασιλικός ΕΣ Μέσης Ανατολής) και βρετανικές στρατιωτικές δυνάµεις, ενισχυµένες από τα Σώµατα Ασφαλείας (Αστυνοµία και Χωροφυλακή).

Εδώ δεν θα παρουσιάσουµε αναλυτικά τις µάχες, αλλά θα περιοριστούµε σε κάποια συµπεράσµατα και κρίσεις που αφορούν την πολεµική παρουσία του ΕΛΑΣ στα Δεκεµβριανά.

Στις σκληρότερες οδοµαχίες που γνώρισε ποτέ η πρωτεύουσα, οι ανταρτικές δυνάµεις του βουνού που συµµετείχαν σε αυτές, δηλαδή τα συντάγµατα 20, 340, 70, 420, 520, 60, 90 και 11 ο πολέµησαν µε πρωτοφανή γενναιότητα, αλλά απέδειξαν και την έλλειψη πείρας σε τέτοιας κλίµακας πολεµική σύγκρουση. Η αναµέτρηση µε επίλεκτες βρετανικές δυνάµεις, την πειθαρχηµένη 111 Ορεινή Ταξιαρχία και τα βρετανικά άρµατα µάχης ήταν δυσανάλογη των δυνατοτήτων ενός ελαφρά οπλισµένου ανταρτικού στρατού. ίσως το µεγαλύτερο µειονέκτηµα του ΕΛΑΣ στα Δεκεµβριανά να ήταν «οικονοµικό».

Η κληρονομιά του ’40 για το μετέπειτα αντάρτικο

Ο Ελληνικός λαός που κλήθηκε να πολεμήσει τον φασιστικό Ιταλικό εισβολέα πήρε πολύτιμα μαθήματα από αυτή την περίοδο, που αποτέλεσαν σημαντική βάση για τον αγώνα που θα ακολουθούσε μες την κατοχή. Η στρατιωτική υποδομή που άφησε το μεταξικό καθεστώς (ιδιαίτερα όσον αφορά τις μεταφορές) ήταν ανεπαρκής, αλλά η μορφή που πήραν οι μάχες πάνω στα βουνά αναπλήρωσαν τις τεράστιες ελλείψεις οδηγώντας σε νίκες κατά του υπέρτερου Ιταλικού στρατού.

Η διάρθρωση του στρατού, επιλογές τις οποίες επέβαλε κυρίως ο χώρος, συγκροτούσε έναν επιπλέον χώρο ανάδειξης του συλλογικού. Η εμβάπτιση τους στην σκληρή, συλογική πολεμική περιπέτεια έφτιαχνε δεσμούς με σημαντικό αντίκτυπο. Ήταν ένα πολύμορφο εργαστήριο, προπαρασκευαστικό για την συνέχεια. Προπολεμικοί δεσμοί, ιεραρχίες, ανάγκες, προτεραιότητες έσπασαν μέσα σε αυτό το όλο και πιο επικίνδυνο περιβάλλον. "Από αυτούς τους πολεμικούς μήνες άρχιζε να κτίζεται η διαθεσιμότητα των πολλών για συμμετοχή στο ιστορικό γίγνεσθαι" αναφέρει ο Γ. Μαργαρίτης. "Αν θέλαμε να συνοψίσουμε, θα λέγαμε χωρίς δισταγμό ότι το πιο σημαντικό μάθημα αυτού του σχολείου των εμπειριών θα μπορούσε να ονομαστεί ο θάνατος, το τέλος του καθημερινού, του προβλέψιμου, του επαναλαμβανόμενου στην κλίμακα της ανθρώπινης ζωής."  Στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας βάθαιναν αυτές οι διεργασίες. Οι λεκάνες, οι στενές κοιλάδες που σχηματίζονται ανάμεσα στους θεόρατους ορεινούς όγκους αποτελούσαν μικρογραφίες κόσμων ολόκληρων. Η μορφολογία του εδάφους κατακερμάτιζε τον στρατό, δεν επέτρεπε μαζικές συγκεντρώσεις στρατιωτών αλλά μικρές, στενά δεμένες, μονάδες που επειχειρούσαν με ένα βαθμό πρωτοβουλίας και εφευρετικότητας. Εκεί που ολόκληρος στρατός πολεμούσε, τα δικαιώματα του στενού ανθρώπινου κύκλου, στα όρια της παρέας, της συντροφιάς, αναδεικνύονταν με τον πιο ισχυρό τρόπο.

Ο πόλεμος της Αλβανίας ήταν πόλεμος των μικρών μονάδων, των διμοιριών, των λόχων, σπανιότερα των ταγμάτων. Ο χώρος ευνοούσε τις σε τοπική κλίμακα συγκρούσεις, έκανε απαγορευτικές τις γενικές στρατηγικές κινήσεις αφήνοντας έκθετη την Ιταλική στρατιωτική λογική.

Η απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ για τον Άρη Βελουχιώτη

«Ο Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στη Λαμία. Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ως στρατιώτης οδηγήθηκε στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου. Μετά την απόλυσή του ανταποκρίθηκε σε διάφορες κομματικές χρεώσεις και διώχθηκε κατά καιρούς από το αστικό κράτος και τις κυβερνήσεις του. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά εξορίστηκε στη Γαύδο και φυλακίστηκε στην Αίγινα (1938). Το 1939 μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα. Υπέγραψε δήλωση μετανοίας και αποφυλακίστηκε. Στη διάρκεια της Κατοχής βρέθηκε στην Αθήνα, όπου τον Ιούλιο 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους του ανέθεσε να συγκροτήσει αντάρτικο στρατό. Αυτό το καθήκον ο Άρης το έφερε σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο. Τον Μάη 1943 με τη δημιουργία του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ ανέλαβε καπετάνιος του.

Ο Άρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φεβρουάριος - Απρίλιος 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ.

Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλιος 1945) διέγραψε τον Άρη και τον αποκήρυξε, δίχως να δώσει την απόφαση στη δημοσιότητα.

Στις 16 Ιουνίου 1945, την ημέρα που ο Άρης αυτοκτόνησε περικυκλωμένος από τον αστικό στρατό, στον «Ριζοσπάστη» δημοσιεύτηκε η ανακοίνωση του ΠΓ που κατήγγειλε τον Βελουχιώτη, κάνοντας αναφορά και στην απόφαση της 11ης Ολομέλειας. Τρεις μέρες μετά την αυτοκτονία του, στις 19 Ιούνη 1945, ο «Ριζοσπάστης» σε άρθρο με τίτλο «ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ» έγραψε για τον Άρη:

Για τον Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα)

Με αφορμή την μαύρη επέτειο από τον θάνατο του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ πριν από 70 χρόνια, τέτοιες μέρες πάνω-κάτω (15/6/1945), αναδημοσιεύουμε εδώ δύο κεφάλαια από το βιβλίο του Πέτρου Ρούσου,  Η Μεγάλη Πενταετία 1941–1945, μαζί με κάποια κομμάτια από την εισαγωγή του φίλου με το ψευδώνυμο "Μη Απολιθωμένος (ακόμα!) από τις ακτές της Ανατολικής Βαλτικής" που είχε την καλωσύνη να τα ανεβάσει προ ημερών στο ιστολόγιο Lenin reloaded.
_______
[...]

Επειδή λόγω της συγκεκριμένης επετείου περιμένω να γραφούν πολλά και διάφορα, σου στέλνω προς ανάρτηση τα δύο σχετικά κεφάλαια («ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ» και «ΟΙ ΜΑΥΡΟΣΚΟΥΦΗΔΕΣ») από το βιβλίο αυτό (πρβλ. Πέτρου Ρούσου, Η Μεγάλη Πενταετία 1941–1945. Η Εθνική Αντίσταση και ο ρόλος του ΚΚΕ, Τόμος Πρώτος, Βιβλίο Β΄: Η Άνοδος (1942), Αθήνα 1976, σσ. 237–246). Άσχετα με τις οποιεσδήποτε αντιρρήσεις κι ενστάσεις που μπορεί κανείς να προβάλει ή να εγείρει αναφορικά με τις απόψεις του Π. Ρούσου για τον Άρη, είμαι της γνώμης ότι αυτές οι απόψεις πρέπει να διαβαστούν προσεκτικά και να αποτιμηθούν ανάλογα για μια σειρά από σοβαρούς λόγους εκτός από το γεγονός ότι σήμερα «Η Μεγάλη Πενταετία» και εξαντλημένο βιβλίο είναι και μη προσβάσιμη παραμένει στο διαδίκτυο. Ένας λόγος είναι ότι ο Π. Ρούσος είναι ένας από τους λίγους που έγραψαν για τον Άρη έχοντάς τον γνωρίσει καλά πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο Π. Ρούσος φέρνοντας προσωπικά μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για την υπογραφή του «Συμβολαίου του Λιβάνου» είναι υποχρεωμένος να πάρει θέση και για τον Άρη συνεκτιμώντας αυτοκριτικά ―το πώς και πόσο είναι άλλο ζήτημα― αυτήν του την ευθύνη απέναντι στις κριτικές τοποθετήσεις του Άρη σχετικά με την στρατηγική και τακτική του ΚΚΕ κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένας τελευταίος λόγος είναι η προσπάθεια του Π. Ρούσου που ως μαρξιστής ιστορικός δεν υπήρξε διόλου ευκαταφρόνητος, το αντίθετο μάλιστα, να καταλήξει μ’ ένα σχετικά βραχύ κείμενο σε μιαν εξισορροπημένη ανάλυση κι εκτίμηση της προσωπικότητας και του έργου του Άρη, πράγμα που κατά την ταπεινή μου γνώμη το πετυχαίνει σε ικανοποιητικό βαθμό. Προτού κλείσω το εισαγωγικό αυτό σημείωμα, ας μου επιτραπεί να προσθέσω και μιαν προσωπική μου ανάμνηση, αφού τον Π. Ρούσο τον είχα γνωρίσει κι είχαμε συνεργαστεί μαζί στο Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Είχε τότε κυκλοφορήσει ο πρώτος τόμος της «Μεγάλης Πενταετίας» και τον ρώτησα ―τι ενδιαφέροντα έχει κανείς άμα είναι νέος!― πώς και γιατί ο Άρης «εξετράπη» ως δημοσιογράφος στην υπόθεση του υπουργού Νικόλαου Αβραάμ με αποτέλεσμα να κλείσει ο «Ριζοσπάστης» και μετά ν’ αλλάξει τίτλο. Θυμάμαι την θυμόσοφη απάντηση του Π. Ρούσου: «Ε, είχε κι ο Άρης τις ευθύνες του, αλλά να μην ξεχνάμε πως ήταν και το γενικότερο κλίμα της εποχής που ευνοούσε μιαν τέτοιου τύπου δημοσιογραφική προσέγγιση…». Επισημαίνω πως αριθμοί σελίδων μεταξύ καθέτων γραμμών παραπέμπουν στο πρωτότυπο, οφθαλμοφανή λάθη στοιχειοθεσίας του οποίου έχουν σιωπηρά διορθωθεί. 
____________
|σελ. 237|ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

Μια από τις εξέχουσες προσωπικότητες που ανέδειξε η Ελληνική Εθνική Αντίσταση στάθηκε ο Άρης Βελουχιώτης. Στην ιστοριογραφία δόθηκαν ως τώρα, γύρω στο όνομά του, οι πιο ακραίες αντιφατικές κρίσεις. Από τους πιο ανεπιφύλαχτους διθύραμβους, μέχρι τους πιο υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Το φαινόμενο δεν εξηγείται μόνο με την ταξική, πολιτική ή και απλώς προσωπική τοποθέτηση των ιστοριογράφων ή κριτικών. Περισσότερο από άλλους της Αντίστασης, ο Άρης υπήρξε ίσως μια προσωπικότητα αντιφατική και δραματική. Το τραγικό τέλος του, αποτέλεσμα της ξεκομμένης από το εαμικό κίνημα περιπλάνησής του στα βουνά, ύστερ’ από την εκδήλωση της αντίθεσής του με τη συμφωνία της Βάρκιζας, τροφοδότησε μαζί με το ηρωικό-μαρτυρικό στοιχείο και συναισθηματισμούς, αλλά και μύθους και συγχύσεις γύρω στον Άρη Βελουχιώτη.

Ο ΕΛΑΣ στην μάχη της Αθήνας (Δεκέμβρης 1944)

Ύστερα από τρία σχεδόν χρόνια σκληρού ανταρτικού αγώνα, ο οποίος τον Οκτώβριο του 1944 κατέληξε στην κατάληψη ολόκληρης σχεδόν της ελληνικής υπαίθρου και των επαρχιακών πόλεων, ο ΕΛΑΣ ήταν ο απόλυτος πρωταγωνιστής και κλήθηκε να δώσει τη µεγαλύτερή του µάχη, αυτή τη φορά για τη διεκδίκηση της εξουσίας. Από τις 4 Δεκεµβρίου του 1944 µέχρι τις 7 Ιανουαρίου του 1945 µαίνονταν οι µάχες στην Αθήνα. Αντιμέτωπες ήταν αφενός οι δυνάµεις του ΕΛΑΣ και αφετέρου µονάδες του ΒΕΣΜΑ (Βασιλικός ΕΣ Μέσης Ανατολής) και βρετανικές στρατιωτικές δυνάµεις, ενισχυµένες από τα Σώµατα Ασφαλείας (Αστυνοµία και Χωροφυλακή).

Εδώ δεν θα παρουσιάσουµε αναλυτικά τις µάχες, αλλά θα περιοριστούµε σε κάποια συµπεράσµατα και κρίσεις που αφορούν την πολεµική παρουσία του ΕΛΑΣ στα Δεκεµβριανά.

Στις σκληρότερες οδοµαχίες που γνώρισε ποτέ η πρωτεύουσα, οι ανταρτικές δυνάµεις του βουνού που συµµετείχαν σε αυτές, δηλαδή τα συντάγµατα 20, 340, 70, 420, 520, 60, 90 και 11 ο πολέµησαν µε πρωτοφανή γενναιότητα, αλλά απέδειξαν και την έλλειψη πείρας σε τέτοιας κλίµακας πολεµική σύγκρουση. Η αναµέτρηση µε επίλεκτες βρετανικές δυνάµεις, την πειθαρχηµένη 111 Ορεινή Ταξιαρχία και τα βρετανικά άρµατα µάχης ήταν δυσανάλογη των δυνατοτήτων ενός ελαφρά οπλισµένου ανταρτικού στρατού. ίσως το µεγαλύτερο µειονέκτηµα του ΕΛΑΣ στα Δεκεµβριανά να ήταν «οικονοµικό».

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Το εγχειρίδιο του μαχητή της Αθήνας

Οδηγίες του ΕΛΑΣ στο λαό της Αθήνας για την αντιμετώπιση των Αγγλων και των συνεργατών τους

To Σεπτέμβριο του 1944 η Αθήνα φλεγόταν. Οι γερμανοί κατακτητές ετοιμάζονταν να εγκαταλείψουν την πρωτεύουσα και οι μάχες μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ μαζί με τους συνεργάτες τους των Ταγμάτων Ασφαλείας, της Ειδικής Ασφάλειας και των διαφόρων ομάδων δοσιλόγων ήταν καθημερινό φαινόμενο όχι μόνο στις συνοικίες αλλά και στο κέντρο της πόλης. Εκείνες τις μέρες στους μαχητές του ΕΛΑΣ μοιράστηκε ένα κείμενο με οδηγίες για τις οδομαχίες . Το ίδιο κείμενο μοιράστηκε και πάλι το Δεκέμβριο όταν ξέσπασαν οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τις δυνάμεις των άγγλων και των τμημάτων του στρατού, της αστυνομίας , της χωροφυλακής, των ταγματασφαλιτών που είχε εξοπλίσει η κυβέρνηση Παπανδρέου και των ομάδων ενόπλων όπως της Χ του Γρίβα. Το κείμενο αυτό , όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες πρέπει να γράφτηκε από πρόσωπο με στρατιωτική εκπαίδευση , ίσως από ένα από τους μόνιμους αξιωματικούς του τακτικού στρατού που είχαν ενταχθεί στον ΕΛΑΣ της Αθήνας για να χρησιμεύσει ως μπούσουλας με πρακτικές οδηγίες για τις μάχες μέσα στην πόλη. Τα σημαντικότερα σημεία από αυτό το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο δημοσιεύει σήμερα ο Ημεροδρόμος με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 70 χρόνων από την ηρωική μάχη του λαού της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944. Στο κείμενο έχει διατηρηθεί η ορθογραφία και οι υπότιτλοι του αρχικού κειμένου.

Οι οδομαχίες

Ο Δεκέμβρης του 1944 μέσα από τον φακό του Ντιμίτρι Γκένσελ

O Nτιµίτρι Kένσελ είναι Ουκρανός. Eζησε τα περισσότερα χρόνια του στην Aµερική. Kάλυψε πολλές αποστολές. Hρθε και στην Eλλάδα.
«Eφθασα στην Aθήνα µε τα βρετανικά στρατεύµατα τον Οκτώβριο του 1944, όταν οι Γερµανοί υποχωρούσαν. Mας υποδέχθηκαν πλήθη Aθηναίων...», γράφει. Hρθε ως ανταποκριτής του περιοδικού Λάιφ», µε το οποίο συνεργάστηκε από το 1936 ως το 1973, τη χρονιά που έκλεισε (σσ.: επανεκδόθηκε λίγα χρόνια αργότερα ως μηνιαίο).

Mε την ιδιότητα αυτή ταξίδεψε σε όλον τον κόσµο, η προσωπική του µατιά διείσδυσε πέρα από τις ανάγκες µιας ειδησεογραφικής κάλυψης, η μηχανή του έγινε ένα εργαλείο στα χέρια του. Στην Eλλάδα, δεν αρκέστηκε σε µία βιαστική και επιφανειακή φωτογράφιση. Συχνά,απορεί κανείς για την καλλιτεχνική αξία φωτογραφιών, στις οποίες ο ανθρώπινος πόνος έχει πρωταγωνιστική θέση. Aποτύπωσε την ερηµωµένη ελληνική επαρχία, από την ελληνική πρωτεύουσα ως την Kοζάνη, πρόσωπα γυναικών, ανταρτών, παιδιών, εφήβων, γερόντων...

Το αφιέρωμα που ακολουθεί είναι από την πρώτη δημοσίευση των φωτογραφιών του στην Ελλάδα, από ένθετο στην "Καθημερινή", με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τον "Δεκέμβρη", στις 4/12/1994.

Το δίνουμε παρακάτω σε μορφή pdf

Η κριτική του Γ.Βιτσώρη στις θέσεις των Ελλήνων Τροτσκιστών στην κατοχή και τον Δεκέμβρη

Πρόλογος:
Ο Γιώργος Βιτσιώρης ήταν επιφανές προπολεμικό στέλεχος του Ελληνικού Τροτσκισμού*. Έτσι η κριτική που κάνει για την στάση των ομοϊδεατών του κατά την διάρκεια της κατοχής και του Δεκέμβρη του 1944, παρουσιάζει ένα οπωσδήποτε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αναδημοσιεύουμε εδώ τμήμα από γράμμα που έστειλε το Φλεβάρη του 1946 στους έλληνες Τροτσκιστές. Είναι μια κριτική εκτίμηση πάνω στο ζήτημα του ΕΑΜ, του κινήματος στη χιτλεροκρατούμενη Ευρώπη και στις σοβαρότατες σεχταριστικές παρεκκλίσεις που παρατηρήθηκαν στις γραμμές του τροτσκιστικού κινήματος τον καιρό της Κατοχής.

Πηγή: Πολιτικό Καφενείο

Η κριτική του Βιτσώρη στις θέσεις των Ελλήνων Τροτσκιστών 

Ο χαρακτηρισμός του ΕΑΜ σαν ένα κίνημα που αποτελεί προέκταση του αγγλοσαξονικού μετώπου επιχειρήσεων στο εσωτερικό της χώρας, είναι όχι μόνο στείρος, μα και αντικειμενικά αντεπαναστατικός. Είναι αναμφισβήτητο ότι ο αγγλοσαξονικός ιμπεριαλισμός εκμεταλλεύτηκε τα κινήματα αντίστασης στις χώρες που ήταν κατειλημμένες από τις δυνάμεις του Άξονα. Βοήθησε σ’ αυτό από τις ρεφορμιστικές και σταλινικές ηγεσίες. Αλλά αυτά τα κινήματα ήταν πάνω από όλα κινήματα καταπιεσμένων μαζών για την υπεράσπιση των οικονομικών τους κατακτήσεων και των ελευθεριών τους. Ήταν η προσφορά της πάλης τους ενάντια στους δικούς τους καπιταλισμούς. Και η πάλη ενάντια στον καπιταλισμό δεν γίνεται με αφορισμούς γενικού τύπου. Γίνεται με απεργίες, με διαδηλώσεις, με συμπλοκές. Και όταν οι μάζες μπαίνουν στον αγώνα και πολεμάνε με τις γροθιές τους ή με όπλα, δεν έχουν μπροστά τους ούτε τους Λοβέρδους, ούτε τους Μποδοσάκηδες, αλλά τις οπλισμένες τους δυνάμεις: την εποχή της γερμανικής κατοχής την Γκεστάπο, τα SS και τους βασιλικούς με τους ντόπιους πράκτορες τους – σήμερα, τα συντάγματα του Σκόμπι. Φυσικά, η γερμανική κατοχή γέννησε μεγάλες πατριωτικές αυταπάτες και οι ηγεσίες, σταλινική και ρεφορμιστική, έβαλαν τα δυνατά τους για να δυναμώσουν αυτές τις αυταπάτες: σύγχυσαν το κίνημα των καταπιεσμένων μαζών με το εθνικιστικό κίνημα της μπουρζουαζίας. Το καθήκον μας ήταν όχι να γυρίσουμε την πλάτη στις μάζες και να μείνουμε “πάνω από το ρεύμα”, αλλά να μπούμε μέσα στον αγώνα με το πρόγραμμα και τα συνθήματα μας και να προσπαθήσουμε να του δώσουμε ένα ταξικό και διεθνιστικό χαρακτήρα. “Ενάντια στο ρεύμα” δεν σημαίνει “πάνω από το ρεύμα”.

12/10/1944 H Aπελευθέρωση της Αθήνας

Στις 12 Οκτώβρη 1944 κατέβηκε από την Ακρόπολη η ναζιστική σημαία. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο ΕΛΑΣ είχε καταλάβει στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας, ενώ την επομένη το Α' Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ εγκαταστάθηκε στο κέντρο της Αθήνας. Η απελευθέρωση της Αθήνας και όλης της Ελλάδας από τη ναζιστική-φασιστική Κατοχή ήταν έργο της ηρωικής πάλης του ελληνικού λαού, της εποποιίας της ΕΑΜικής Αντίστασης, της οποίας βασικός εμπνευστής και αιμοδότης ήταν το ΚΚΕ. Η ΕΑΜική αντίσταση στη χώρα μας είχε συμβολή στην αντιφασιστική νίκη των λαών στην Ευρώπη, όπου ο σοσιαλισμός, η ΕΣΣΔ και εκατομμύρια αγωνιστές, κομμουνιστές και ο Κόκκινος Στρατός, έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη συντριβή του φασισμού - ναζισμού.

Ήδη από τα τέλη της άνοιξης του ίδιου έτους οι κατοχικές δυνάμεις στην Ελλάδα ξεκινούσαν τις προπαρασκευαστικές ενέργειες εγκατάλειψης της χώρας. Η αστραπιαία προέλαση του Κόκκινου Στρατού πίεζε σημαντικά την εγκατάλειψη της Ελλάδας η οποία εάν δεν γίνονταν σύντομα θα επέφερε την αποκοπή των γερμανικών στρατευμάτων από την δυνατότητα επιστροφής τους στη Γερμανία. Για τον παραπάνω λόγο, οι βασικές σιδηροδρομικές αρτηρίες και τα οδικά δίκτυα έπρεπε να μείνουν ανέπαφα από δολιοφθορές και καθαρά από επιθετικές ενέργειες των ανταρτών του ΕΛΑΣ. Σε αυτόν τον στόχο αποσκοπούσαν οι μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις των γερμανικών δυνάμεων και των ντόπιων συνεργατών τους στις αρχές του 1944 αλλά και το φθινόπωρο του 1943.

ΟΠΛΑ: Το τιμωρό χέρι του λαού

Δίνουμε σε μορφή pdf την μελέτη του ιστορικού Ιάσωνα Χανδρινού "Το τιμωρό χέρι του λαού" (Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη Αθήνα 1942-1944).
Το δίνουμε με την προτροπή, όποιος έχει τα χρήματα ας κάνει έναν κόπο να το αγοράσει, μια και τέτοιες προσπάθειες καλό είναι να στηρίζονται, στο μέτρο του δυνατού.
Για τους υπόλοιπους, αναφέρουμε πως το έργο αυτό αποτελεί την πρώτη ίσως απροκατάληπτη προσπάθεια επιστημονικής ιστορικής καταγραφής της δράσης, της τόσο συκοφαντημένης, ΟΠΛΑ.

Το τιμωρό χέρι του λαού- ΙΑΣΩΝ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ by steffpapa

Η μαύρη εθνική Πηγάδα

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥΣ ΣΤΟ ΜΕΛΙΓΑΛΑ

 

Η μαύρη εθνική Πηγάδα

Εδώ που τα λέμε, έχουν και οι ανά την Ευρώπην νοσταλγοί του ναζισμού το δίκιο τους. Αν δεν τιμήσουν αυτοί τους ομοϊδεάτες τους, οι οποίοι κείτονται στην Πηγάδα του Μελιγαλά, ποιος θα τους τιμήσει;

Για δεκαετίες υπήρξε το σύμβολο του επίσημου αντικομμουνισμού και της διατεταγμένα επιλεκτικής μνήμης του «κράτους των εθνικοφρόνων». Τη δεκαετία του '80 λειτούργησε ως χώρος συσπείρωσης των νοσταλγών της παλιάς καλής εποχής. Ηρθαν κατόπιν οι καιροί της «εθνικής συμφιλίωσης», και η Πηγάδα του Μελιγαλά πέρασε στα αζήτητα.

Μόνο περιθωριακές ακροδεξιές γκρούπες ταξιδεύουν πια κάθε Σεπτέμβρη, για να δώσουν τον τόνο σε μια επιμνημόσυνη τελετή χωρίς πολιτικό αντίκρισμα για τους διεκδικητές του «μεσαίου χώρου».

Ωσπου, ο ξεχασμένος Μελιγαλάς ξανάγινε είδηση χάρη στο πανευρωπαϊκό ναζιστικό φεστιβάλ «Κύμα Μίσους 2005». Μια συγκέντρωση εγχώριων χρυσαυγιτών, γερμανών νεοναζί, ιταλών φασιστών, ισπανών φαλαγγιτών κι άλλων ομοϊδεατών τους, που προβλέπεται να κορυφωθεί την ερχόμενη Κυριακή με τη δυναμική παρουσία των «κατασκηνωτών» στο ετήσιο μνημόσυνο της Πηγάδας.

Βενετσανόπουλος: από Εύελπις Αντάρτης (Ένας εμφύλιος και τέσσερις Γάμοι)

Συνέντευξη με τους Βασίλη Βενετσανόπουλο (Β) ταξίαρχο ε.α. και τη σύζυγό του Μαρία Παπαδήμα (Μ) στις 13/1/02

Ο Ταξίαρχος ε.α. Βενετσανόπουλος είναι απόφοιτος τάξης 1931 της ΣΣΕ και από το 1941 μέλος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στην αντίσταση στη διάρκεια της κατοχής ως στέλεχος του ΕΛΑΣ, στις μάχες τον Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα και στον εμφύλιο. Στη συνέχεια είχε την ίδια πορεία με τα στελέχη του ΚΚΕ που έμειναν πιστά στην ιδεολογία και το Κόμμα τους.

Σύζυγός του η Μαρία Παπαδήμα με την οποία τέλεσε γάμο τέσσερις φορές στη διάρκεια της περιπλάνησής τους εκτός Ελλάδας!

Είναι ένας από τους τρεις αξιωματικούς ε.α. της ΣΣΕ που έδρασαν από τις γραμμές του ΚΚΕ και ζούσαν το χρόνο της συνέντευξης.
 Εκπαιδεύτηκε στην ΄΄Ανώτατη Κομματική Σχολή του ΚΚΣΕ΄΄ στη Μόσχα επί τριετία και για δύο χρόνια στη Στρατιωτική Ακαδημία Μόσχας ΄΄Βοροσίλοφ΄΄ (όπου επίσης έχουν φοιτήσει ο Χαρίλαος Φλωράκης και ο ταξίαρχος ε.α. Στέφανος Παπαγιάννης).
 Η Μαρία Παπαδήμα, που παίρνει μέρος επίσης στη συνέντευξη αυτή, έχει φοιτήσει στη σχολή αξιωματικών του Δημοκρατικού Στρατού και κατέκτησε το βαθμό του ανθυπολοχαγού, συμμετέχοντας σε μάχες στη διάρκεια του εμφυλίου.

_______

Την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη την βρήκαμε στο ιστολόγιο "Κακαράς", και την δίνουμε λόγω μεγέθους σε μορφή pdf:

Βενετσανόπουλος: από Εύελπις Αντάρτης by Trash_200

Το Α` Συνέδριο της ΕΠΟΝ

Κυριακή 13 Ιανουαρίου 1946. Από νωρίς το πρωί πλήθος νέων, κατά ομάδες κι απ' όλες τις περιοχές της Ελλάδας, συνέρεε στο θέατρο «Απόλλων». Μέσα στην αίθουσα του θεάτρου η διακόσμηση, απόλυτα λιτή και ιδιαίτερα συμβολική, ήταν ειδικά προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις του γεγονότος που από στιγμή σε στιγμή έμελλε να συμβεί. Ηρωες του '21, φωτογραφίες νέων ανθρώπων που δεν ήταν πια στη ζωή, φλογερά συνθήματα¹ και δύο όμορφα πανό. Στο ένα εικονιζόταν η Παναγιώτα Σταθοπούλου, η νεαρή ΕΠΟΝίτισσα που θυσίασε τη ζωή της ορμώντας ίσια πάνω στο γερμανικό τανκς στις 22 Ιουλίου 1943, όταν σύσσωμος ο λαός της Αθήνας διαδήλωνε εναντίον της επέκτασης της βουλγαρικής κατοχής². Το άλλο πανό εικόνιζε δύο δουλευτάδες, μια κοπέλα κι ένα αγόρι, έναν κασμά, μια αξίνα και στάχυα, συμβολίζοντας έτσι μια καινούργια εποχή που άνοιγε τους ορίζοντές της.Φτάνοντας στο θέατρο οι νέοι - που είχαν χωριστεί σε ομάδες ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή της χώρας από την οποία προέρχονταν - άρχισαν να καταλαμβάνουν τις συγκεκριμένες θέσεις στις οποίες τους οδηγούσαν οι υπεύθυνοι διοργανωτές της εκδήλωσης. Στις πρώτες σειρές του θεάτρου προσέρχονταν και κάθονταν οι επίσημοι προσκεκλημένοι: Οι εκπρόσωποι της ΚΕ του ΚΚΕ Β. Μπαρτζιώτας και Γ. Ιωαννίδης, ο Γραμματέας του ΑΚΕ Κ. Γαβριηλίδης, ο Πρόεδρος της ΕΛΔ Αλ. Σβώλος, ο Στ. Κρητικάς της Δημοκρατικής Ενωσης, ο Γ. Οικονόμου του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΚΕ), ο Ηρ. Παπαχρήστου από το Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, ο τιμημένος αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στ. Σαράφης και ο στρατηγός Εμμ. Μάντακας, η Μαρία Σβώλου εκ μέρους της Εθνικής Αλληλεγγύης, ο καθηγητής Ν. Κιτσίκης εκ μέρους της επιστημονικής εταιρίας Επιστήμη - Ανοικοδόμηση (ΕΠ- ΑΝ), ο διακεκριμένος επιστήμονας - γιατρός και αγωνιστής Π. Κόκκαλης, ο καθηγητής - φιλόσοφος Χρ. Θεοδωρίδης, οι ποιητές Κ. Βάρναλης και Βασ. Ρώτας, ο ανταποκριτής του σοβιετικού πρακτορείου ΤΑΣ Βελιτσάνσκι και πλήθος άλλων³.

Γ. Παπανδρέου, 1947: «Η Διατήρησις των παρακρατικών Οργανώσεων της Δεξιάς αποτελεί Εθνικήν Ανάγκην»…

Δεκέμβρης 1944
ΕΛΑΣίτικο οδόφραγμα στην Αθήνα

Δύο εξαιρετικά ντοκουμέντα παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο.
 Το πρώτο αφορά την κυνική και ανοιχτή υποστήριξη των παρακρατικών συμμοριών από τον "Γέρο της δημοκρατίας" Γ.Παπανδρέου το 1947, επιβεβαιώνοντας την ορθότητα του συνθήματος "Παπαντρέου-παππατζή/ Χίτης ήσουνα και'σύ".
Το δεύτερο είναι πιο συγκλονιστικό: Αφορά μία αναφορά του επικεφαλής της Βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, (από το 1943 παρακαλώ!) όπου μιλάει για την ανάγκη συνεργασίας (!!!!) με τις κατοχικές αρχές (με τις οποίες η Αγγλία βρίσκεται με κάθε επισημότητα σε εμπόλεμη κατάσταση) ενάντια στο "συμμαχικό" ΕΑΜ, που την ίδια ώρα έχυνε ποτάμια αίματος, στον κοινό υποτίθεται, αντιφασιστικό αγώνα...

Aπό το βιβλίο του Αρίστου Καμαρινού Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ (εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή) / σελίδα 185.

Γράφει ο Αρίστος Καμαρινός:

Μετά τη δολοφονία των κρατουμένων στις φυλακές Γυθείου στις 21/3/1947 από τους συμμορίτες του Μπαθρέλου, επισκέφτηκε το Γύθειο ο Γεώργιος Παπανδρέου και δήλωσε τα εξής, για να καθησυχάσει προφανώς τους συμμορίτες του παρακράτους της Δεξιάς, που είχαν ανησυχήσει από την παραπλανητική δήλωση της Κυβέρνησης της Αθήνας ότι θα διαλύσει τις παρακρατικές οργανώσεις:

«Εφόσον δεν έχει αποκατασταθεί η έννοια του Κράτους, η διατήρησις των παρακρατικών οργανώσεων της Δεξιάς αποτελεί εθνικήν ανάγκην. Οταν αργότερα επιτευχθεί η δημιουργία ισχυρού κράτους, αι παρακρατικαί οργανώσεις δεν θα έχουν λόγον υπάρξεως».
(Ριζοσπάστης 21/3/1947)

Δεκέμβρης του ’44: Ωμή ανάλυση της αστικής πολιτικής από τον Γ. Παπανδρέου

Συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας στην ηρωική μάχη του λαού της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944, τη μάχη των 33 ημερών, παραθέτουμε ένα μέρος της ιδιαίτερα αποκαλυπτικής επιστολής του Γεωργίου Παπανδρέου που είδε το φως της δημοσιότητας στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 2 Μαρτίου 1948.

Στην επιστολή του αυτή ο «παπατζής», όπως λεγόταν τότε στην τρέχουσα πολιτική ορολογία και τα λαϊκά συνθήματα της εποχής («Παπανδρέου παπατζή- ξεσκεπάστηκες κι εσύ»*), απαντάει στην κριτική «από τα δεξιά» που του ασκούσε η Καθημερινή.

Παρακολουθήστε πώς ξεδιπλώνει τη διαλεκτική της πολιτικής της αστικής τάξης και του αγγλικού ιμπεριαλισμού, περιγράφοντας με απίστευτο κυνισμό το στόχο να βάλει «στο τσουβάλι» το λαϊκό κίνημα με ενδιάμεσους σταθμούς τις συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας. Με τη γνωστή επιγραμματικότητα που τον διέκρινε, δηλώνει στον Τσώρτσιλ την ουσία της πολιτικής του: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».

«Μας ζητούν να παραδώσωμε την Ελλάδα. Αρνούμεθα!», δηλώνει με θράσος από …το Κάιρο!

Το τελεσίγραφο της αποστράτευσης του ΕΛΑΣ στις 10 Δεκέμβρη και η σημασία του, η συμμετοχή του ΚΚΕ στην κυβέρνηση και η νομιμοποίηση της επέμβασης του αγγλικού ιμπεριαλισμού, το τσάκισμα του λαϊκού κινήματος και η αντιστροφή του συσχετισμού αναλύονται στυγνά στη μνημειώδη αυτή επιστολή.

Οι υπογραμμίσεις δικές μας.

Βύρωνας, Καισαριανή, Κουπόνια, Κατσιπόδι το Δεκέμβρη του 1944

Χαρακτηριστικά του κλίματος που επικρατούσε στον κόσμο της εργασίας, τον κόσμο της αριστεράς και του αγώνα "για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά" το Δεκέμβρη του ’44, είναι τα αποσπάσματα που παραθέτουμε από το Ριζοσπάστη της εποχής και από την έκδοση «Οι ανατολικές συνοικίες τον Δεκέμβρη του 1944» της 6ης αχτίδας της Κ.Ο.Α. του ΚΚΕ που κυκλοφόρησε το 1945.

ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡANT

Η αλύγιστη Καισαριανή από χθες το μεσημέρι αντιμετωπίζει μαζεμένα τα λυσσασμένα σκυλιά που ρίχτηκαν απάνω της. Η ορεινή ταξιαρχία, οι χωροφύλακες και οι τσολιάδες που τους έβγαλαν επίτηδες από το Γουδί και τους όπλισαν. Τη χτυπούν με όπλα, με αυτόματα, με όλμους και με κανόνια. Τη χτυπούν από τον ουρανό με φοβερή λύσσα τα αεροπλάνα, που ύπουλα φρόντισαν και έσβησαν το σήμα της εθνικότητας τους.

Η Καισαριανή, το Στάλινγκραντ της Ελλάδας, αντιμετώπισε με μοναδικό στον κόσμο ηρωισμό, τους γερμανούς, τους ράλληδες, τους μπουραντάδες, τους χωροφύλακες.

Σήμερα βρίσκει και πάλι μπροστά της τις ίδιες σκοτεινές δυνάμεις των συμμάχων της χιτλερικής βαρβαρότητας. Σπίτι προς σπίτι, καλύβι προς καλύβι τα παλληκάρια της Καισαριανής, ολόκληρος ο λαός της, θα παλέψουν στον μεγάλο αγώνα. Γιατί ξέρουν καλά ότι η νέα ελληνική ιστορία γράφει στους δρόμους και τα σοκάκια της Καισαριανής τις πιο δοξασμένες σελίδες της.