Uzaylı, A. E. Van Vogt

1970'te yayınlanmış ve 80'lerin ortalarında Türkçe'ye kazandırılmış bilimkurgu romanı. Başkan yayınlarından çıkmış olan romanın esas ismi "Children of Tomorrow" dur.

John Lane uzay filosunun kumandanıdır ve 10 yıllık seferi sona ermiştir. Evine karısı ve çocuğuna dönmekten memnun olan Lane her şeyi bıraktığı gibi bulacağını sanmaktadır. Oysa geride bırakılanlar özlem ve merakın altında terkedilmişliğin acısı ve kırgınlıkla doludur.100 bin kişinin kumandanı,başka zeki ırklarla çarpışmış olan uzay fatihinin savaşı bitmemiştir. Karısı ve kızıyla da mücadele etmesi, yetişkinlerin yokluğunda çeteleşen gençlerin kurduğu toplumla yüzleşmesi gerekmektedir. Kumandanın bilmediği ise uzaylı bir ırkın ajanlarının topluma sızmış olduğu ve her hareketini gözlüyor olduklarıdır.

Yazar, çok güzel bir soru sormuş: Geride kalanlar ne olacak?  Ebeveynleri "son sınırda" şan şöhret peşinde koşarken çocukları kim yetiştirecek?

Spaceport şehri çocukların kurduğu "birliklere" teslim olmuştur.Bu birlikler sıradan çeteler değildir. Askeri bir yapıları ve hiyerarşileri vardır:Uyuşturucu kullanımı yoktur birlik içinde ve yetişkin olana dek cinsellik olmaması gibi katı kurallar bunun bir çeteden çok askeri organizasyon olduğu hissini verir. Ebeveynlerinin yokluğunu kapatmak isteyen çocuklar bu kurumu suçu engellemek ve kardeşlerini,kadınları korumak için kurmuşlardır. O kadar başarılı olurlar ki birliklere yetişkinler de katılır. Yazarın kurduğu argo son derece yerinde ve çete dinamiklerini güzel yansıtıyor. Ayrıca uzay fatihlerinin kendi evlerinde mağlup olması gibi ince eleştiriler,askeri organizasyonları yeren alt metinle çok uyumlu. Uzaylı ırk ve bizim çocuk yetiştirme modellerimizin kıyaslanması çok yerinde ve başarılı bir detay: Onlar çocuklarını terk etmiyorlar,ışık saatleri uzaklıkta bulunsalar bile zihinsel olarak hep beraberler.

Dil akıcı, bağlantılar ince. Kurgu saçma gelebilir, ancak yazıldığı yılları ve çiçek çocuk akımını göz önüne getirdiğimizde o dönemin koşullarını da aktaran bir pencere sunacaktır bu roman okuyucularına. Kendi adıma keyifli bir molaydı diyebilirim. Başkan yayınlarındaki ortak sorun olan küçük çeviri hataları hariç, güzel bir roman türün meraklıları için. Başka incelemelerde görüşmek üzere.

Uzay Tazısı'nın Yolculuğu, A. E. Van Vogt

Elliot Grosvenor, Dış uzayı taramak ve incelemek için yola çıkmış olan Uzay Tazısı'ndaki tek neksiyologtur. Tek üyesi olan bölümünün başkanlığını da yapmaktadır. Uzay Tazısı yolculuğu esnasında tehlikeli türlerle,yabancı zekalarla karşılacak ve tüm sorunlarını bilim ışığında çözmeye çalışacaktır. Tüm bilimleri bünyesinde birleştiren neksiyolojinin ve Grosvenor'un akademik yobazlıklar ve kişisel husumetlerle ciddi sınavlar vermesi gerekecektir.

Kitap adı dolayısıyla (Beagle) açık bir Darwin göndermesi. Aynı Darwin gibi değişik ve yeni fikirleri olan Grosvenor'un akademik açıdan rüşdünü ispat etme çabası çok hoş bir şekilde aktarılmış okuyucuya. Çok uzak bir tarihte geçiyor roman. Kesin tarih belirtilmesede, gökadalar arasında yolculuk yapacak, yıldızları büyük nükleer santraller gibi kullanacak, gezegenlerin koşullarını değiştirecek (terraform) seviyededir insanoğlu artık. Ve "Tazı" da tıpkı "Atılgan" gibi olasılık ve yenilikleri araştırmakla görevli bir gemidir.

Hayalgücü çok canlı bir yazar, karşılaşılan türlere dair bulduğu çözümler ve yaptığı çıkarımlar açıkça çağının ötesinde. Tabi ki bugün geçerliliğini yitirmiş onlarca kuram var kurgu içerisinde ama bu eserden bir şey götürmüyor. Bana son derece keyifli bir okuma sundu. Umarım benim aldığım keyfi sizde alırsınız. Başka incelemelerde görüşmek üzere.