ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΥΡΙΝΗΣ

 

«ΟΤΑΝ ΔΕ ΕΛΘΗ Ο ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΝ ΤΗ ΔΟΞΗ ΑΥΤΟΥ…»

Έπαρση, Φαρισαϊκή,  και ζωή «εις χώραν μακράν», εγωκεντρισμός και καταπάτηση της «πατρικής αγάπης», είναι οι παράγοντες που  μας οδηγούν,  με μαθηματική ακρίβεια στην αποδεδειγμένη, καταστροφική πορεία της εξορίας και σε τούτο τον κόσμο μα και στην αιωνιότητα. 

          Αυτό το μήνυμα σαλπίζει η Εκκλησία μας, κάθε χρόνο καθώς πλησιάζει η Μ. Τεσσαρακοστή, από τις πρώτες – πρώτες μέρες του Τριωδίου.

          Ο Φαρισαίος, αποκομμένος απ’ όλους,  διακηρύττει σαρκαστικά ότι «Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Δεν τους χρειάζομαι λοιπόν τους άλλους. Δεν έχω εγώ καμιά δουλειά μ’ αυτούς.

          Ο Άσωτος, ζει κι αυτός αρχικά, σ’ ένα κόσμο αλλοτριωμένο. Στον απατηλό κόσμο της ψεύτικης της ζημιογόνου ελευθερίας, όπου κυριαρχεί η σωματική απόλαυση, η ικανοποίηση και μόνο των αισθήσεων και η αδιαφορία για οτιδήποτε άλλο. Στην ουσία ζει  κι αυτός μόνος. Απομακρυσμένος  από “την πατρική οικία”, αποκομμένος από την αγάπη και την ασφάλεια που περιβαλλόταν εκεί μέσα, αποχαυνωμένος από τα ψεύτικα «ζήτω», τα προσποιητά χαμόγελα και τα πληρωμένα χειροκροτήματα, βρίσκεται σε κατάσταση εξορίας.

          Αποξένωση λοιπόν από την μόνη πηγή  ζωής, το Θεό, με Φαρισαϊκό εγωκεντρισμό και δραστηριότητες που περιορίζονται μόνο μέσα στα όρια της βιολογικής εμβέλειας, είναι η κύρια αιτία της υλιστικής αντίληψης για τη ζωή και της θεώρησης των πάντων με κέντρο τον εαυτό μας.

Μια ζωή όμως τέτοια, μια αποδημία «εις χώραν εξορίας», μια ζωή που απευθύνεται μόνο στον εαυτό μας,    είναι αδύνατον να μας επαναφέρει στην «πατρική αγκαλιά». Αν δεν αναγνωρίσουμε την κατάσταση στην οποία είμαστε , αν δεν κραυγάσουμε ειλικρινά το του Τελώνου, «Ο Θεός ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ» και το του Ασώτου, «Ω πόσων αγαθών υστέρημαι ο ταλαίπωρος εγώ… !»,  αν δεν πάρουμε την γενναία απόφαση της εξόδου απ’ την ατομικιστική μακαριότητά μας, δυστυχώς θα συνεχίσουμε να παραμένουμε ξένοι, σε ξένη χώρα, απόμακροι, δυστυχισμένοι, λιμοκτονούντες για ζεστασιά και αγάπη, στερημένοι της Θείας παρουσίας.

          Τούτο ακριβώς μας δείχνει η σημερινή, η τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, η Κυριακή “των Απόκρεω”. Έρχεται για να μας ταρακουνήσει και να μας δείξει πως τελικά δεν είμαστε εντάξει με το Θεό, δεν είμαστε ακόμα αληθινοί ακόλουθοί του! 

          «Όταν δε έλθη ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού…».

Η σημερινή περικοπή δεν είναι παραβολή. Είναι μια εικόνα προφητική, είναι μια  αποκάλυψη  για τη στιγμή της τελικής κρίσης.

Μήπως είναι θλιβερά όλα αυτά που σήμερα ακούμε; Μήπως χαλάν τα λόγια τούτα τη μακαριότητα μας και μας βγάζουν από τη βόλεψη μας:; «Μιμνήσκου τα έσχατά σου και ου μη αμαρτήσει εις τον αιώνα» μας διδάσκει η Σοφία Σειράχ.

Και ο αββάς Ησαίας λέει: "Τρία πράγματα αποκτά με δυσκολία ο άνθρωπος, και είναι αυτά που συντηρούν όλες τις αρετές: το πένθος και τα δάκρυα για τις αμαρτίες του και η μνήμη του θανάτου του. Γιατί όποιος καθημερινά συλλογίζεται το θάνατο και λέει στον εαυτό του, μια μέρα ακόμη μου μένει στον κόσμο αυτό, αυτός ποτέ δεν θα αμαρτήσει ενώπιον του Θεού. Όποιος αντίθετα ελπίζει πως θα ζήσει πολλά χρόνια, αυτός θα πέσει σε πολλές αμαρτίες". (Μικρός Ευεργετινός σ.36)

     Όταν έλθη ο υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού  συναχθήσονταιται έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη…»

     Τότε οι νεκροί θα αναστηθούν. Και όσοι τυχόν ζούμε κείνη τη μέρα, "αρπαγησόμεθα εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου εις αέρα, και ούτω πάντοτε συν  Κυρίω εσόμεθα".  (Α΄ προς Θεσσαλονικείς, δ΄14)

            «…και αφοριεί αυτούς...»

Ακολουθεί η διαλογή, το ξεχώρισμα. Όπως ο τσομπάνης ξεχωρίζει τα πρόβατα από τα ερίφια.

     Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου. Επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα και εποτισατέ με, ξένος ήμην και συνηγάγετέ με, γυμνός και περιεβάλετέ με, ησθένησα και επισκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην και ήλθατε πρός με...»

      Αλήθεια πόσο απλά είναι ευτυχώς τα πράγματα για τη σωτηρία μας! Δεν χρειάζεται να είναι κανείς  πλούσιος, δεν χρειάζεται να έχει πτυχία, δεν χρειάζεται να έχει κοινωνική θέση! Το μόνο που χρειάζεται να έχει, είναι η αγάπη. 

Να οι πράξεις που καθιστούν τους δίκαιους άξιους να σταθούν στα δεξιά του Κυρίου. Έδωσαν. Έδωσαν τροφή, έδωσαν νερό, έδωσαν τόπο μέσα στο σπίτι τους, έδωσαν ρούχα, έδωσαν ανακούφιση, έδωσαν απ’ το χρόνο τους. Έδωσαν αγάπη.

Κύριε πότε σε είδομεν πεινώντα και εθρέψαμεν;...

      Δεν υποκρίνονται εδώ οι δίκαιοι όταν τον ρωτούνε. Απλώς όταν εκδήλωναν την αγάπη τους το έκαναν τόσο πηγαία, επειδή το αισθανόταν και όχι επειδή τους το επέβαλε κανείς ή επειδή περίμεναν κάποιο κέρδος. Έτσι δεν θυμούνται καν το καλό που έκαναν γιατί απλά το θεωρούσαν καθήκον. Και σε τελική ανάλυση, ο Θεός δεν θα ενδιαφερθεί για ότι προσφέραμε εκεί όπου υπήρχε προοπτική ανταπόδοσης μα εκεί όπου η προσφορά, ήτανε αληθινό δώρο. Έτσι είναι η αγάπη.

 Αμήν λέγω υμίν, εφόσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε.

Πόσο παρηγορητικά λόγια αδελφοί μου! "Εμοί εποιήσατε!" Όλοι οι πονεμένοι, οι άρρωστοι, οι κατατρεγμένοι, είναι ο ίδιος ο Χριστός!

      Το έχουμε καταλάβει άραγε αυτό; Αν είναι κάποιος που θα μας απλώσει το χέρι, θα τον δούμε…  « Αν ο Χριστός χτυπήσει  την πόρτα σας, θα τον αναγνωρίστε;» Ρωτάει ο Ρ.Φολερώ.

    Πορεύεσθε απ εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον, το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού. Επείνασα γαρ και ουκ εδώκατέ μοι φαγείν...

       Ποιοι εδώ είναι οι "κατηραμένοι"; Ο Θεός είναι Αγάπη και δεν καταριέται κανέναν... Είναι εκείνοι που έδιωξαν από μόνοι τους την ευλογία του Θεού και δεν αποδέχτηκαν τη θεία χάρη. Οι σκληρές, οι πέτρινες καρδιές. Αυτοί που δεν τους έγνοιαξε για τίποτα και για κανέναν. Αυτοί που έλεγαν δεν είμαι εγώ σαν τους άλλους· δεν τους έχω ανάγκη· δεν με ενδιαφέρει τι κάνουν! Σκληρά τα λόγια αυτά αδελφοί μου και μακάρι να μην τα ακούσει κανείς μας εκείνη τη φοβερά ημέρα της Κρίσεως. Όμως αληθινά!

       Και απελεύσονται ούτοι εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον.

       Ξεκάθαρο: Οι άδικοι θα κολαστούν αιώνια οι δε δίκαιοι θα βρίσκονται αιώνια μαζί Του. 

Αδελφοί μου, αν δεν μας συγκινεί η άπειρη αγάπη του Θεού, που μας περιμένει πάντοτε με ανοιχτή αγκαλιά όπως τον Τελώνη, όπως τον Άσωτο, ας έχουμε στο νου μας πάντα την ώρα της Κρίσεως! «Έχε τη σκέψη σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι...» μας συμβουλεύει ο γέρων Σιλουανός ο Αθωνίτης. Δεν είναι αδυναμία να σκεφτόμαστε τη μέρα εκείνη, αλλά δύναμη. Το Τριώδιο είναι ο κατάλληλος καιρός, να αφεθούμε ολοκληρωτικά στα χέρια του Θεού.

...ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ ΜΕΤΑΝΟΙΑ

"Όταν έμαθαν οι πολυάριθμοι ασκητές στο βουνό του Μ. Αντωνίου πως ο αββάς Σισώης ήταν στα τελευταία του, μαζεύτηκαν στη καλύβα του να πάρουν την ευχή του. Η εκτίμηση τους γι' αυτόν δεν είχε όρια. Τον έλεγαν "διαμάντι της ερήμου" και πολύ δίκαια. Όλη του η μακρόχρονη ζωή ήταν ένας αγώνας για την αγιότητα, που τώρα στο θάνατο του έλαμψε σ' όλη της την πληρότητα. Στη σεβάσμια μορφή του είχε χαραχθεί μια έκφραση ευτυχίας. Σαν ένιωσε γύρω του τους συνασκητές του ,τους αδελφούς του,τους συντρόφους του στον "καλόν αγώνα", που τώρα αυτός νικητής άγγιζε στο τέρμα του ,τα χείλη του σάλεψαν, κάτι θέλησε να πει ….Όλοι δακρυσμένοι περίμεναν ν' ακούσουν τα τελευταία λόγια ενός μεγάλου αγίου ,να τα φυλάξουν σαν παρακαταθήκη ιερή.
…Σε μια στιγμή το πρόσωπο του ετοιμοθάνατου έλαμψε καθώς ψιθύριζε κάποια λόγια .Τα χείλη του σάλευαν ακόμη, λες και κουβέντιαζε με όντα που μόνο εκείνος έβλεπε .
-Με ποιον συνομιλείς, πάτερ; ρώτησαν οι γεροντότεροι από τους συνασκητές του.
-Οι άγιοι άγγελοι θέλουν να με πάρουν και τους παρακαλώ να με αφήσουν ακόμη να μετανοήσω,είπε με κόπο και δυο δάκρυα κύλησαν πίσω από τα πεσμένα βλέφαρα του.
-Δεν έχεις ανάγκη από μετάνοια ,μακάριε Σισώη! Εσύ μετανοούσες σ' όλη σου τη ζωή ,του αποκρίθηκαν οι πατέρες θαυμάζοντας την ταπεινοφροσύνη του .
-Δεν ξέρω ,αδελφοί μου ,αν έχω βάλει ακόμη αρχή .
…Ήταν τα τελευταία του λόγια… (ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠ' ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ).
Καθώς ακούμε, αδελφοί μου την "Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου",να παιανίζεται ,απ' άκρου σ΄ άκρο της γης ,στην απανταχού Ορθοδοξία, ο παιάνας της μετανοίας , " Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα…" , ο νους μας τρέχει στην καταπληκτκή αυτή ιστορία που βρίσκεται στο Γεροντικό και φυσικά συναρπάζει τις διψασμένες ψυχές . Πράγματι ο κάθε καλοπροαίρετος μπορεί να συγκρίνει την μετάνοια του μεγάλου αυτού ασκητού, με την δική μας μετάνοια και να την αντιπαραβάλει με την κατανυκτικότατη αυτή Εκκλησιαστική περίοδο, που από σήμερα αρχίζει , και είναι η κατεξοχήν περίοδος μετανοίας, της Εκκλησίας μας .
" Καιρός , λοιπόν , μετανοίας" και πάλιν, αδελφοί μου. Καιρός επιστροφής, καιρός αυτογνωσίας , καιρός ανανήψεως . "Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα ορθρίζει γάρ τΟ πνεύμα μου προς ναόν τον Άγιον σου,ναόν φέρων του πνεύματος όλον εσπιλωμένον
αλλ' (σ οικτίρμων κάθαρον ευσπλάχνω σου ελέει ".
"Το πρόθυμο πνεύμα του πιστού ξαγρυπνά στο ναό του Θεού, φέροντας μαζί του τον λερωμένο από την αμαρτία Ναό του σώματος ,και παρακαλεί να του ανοίξει ο Θεός τη θύρα της μετανοίας .Στον άγιο Ναό του θεού έχουν θέση μόνο οι καθαροί ,αυτός είναι ακάθαρτος ,αλλά ελπίζει στο έλεος του Θεού και στην καθαρτική δύναμη της χάριτος του" ( Ι .Φουντούλη ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ).
Εκεί ο ταλαίπωρος αμαρτωλός, αναμετρώντας "τα πλήθη των πεπραγμένων του δεινών τρέμει, γιατί επίκειται φοβερά η ημέρα της κρίσεως .Όμως γεμάτος θάρρος και ελπίζοντας στο έλεος του Θεού, σαν τον μετανοιωμένο Δαβίδ αναφωνεί μέσα απ' τα βάθη της καρδιάς του : "(λέησον με ( Θεός κατά τ( μέγα Σου (λεος". Και ενώ η Εκκλησία μας, ως φιλόστοργος μητέρα, μας καλεί και πάλι να επανεξετάσουμε τον εαυτό μας και να πάρουμε απόφαση επιστροφής στην περιοχή της χάριτος από όπου αποσκιρτήσαμε. Ενώ μας δείχνει σε τι ύποπτα και καταστροφικά μονοπάτια μας οδηγεί η αποστασία και το "ίδιον θέλημα". Ενώ εμείς συνεχίζουμε να κωφεύουμε και να πορευόμαστε σε τοπία ομιχλώδη, παραμένοντας στα ίδια χωρίς καμιά διάθεση μετανοίας και προσωπικής αλλαγής, δυο εικόνες αντιπαραβάλλονται σήμερα μπροστά μας . Η πρώτη είναι του οσίου Σισώη. Άνθρωπος αγώνος, μετανοίας, προσευχής, αγιότητος. Διαμάντι της ερήμου. Παρ' όλα αυτά, παρά του ότι όλη του η ζωή ήτανε μια συνεχής μετάνοια ,όταν ήρθε η ώρα της κοιμήσεως του , ζητούσε ακόμα χρόνο για να μετανοήσει . Στο αντίθετο άκρο μας οδηγεί μια άλλη εικόνα. Η εικόνα της κοινωνίας μας, η ειδωλοποιημένη εικόνα του ανθρώπου που αυτοαποθεώθηκε, του ανθρώπου που έκανε τη ζωή του πύργο Βαβελικό και αποποιήθηκε κάθε ανάγκη, κάθε αδυναμία . Είναι ο άνθρωπος ο οποίος περιορίζεται στα στενά όρια της βιολογικής του εμβέλειας, κλείνεται μυωπικά στο κέλυφος του εγωκεντρισμού του και αδυνατεί να δει και να επικοινωνήσει με τον "άλλον". Είναι αυτός που απομακρύνθηκε από το Θεό, αφού έκανε Θεό τον εαυτό του, και πάντα προσβλέπει με ιδιοτέλεια και καχυποψία προς τον πλησίον. Είναι ο Φαρισαίος ο οποίος βλέπει όλους τους άλλους "σαν σκουλήκια" και χωρίς καμιά ενοχή, χωρίς αυτογνωσία, αισθάνεται αψεγάδιαστος και ακέραιος . Πώς λοιπόν να μετανοήσει ένας τέτοιος άνθρωπος; Πώς να χαμηλώσει λίγο τα ανάστημα του; Πώς να κλάψει; Πώς να χτυπήσει το στήθος και να πει, Θεέ μου συγχώρεσε με τον αμαρτωλό; H περίοδος του Τριωδίου και κυρίως η Μ. Τεσσαρακοστή, είναι η περίοδος όπου καλούμαστε λοιπόν για μια επανεξέταση και συνάμα επαναδιοργάσνωση του εαυτού μας. Είναι ο Εκκλησιαστικός χρόνος ο οποίος προσφέρεται για μια εντονότερη άσκηση του πιστού, αγωνιστού ανθρώπου, για να πορευθούμε προς την τελείωση και την κατά χάριν Θέωση. Είναι το στάδιον της αθλήσεως όπου μέσα από μια εσωτερική ανακαινιστική πορεία θα αναγνωρίσουμε την προσωπική πνευματική μας εξορία και "εν μετανοία", με καινούρια μυαλά, καινούριες αποφάσεις ,καινούριες επιθυμίες και προοπτικές θα επιζητήσουμε την συνάντηση μας με τον Αναστημένο Χριστό . Ο Φαρισαίος πρότυπο και ίνδαλμα της εγωκεντρικής κοινωνίας μας, είναι ο τύπος που μας οδηγεί σε άγνωστα και επικίνδυνα μονοπάτια, χτίζει απόρθητα φρούρια γύρω μας ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με τον πλησίον μας και ελάχιστο αδελφό μας, μας στερεί τη χαρά της Βασιλείας . Ο Ζακχαίος, ο Τελώνης, ο Άσωτος, είναι η απτή - η χειροπιαστή - η προσωποποιημένη μετάνοια. Είναι αυτοί οι οποίοι δεν εξάντλησαν την μετάνοια τους σε κάποιες αντικειμενικές βελτιώσεις συμπεριφοράς, ή σε τύπους και σχήματα εξωτερικά αλλά προχώρησαν σε μια βαθύτερη και καθολική αλλαγή της ζωής τους. Δεν αρκέστηκαν σε μια προσωρινή συντριβή έστω και λύπη από τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας τους ,αλλά φρόντισαν για μια μόνιμη πνευματική κατάσταση ,και σταθερή πορεία προς το Θεό, συνεχή διάθεση για ανόρθωση, θεραπεία και ανάνηψη, για πνευματικό αγώνα . Αυτό είναι μετάνοια. Αυτό είναι αλλαγή νου, νοοτροπίας, στάσης ζωής . Μετάνοια λοιπόν είναι : "Το ξαναγύρισμα της αγάπης μας στο Θεό και τους ανθρώπους. Η συναίσθηση της δουλείας μας και η αλλαγή της πορείας μας προς την ελευθερία. Η βεβαιότητα της χρεοκοπίας της νοθευμένης λογικής μας και το μπάσιμο μας στο υπέρλογο , στην αποκάλυψη της αλήθειας , που βρίσκεται πέρα από τα φαινόμενα . (π.Τιμόθεος Κιλίφης -ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΜΒΩΝΑ σελ.21).

Μετάνοια είναι η σωτήριος συνάντηση του ανθρώπου με το Θεό. Είναι η γιατρειά της ψυχής και η απόθεση του ρύπου. Είναι ίαση και υγεία. Είναι η θέα του λυτρωτικού φωτός που καθαρίζει και αγιάζει, είναι ο εκ βάθους αναστεναγμός και η γοερά κραυγή της καιομένης από Θείο πόθο ψυχής "( Θεός (λάσθητ( μοι τ( (μαρτωλ(". "Η Μετάνοια είναι χάρις και χαρά. Η μετάνοια είναι ζωή και σωτηρία. Αντίθετα η αμετανοησία είναι θάνατος και καταστροφή. Όποιος δεν μετανοεί δεν καταλαβαίνει το λάθος του και την αμαρτία του ,δεν ζητάει το έλεος του Θεού και δεν έχει συγχώρεση από το Θεό. Γιατί ο Θεός χαρίζει το έλεος Του και συγχωρεί εκείνους που αισθάνονται τα λάθη τους και ζητούν το Θείον έλεος. Εκείνους δηλ. που μετανοούν. Μετάνοια θα πει να λυπηθείς, να κλάψεις, να ζητήσεις έλεος και συγχώρεση για το φταίξιμο σου, να δώσεις λόγο πως δεν θα ξανακάμεις το ίδιο και να βάλεις τα δυνατά σου να μην το ξανακάμεις. Όλα αυτά είναι που κάνουν τον άνθρωπο καινούριο. Όλα αυτά τον ανεβάζουν, όλα αυτά είναι η μετάνοια ,η μετάνοια είναι πρόοδος, προκοπή ζωή και σωτηρία".( π. Μακάριος Φιλοθέου .ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ Φεβρουάριος 2000 ).

"Πρέπει να έχει κανείς πολύ Χάρη για να καταλάβει ότι είναι αμαρτωλός .Στον σαρκικό άνθρωπο η μετάνοια δεν είναι εύκολη. Άρα, αυτός που ζει μέσα στην ατμόσφαιρα της δείχνει ότι διαποτίζεται από την άκτιστη ενέργεια της Θείας Χάριτος. Γι' αυτό πολύ Πατέρες τονίζουν ότι η βίωση της μετανοίας είναι το πρώτο στάδιο της θεωρίας του Θεού .Και όσο η φωτιά της μετανοίας κατακαίει τη ψυχή και τις αμαρτίες, τόσο αυτή, η φωτιά μετατρέπεται σε άκτιστο Φως . Επομένως η μετάνοια δεν είναι ανθρώπινης προελεύσεως, αλλά αποτελεί δώρο που προσφέρεται από τον ουρανό …"( Μητροπ. Ναυπάκτου Ιερόθεος-ΟΣΟΙ ΠΙΣΤΟΙ Σελ.360). Ο Άγ. Ιωάννης της Κροστάνδης σημειώνει: "Τι θα κάναμε εάν δεν μας ενίσχυε προκαταβολικά η Χάρις του Θεού ; Σε ποιο κατάντημα θα φτάναμε ,εάν δεν μας αγκάλιαζε ξαφνικά χωρίς να το περιμένουμε μετά από την αμαρτία και δεν μας προετοίμαζε για μετάνοια και για δάκρυα;… Σπάνια πολύ σπάνια θα μπορούσε κανείς να απαλλαγεί από το ζυγό της αμαρτίας". Αδελφοί μου! Ο άνθρωπος είτε το θέλουμε είτε όχι βρίσκεται σε μια συνεχή πορεία. Άλλοτε είναι ανοδική, άλλοτε καθοδική. Άλλοτε ανεβαίνει για να συναντηθεί με το Θεό, άλλοτε απομακρύνεται από Αυτόν και δρέπει τα αποκαΐδια και τα ερείπια της αποστασίας του. Το Τριώδιο είναι η αγία, η πνευματική, η κατανυκτική, η ασκητική, η αθλητική περίοδος της Εκκλησίας μας που μας βοηθάει να πορευθούμε σωστά και να συναντηθούμε με τον Αναστημένο Xριστό. Ανοίγει την ερμητικά κλειστή, πόρτα της ψυχής μας ώστε να εισχωρήσει μέσα η Χάρις του Θεού, για να αγωνιστούμε σωστά, να επιφέρουμε μια ολοκληρωτική αλλαγή στη ζωή μας, να μετανοήσουμε, για να φθάσουμε στην κατά χάριν ένωση μας με τον Χριστό .
Ας ακούσουμε, κλείνοντας, τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά : "Αφού είναι κοντά μας η Βασιλεία των ουρανών, με την συγκατάβαση του Θεού Λόγου προς εμάς, ας μην απομακρυνθούμε εμείς από Αυτόν ζώντες αμετανόητοι. Ας αποφύγουμε μάλλον την αθλιότητα εκείνων που ζουν στο σκοτάδι κάτω από τη σκιά του θανάτου. Ας αποκτήσουμε τα έργα της μετανοίας, δηλ. φρόνημα ταπεινό, κατάνυξη και πνευματικό πένθος, καρδιά γεμάτη πραότητα, ώστε να υπομένει τα δεινά, να ευχαριστείται με τους διωγμούς, για χάρη της αλήθειας και της δικαιοσύνης, με τις ζημιές, τις ύβρεις, τις συκοφαντίες και τας παθήματα". ( ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ των Ιερών Νηπτικών Το Περιβόλι της Παναγιάς τομ. Δ'. σελ.315 ).

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΩΔΙΟΥ

Ακούμε, αδελφοί μου και πάλι, μέσα στην παραζάλη των ημερών, σήμερα «Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου»,  να παιανίζεται, απ’ άκρου σ΄ άκρο της γης, στην απανταχού Ορθοδοξία, ο παιάνας της μετανοίας. «Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα…» και ο νους προστρέχει αναζητώντας γαλήνη και ηρεμία, στην κατανυκτικότατη αυτή Εκκλησιαστική περίοδο, που από σήμερα     Σήμερα λοιπόν Τριώδιο. Καλούμαστε να διαφοροποιηθούμε από τις αμαρτωλές επιλογές μας, που είναι πάμπολλες. Μνησικακία, μίσος, πλεονεξία, αλόγιστη προσκόλληση στα υλικά αγαθά, εγωιστική διεκδίκηση και υπεροχή σε βάρος των συνανθρώπων μας. Καλούμαστε να ανασυγκροτηθούμε και να αναγεννηθούμε με συντονισμένο πνευματικό αγώνας ώστε να βρουν θέση μέσα στην καρδιά μας, η αγάπη, η ανεξικακία, η ευσπλαχνία, η ελεημοσύνη, η υπομονή, η συγχωρητικότητα και τέλος η προσευχή. Αυτά τα κατορθώματα συνιστούν την πνευματική ζωή και πορεία του πιστού.

            «Καιρός, λοιπόν, μετανοίας» και πάλιν. Καιρός επιστροφής,  καιρός αυτογνωσίας, καιρός ανανήψεως. «Της μετανοίας άνοιξον μοι πύλας ζωοδότα. Ώρθρίζει γάρ το πνεύμα μου προς ναόν τον άγιον σου Ναόν φέρων του σώματος όλον εσπιλωμένον, αλλ’ ως οικτίρμων κάθαρον ευσπλάχνω σου ελέει ».

            «Το πρόθυμο πνεύμα του πιστού ξαγρυπνά στο ναό του Θεού, φέροντας μαζί του τον λερωμένο από την αμαρτία Ναό του σώματος ,και παρακαλεί να του ανοίξει ο Θεός τη θύρα της μετανοίας .Στον άγιο Ναό του θεού έχουν θέση μόνο οι καθαροί ,αυτός είναι ακάθαρτος ,αλλά ελπίζει στο έλεος του Θεού και στην καθαρτική δύναμη της χάριτος του» (Ι .Φουντούλη ΛΟΓΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ).

            Εκεί ο ταλαίπωρος αμαρτωλός, αναμετρώντας «τα πλήθη των πεπραγμένων του δεινών τρέμει, γιατί επίκειται φοβερά η ημέρα της κρίσεως. Όμως γεμάτος θάρρος και ελπίζοντας στο έλεος του Θεού, σαν τον μετανοιωμένο Δαβίδ αναφωνεί μέσα απ’ τα βάθη της καρδιάς του : «ελέησον με ο Θεός κατά το μέγα Σου έλεος».

«Η περίοδος του Τριωδίου, είναι περίοδος κατεξοχήν εγκρατείας, νήψεως και μετανοίας. Οι μελωδοί του Τριωδίου σκοπό έχουν με τα θαυμάσια υμνογραφήματά τους να θυμίσουν τις απ’ αρχής πολλές ευεργεσίες του Θεού στον επιλήσμονα άνθρωπο. Αυτοεξόριστοι τελικώς της παραδείσιας τρυφής για την παρακοή, δαιμονόπληκτοι και δαιμονοκίνητοι, από τον εδώ πλανερό πόθο της θεώσεως, κάναμε τη θέση μας ακόμη δυσκολότερη ενώπιον της ανυπέρβλητης αγάπης του Θεού, που έφθασε στην άκρα ταπείνωση, δια της Ενανθρωπήσεώς Του και του Πάθους Του, για την επάνοδό μας στη μακαριότητα του ελεύθερου διαλόγου μαζί Του.

Οι τέσσερις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου, δηλαδή του Τελώνου και Φαρισαίου, του Ασώτου, της Απόκρεω και της Τυρινής είναι προοίμια και προγυμνάσματα των πνευματικών αγώνων της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Πολύ δυστυχώς οι ημέρες αυτές εξελίχθηκαν σε περίοδο κορεσμού και μεταμφιέσεως, αμαυρώνοντας το «κατ’ εικόνα», όπου επλάσθημεν. Κάτι που αρκετοί συνεχίζουν όλο το έτος – ώστε οι Αποκριές να μακραίνουν στον τόπο μας κατά τρόπο κωμικοτραγικό.

Στα πρόσωπα του Τελώνου και του Φαρισαίου οι άγιοι Πατέρες εισαγωγικά μας διδάσκουν τον ασπασμό της ταπεινώσεως και την άρνηση της αλαζονείας. Η αιθάλη της οιήσεως και η πονηρία της υπερηφάνειας δίωξαν τους Πρωτόπλαστους από τον Παράδεισο. Τους απογύμνωσαν από τη θεία Χάρη και τους γκρέμισαν από τη θεϊκή συντροφιά και παραμυθία. Μιμούμενοι τον ταπεινό Τελώνη, ό,τι κι αν έχουμε πράξει, μας το συγχωρεί ο Θεός και μας επαναφέρει στην πρώτη μας δόξα. Η ταπείνωσή μας φανερώνει τη συμμετοχή μας στα πνευματικά γυμνάσματα της Εκκλησίας.

Ο αποστάτης Άσωτος είναι θα λέγαμε πρόσωπο συμπαθές, γιατί άλλος λιγότερο κι άλλος περισσότερο τον μιμήθηκε ή τον μιμείται. Τα θλιβερά αποτελέσματα της αποστασίας του ανθρώπου, που θέλει να τη λέει ελευθερία, διεκτραγωδούνται στην παραστατική παραβολή του Ασώτου. Αλλά εδώ μας παρουσιάζεται περίλαμπρα και η ευσπλαγχνία του Πατέρα, με τις πάντα αναμένουσες ολάνοιχτες αγκάλες στην εξώθυρα του οίκου Του.

Η αγάπη όμως του Θεού δεν καταργεί τη δικαιοσύνη Του. Η αγάπη θα είναι το μέτρο της κρίσεως των αμελών κατά τη Δευτέρα του Κυρίου Παρουσία. Αυτό είναι και το βαθύ νόημα της ευαγγελικής περικοπής της Μελλούσης Κρίσεως. Μη η φιλανθρωπία του Θεού στις δύο προηγούμενες παραβολές δώσει θάρρος στους οκνηρούς.

Η λεγόμενη Κυριακή της Τυρινής ζωηρά μας προτρέπει για τον επαναπατρισμό μας στον αειθαλή κήπο της Εδέμ. Ας τ’ ομολογήσουμε· είμαστε οι ξενιτεμένοι του Θεού. Καλούμαστε δια ταπεινώσεως, μετανοίας, φόβου Θεού κι απορρίψεως κάθε πλεονεξίας, κατακρίσεως και φθόνου, να επανέλθουμε στην εστία μας στην αναστάσιμη χαρά που εγκαινίασε ο νέος Αδάμ, ο Χριστός. Ο παράδεισος που ηθελημένα χάσαμε μας έκανε ανέστιους, γυμνούς, κοπιώντες και θλιβόμενους. Η σταυρώσιμη περίοδος της σαρανταήμερης νηστείας σκοπό έχει να μας οδηγήσει στο Πάσχα, τη διάβαση, την Ανάστασή μας.

Όλη η περίοδος του Τριωδίου είναι μια περιήγηση στον παλαιοδιαθηκικό χώρο. Η υμνολογία, οι κατανυκτικές ακολουθίες και η νηστεία είναι βοηθητικά μέσα ώστε να προσφέρουν το χαροποιόν πένθος, το οποίο θα κάνει πιο ελεήμονα την ψυχή κι εναργέστερη την εκζήτηση του Θεού. Ο Θεός πάσχει για τον πάσχοντα άνθρωπο και με το Πάθος Του, της θυσιαζόμενης αγάπης Του, λυτρώνει τους εμπαθείς. Με την Ανάστασή Του χαρίζει φως στους σκοτισμένους, ανασταίνει τους νεκρούς, νικά με τον θάνατό του τον θάνατο.» του Μοναχού Μωυσέως του Αγιορείτου

Θα ήθελα όμως σήμερα να μην παραβλέψουμε και τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, λόγια σημαδιακά που καταγράφουν με απόλυτη σαφήνεια και λεπτομέρεια τις δικές μας μέρες αλλά, και λόγια παραινέσεως, λόγια αγάπης. Ταιριάζουν απόλυτα και με όλο τον αγώνα μας, τον αγώνα του Τριωδίου, τον αγώνα για τη συνάντησή μας με το Χριστό και που τα ακούμε με την ευκαιρία της εορτής του Τ. Προδρόμου.

«Τέκνον Τιμόθεε, εσύ συμπορεύτηκες μαζί μου στη διδασκαλία, στον τρόπο ζωής, στους σκοπούς, στην πίστη, στη μακροθυμία, στην αγάπη, στην υπομονή, στους διωγμούς, στα παθήματα σαν αυτά που υπέμεινα στην  Αντιόχεια, στο  Ικόνιο, στα Λύστρα. Τι διωγμούς υπέφερα! Κι απ’ όλα με γλίτωσε ο Κύριος. Κι όχι μόνο εγώ, αλλά και όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με ευσέβεια, σύμφωνα με το θέλημα του  Ιησοῦ Χριστού, θα αντιμετωπίσουν διωγμούς. Μόνο οι πονηροί άνθρωποι και οι απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο· θα εξαπατούν τους άλλους και οι άλλοι θα τους εξαπατούν.  Εσὺ όμως να μένεις σ’ αυτά που έμαθες και που για την αξιοπιστία τους έχεις τεκμήρια. Ξέρεις από ποιόν τα έμαθες· και μη λησμονείς ότι από τη βρεφική σου ηλικία γνωρίζεις τη Γραφή, που μπορεί να σε κάνει σοφό οδηγώντας σε στη σωτηρία δια της πίστεως στον  Ιησού Χριστό».

Αδελφοί μου!

Λοιπόν… «όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με ευσέβεια, σύμφωνα με το θέλημα του  Ιησοῦ Χριστού, θα αντιμετωπίσουν διωγμούς. Μόνο οι πονηροί άνθρωποι και οι απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο· θα εξαπατούν τους άλλους και οι άλλοι θα τους εξαπατούν.  Εσὺ όμως να μένεις σ’ αυτά που έμαθες και που για την αξιοπιστία τους έχεις τεκμήρια».

Έχοντας στο νου μας όλα τούτα ξεκινάμε την  περίοδο του Τριωδίου και κυρίως η Μ. Τεσσαρακοστή, και  καλούμαστε λοιπόν για μια επανεξέταση και συνάμα επαναδιοργάσνωση του εαυτού μας. Τούτος είναι ο Εκκλησιαστικός χρόνος ο οποίος προσφέρεται για μια εντονότερη άσκηση του πιστού, αγωνιστού ανθρώπου, για να πορευθούμε προς την τελείωση και την κατά χάριν Θέωση. Είναι το στάδιο της αθλήσεως όπου μέσα από μια εσωτερική ανακαινιστική πορεία θα αναγνωρίσουμε την προσωπική πνευματική μας εξορία και «εν μετανοία», με καινούρια μυαλά, καινούριες αποφάσεις, καινούριες επιθυμίες και προοπτικές θα επιζητήσουμε την συνάντηση μας με τον Αναστημένο Χριστό .

Αυτό αποζητάμε, αυτός είναι ο σκοπός μας, αυτή να  είναι και η προσπάθεια μας!