ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ "ΔΕΥΤΕ ΛΑΟΙ..." ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟ ΣΤΑΝΙΤΣΑ

Από το 8ο CD της Σειράς Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία - Ζωντανές Ηχογραφήσεις στον Πατριαρχικό Ναό και σε άλλους Ναούς της Κωνσταντινούπολης (1956-1966), σε επιμέλεια Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, ακούμε το περίφημο Δοξαστικό της εορτής της Πεντηκοστής "Δεύτε λαοί...", σε ήχο πλ. δ'.
Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας.

ΟΙ ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ "ΤΩ ΣΩΤΗΡΙ ΘΕΩ" ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟ ΣΤΑΝΙΤΣΑ

Από το 13ο CD της Σειράς Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων, σε επιμέλεια Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, ακούμε από τις Καταβασίες της εορτής της Αναλήψεως "Τω Σωτήρι Θεώ", σε ήχο πλ. α', τους ειρμούς των Ωδών α΄, ζ΄, θ΄.

Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας, από ιδιωτική ηχογράφηση στον Ι. Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου Πέραν, το έτος 1961. 

Οι Καταβασίες "Τω Σωτήρι Θεώ" ψάλλονται, σύμφωνα με το Τυπικό, στον Όρθρο της Κυριακής του Τυφλού (ΣΤ' Κυριακή από το Πάσχα), προαναγγέλλοντας την εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου, που είναι την Πέμπτη μετά την Κυριακή του Τυφλού.

 

ΤΟ ΧΕΡΟΥΒΙΚΟ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΣΕ ΗΧΟ Γ' ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟ ΣΤΑΝΙΤΣΑ (1961)

Από το 13ο CD της Σειράς Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων σε επιμέλεια Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, ακούμε το Χερουβικό σε ήχο γ' του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου από τον αείμνηστο Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλο Στανίτσα.

Πρόκειται για ηχογράφηση στον Ι. Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου Πέραν το 1961. 

Όπως παρατηρεί ο Μ. Χατζηγιακουμής είναι μια "λαμπρή υψίφωνη εκτέλεση και ελεύθερη, ιδιοπρόσωπη μελισματική ανάπτυξη στο Τριάδι".

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ 

Eπαίνει Ιερουσαλήμ τον Κύριον... της Κυριακής του Θωμά (Αντίπασχα), εις ήχον πλ. α΄. 

Υπό Βασιλείου Νικολαΐδου, Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Μ.τ.Χ.Ε.

ΤΟ ΠΕΡΙΩΝΥΜΟ ΤΡΟΠΑΡΙΟ ΤΗΣ ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τρείς διαφορετικές μουσικές εκδοχές και ερμηνείες του περιωνύμου Τροπαρίου της Κασσιανής (Δοξαστικό Αποστίχων Όρθρου Μ. Τετάρτης), από την Πατριαρχική ψαλτική παράδοση, παρουσιάζουμε σήμερα. 

Οι δύο πρώτες είναι από την Σειρά "Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία" και η τρίτη από την Σειρά "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων, σε επιμέλεια Μανόλη Χατζηγιακουμή. 

Αρχικά το τροπάριο στην αργή εκδοχή του (μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου) από τον αείμνηστο Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλο Στανίτσα και όλο τον χορό και στη συνέχεια το ίδιο σύντομο από τον Άρχοντα Κωνσταντίνο Πρίγγο, στο δικό του μέλος. 

Kύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις ηχ πλ δ' (Δοξαστικό Aποστίχων - Iδιόμελο) 10'.50''. 

Ψάλλει ο Μ. Πρωτοπρεσβύτερος της Μ.τ.Χ.Ε. π. Γεώργιος Τσέτσης. 

Το περιώνυμο τροπάριο της μοναχής Κασσιανής, στο μέλος του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Κωνσταντίνου Πρίγγου (1892-1964) περιλαμβάνεται στο cd 3 (Μ. Εβδομάδα) της σειράς "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής", που επιμελήθηκε και εξέδωσε το 1999 ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, ο οποίος σημειώνει για το τροπάριο της Κασσιανής:

"Μελοποιημένο (στη βάση πάντοτε του Πέτρου Πελοποννησίου) και από τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντίνου Πρίγγου σε δύο εκδοχές: αργό, κατά το κλασικό πρότυπο και σύντομο (αυτό που ψάλλεται εδώ, στο οποίο όμως ορισμένες γραμμές αντικαθίστανται από το αργό του ίδιου). Και τα δύο εκτελούνται σήμερα στον Πατριαρχικό ναό. Το αργό τη Μ. Τρίτη το βράδυ από τον αριστερό χορό, δηλ. τον Άρχοντα λαμπαδάριο και τους βοηθούς του, και το σύντομο τη Μ. Τετάρτη το πρωί από τον Άρχοντα πρωτοψάλτη".

 

Η μουσική στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Αντώνιος Χατζόπουλος

Άρχων Ιερομνήμων της Μ.τ.Χ.Ε.

Η Κυριακή των Βαΐων και οι Νυμφίοι ήταν το πρώτο μας δύσκολο τεστ στο αναλόγιο. Είχαν προηγηθεί εντατικά μαθήματα από τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη κυρ Βασιλάκη Νικολαΐδη, όλο το προηγούμενο διάστημα. Ο πράος υπομονητικός, ήρεμος και πάγκαλος δάσκαλός μας, ερχόταν στην Σχολή και μας δίδασκε βυζαντινή μουσική προαιρετικώς δύο φορές την εβδομάδα. Σπάνιος άνθρωπος με ήθος και όπως είχε πει ο Πατριάρχης μας πριν ανέβει στο αναλόγιο προσκυνούσε όλες τις εικόνες της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Ήθελε όλοι να μάθουμε μουσική, άλλωστε τον είχα καθηγητή της ευρωπαϊκής μουσικής και στο Ζωγράφειο και γνώριζα τις ευαισθησίες του. Πολλές πρόβες, πολλά βράδια ευχάριστα. Πολλοί από μας που λεγόμαστε ψάλτες, σε αυτόν οφείλουμε την εκμάθηση της μουσικής. Αυτοί που είχαν φωνή, έλεγε, να έρχονται στο ψαλτήρι να γεμίζει το αυτί τους. Στα μαθήματα όταν κάποια θέση δεν μπορούσαμε να την εκτελέσουμε λόγω απειρίας αμέσως κατέγραφε μία νέα θέση που ήταν πιο απλή. Παραθέτω το «Δέξαι μου τας πηγάς» της Κασσιανής, που την ώρα του μαθήματος έγραψε με μεγάλη άνεση φυσικά, και μας το έδωσε για να μπορέσουμε να τα ψάλλουμε καλύτερα. Τρέμαμε την Μ. Εβδομάδα μην κάνουμε λάθη, χάρι στην υπομονή και την ενθάρρυνση του δασκάλου μας τα καταφέρναμε όμως, καίτοι νέοι και άπειροι. Αυτή ήταν η ευγενική ψυχή του αείμνηστου διδασκάλου μας κυρ Βασιλάκη Νικολαΐδη. 

ΥΜΝΟΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ (ΗΧΗΤΙΚΟ)

Ύμνοι της Κυριακής των Bαΐων, από τον Μέγα Πρωτοπρεσβύτερο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιο Τσέτση. 

- Συστήσασθε εορτήν ηχ λέγετος (Eιρμός θ' Ωδής Kυριακής των Bαΐων) 1'.37''. 

- O πλείστος όχλος Kύριε ηχ δ' (Iδιόμελο Aίνων Kυριακής των Bαΐων) 1'.04''. 

- Προ εξ ημερών του Πάσχα ηχ πλ β' (Δοξαστικό Aίνων Kυριακής των Bαΐων) 3'.39''. 

Οι ύμνοι περιλαμβάνονται στο cd 2 (Μ. Τεσσαρακοστή) της σειράς "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής", που επιμελήθηκε και εξέδωσε το 1999 ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, ο οποίος σημειώνει μεταξύ άλλων: 

Χαιρετισμός Άρχοντος Πρωτοψάλτου Μ.τ.Χ.Ε. Παναγιώτη Νεοχωρίτη στο Ιεροψαλτικό Συνέδριο της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου (Βίντεο)

Ο χαιρετισμός που απηύθυνε ο Άρχων Πρωτοψάλτης τής Μ.τ.Χ.Ε. Παναγιώτης Νεοχωρίτης στο Ιεροψαλτικό Συνέδριο που πραγματοποίησε διαδικτυακά η Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου με θέμα: “Η συμβολή του Πατριάρχου Κυρίλλου του ΣΤ` στην απλοποίηση της σημειογραφίας της βυζαντινής μουσικής” την Κυριακή 18 Απριλίου 2021 στο πλαίσιο του Προγράμματος Συνοδικών και Περιφερειακών Εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση (1821-2021), με μερικές πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις γύρω από την Μεταρρύθμιση των τριών Διδασκάλων καθώς και σε άλλα ψαλτικά ζητήματα (τρόπος εκπαίδευσης κτλ).

Το Δοξαστικόν των Αίνων της Ε΄ Κυριακής των Νηστειών από τον Μ. Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Τσέτση

"Ουκ έστιν η Βασιλεία του Θεού βρώσις και πόσις...", Δοξαστικόν Ιδιόμελον των αίνων Ε΄ Κυριακής των Νηστειών, εις ήχον α΄. 

Ψάλλει ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης. 

Το μέλος περιλαμβάνεται στο 2ο CD με ύμνους της Μ. Τεσσαρακοστής και κυκλοφορεί μαζί με το 3ο CD που περιέχει ύμνους της Μ. Εβδομάδος, της περίφημης σειράς "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" που εξέδωσε ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής. Μια ηχογράφηση του 1998. 

Το κείμενο του ύμνου έχει ως εξής: 

Οὐκ ἔστιν ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ ἄσκησις, σὺν ἁγιασμῷ· ὅθεν οὐδὲ πλούσιοι εἰσελεύσονται ἐν αὐτῇ, ἀλλ᾽ ὅσοι τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν ἐν χερσὶ πενήτων ἀποτίθενται. Ταῦτα καὶ Δαυῒδ ὁ Προφήτης διδάσκει λέγων· Δίκαιος ἀνὴρ ὁ ἐλεῶν ὅλην τὴν ἡμέραν, ὁ κατατρυφῶν τοῦ Κυρίου καὶ τῷ φωτὶ περιπατῶν, ὃς οὐ μὴ προσκόψῃ· ταῦτα δὲ πάντα, πρὸς νουθεσίαν ἡμῶν γέγραπται, ὅπως νηστεύοντες, χρηστότητα ποιήσωμεν· καὶ δῴη ἡμῖν Κύριος, ἀντὶ τῶν ἐπιγείων τὰ ἐπουράνια. 

"ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΧΘΕΝ ΜΥΣΤΙΚΩΣ..." ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης, έχει ηχογραφήσει στην περίφημη σειρά "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" που εξέδωσε ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής, και το αργό, αρχαίο μέλος του αρχικού προοιμίου του Ακαθίστου Ύμνου, "Το προσταχθέν μυστικώς..." σε ήχο πλ. δ'. 

Περιλαμβάνεται στο 2ο CD με ύμνους της Μ. Τεσσαρακοστής και κυκλοφορεί μαζί με το 3ο CD που περιέχει ύμνους της Μ. Εβδομάδος. Μια ηχογράφηση του 1998. 

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σχολιάζει για τις ερμηνείες του π. Γεωργίου Τσέτση στα αρχαία μέλη:

"Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστούν τα παλαιά αργά (και ζωντανά ακόμη) μέλη, το Κοντάκιο του Μ. Κανόνα Ψυχή μου, ψυχή μου ηχ πλ β', Το προσταχθέν μυστικώς ηχ πλ δ' και το Τη υπερμάχω στρατηγώ ηχ πλ δ' του Ακαθίστου, τα Μεγάλα Προκείμενα, το Κατευθυνθήτω ηχ πλ β' των Προηγιασμένων, και άλλα. Οι ερμηνείες αυτές του πατρός Γεωργίου Τσέτση στα μέλη της Μ. Τεσσαρακοστής και της Μ. Εβδομάδας αποτελούν ένα λαμπρό δείγμα όχι μόνο της μεγάλης Πατριαρχικής μουσικής παράδοσης, αλλά και του αυθεντικού (και ιστορικού) τρόπου ερμηνείας, γενικότερα, των Εκκλησιαστικών μελών. 

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΥΜΝΟΥ "ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ..." ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης, έχει ηχογραφήσει στην περίφημη σειρά "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" που εξέδωσε ο Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής, και το αργό, αρχαίο μέλος του "Τη υπερμάχω...", σε ήχο πλ. δ', το οποίο περιλαμβάνεται στο 2ο CD με ύμνους της Μ. Τεσσαρακοστής και κυκλοφορεί μαζί με το 3ο CD που περιέχει ύμνους της Μ. Εβδομάδος. Μια ηχογράφηση του 1998. 

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σχολιάζει γι' αυτές τις ερμηνείες του π. Γεωργίου Τσέτση:

"Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστούν τα παλαιά αργά (και ζωντανά ακόμη) μέλη, το Κοντάκιο του Μ. Κανόνα Ψυχή μου, ψυχή μου ηχ πλ β', Το προσταχθέν μυστικώς ηχ πλ δ' και το Τη υπερμάχω στρατηγώ ηχ πλ δ' του Ακαθίστου, τα Μεγάλα Προκείμενα, το Κατευθυνθήτω ηχ πλ β' των Προηγιασμένων, και άλλα. Οι ερμηνείες αυτές του πατρός Γεωργίου Τσέτση στα μέλη της Μ. Τεσσαρακοστής και της Μ. Εβδομάδας αποτελούν ένα λαμπρό δείγμα όχι μόνο της μεγάλης Πατριαρχικής μουσικής παράδοσης, αλλά και του αυθεντικού (και ιστορικού) τρόπου ερμηνείας, γενικότερα, των Εκκλησιαστικών μελών. Στην πραγματικότητα, αποτυπώνουν τη μεγάλη περίοδο ακμής (1939-1959) των Πατριαρχικών χορών (και του Ελληνισμού της Πόλης γενικότερα), την οποία ελάμπρυναν ο Κωνσταντίνος Πρίγγος ως Άρχων πρωτοψάλτης και ο Θρασύβουλος Στανίτσας ως Άρχων λαμπαδάριος. Από την άποψη αυτή αποτελούν ταυτόχρονα και ένα πολύτιμο ιστορικό τεκμήριο. Επίσης, προβάλλουν ως ιδεώδες παράδειγμα σύζευξης του παραδοσιακού με το ζωντανό και ενεργό ψαλτικό ιδίωμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η «παράδοση» δεν αποτελεί απλώς ένα ανώδυνο μιμητικό αποτύπωμα, αλλά μιαν, κοινωνικά και ιστορικά, δυναμική ανανεωτική πραγματικότητα. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη ηχογράφηση υπερβαίνει την απλή λειτουργική και ψαλτική σημασία. 
Oι εκτελέσεις όλες του πατρός Γεωργίου Τσέτση αναδεικνύουν παντού το πλούσια μελισματικό, δωρικό, επιβλητικό, αλλά, ταυτόχρονα, κατανυκτικό και τόσο ήπιο αναντικατάστατο πατριαρχικό ύφος". 

ΥΜΝΟΙ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΜΕ ΤΟΝ Μ. ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ

Ψάλλει ο Μ. Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης.

- Mη αποστρέψης ηχ πλ δ' - Έδωκας κληρονομίαν ηχ πλ δ' (Mεγάλα Προκείμενα) 4'.58''. 

- Θεοτόκε Παρθένε - Bαπτιστά του Xριστού - Iκετεύσατε υπέρ ημών - Yπό την σην ευσπλαγχνίαν ηχ πλ α' (Tροπάρια Eσπερινού) 2'.33''. 

Από το cd2 της σειράς ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ που επιμελήθηκε ο Μανόλης Χατζηγιακουμής (Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων).
Ο Μ. Χατζηγιακουμής σημειώνει για τις ερμηνείες του π. Γ. Τσέτση: 

"Οι ερμηνείες αυτές του πατρός Γεωργίου Τσέτση στα μέλη της Μ. Τεσσαρακοστής αποτελούν ένα λαμπρό δείγμα όχι μόνο της μεγάλης Πατριαρχικής μουσικής παράδοσης, αλλά και του αυθεντικού (και ιστορικού) τρόπου ερμηνείας, γενικότερα, των Εκκλησιαστικών μελών. Στην πραγματικότητα, αποτυπώνουν τη μεγάλη περίοδο ακμής (1939-1959) των Πατριαρχικών χορών (και του Ελληνισμού της Πόλης γενικότερα), την οποία ελάμπρυναν ο Κωνσταντίνος Πρίγγος ως Άρχων πρωτοψάλτης και ο Θρασύβουλος Στανίτσας ως Άρχων λαμπαδάριος. Από την άποψη αυτή αποτελούν ταυτόχρονα και ένα πολύτιμο ιστορικό τεκμήριο. Επίσης, προβάλλουν ως ιδεώδες παράδειγμα σύζευξης του παραδοσιακού με το ζωντανό και ενεργό ψαλτικό ιδίωμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η «παράδοση» δεν αποτελεί απλώς ένα ανώδυνο μιμητικό αποτύπωμα, αλλά μιαν, κοινωνικά και ιστορικά, δυναμική ανανεωτική πραγματικότητα. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη ηχογράφηση υπερβαίνει την απλή λειτουργική και ψαλτική σημασία. Oι εκτελέσεις όλες του πατρός Γεωργίου Τσέτση αναδεικνύουν παντού το πλούσια μελισματικό, δωρικό, επιβλητικό, αλλά, ταυτόχρονα, κατανυκτικό και τόσο ήπιο αναντικατάστατο πατριαρχικό ύφος."

"ΤΟΝ ΔΕΣΠΟΤΗΝ ΚΑΙ ΑΡΧΙΕΡΕΑ" ΑΠΟ ΤΟΝ Μ. ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ (ΒΙΝΤΕΟ)

«Τὸν Δεσπότην καὶ Ἀρχιερέα ἡμῶν» ὑπό τοῦ Μεγάλου Πρωτοπρεσβυτέρου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Δρ Γεωργίου Τσέτση, κατὰ τὸν Ὄρθρο τῆς Κυριακῆς 10 Ἰανουαρίου 2016, εἰς τὸν Ἱερόν Μητροπολιτικόν Ναόν τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Βρυξελλῶν, χοροστατοῦντος τοῦ  Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἐλευθερουπόλεως κ. Χρυσοστόμου.

 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Φωτογραφία Αρχείου: Ν. Μαγγίνας

Φανάρι ἀειλαμπές 

Νεκτάριος Ν. Θᾶνος 

Πρωτοψάλτης Ι. Μ. Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης 

Μ.Α. Λειτουργικῆς Θεολογίας

Εἶναι γεγονὸς πὼς ὅσοι αἰσθάνονται Ῥωμηοί, εἴτε γνωρίζουν τὴ σημασία τῆς λέξης αὐτῆς εἴτε ὄχι, αἰσθάνονται ὅτι ἡ καρδιὰ τοῦ Γένους μας χτυπᾶ στὴν Κωνσταντινούπολη. Δὲν ἀναφέρομαι σὲ κάποιο νοσταλγικὸ συναίσθημα σχετικὸ μὲ τὸν ἔνδοξο βυζαντινισμό μας, ποὺ θὰ ἔλεγε καὶ ὁ ποιητής, ἀλλὰ σὲ μιὰ σχέση σχεδὸν κρυπτογραφημένη στὴν ἁλυσίδα τοῦ ἐθνικοῦ καὶ προσωπικοῦ μας DNA. 

Πολλά, ἄπειρα μπορεῖ νὰ πεῖ κάποιος γιὰ τὴν Πόλη, γιὰ τὸ παρελθόν, γιὰ τὸ παρόν, γιὰ τὸ μέλλον. Λόγῳ τῆς ψαλτικῆς μου ἰδιότητος, καὶ κυρίως διότι ἡ σχέση μου μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὰ ἱερὰ γράμματα γεννήθηκε στὸ ἀναλόγιο τοῦ μικροῦ ὀρεινοῦ χωριοῦ ποὺ γεννήθηκα καὶ μεγάλωσα, θὰ ἤθελα νὰ σταθῶ σὲ κάποιες συνιστῶσες τῆς θείας λατρείας, ὅπως αὐτὴ τελεσιουργεῖται στὸν Πάνσεπτο Πατριαρχικὸ Ναό. Δὲν θὰ σταθῶ σ’ αὐτὸν καθαυτὸν τὸν λειτουργικὸ τύπο, ἀλλὰ θὰ ἐπιχειρήσω νὰ διεισδύσω πίσω ἀπ᾿ αὐτόν, φτάνοντας στὶς ἀρχές, στὴν γεννήτρια αὐτοῦ ποὺ θαυμάζουμε, ποὺ ἀκοῦμε, ποὺ «γευόμεθα» ὁσάκις ἐκκλησιαζόμαστε ἐκεῖ ἢ παρακολουθοῦμε μέσῳ τηλεοπτικῶν μεταδόσεων. 

Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ οἱ φορεῖς του (ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ οἱ περὶ αὐτόν) σεβόμενοι τὴν Ἱστορία, τιμοῦν τὸ χθές, ὡς ῥίζα τοῦ σήμερον καὶ ὡς τροφὴ τοῦ αὔριον. Δὲν κραυγάζουν νεοελληνικῷ τῷ τρόπῳ: «Μετὰ ἀπὸ μένα, ἂς γίνει ὅ,τι θέλει.», ἀλλὰ μαθητεύουν στὴν Ἱστορία, προκειμένου νὰ ἐξαγάγουν τὸ βέλτιστο δυνατόν, γιὰ νὰ μνησθοῦμε καὶ τοῦ Χαλκηδόνος Μελίτωνος.

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΩΝ ΠΕΡΑΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ ΧΑΡΙΛΑΟ ΤΑΛΙΑΔΩΡΟ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΩΝ ΠΕΡΑΝ 

ΨΗΦΙΣΜΑ 

Ἐπὶ τῷ ἀκούσματι τῆς θλιβερᾶς ἀναγγελίας τῆς κοιμήσεως τοῦ ἀειμνήστου πλέον Χαριλάου Ταλιαδώρου, Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κων­σταν­τινουπόλεως, τὸ Διοικητικὸν Συμβούλιον τοῦ Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν, ἑρμηνεῦον τὰ αἰσθή­ματα καὶ ἁπάντων τῶν μελῶν αὐτοῦ, αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην ὅπως δημοσίᾳ ἐκφρά­σῃ τὴν βαθυτάτην αὐτοῦ συγκίνησιν καὶ λύπην, ἐπὶ τῇ μείζονι ταύτῃ ἀπωλείᾳ. 

Γνωστὴ τυγχάνει ἡ σχέσις τοῦ μακαριστοῦ Ἄρχοντος μετὰ τῆς Μητρὸς Ἐκκλη­σίας, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐν γένει, ἐφόσον οὗτος ἀνῆκεν ἐπὶ δεκαετίας ἱεροψαλτικῶς, καὶ δὴ ὡς ἐμβληματικὴ φυσιογνωμία, εἰς τοὺς ἐνεργοὺς θιασώτας τῆς πατρῴας ἡμῶν ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, ὡς αὕτη θεραπεύεται ἔτι ἐν τῇ Πόλει. Εἶχε τὴν εὐτυχίαν νὰ δεχθῇ τὴν καταλυτικὴν ἱερο-ψαλτικὴν ἐπιρροὴν τοῦ ἀειμνήστου Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου καὶ ἱδρυτοῦ τοῦ γεραροῦ ἡμῶν σωματείου, Κων­σταντίνου Πρίγγου, ἐνῷ συνεδέετο μετὰ δεσμῶν σεβασμοῦ μετὰ τοῦ ἀειμνήστου Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου Θρασυβούλου Στανίτσα, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ἄρχοντος πρῴην Πρωτοψάλτου τῆς Μ.τ.Χ.Ε. κ. Λεωνίδου Ἀστέρη. Ἐπισημαίνονται ὡσαύτως αἱ ἐπισκέ­ψεις αὐτοῦ εἰς τὴν Βασιλεύουσαν, καθ' ἃς ἐκόσμισεν διὰ τῆς ἱεροψαλτικῆς τέχνης καὶ ἀποδόσεώς του ἱερὰ ἀναλόγια τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως. 

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ Μ. ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης ψάλλει Ιδιόμελα του Μ. Εσπερινού της εορτής των Θεοφανείων καθώς και τις διπλές Καταβασίες του Όρθρου της εορτής σε ήχο β'. Πρόκειται για μέλη από το 26ο cd (Αθήνα 2013) της σειράς "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" που επιμελείται και εκδίδει το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων του Μανόλη Χατζηγιακουμή. 

Το cd αυτό περιλαμβάνει "Πατριαρχικά Μέλη Θεοφανείων", δηλαδή χαρακτηριστικά μέλη από τις Ακολουθίες των Θεοφανείων όπως αυτά ψάλλονται στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, δηλαδή στον καθαυτό χώρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σημειώνει πως "οι ερμηνείες του πατρός Γεωργίου Τσέτση στα μέλη αυτά των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων αποτελούν ένα λαμπρό δείγμα όχι μόνο της μεγάλης Πατριαρχικής μουσικής παράδοσης, αλλά και του αυθεντικού (και ιστορικού) τρόπου ερμηνείας, γενικότερα, των Εκκλησιαστικών μελών. Στην πραγματικότητα, αποτυπώνουν τη μεγάλη περίοδο ακμής (1939-1959) των Πατριαρχικών χορών (και του Ελληνισμού της Πόλης γενικότερα), την οποία ελάμπρυναν ο Κωνσταντίνος Πρίγγος ως Άρχων πρωτοψάλτης και ο Θρασύβουλος Στανίτσας ως Άρχων λαμπαδάριος. Από την άποψη αυτή αποτελούν ταυτόχρονα και ένα πολύτιμο ιστορικό τεκμήριο."

 

ΙΔΙΟΜΕΛΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΩΡΩΝ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ (ΗΧΗΤΙΚΟ)

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης ψάλλει Ιδιόμελα των Ωρών της εορτής των Θεοφανείων. 
(1. Τάδε λέγει Κύριος ηχ πλ δ´ 2´.47´´ - 2. Θάμβος ην κα­τι­δείν ηχ βαρύς 1´.56´´ - 3. Δόξα και Νυν. Την χείρα σου την αψαμένην ηχ πλ α´ 3´.59´´).
Πρόκειται για μέλη από το 26ο cd (Αθήνα 2013) της σειράς "Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής" που επιμελείται και εκδίδει το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων του Μανόλη Χατζηγιακουμή. Το cd αυτό περιλαμβάνει "Πατριαρχικά Μέλη Θεοφανείων", δηλαδή χαρακτηριστικά μέλη από τις Ακολουθίες των Θεοφανείων όπως αυτά ψάλλονται στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, δηλαδή στον καθαυτό χώρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τα Ιδιόμελα και τα Δοξαστικά ψάλλονται από την «Πατριαρχική Φόρμιγγα» του Κωνσταντίνου Πρίγγου (τόμ. Α´ «Μουσική Κυψέλη»).
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, χάρη στον οποίο απολαμβάνουμε τον π. Γ. Τσέτση, σημειώνει πως "οι ερμηνείες του πατρός Γεωργίου Τσέτση στα μέλη αυτά των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων αποτελούν ένα λαμπρό (και πάλι) δείγμα όχι μόνο της μεγάλης Πατριαρχικής μουσικής παράδοσης, αλλά και του αυθεντικού (και ιστορικού) τρόπου ερμηνείας, γενικότερα, των Εκκλησιαστικών μελών. Στην πραγματικότητα, αποτυπώνουν (και εδώ) τη μεγάλη περίοδο ακμής (1939-1959) των Πατριαρχικών χορών (και του Ελληνισμού της Πόλης γενικότερα), την οποία ελάμπρυναν ο Κωνσταντίνος Πρίγγος ως Άρχων πρωτοψάλτης και ο Θρασύβουλος Στανίτσας ως Άρχων λαμπαδάριος. Από την άποψη αυτή αποτελούν ταυτόχρονα και ένα πολύτιμο ιστορικό τεκμήριο. Επίσης, προβάλλουν ως ιδεώδες υπόδειγμα σύζευξης του ιστορικού με το ζωντανό και ενεργό ψαλτικό ιδίωμα. Και εδώ η «παράδοση» δεν αποτελεί απλώς ένα άσαρκο μιμητικό αποτύπωμα, αλλά μιαν, κοινωνικά και ιστορικά, δυναμική ανανεωτική πραγματικότητα. Γι’ αυτό και η παρούσα ηχογράφηση υπερβαίνει, και στην περίπτωση αυτή, την απλή ψαλτική σημασία.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΩΝ ΥΜΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΧΟΝΤΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟ ΣΤΑΝΙΤΣΑ ΚΑΙ ΤΟΝ π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΙΝΑΡΑ

Τα «Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία» που εκδόθηκαν από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, σε επιμέλεια Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή, είναι ζωντανές (ερασιτεχνικές) ηχογραφήσεις, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως στον Πατριαρχικό Ναό, και σε ορισμένους άλλους Ενοριακούς της ευρύτερης Κωνσταντινούπολης. 

Η συγκεκριμένη επιλογή έχει γίνει από ένα μεγαλύτερο σε όγκο ηχογραφημένο υλικό με βάση κριτήρια ιστορικά, ψαλτικά, λειτουργικά, ακόμη και τεχνικά (ο σχετικά καλός ήχος). Από το σύνολο των δεκαπέντε αυτών δίσκων, ο πρώτος (CD 1o) περιέχει μέλη από Ακολουθίες σε ενοριακούς ναούς (στο Σκούταρι και στο Μπεσίκτας), οι επόμενοι δέκα (CD 2ο-11ο) μέλη από Ακολουθίες αποκλειστικά στον Πατριαρχικό ναό, και οι υπόλοιποι τέσσερεις μέλη από εξω-λειτουργικές ηχογραφήσεις, ένας (CD 12o) με μονωδιακά του Πρίγγου, δύο (CD 13ο-14ο) με μονωδιακά επίσης του Στανίτσα, και ένας (CD 15ο) με χορωδιακά από εκδηλώσεις σε Αίθουσες του Συνδέσμου Μουσικοφίλων Πέραν. 

Στη συνέχεια ακούμε το Δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής μετά την Χριστού Γέννησιν "Αίμα και πυρ" σε ήχο πλ δ΄ από το cd 14. Πρόκειται για μία εξαιρετική ερμηνεία, αλλά και για ένα μέλος που είναι τονισμένο από τον ίδιο τον Άρχοντα Θρασύβουλο Στανίτσα. 

«Οι ηχογραφήσεις αυτές του Στανίτσα είναι μοναδικής ιστορικής σημασίας. Τα είδη των μελών που ψάλλονται, κυρίως ο τρόπος που ψάλλονται, και η συγκυρία της καλής ηχητικής απόδοσης (για τα δεδομένα του χώρου και της εποχής), καθώς εδώ χρησιμοποιείται το πρωτότυπο υλικό της ηχογράφησης. Ένα πραγματικό μνημείο της εν γένει πατριαρχικής ψαλτικής παράδοσης και του μεγάλου αυτού ηδύφωνου στυλίστα.», σημειώνει ο Μανόλης Χατζηγιακουμής.

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ "ΕΙΣ ΠΑΣΑΝ ΤΗΝ ΓΗΝ..." ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΙΝΑΡΑ (1965)

Στη Σειρά "Αρχείον" Εκκλησιαστικής Μουσικής του Κέντρου Ερευνών και Εκδόσεων, που επιμελείται και εκδίδει ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, εκδόθηκαν πρόσφατα τα "Πατριαρχικά Μουσικά Αρχεία - Ζωντανές Ηχογραφήσεις στον Πατριαρχικό Ναό και σε άλλους Ναούς της Κωνσταντινούπολης (1956-1966)". 

Πρόκειται για ένα σώμα 15 CD ερασιτεχνικών ηχογραφήσεων με συνοδευτικό ένα Βιβλίο 430 σελίδων. Από το Κύριο αυτό Σώμα έχει εκδοθεί, και κυκλοφορεί ανεξάρτητα, μια μικρότερη επιτομή, "Εκλογή", 4 CD με ένα επίσης συνοδευτικό Βιβλίο των 150 σελίδων. 

Σήμερα επιλέγουμε μια ιστορική ηχογράφηση που περιλαμβάνεται στο CD10 της σειράς. 

Πρόκειται για το Κοινωνικό «Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτοῦ καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτοῦ. Ἀλληλούϊα» σε ήχο α΄, όπως το ερμήνευσε ο π. Παναγιώτης Τσινάρας, ως Άρχων Λαμπαδάριος, τότε, του Πατριαρχικού ναού, στη Θρονική Εορτή του Αγίου Ανδρέου του έτους 1965, σε μιαν αριστουργηματική ερμηνεία του βασικού μέλους του Πέτρου Πελοποννησίου με πλατυαστική μελισματική ανάπτυξη, κυρίως στις θέσεις «εις πά-» , «τα ρή-» και «αλλη-» , και με εντυπωσιακό σταθερό παιδικό ισοτονικό ισοκράτημα.

Η ευχαριστήριος αντιφώνησις του Άρχοντος Α' Δομεστίκου της Μ.τ.Χ.Ε. Γεωργίου Κιοσέογλου κατά την χειροθεσία του (ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ)

Γεώργιος Κιοσέογλου

Δόξα τω εν Τριάδι Θεώ, τω καταξιώσαντι εν τη ευσήμω ταύτη ημέρα να απονεμηθεί εις την ελαχιστότητα μου υπό της Υμετέρας Σεπτής Κορυφής το οφφίκιον του Α’ Δομεστίκου της ΜΧΕ

Παναγιώτατε Πάτερ και Δέσποτα 

Μετ’ αφάτου χαράς και συγκινήσεως, αλλά και με απόλυτον συναίσθησιν της ευθύνης και πλήρη επίγνωσιν του καθήκοντος το οποίον καλούμαι να αναλάβω, ίσταμαι ενώπιον της Υμετέρας προσκυνητής Παναγιότητος, δια να εκφράσω τας εκ μέσης καρδίας ευχαριστίας μου, δια την υφ’ Υμών γενομένην υψίστην τιμήν προς την αναξιότητα μου. 

Σήμερον, κατόπιν της Υμετέρας αποδοχής και εγκρίσεως της γενομένης υπό της Επιτροπής Θείας Λατρείας τιμητικής δια το πρόσωπον μου εισηγήσεως, καλούμαι να αναλάβω και πάλιν, διά μίαν εισέτι φοράν, ιεροψαλτικά καθήκοντα εις τα αναλόγια του Πανσέπτου Πατριαρχικού Ναού, μετά από παρέλευσιν τεσσαράκοντα ετών. 

Επανέρχομαι ούτως εις οικείον περιβάλλον, εκ του οποίου και απεχώρησα δια σπουδάς εις Αθήνας εν έτει 1980, έχοντας θητεύσει επί μίαν τετραετίαν ως κανονάρχος παρά τω διδασκάλω μου, αειμνήστω Άρχοντι Πρωτοψάλτη της ΜΧΕ Βασιλείω Νικολαϊδη, τον οποίον την στιγμήν ταύτην με πολλήν ευγνωμοσύνην μνημονεύω.