Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 3
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

15. accipiunt civitatem placidiorem consules C.¹ Claudius Appi filius et P. Valerius Publicola. nihil] novi novus annus attulerat; legis ferendae aut accipiendae cura civitatem tenebat. [2] quantum iuniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius contra tribuni tendebant ut plebi suspectos eos criminando facerent: [3] coniurationem factam; Caesonem Romae esse; interficiendorum tribunorum, trucidandae [p. 52] plebis consilia inita; id negotii datum ab senioribus² patrum ut iuventus tribuniciam potestatem e re publica tolleret formaque eadem civitatis esset quae ante Sacrum montem occupatum fuerat. [4] et a Volscis et Aequis statum iam ac prope sollemne in singulos annos bellum timebatur, propiusque aliud novum malum necopinato exortum. [5] exsules servique, ad duo milia³ hominum et quingenti, duce Ap. Herdonio Sabino nocte Capitolium atque arcem occupavere. [6] confestim in arce facta caedes eorum qui coniurare et simul capere arma noluerant: alii inter tumultum praecipites pavore in forum devolant. alternae voces “ad arma!” et “hostes in urbe sunt” audiebantur. [7] consules et armare plebem et inermem pati timebant incerti quod malum repentinum, externum an intestinum, ab odio plebis an ab servili fraude, urbem invasisset. sedabant tumultus, sedando interdum movebant; nec enim poterat pavida et consternata multitudo regi imperio. dant tamen arma, non volgo, [8?] tantum ut incerto hoste praesidium satis fidum ad omnia esset. solliciti reliquum noctis incertique qui homines, quantus numerus hostium esset, in stationibus disponendis ad opportuna omnis urbis loca egere. lux deinde aperuit bellum ducemque belli. [9] servos ad [p. 54] libertatem Ap. Herdonius ex Capitolio vocabat: se⁴ miserrimi cuiusque suscepisse causam, ut exsules iniuria pulsos in patriam reduceret et servitiis grave iugum demeret. id malle populo Romano auctore fieri: si ibi spes non sit, se Volscos et Aequos et omnia extrema temptaturum et concitaturum.