previous next

Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics

CAPUT NONUM.

Subsidia comparare studet Washingtonius. — Exercitûs cui Lee præpositus fuerat imperium ad Sullivanum devenit. — Hessianos, milites conductitios, supcrat Washingtonius. — Philadelphiam victor redit. — Americanis, post victoriam, spes belli faustissimæ. — Urbem Trentoniam occupat Washingtonius, quam postca relinquere coactus est. — Princetoniam pergit. — Prælium. — Imperator Britannicus Brunsvicum recedit.


HIs rerum angustiis Washingtonius summâ ope nitebatur, ut subsidia et auxilia quam primùm comparentur. Duces Mifflin et Armstrong, civium Pennsylvaniensium expergefaciendorum causâ, missi. Tribunus legionis Reed, ad Livingstonium Novæ Cæsareæ gubernatorem, qui militiæ Neo Cæsareæ evocationem sedulò suaderet, item a Washingtonio missus. At hæc monita tam salutaria ferè irrita fuêre. Quindecim millia Philadelphiensium in unum convenêre, et Washingtonium versus iter facere cœperunt. Etsi horum plerique delicatè et molliter degere assueti fuerant, tentoriis, tamen, et stabulis, sæpe etiam sub dio, noctem, summâ hieme, traduxêre.

Duce Lee capto, exercitûs, cui Lee præpositus, imperum ad Sullivanum, præfectum insignem, devenit. Hicce præfectus, imperatoris jussu, manipulum, ad locum, quò dux Lee copias perducere prorsus abnuerat, è vestigio deduxit. Sub hoc tempus, Washingtonii exercitus, septentrionalium copiarum accessione, aliquantulum adauctus firmatusque.

Exercitus Americanus jam ex septem hominum millibus constabat, etsi, dum sese per Cæsareas reciperent Americani, istius numeri fere nunquam dimidium exæquavit eorum exercitus. Flumine Delaware interposito, duo exercitus sejungebantur. Britones, rebus secundis elati, copias per omnia fere oppida et municipia Cæsareæ distraxêre; quippe qui in Pennsylvaniam propediem trajicere, ponte glaciali, confidebant.

Quorum de situ et multitudine simul ac nuncius acceptus, Washingtonius dixisse fertur, “ nunc alas præcidendi, dum tam latè dividuntur, occasio opportuna nobis oblata. ” Quocirca flumen Delaware denuò trajicere, hostesque ad ripam fluminis alteram aggredi decrevit. Mensis Decembris die vigesimo quinto, sub noctem, tripartitò, flumen trajiciendi, consilium cepit perfecitque: et omniexercitu vix tandem ægerrimè transmisso, bipartitò agmen incedere cœpit, et, quamvis diversis itineribus ad hostes contenderant, eodem, tamen, temporis puncto, omnes in hostium conspectum venere. Etsi jam planè lucescebat, 1 hostes, tamen, Americanorum adventum non priùs sentiebant, quam in eos a copiis colonicis tormenta bellica, et cujusque generis arma ignivoma missa et displosa fuêre.

Illi, 2 tamen; nominis Britannici virtutisque bellicæ majorum haud immemores, fortiter resistebant, at, eorum duce occiso, plerique milites, interfecto imperatore, haud jam ampliùs certare, aut vitas hostium telis objectare volebant. Quocirca hostium mille sese Washingtonio eo die dediderunt.

Quo prælio facto, res Americanorum lætæ, ac spes multò jucundior esse cœperunt. Hisce copiis regis Britannici conductitiis, 3 quæ coloniis tantum metûs malorumque sæpenumero intulerant, aut occisis aut captis, omnis urbis primariæ amittendæ metus procul à colonis 4 amotus. Nec deerant, qui hunc tam insperatum successum Deo optimo maximo, qui sæpè humiles tollit, insignesque deprimit, tribuere dubitarent.

Flumen Delaware Washingtonius iterùm trajecit, reditusque in urbem, 5 cum tam multis captivis, gaudium ingens per omnes ordines excivit. Tantam veteranorum manum de improviso opprimere, suisque in tentoriis contuberniisque6 clade ingenti afficere, miraculi portentique instar7 erat, summamque lætitiam per colonias omnese è vestigio excitavit.

Imperatori, qui tam insigniter nomen Americanum virtute extulerat, succurrere et opitulari cuncti certatim properabant. Strenui gnavique, qui militiam evocarent, in partes omnes statim dimissi: multique, qui jam stipendia fere emeriti fuerant, exiguâ conducti mercede, apud exercitum diutiùs manere, et pro patriâ pugnando vulnera martia pati, haudquaquam ambigebant.

Captivis in custodiam traditis, Washingtonius denuò fluenta Delaware trajecit, Trentoniamque, municipium in Novâ Cæsareâ situm, occupavit. Exercitûs Britannici manipuli plurimi Princetoniæ convenêre, ubi agmen, quod Brunsvico iter modò fecerat, duce 8 comite Cornwallis, sese cum eis9 conjunxit. Imperator iste, 10 Trentoniam versus iter facere cœpit, Americanosque, die Januarii secundo, paulò post meridiem, anno Christi millesimo septingentesimo septuagesimo, fortissimè aggressus est. Americanorum acies prima recedere cogebatur, attamen, insequentes hostes rivulo quodam tormentisque nonnullis, à longiùs procedendo, impediebantur.

Sic, exercitus duo, in quibus spes opesque utriusque populi erant sitæ, oppidulo quodam, parvoque rivulo, qui vadis, nonnullis in locis, transiri poterat, duntaxat separabantur. Exercitus, interim, Britannicus, ab opere cessavit, et ad redintegrandum prælium paratus, expeditusque, stabat.

Washingtonius, interea, occasione utens, impedimenta11 clam auferri, ignesque crebros, qui speciem manendi hostibus præberent, accendi jussit; et intempestâ nocte exercitum subduxit, magnoque itinere Princetoniam contendit. Tunc præfectorum concilio militari habito, 12 in quo præliari, Philadelphiamque, si fieri potuit, incolumem servare, decretum, Princetoniam summo mane pervenit, tresque legiones Britannicas ibi positas procul dubio oppresserat, 13 ni manipulus, qui iter Trentoniam versus tunc temporis faciebat, Americanos conspicatus, nuncios qui commilitones de re certiores facerent, præmisisset.

Princetoniam copiis Americanis adventantibus, acies Washingtonii media ab Anglis acerrimè petita, et sese fugæ mandare illicò 14 coacta. Hisce in angustiis, Washingtonius ad suos adequitavit, interque Americanos fugientes, hostesque insequentes, medium sese obtulit. Ducis precibus et exemplo tandem incitati, et pudore revocati, restiterunt, 15 telaque in hostes invicem vertere, et pugnâ eos lacessere cœperunt Americani. Et quamvis Washingtonius, aliquandiu inter acies duas depræliantes constiterat, nihilominus incolumis intactusque evasit: eum, enim, ad majora servari voluit cœlum.

Hoc in prælio, copiæ Bruannicæ fortissimè dimicabant, tantamque præstiterunt16 virtutem, quantam viros fortes pro aris et focis certantes, præ sese ferre17 condecuit. Legionum una, quam Mawhood, tribunus Anglicus18 ductabat, Americanorum multitudine interrita, adversarios sicis præfixis adeò acriter adorti, ut Washingtonii ordines penitùs, et ubique, perturbarentur, et ad locum vulgaritèr Maidenhead nuncupatum, incolumes fere ad unum perrexêre. 19

Aliæ legiones duæ, sine morâ, aut incommodo ullo Brunsvicum pervenêre. Imperator, tamen, Britannicus, hoc tam improviso repentinoque Washingtonii nisu20 adeo vehementer exturbatus, ut Trentoniam reliquerit, cumque exercitu universo Brunsvicum contenderit. Ita unius spatio mensis, omnis Cæsareæ Novæ pars illa, Brunsvicum inter et flumen Delaware posita, à copiis Britannicis occupata, iterumque ab Americanis recepta et recuperata fuit. Omnibus in locis, quas Washingtonius ab hostibus receperat, firmis præsidiis relictis, 21 cum reliquo exercitu recedere, et impedimenta ab hostibus tutari, satius visum. Resque gestæ 22 anno Christi millesimo septingentesimo septuagesimo sexto pauca, Novo Eboraco23 excepto, commoda Britannis attulêre.

1 Lucescebat, “ it was daylight; ” an impersonal verb.

2 Illi, “ they, ” i. e. the enemy.

3 Conductitiis, “ hired, ” or “ mercenary, ” alluding to the Hessians, who were objects of infinitely more hatred to the Americans, than the British.

4 Colonis, “ colonists; ” it is here taken in its primary original meaning; it has, however, other acceptations.

5 Urbem, “ into the city, ” i. e. Philadelphia.

6 Contuberniis, “ soldiers' quarters; ” in which sense it is taken by Cæsar, “ Depositis in contubernio armis, vallum relinquebant.

7 Instar, “ like, ” or “ as large as. ” This word, erroneously called by some an adverb, is, in reality, a noun substantive indeclinable, and is always found in the accusative case, the preposition ad being understood.

8 Duce, &c., “ Earl Cornwallis (existente) being leader. ”

9 Eis, (manipulis nempe,) “ the detachments. ”

10 Imperator iste, “ that commander, ” (i. e. Cornwallis.)

11 Impedimenta, “ baggage ” of an army; from the active verb impedio, because the conveyance of baggage generally retards celerity, or rapid movements: the verb impedio, is compounded of the preposition in and pes, a foot.

12 Prœfectorum, &c., “ a military council of his officers being then held. ”

13 Oppresserat, “ would have defeated three British regiments, unless, ” &c. Oppresserat is here put for oppressisset.

14 Illico, “ forthwith, ” a contraction of in and loco.

15 Restiterunt, “ resisted, ” or made a stand; the perfect tense of resisto; now, resisto is compounded of the inseparable preposition re, again, and sisto, i. e. stare facio.

16 Prœstiterunt, &c. “ And showed as much valor as, ” &c.

17 Ferre, ferre prœ sese, “ to show or exhibit, ” (literally, to bear or carry before oneself.)

18 Tribunus, &c., “ an English colonel. ”

19 Perrexêre, “ proceeded, ” the perfect tense of pergo.

20 Nisu, “ effort, ” attempt, or endeavor; a verbal noun of the fourth declension, from the deponent verb nitor.

21 Firmis, &c., “ strong garrisons being left in all the places, ” &c.

22 Resque gestœ, “ the military operations, ” exploits, achievements.

23 Novo, &c., “ New-York excepted, ” that is, except the capture of that city by the British.

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.

An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.

hide Places (automatically extracted)

View a map of the most frequently mentioned places in this document.

Sort places alphabetically, as they appear on the page, by frequency
Click on a place to search for it in this document.
Cornwallis (West Virginia, United States) (2)
Philadelphia (Pennsylvania, United States) (1)

Download Pleiades ancient places geospacial dataset for this text.

load Vocabulary Tool
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: