Το παραμύθι του άντρα που ελευθέρωνε τις σκιές

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας άντρας που ζούσε μόνος – ή έτσι νόμιζαν οι άλλοι γύρω του.  Όλοι τον έβλεπαν να κάνει ακατανόητες πράξεις, να ξύνει τοίχους με τα νύχια του ή να σκάβει σε δρόμους, να σηκώνει τα πεσμένα στο έδαφος φύλλα των δέντρων ή να μιλάει στους σιωπηλούς ανθρώπους. Όταν κάποτε τον ρώτησαν τι κάνει, απάντησε πως ελευθερώνει τις σκιές των χαμένων ανθρώπων. «Οι σκιές μάς χρειάζονται» τους είπε και συνέχισε να ψάχνει.

***

ο πίνακας είναι του Νίκου Κεσσανλή

Το παραμύθι των Κυθήρων

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας άνθρωπος που ζούσε μόνος του. Έμπαινε στη θάλασσα και μετρούσε ώρες ατελείωτες τα χαλίκια κι ύστερα ανέβαινε στα βουνά και μιλούσε στις σεμπρεβίβες, τα μικρά ξανθά λουλουδάκια των Κυθήρων που ζουν παντοτινά. Οι άνθρωποι λένε πως "είχε παραδοθεί στην ομίχλη": ένα απόγευμα του Ιουλίου πριν από χρόνια η προβέντζα κάθισε πάνω στον Ποταμό κι εκείνος αντί να χαθεί εντός της, άνοιξε το στόμα του και με μια βαθιά ανάσα τη ρούφηξε όλη.

Οι άνθρωποι δεν συγχωρούν τους ακατάληπτους συμβολισμούς των ανόητων πράξεων, γι' αυτό συνήθως τους κλείνουν στα παραμύθια - εκεί υπάρχει μια σχετική ελευθερία.

Τα ποιήματα είναι σταφύλια

Τα ποιήματα είναι

κείμενα που κρέμ

ονται σαν σταφύλ

ια από κληματαρι

ές που σκεπάζουν

τα καλοκαίρια μα

ς

Σήκωσε το χέρι κ

αι κόψε ένα – αν

το φτάσεις οι λέξ

εις του θα εκρήγν

υνται μέσα στο σ

τόμα σου διαρκώ

ς

Αν δεν το φτάσει
ς πες πως ήταν α
γουρίδα

Εμείς μπρε, είμαστε με την απλή αναλογική (του Αντρέα)

Της Ρένας Π.

Δεκαετία του ’80. Κατά τύχη βρέθηκα να δουλεύω σε δημοσκοπική εταιρεία. Η διαφήμιση εκείνης της εποχής περιλάμβανε έντυπες, ραδιοφωνικές, τηλεοπτικές καταχωρίσεις και γιγαντοαφίσες. Τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο και η ιδιωτική τηλεόραση δεν ξέρω αν ετοιμαζόταν στο μυαλό κάποιων.

Τη χώρα κυβερνούσε το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου που είχε τη φαεινή ιδέα να αλλάξει τον εκλογικό νόμο γιατί τα κουκιά δεν έβγαιναν.

Και ο μεγάλος λαοπλάνος ανακάλυψε το σύστημα απλής αναλογικής. Έπρεπε όμως να δούμε τι λέει και ο λαός.

Παρήγγειλε, λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ μια δημοσκοπική έρευνα που αφορούσε τον εκλογικό νόμο και τη διάθεση του κόσμου, μιας και το ΠΑΣΟΚ είχε εξαγγείλει την απλή αναλογική ως το μόνο δίκαιο εκλογικό σύστημα.

Με στέλνουν, λοιπόν, για δημοσκοπική έρευνα στην Κρήτη, το λεγόμενο "πράσινο νησί".

Έμεινα μία εβδομάδα στη λεβεντογέννα για τη δημοσκόπηση ρωτώντας για μακαρόνια αλεύρια κλπ. και στο τέλος πιάναμε τον εκλογικό νόμο (τα διαφημιστικά έντυπα περιείχαν ερωτήματα για μακαρόνια, σερβιέτες, άλευρα, παιχνίδια μαζί με τον εκλογικό νόμο).

Οι περιοχές που είχα αναλάβει να διεξάγω την έρευνα ήταν τα Τεμένια Ηρακλείου και δύο χωριά στο Ηράκλειο, Αρκαλοχώρι και Τύλισος.

Οι μουστακαλήδες απαντούσαν σε όλες τις ερωτήσεις και όταν φτάναμε στον εκλογικό νόμο έλεγαν: "εμείς, μπρε, είμαστε με την απλή αναλογική". Μόλις το έλεγαν όμως, ήθελαν διευκρίνιση: "εμείς μωρέ θέμε την απλή αναλογική που λέει ο Αντρέας. Έτσι ακριβώς." Όχι, τη μοναδική απλή αναλογική, αλλά αυτή που λέει ο Αντρέας. Στις προσπάθειές μου να εξηγήσω ότι η απλή αναλογική είναι μία και δεν έχει συστήματα και δεν μπορεί η ψήφος του ενός να έχει μεγαλύτερη αξία από του άλλου ήταν ανένδοτοι. "Αυτή που λέει ο Αντρέας."

Τι πήγα και θυμήθηκα, μέρες που ‘ναι. 

Από τη δεκαετία του ’80 που μου μπήκε το σαράκι της πολιτικής στο μυαλό μου, λέω αυτό το πράγμα. Η ψήφος του καθενός έχει την ίδια αξία με την ψήφο του άλλου. Είναι πολλά τα χρόνια για να αλλάξω…

Σφραγίδες βιβλιοπωλείων σε βιβλία

Οι συναλλαγές σπάνια αφήνουν σημάδια μέσα στους αιώνες, δεν συνηθίζουμε να τις απαθανατίζουμε. Αν κάτι τέτοιο συμβαίνει καμιά φορά είναι γιατί άλλες προθέσεις άθελά τους μας αποκαλύπτουν τελικά το σημείο, το είδος, τους μετέχοντες της πράξης. Στις βιβλιοθήκες αν θες, μπορείς να βρεις τέτοια ίχνη των συναλλαγών, έχουμε γράψει για τα επισήματα των βιβλιοδετών που βρίσκει κανείς στις άκρες της μέσα πλευράς των εξωφύλλων. Σήμερα θα περιηγηθούμε φωτογραφικά στις σφραγίδες των βιβλιοπωλών, οι οποίοι συνήθιζαν να σφραγίζουν τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου με την επωνυμία και τη διεύθυνση της επιχείρησής τους τα βιβλία που πουλούσαν. Με τον τρόπο αυτό προφανώς διαφήμιζαν το βιβλιοπωλείο τους, αλλά προστάτευαν επίσης από μεταπώληση, επομένως αυξημένη τιμή, τους αναγνώστες. Αυτή η πρόθεση έχει αφήσει το αποτύπωμά της σε κάποια βιβλία, τα οποία πλέον μαρτυρούν όσα σάρωσε εν τω μεταξύ ο χρόνος, ο πόλεμος κι ο θάνατος: μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα βιβλιοπωλείο στην Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα, την Άρτα, τη Σύρο, το Παγκράτι... Μια μέρα μπήκε στο βιβλιοπωλείο μια γυναίκα ή ένας άντρας, περιηγήθηκε στα ράφια, διάλεξε ένα βιβλίο και το αγόρασε. Λίγο πριν φύγει, ο υπάλληλος το σφράγισε και το βιβλίο βγήκε στη βουή του κόσμου.

1. Ελληνικόν Βιβλιοπωλείον "ο Φοίνιξ" Αριστ. Γ. Νταφώτη (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου)

Daphotis Freres, Librairie hellenique "Le Phenix", Alexandrie (Egypte), Rue Mosquee Attarine no 10

2. Βιβλιοπωλείον Γεωρ. Ι. Βασιλείου. Αθήναι - Οδός Σταδίου 42

3. Βιβλιοπωλείον και Χαρτοπωλείον Αλέξανδρου Ζάρα (εν Άρτη)

4. Βιβλιοχαρτοπωλείον Βιβλιοδετείον Λιγιόση, Χρεμωνίδου 4 (;), Παγκράτι

5. Βιβλιοπωλείον Π. Γ. Μαίμου εν Σύρω

6. Βιβλιοπωλείον Λ. Χατζηλουκά, εν Αθήναις

7. Ελλ. Βιβλιοπωλείον Θ. Δημητριάδου, Εν Σμύρνη

8. Βιβλιοπωλείον Αναγέννησις Κων. Α. Θεοχαρίδη, τηλ. 20864, Ιπποκράτους 1, Αθήναι

9. Βιβλιοπωλείον Ευθυμίου Δ. Τριανταφυλλόπουλου, 57 Ακαδημίας - Αθήναι

10. Βιβλιοπωλείον Αναπλάσεως εν Αθήναις 1901

11. Φοιτητικόν Βιβλιοπωλείον Αλεξάνδρας Λ.Κοϊτσάνου, Σόλωνος 86[;] Αθήναι

12. Βιβλιοπωλείον Γ. Ι. Βασιλείου & Ε. Κουκλάρα, οδός Σταδίου αριθ. 42, Αθήναι

Δείτε ακόμη: 

Βιβλιοπωλεία της Κωνσταντινούπολης: σφραγίδες και επισήματα του 19ου και του 20ου αιώνα

Βιβλιοδέτες και βιβλιοπωλεία του Πειραιά: επισήματα και σφραγίδες

Βιβλιοδέτες της Αθήνας: διαφημιστικά επισήματα

Πλατεία Παπαδιαμάντη

Είναι η στρογγυλή πλατεία – μια μικρούλα γη η στρογγυλή πλατεία μας, όπως όλες οι πλατείες σε αυτή τη χώρα, με τη μαρμάρινη προτομή της σε μια άκρη και το λερό και μίζερο σιντριβάνι της στη μέση και το δρόμο που την κυκλώνει και τ’ αυτοκίνητα που ρέουν γύρω από το παιδομάνι που λυσσομανά, τις μαμαδούλες που τρέχουν πίσω από τα ετοιμόρροπα βρέφη τους, τις γριές που σαν δικαστές κάθονται στα παγκάκια και κρίνουν τον κόσμο, το χθες και το αύριο. Είναι η στρογγυλή πλατεία με τον κόσμο που συζητά, διαφωνεί και αναλύει στις ταβέρνες και τα ψητοπωλεία τριγύρω, τα τραπέζια τους έχουν καταλάβει ένα μέρος της, με τις μυρωδιές από θεσπέσια φαγητά να σε καλούν σε κολασμένες γαστρονομικές απολαύσεις, με το κρυφτό πίσω από τα δέντρα και τους θάμνους, το κρυφτό της ζωής από το θάνατο (αυτές τις μέρες του καλοκαιριού).

Κι είναι μια παρέα νεοεισερχόμενων πιτσιρικάδων στην εφηβεία που συνεχίζουν μια παράδοση χρόνων στην περιοχή και κάθονται «στα σκαλάκια», στην είσοδο μιας πολυκατοικίας δίπλα στην πλατεία και ερωτοτροπούν ώρες ατελείωτες. Είναι που χρόνια οι πρώτοι έφηβοι ερωτοτροπούν στα σκαλάκια, έχοντας φύγει από την πλατεία, αλλά όχι πολύ μακριά, ψηλαφώντας τα πρώτα ρίγη και την αδημονία του έρωτα, μέχρι να μεγαλώσουν λίγο και να αφήσουν πίσω τους για χρόνια τη στρογγυλή πλατεία – ο έρωτας θα βρει νέα στέκια, το πάθος θα φλογίζει όλα τα μέλη του σώματος. Στη στρογγυλή πλατεία θα ζουζουνίζουν άλλα ετοιμόρροπα βρέφη και στα σκαλάκια θα έχει αλλάξει η φρουρά (υπό το άγρυπνο βλέμμα της προτομής)…

***

ο πίνακας είναι του Γιώργου Βακαλό