50. itaque missi iuniores patrum in castra,
quae tum
in monte Vecilio erant,
nuntiant decemviris,
ut omni
ope ab seditione milites contineant.
[
2]
ibi Verginius
maiorem,
quam reliquerat in urbe,
motum excivit.
[
3]
nam praeterquam quod agmine prope quadringentorum
hominum veniens,
qui ab urbe indignitate rei accensi
comites ei se dederant,
conspectus est,
strictum etiam
telum respersusque ipse cruore tota in se castra convertit.
et togae multifariam in castris visae maioris
aliquanto,
quam erat,
speciem urbanae multitudinis
fecerant.
[
4]
quaerentibus,
quid rei esset,
flens diu vocem
non misit;
tandem,
ut iam ex trepidatione concurrentium turba constitit ac silentium fuit,
ordine cuncta,
ut gesta erant,
exposuit.
[
5]
supinas deinde tendens manus commilitones appellans orabat,
ne,
quod scelus
Ap.
Claudi esset,
sibi attribuerent neu se ut parricidam
liberum aversarentur.
[
6]
sibi vitam filiae sua cariorem
fuisse,
si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset;
cum
velut servam ad stuprum rapi videret,
morte amitti
melius ratum quam contumelia liberos,
misericordia
se in speciem crudelitatis lapsum.
[
7]
nec se superstitem
filiae futurum fuisse,
nisi spem ulciscendae mortis eius
[p. 190]
in auxilio commilitonum habuisset.
illis quoque enim
filias,
sorores coniugesque esse,
nec cum filia sua libidinem Ap.
Claudi extinctam esse,
sed quo inpunitior
sit,
eo effrenatiorem fore.
[
8]
aliena calamitate documentum datum illis cavendae similis iniuriae.
quod ad
se adtineat,
uxorem sibi fato ereptam,
filiam,
quia non
ultra pudica victura fuerit,
miseram,
sed honestam mortem occubuisse;
[
9]
non esse iam Appi libidini locum in
domo sua;
ab alia violentia eius eodem se animo suum
corpus vindicaturum,
quo vindicaverit filiae;
ceteri sibi
ac liberis suis consulerent.
[10]
haec Verginio vociferanti succlamabat multitudo
nec illius dolori nec suae libertati se defuturos. et
inmixti turbae militum togati eadem illa querendo docendoque, quanto visa quam audita indigniora oportuerit videri, simul profligatam iam rem nuntiando Romae esse,
[11]
insecutique, qui Appium prope interemptum
in exilium abisse dicerent, perpulerunt, ut ad arma
conclamaretur vellerentque signa et Romam proficiscerentur.
[12]
decemviri, simul iis, quae videbant, iisque quae
acta Romae audierant, perturbati, alius in aliam partem
castrorum ad sedandos motus discurrunt. et leniter
agentibus responsum non redditur; imperium si quis
inhiberet, et viros et armatos se esse respondetur.
[13]
eunt
agmine ad urbem et Aventinum insidunt, ut quisque
occurrerat, plebem ad repetendam libertatem creandosque tribunos plebis adhortantes. alia vox nulla violenta audita est.
senatum Sp. Oppius habet.
[14]
nihil placet aspere
agi:
[15]
quippe ab ipsis datum locum seditioni esse. mittuntur tres legati consulares Sp. Tarpeius, C. Iulius,
P. Sulpicius, qui quaererent senatus verbis, cuius iussu
castra deseruissent, aut quid sibi vellent, qui armati
Aventinum obsedissent belloque averso ab hostibus patriam suam cepissent.
[16]
non defuit, quod responderetur;
deerat, qui daret responsum nullodum certo duce nec
satis audentibus singulis invidiae se offerre. id modo
a
[p. 191]
a multitudine conclamatum est, ut L. Valerium et M.
Horatium ad se mitterent: iis se daturos responsum.
