"A carta chegou coa distribución da tarde". Así comeza
A ciascuno il suo (A cada un o seu) un dos
gialli más apaixoantes de Leonardo Sciascia.
Nun pequeno pobo de Sicilia o boticario e o doutor Ruscio son asasiñados no que ía ser unha tranquila xornada de caza. Todos lembran a ameazadora carta anónima que, días antes, recibira o boticario e que fora tomada como unha desafortunada brincadeira. Mentres as pescudas oficiais desaparecen nun mar de rumores e falsas acusacións, o profesor Laurana, home tímido, solitario e escrupuloso, collerá o fío da investigación para levármonos por este labirinto siciliano.
Dicía Italo Calvino que estaba demostrada a imposibilidade de facer un
giallo (novela
negra) con ambiente siciliano. Realmente tiña razón. Nun lugar onde todo se resolve con
inseguire la donna (seguir a pista da muller, ou seña, cuestión de cornos), é mérito de Sciascia facernos seguir adiante nas súas novelas.
Os amargos finais deixan a sensación doutra imposibilidade: a do triunfo da xustiza nesa parte da Italia. Nun ambiente de corrupción moral, a vida continúa na súa obscena impunidade, co beneplácito da igrexa e a compracencia das forzas vivas, acomodadas nos seus cotilleos de casino.
Noutro inesquecible título,
Il giorno della civetta (O día da curuxa/mochuelo
), o capo mafioso explica a súa estrana clasificación dos seres humans:
uomini, mezzo'uomini, ominicchi, piglianculo e quaquaraquá.Á primeira categoría de "homes" pertencen os heroes melancólicos de Sciascia. Homes de honor que respetan e cren na xustiza, homes incorruptibiles nun mundo valeiro de honestidade.
Homes da estirpe do Marlowe, de Carver ou o Brunetti de Donna Leon.
Atopo certo romanticismo neste profesor Laurana, protagonista de
A ciascuno il suo, que sucumbe no "amor verdadeiro" da sensual viúva, ou no reflexivo emiliano, il capitano Bellodi de
Il giorno della civetta, condeados ao fracaso, á impotencia ou á mesma morte.
Xa que nada será o que parece, deixémonos levar, como lectores inocentes, da man destes homes e descubramos con estupor todas as trampas agochadas.