Προστασία εταιρικής φήμης από διαδικτυακές προσβολές

Με την ανάπτυξη των Υπηρεσιών Κοινωνικής Δικτύωσης που επεκτείνονται σε ολοένα και ειδικότερες (θεματικές) αγορές, υπάρχουν επιχειρήσεις οι οποίες αντιμετωπίζουν αυξανόμενο "κοινωνικό" έλεγχο και δημόσια κριτική. Αυτό είναι και θετικό, αφού η κριτική βελτιώνει τον ανταγωνισμό, αλλά και αρνητικό, αφού οι επικρίσεις μπορεί να περάσουν στη σφαίρα του αθέμιτου ανταγωνισμού και της προσβολής προσωπικότητας.

Από πλευράς διαχείρισης μιας τέτοιας κρίσης, αφενός θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι υπάρχουν ειδικοί επαγγελματίες της επικοινωνίας, στους οποίους οι εταιρίες μπορούν να απευθυνθούν για την οργάνωση της κατάλληλης αντεπίθεσης. Αφετέρου, όταν έχουν ξεπεραστεί τα αδρά πλαίσια που προβλέπει ο νόμος, προφανώς κανείς δεν πρέπει να μένει με σταυρωμένα χέρια, αλλά μπορεί να αναζητήσει νομική προστασία.

Θα πρέπει ωστόσο, οι τυχόν νομικές ενέργειες να είναι εναρμονισμένες με το ειδικό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για το Διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπόψη και τη φύση του μέσου.

Η πρώτη εξέταση θα πρέπει να αφορά τους "Όρους Χρήσης" και την τυχόν πρόβλεψη διαδικασιών "αναφοράς" (report) ώστε να επιδιωχθεί η σχετική επίλυση με εξωδικαστικό τρόπο. Σε αυτό το στάδιο, θα πρέπει να εξεταστεί και η συμβατότητα των "Όρων χρήσης" με τη νομοθεσία για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην κοινωνία της πληροφορίας, το οποίο αναφέρει τις σχετικές υποχρεώσεις για τις ιστοσελίδες. Δεν είναι λίγες οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης θεματικού περιεχομένου οι οποίες παραβιάζουν τη συγκεκριμένη νομοθεσία, κατά τρόπον ώστε τελικά να μην παρέχουν στους θιγόμενους την προβλεπόμενη προστασία. Σε τέτοια περίπτωση, μη συμμόρφωσης της ΥΚΔ, θα πρέπει να εξεταστεί και το ενδεχόμενο νομικής κίνησης εναντίον της.

Μια δεύτερη εξέταση πρέπει να αφορά το περιεχόμενο. Η κριτική για προϊόντα και υπηρεσίες επιτρέπει ένα ευρύτατο φάσμα ελεύθερης έκφρασης, ώστε ακόμη κι ακραίες εκφράσεις, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, να μην θεωρούνται (δικαστικώς) προσβλητικές. Πρόσφατο παράδειγμα, η υπόθεση Uj κατά Ουγγαρίας, στην οποία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θεώρησε ότι η φράση "εκατοντάδες Ούγγροι πίνουν με περηφάνεια αυτά τα σκατά" θεωρήθηκε ότι εμπίπτει στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης (βλ. εδώ). Βεβαίως σε αυτή την υπόθεση η οινοπαραγωγός εταιρία ήταν κρατική και θεωρήθηκε ότι το άρθρο ενείχε και ένα χαρακτήρα πολιτικής κριτικής, αλλά πάντως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι οι εταιρίες δεν μπορούν να αξιώνουν σεβασμό σε αντίστοιχο βαθμό με τα φυσικά πρόσωπα. Πριν από κάθε δικαστική ενέργεια λοιπόν, θα πρέπει να εξετάζεται ο βαθμός ελευθερίας που έχουν αναγνωρίσει τα δικαστήρια ακομη και στην ακραία κριτική.

Μια περίπωση ακόμη είναι η δράση των ανταγωνιστών, οι οποίοι ενδεχομένως να δίνουν εντολές σε τρίτους ή και να προβαίνουν και οι ίδιοι σε αρνητικό σχολιασμό, μεταμφιεσμένοι σε απλούς χρήστες. Εφόσον αυτό μπορεί να αποδειχθεί, πρόκειται σαφέστατα για παραβίαση των αρχών της καλής πίστης και υπό συγκεκριμένους όρους θα αφορά αθέμιτο ανταγωνισμό. Συνήθως αυτή η περίπτωση θα προσκρούει στο αποδεικτικό σκέλος, το οποίο πάντως δεν θα πρέπει να θεωρείται πάντοτε ως συνεχόμενο με διαδικασίες άρσης του απορρήτου, αφού υπάρχουν κι άλλα αποδεικτικά μέσα για να τεκμηριωθεί δικαστικά ποιος σχολίασε κάτι στο Διαδίκτυο.

Tέλος, ακόμη κι αν έχετε δίκιο, μην περιμένετε υψηλές αποζημιώσεις. Η αξίωση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ συνήθως οδηγεί σε καταδίκη του ενάγοντα σε δυσθεώρητα δικαστικά έξοδα που πρέπει να καταβάλει στον εναγόμενο, όταν χάνει την υπόθεση. Ένα λογικό αίτημα αποζημίωσης, που σέβεται την οικονομική κατάσταση του άλλου, αλλά και την πραγματική ζημιά που υπέστη η εταιρία, θα πείσει πιο εύκολα τον δικαστή ότι έχετε δίκιο.

View My Stats

ET3: Προστασία καταναλωτών και social media

Mια συζήτηση στην κρατική τηλεόραση για το ρόλο των κοινωνικών μέσων επικοινωνίας στην προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών.

Ιδιωτικότητα και Εργαλεία Κοινωνικής Δικτύωσης

Η Διεθνής Ομάδα Εργασίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων στις τηλεπικοινωνίες (ιδρύθηκε το 1983 από Επιτρόπους Προστασίας Δεδομένων) εξέδωσε πρόσφατα ένα έγγραφο που καταγράφει την κατάσταση και παρέχει ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ιδιωτικότητα στις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης.

Report and Guidance on Privacy in Social Network Services

Η έκθεση αναφέρει ότι ακόμα βλέπουμε ίσως μόνο την κορυφή του παγόβουνου και κωδικοποιεί τους κινδύνους ως εξής:

1. Αδυναμία διαγραφής δεδομένων που έχουν αναρτηθεί.

2. Εσφαλμένη αντίληψη της έννοιας της "κοινότητας", των "φίλων" κλπ.

3. Παραπλανητική χρήση του όρου "δωρεάν", όταν τα προσωπικά δεδομένα μεταπωλούνται.

4. Καταγραφή δεδομένων κίνησης και θέσης (profiling), πέραν των δεδομένων "περιεχομένου".

5. Είσοδος των μεγάλων πολυεθνικών στον χώρο της αγοράς προσωπικών δεδομένων.

6. Παραχώρηση περισσότερων προσωπικών πληροφοριών από αυτές που πραγματικά νομίζουμε.

7. Παραβιάσεις από τρίτους που αντιγράφουν χωρίς εξουσιοδότηση τα δεδομένα προφίλ.

8. Χρήση υποδομών χαμηλής ασφάλειας.

Συστάσεις

Προς τους ρυθμιστές:

1. Εισαγωγή επιλογής ψευδώνυμης χρήσης.

2. Διασφάλιση πλήρους ενημέρωσης των χρηστών σχετικά με το ποια δεδομένα τους τυγχάνουν επεξεργασίας.

3. Θεσμοθέτηση υποχρέωσης ενημέρωσης σε περίπτωση παραβίασης δεδομένων. 

4. Αναθεώρηση θεσμικού πλαισίου για την ενίσχυση της ευθύνης των παρόχων υπηρεσιών.

5. Εισαγωγή ζητημάτων ιδιωτικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα. 

Πάροχοι υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης

1. Διαφάνεια και ενημέρωση των χρηστών.

2. Εισαγωγή επιλογής ψευδώνυμης χρήσης.

3. Τήρηση των ρητών υποχρεώσεων προς τους χρήστες.

4. Φιλικές προς την ιδιωτικότητα εργοστασιακές ρυθμίσεις.

5. Βελτίωση του ελέγχου του χρήστη στα δεδομένα του προφίλ του. 

6. Επαρκείς μηχανισμοί εξέτασης παραπόνων.

7. Βελτίωση των συστημάτων ασφαλείας.

8. Μέτρα κατά παράνομων δράσεων, όπως το spam, η κλοπή ταυτότητας κλπ.

9. Παροχή κρυπτογραφημένων τεχνικών για την διατήρηση των προφίλ των χρηστών, μέσω λ.χ. ασφαλούς log-in.

10. Σεβασμός των προτύπων ιδιωτικότητας που ισχύουν για κάθε χώρα δραστηριοποίησης.

Χρήστες υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης

1. Προσέξτε. Σκεφτείτε δύο φορές πριν την δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων (ιδίως όνομα, διεύθυνση, αριθμός τηλεφώνου) σε ένα προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Σκεφτείτε επίσης αν θα θέλατε να εντοπιστούν φωτογραφίες σας από υποψήφιους εργοδότες, όταν έχετε υποβάλει μια αίτηση για απασχόληση. Επικαιροποιείστε τις πληροφορίες του προφίλ σας. Οι άνθρωποι που εργάζονται σε μεγάλες εταιρίες γνωρίζουν την αξία των προσωπικών πληροφοριών τους και τις ελέγχουν. Γι' αυτό δεν θα βρείτε πολλές προσωπικές πληροφορίες γι' αυτούς στο διαδίκτυο. 

2. Σκεφτείτε δύο φορές πριν χρησιμοποιήσετε το πραγματικό σας όνομα σε ένα προφίλ. Χρησιμοποιείστε καλύτερα ένα ψευδώνυμο. Σημειώστε ότι ακόμη και τότε θα έχετε περιορισμένο έλεγχο όσων σας αναζητήσουν, όπως τρίτοι που μπορούν να σας συνδέσουν με ένα ψευδώνυμο, ιδίως όταν χρησιμοποιείτε φωτογραφίες. Σκεφτείτε τη χρήση διαφορετικών ψευδωνύμων σε κάθε πλατφόρμα.

3. Σεβαστείτε την ιδιωτικότητα των άλλων. Προσέξτε ιδίως όταν δημοσιεύετε προσωπικές πληροφορίες τρίτων, όπως φωτογραφίες, χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Σημειώστε ότι η παράνομη δημοσιοποίηση φωτογραφιών σε πολλές χώρες αποτελεί ποινικό αδίκημα.

4. Ενημερωθείτε. Ποιος λειτουργεί την υπηρεσία; Σε ποια χώρα; Υπάρχει επαρκές ρυθμιστικό πλαίσιο για την προστασία της ιδιωτικότητας; Υπάρχει ανεξάρτητος εποπτικός μηχανισμός (όπως ένας Επίτροπος Ιδιωτικότητας) στον οποίο μπορείτε να στραφείτε σε περίπτωση προβλήματος; Ποιες εγγυήσεις παρέχει ο SP για την χρήση των προσωπικών σας δεδομένων; Έχει πιστοποιηθεί η εταιρία από ανεξάρτητους και φερέγγυους οργανισμούς για την καλή ποιότητα της ιδωτικότητας και της ασφάλειας; Χρησιμοποιείστε το διαδίκτυο για να ενημερωθείτε σχετικά με την εμπειρία άλλων όσον αφορά την πρακτική που αφορά την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια ενός άγνωστού σας παρόχου. Χρησιμοποιείστε υπάρχον υλικό από παρόχους υπηρεσιών δικτύωσης και από ανεξάρτητες πηγές όπως οι Αρχές Προστασίας Δεδομένων και οι εταιρίες ασφάλειας.

5. Χρησιμοποιείστε ρυθμίσεις ιδιωτικότητας. Περιορίστε την προσβασιμότητα των πληροφοριών, ιδίως την εντοπισιμότητα από μηχανές αναζήτησης. 

6. Χρησιμοποιείστε διαφορετικά δεδομένα ταυτοποίησης (login και password) από αυτά που χρησιμοποιείτε σε άλλες ιστοσελίδες που επισκέπτεστε. 

7. Χρησιμοποιείστε δυνατότητες ελέγχου χρήσης των προσωπικών δεδομένων. Λ.χ. ζητήστε να μην χρησιμοποιούνται για σκοπούς άμεσης διαφήμισης. 

8. Προσέξτε την δραστηριότητα των παιδιών σας στο διαδίκτυο. 

Οι παρατηρήσεις της Ομάδας Εργασίας ίσως να δημιουργούν μεγαλύτερη ανησυχία από όση θα δικαιολογούσε η πραγματικότητα - για την οποία μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Ωστόσο, τα μέτρα αυτοπροστασίας που προτείνονται για τους πολίτες είναι αξιόλογα. Αν και η χρήση ψευδωνύμων καταργεί ένα μεγάλο μέρος του σκοπού για τον οποίο συμμετέχουμε σε εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης. 

Το e-lawyer συγκεντρώνει πληροφορίες για τις πολιτικές ιδιωτικότητας στα social networking tools και σύντομα θα παρουσιαστούν ορισμένα συμπεράσματα.