Η Μικρά Είσοδος

Στήν θεία Λειτουργία, ὅταν ψάλλεται τό ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο (τίς Κυριακές) ἤ τοῦ ἁγίου τῆς ἡμέρας (τίς καθημερινές), γίνεται ἡ λεγομένη «Μικρά Εἴσοδος», δηλ. ἡ «εἴσοδος τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου».

Τί ἀκριβῶς σημαίνει αὐτό;

*        *        *

            Ὁ ἱερέας παίρνει ἀπό τήν ἁγία Τράπεζα τό Εὐαγγέλιο καί βαστάζοντάς το μέ εὐλάβεια, διασχίζει τόν ναό καί ἔρχεται μπροστά στήν ὡραία πύλη τοῦ ἱεροῦ. Κατά τόν ἅγιο Γερμανό Κωνσταντινουπόλεως ἡ εἴσοδος αὐτή φανερώνει «τήν παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί τήν εἴσοδό Του στόν κόσμο τοῦτο» (P.G. 98, 405 C).

            Τοῦ ἱερέως προηγεῖται ἡ λαμπάδα πού συμβολίζει τόν Πρόδρομο Ἰωάννη. Γιατί γι’ αὐτόν ἔλεγε ὁ Χριστός:

            -Ὁ Ἰωάννης ἦταν ἕνα λυχνάρι ἀναμμένο,  πού σκόρπιζε γύρω του φῶς (Ἰωαν. 5, 35).

Τό φῶς, τοῦ λυχναριοῦ-Ἰωάννου μᾶς προετοιμάζει γιά τό Φῶς πού ἀκολουθεῖ, τόν ἴδιο τόν Χριστό, σύμφωνα μέ τά δικά Του λόγια:

            -Ἐγώ εἶμαι τό Φῶς τοῦ κόσμου. Ὅποιος ἀκολουθεῖ Ἐμένα, δέν θά περπατήσει στό σκοτάδι, ἀλλά θά ἔχει τό Φῶς τῆς ζωῆς. (Ἰωάν.  8,12)

            Ἐκεῖ, λοιπόν, μπροστά στήν ὡραία πύλη, ὁ ἱερέας εὐλογεῖ κάνοντας τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καί λέει:

            -Εὐλογημένη ἡ εἴσοδος τῶν ἁγίων Σου, πού σημαίνει:

            -Σέ δοξάζουμε πού εἰσῆλθες στά ἅγια τῶν Ἁγίων, ἑτοιμάζοντας τήν δική μας εἴσοδο στήν βασιλεία Σου.

            Στήν συνέχεια ὑψώνει τό Εὐαγγέλιο καί σχηματίζει μέ αὐτό τύπον Σταυροῦ, ἐνῶ ταυτόχρονα λέει:

            -Σοφία. Ὀρθοί.

• Σοφία εἶναι ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πού περιέχεται στό Εὐαγγέλιο.

• Ὀρθοί: δηλ. νά σηκωθοῦμε ὄρθιοι, μέ εὐλάβεια.

*           *          *

Τό γεγονός τῆς «Μικρᾶς Εἰσόδου» μᾶς ὑπενθυμίζει τήν εἴσοδό μας στό ναό. Πρῶτα-πρῶτα, μπαίνομε στήν ἐκκλησία μέ τήν διάθεση καί τήν προθυμία νά ἀκούσουμε τήν Σοφία, δηλ. τά λόγια τοῦ εὐαγγελίου. Ἀλλά καί τά λόγια τῶν τροπαρίων καί τῶν ὕμνων. Γιατί, ὅλα εἶναι τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅλα, στόχο ἔχουν νά μᾶς ὁδηγήσουν σ΄ Αὐτόν: καί σ’ αὐτήν τήν ζωή καί στήν αἰωνιότητα.

Ἀφοῦ, λοιπόν, μποῦμε, πρέπει νά εἴμαστε «ὀρθοί», ὄρθιοι. Τό νά σταθοῦμε σωματικά ὄρθιοι, μπορεῖ νά εἶναι σχετικά εὔκολο.  Ἀλλά, τό  «ὀρθοί» σημαίνει ἐπίσης ὄρθιοι καί ψυχικά. Ὄχι καθιστοί ἤ καί κοιμισμένοι μέ τίς ἁμαρτίες καί ἀδυναμίες μας! Γι΄  αὐτό, καί ὁ Πρόδρομος, ἀλλά προπαντός καί ὁ ἴδιος  ὁ Κύριος ἔλεγαν:

-Μετανοεῖτε·  γιατί ἔχει πλησιάσει ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν (Ματθ. 4, 17).

Τότε, πραγματικά, ἡ εἴσοδός μας στό ναό θά εἶναι καί ἡ εἴσοδος μας στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δηλ. ἡ συνάντηση καί ἕνωσή μας μέ τόν Χριστό, τόν Θεό καί Σωτήρα μας. Τό κορυφαῖο αὐτό γεγονός εἶναι ἡ μέγιστη χαρά καί χάρη γιά κάθε χριστιανό. Κάτι μεγαλύτερο ἀπό αὐτό δέν ὑπάρχει, οὔτε στόν οὐρανό, οὔτε στή γῆ.

                                                Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ευλογία Κυρίου

1.Ευλογία Κυρίου και έλεος. Ζούμε χάρις στην ευλογία του Κυρίου.
Αν έπαυε για μια στιγμή η ευλογία του Κυρίου οι ανθρώπινες υπάρξεις θα εξαφανίζονταν μέσα σε μια στιγμή.

2 Ογδόντα χιλιάδες ανθρώπινες υπάρξεις εξαφανίστηκαν μέσα σε μια στιγμή με τη βόμβα στη Χιροσίμα. Σαν σκόνη θα μας έκανε ο Εχθρός, αν δεν τον εμπόδιζε ο Κύριος με τις αγγελικές δυνάμεις Του. Ο Διάβολος από την αρχή πολεμάει να καταστρέψει τη δημιουργία του Κυρίου και πιο πολύ το τελειότερο δημιούργημα του Θεού, τον άνθρωπο.

3. "Ει μη Κύριος ήν εν ημίν,ειπάτω δη Ισραήλ, ει μη Κύριος ην εν ημίν εν τω επαναστήναι ανθρώπους εφ΄ ημάς, άρα ζώντας αν κατέπιον ημάς" (Αν ο Κύριος δεν ήταν μαζί μας, -ας το ομολογήσει τώρα ο Ισραήλ- αν ο Κύριος δεν ήτανε μαζί μας, όταν οι άνθρωποι ξεσηκώθηκαν εναντίον μας, ζωντανούς θα μας είχαν καταπιεί...)

4. "Η ψυχή ημών ως στρουθίον ερρύσθη εκ της παγίδος των θηρευόντων. Η παγίς συνετρίβη και ημείς ερρύσθημεν. Η βοήθεια ημών εν ονόματι Κυρίου του ποιήσαντος τον ουρανόν και την γην".(Η ζωή μας ξέφυγε σαν το πουλί απ΄ τα δίχτυα των κυνηγών. Το δίχτυ σκίστηκε κι εμείς γλιτώσαμε. Η βοήθειά μας έρχεται στ΄ όνομα του Κυρίου, που έφτιαξε τον ουρανό και τη γη.)

5. Αλλά θέλουμε πάντα να έχουμε την ευλογία του Θεού ή υπάρχουν φορές που δεν τη θέλουμε και που με την απομάκρυνσή μας απ΄ το Θεό παίρνουμε στο λαιμό μας και αθώους ανθρώπους που εξαρτώνται από μας;

6. H ζωή μας είναι ευλογία του Κυρίου. Τα πάντα είναι ευεργεσίες του Κυρίου. Αν ο Κύριος μας ξεχνούσε σε μια στιγμή θα εξαφανιζόμασταν. Εμείς όμως σπανίως δίνουμε δόξα και ευχαριστία στο Θεό και μάλιστα όχι μέσα απ΄ την καρδιά, αλλά εντελώς εξωτερικά, σαν ένα τυπικό καθήκον. Θε φερόμαστε ποτέ με αυτόν τον τρόπο σε κάποιον συνάνθρωπό μας, αν όλα τα χρωστούσαμε σ΄ αυτόν , ακόμα και τη ζωή μας και τη ζωή των αγαπημένων μας;

7.Αν δεν λέμε δόξα τω Θεώ κι αν δεν Τον ευχαριστούμε για τα πάντα, αυτό σημαίνει ότι δεν πιστεύουμε στο Θεό. Δεν ευχαριστούμε το Θεό και δεν θυμούμαστε τις άπειρες ευεργεσίες Του γιατί δεν πιστεύουμε στο Θεό και δεν Τον αγαπάμε.

8. Δυο μέρες, τη μια μετά την άλλη, συναντώ ανθρώπους που αρέσκονται να διηγούνται τις δυστυχίες τους κι εγώ προσπαθώ να τους πείσω, να μη διηγούνται τις δυστυχίες τους, αλλά τις μύριες ευεργεσίες που τους έκανε ο Θεός.

9. Η δουλειά μου ήταν ν’ ακούω τις δυστυχίες των ανθρώπων (δικαστική ανάκριση). Mαύρισε η ψυχή μου από όσα άκουγα κι έφυγα όσο μπορούσα γρηγορότερα.

10. Τί σημαίνουν τα λόγια της προσευχής του "Πάτερ ημών" "μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν;" Ο Ισπανός ποιητής Μιγκέλ Ερνάντεθ στο ποίημά του , "Όπως ο ταύρος γεννήθηκα για τον πένθος και τη λύπη" γράφει" Όπως ο ταύρος μεγαλώνω με χτυπήματα".

11. Τα λόγια της προσευχής "μη μας βάζεις σε πειρασμό" σημαίνουν ότι παρακαλούμε το Θεό να μας βοηθήσει να μη μαθαίνουμε όπως ο ταύρος του ισπανικού ποιήματος με χτυπήματα, αλλά να μαθαίνουμε σαν άνθρωποι, ακούγοντας το Λόγο του Θεού και εφαρμόζοντας τις Εντολές Του.

12. Πρέπει να δοξάζουμε το Θεό και να τον ευχαριστούμε για τις ευεργεσίες Του.
Δε γεννήθηκαμε για το πένθος και τη λύπη, αλλά για τη χαρά. Δόξα σοι ο Θεός πάντων ένεκα!

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Ηγάπησε κατάραν και ήξει αυτώ. Και ουκ ηθέλησεν ευλογίαν
και μακρυνθήσεται απ’ αυτού." (Ψαλμ.108)
http://moschoblog.blogspot.com/2011/01/blog-post_7273.html

Οι τα Χερουβείμ Μυστικώς Εικονίζοντες.....

Μέ τήν ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου τελειώνει τό πρῶτο μέρος τῆς θείας Λειτουργίας. Μέ τήν Μεγάλη Εἴσοδο ἀρχίζει τό δεύτερο μέρος, τό ὁποῖο εἶναι τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας.

            Μεγάλη Εἴσοδο ὀνομάζουμε μία σειρά ἀπό ὕμνους, εὐχές καί πράξεις τοῦ Λειτουργοῦ ἱερέως καί τοῦ Λαοῦ. Ὅλες αὐτές οἱ εὐχές καί ἡ μεταφορά τῶν τιμίων Δώρων ἀπό τήν ἁγία Πρόθεση στήν ἁγία Τράπεζα, συμβολίζουν τήν εἰσοδο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στήν ἁγία Πόλη ὅπου προσέρχεται γιά νά θυσιασθεῖ ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας.

            Ὁ Λαός ἀρχίζει νά ψάλλει τόν χερουβικό Ὕμνο: Οἱ τά Χερουβίμ μυστικῶς εἰκονίζοντες καί τῇ ζωοποιῷ Τριάδι τόν τρισάγιον ὕμνον προσάδοντες, πᾶσαν τήν βιοτικήν ἀποθώμεθα μέριμναν. Ὡς τόν Βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόμενοι, ταῖς ἀγγελικαῖς ἀοράτως δορυφορούμενον τάξεσιν. Ἀλληλούϊα.

            Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νά προετοιμασθοῦμε γιά νά μπορέσουμε νά συμπορευθοῦμε μέ τόν Χριστό στήν ὁδό τοῦ Μαρτυρίου καί νά σταθοῦμε κοντά Του στόν Σταυρό, μαζί μέ τήν Παναγία Μητέρα Του καί τόν μαθητή τῆς ἀγάπης Ἰωάννη. Ἄς ἀποθέσουμε τήν στιγμή αὐτή, λέει ὁ ὕμνος, κάθε μέριμνα βιοτική, γιατί πρόκειται νά ὑποδεχθοῦμε τόν Βασιλέα τῶν ὅλων. Γιά νά μπορέσουμε νά εἰσοδεύσουμε μαζί μέ τόν Χριστό στήν ἁγία Πόλη, πρέπει νά ἐξέλθουμε ἀπό τόν κόσμο τῶν βιοτικῶν πραγμάτων. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Βγῆκαν ἀπό τήν Περσία οἱ Μάγοι γιά νά πᾶνε νά προσκυνήσουν τόν Χριστό. Βγές καί σύ ἀπό τά βιοτικά πράγματα καί βάδισε πρός τόν Ἰησοῦν».

            Ὁ ἅγιος Ἰωάννης μᾶς ὑποδεικνύει καί τήν δύναμη πού πρέπει νά χρησιμοποιήσουμε γιά νά βγοῦμε ἀπό τά πρόσκαιρα καί ὁρατά. Εἶναι ὁ πόθος τοῦ Θεοῦ: «Ἐάν κάποιος φλέγεται μέσα του ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό, δέν ἀνέχεται νά βλέπει πλέον αὐτά πού ὑποπίπτουν στήν ἀντίληψη τῶν σωματικῶν ὀφθαλμῶν. Ἀλλά ἀφοῦ ἀπέκτησε ἄλλους ὀφθαλμούς, ἐννοῶ τούς ὀφθαλμούς τῆς πίστεως, πάντοτε τά οὐράνια φαντάζεται καί πρός αὐτά ἔχει στραμμένη τήν σκέψη του. Καί ἐνῶ βαδίζει στήν γῆ εἶναι ὡσάν νά ζῆ στόν οὐρανό... Καί ἐπειδή ἐπιθυμεῖ νά ἀνέλθει ἀπό τήν γῆ στόν οὐρανό, δέν σταματᾶ νωρίτερα, οὔτε ξεγελιέται ἀπό κάποιο ὁρατό πρᾶγμα, μέχρι ὅτου μπορέσει νά ἀνεβεῖ στήν ἴδια τήν κορυφή».

            Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει ὅτι «ἡ ψυχή πού δέν ἔμαθε νά καταφρονεῖ τά μικρά καί τά βιοτικά, δέν θά μπορέσει νά θαυμάσει τά οὐράνια». Καί ἐκεῖνοι πού γεύθηκαν τήν χάρη τῶν οὐρανίων μᾶς προτρέπουν: Ἀδελφοί, «κανένας νά μήν μπεῖ στόν ἱερό Ναό ἔχοντας βιοτικές φροντίδες ἤ περισπασμούς ἤ φόβους. Ἀλλά ἀφοῦ ὅλα αὐτά τά ἀφήσουμε ἔξω, μπροστά στίς πύλες τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ, τότε ἄς μποῦμε ὅλοι μέσα. Διότι μπαίνουμε στά ἀνάκτορα τῶν οὐρανῶν, πατοῦμε τόπους πού ἀστράφτουν».

            Σ' αὐτούς τούς ἀστραφτερούς τόπους μετέφερε τόν λειτουργό παπα-Τύχωνα ὁ φύλακάς του ἄγγελος τήν ὥρα τοῦ Χερουβικοῦ. Ἔλεγε μέ τά λίγα ἑλληνικά του ὁ ρῶσος ἱερέας: «Τήν ὥρα τοῦ Χερουβικοῦ φύλακας ἄγγελος κατεβάσει». Διεπίστωνε τότε ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ ὅτι βρισκόταν στήν μέση τῆς θείας Λειτουργίας καί ἔπρεπε νά συνεχίσει: «Πώ, πώ! Ἐγώ λειτουργήσει». Καί συνέχιζε τήν θεία Λειτουργία. «Γέροντα, τόν ρώτησαν, τί ἔβλεπες καί τί ἄκουγες τήν μισή ἐκείνη ὥρα;»  Καί ὁ Γέροντας ἀπάντησε: «Χερουβείμ – Σεραφείμ δοξολογοῦσε Θεό».

(Ἱερομ. Γρηγορίου, "Ὁ Ἐκκλησιασμός", ἔκδ. Κελλίου "ἁγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος", Ἅγιον Ὅρος, 1992, σελ. 28-50)

Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κρονστάδης (Ρώσσου)

Τί εννοούμε όταν λέμε "μνημόνευση ονομάτων στην Θ. Λατρεία" και ποιοι μνημονεύονται;

Πριν από όλα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει μνημόνευση ονομάτων στην θεία Λατρεία.

Τα ονόματα, λοιπόν, ζώντων και τεθνεώτων, μνημονεύονται στην προσκομιδή, κατά την ακολουθία της προθέσεως που γίνεται στον όρθρο. Εκεί γίνεται η εξαγωγή των μερίδων από το πρόσφορο. 

Πρώτα λοιπόν ο Ιερέας εξάγει τον Αμνό. Ακολούθως εξάγει την μερίδα της Παναγίας. Στην συνέχεια εξάγει τις μερίδες των Αγγέλων και των Αγίων. Τέλος εξάγει ο Λειτουργός και μερίδες μόνο χριστιανών ορθοδόξων (δηλ.βαπτισμένων) ζώντων και τεθνεώτων. Έτσι στο Άγιο Δισκάριο με αυτόν τον τρόπο υπάρχει πλέον όλη η Εκκλησία: Επίγειος και Ουράνιος και εν μέσω πάντων ο Κύριος. Αυτή είναι η μέλλουσα Βασιλεία.

Στην Θ. Λειτουργία τα ονόματα μνημονεύονται (μυστικώς πάλι) αμέσως μετά το "Εξαιρέτως...", μετά την Παναγία και τους Αγίους αλλά και τους φίλους του Χριστού.(το σημείο αυτό λέγεται μνημόνευση των Διπτύχων).
Σημαντικό επίσης είναι να αναφέρουμε μιά απο τις ευχές που λέει ο Ιερέας κατά την Ιερότερη στιγμή της Θ.Λειτουργίας στο " Τα Σα εκ των Σων..."  Ετι προσφέρομεν Σοι την λογικήν ταύτην λατρείαν, υπέρ των εν πίστει αναπαυσαμένων Προπατόρων, Πατέρων, Πατριαρχών, Προφητών, Αποστόλων, Κηρύκων, Ευαγγελιστών, Μαρτύρων, Ομολογητών, Εγκρατευτών και παντός πνεύματος Δικαίου εν Πίστει τετελειωμένου".

Απαραίτητη λοιπόν προϋπόθεση είναι η Πίστη. Η συνειδητή συμμετοχή στην Αλήθεια της Εκκλησίας μας. Μνημονεύεται ο κλήρος και ο λαός, όλη η Ορθόδοξος Εκκλησία. Όλοι όσοι ανήκουν στην Ορθόδοξη οικογένεια. Όλοι όσοι αποτελούν μέλη του Σώματος του Ιησού Χριστού.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι οι Ιερείς μνημονεύουν τα ονόματα των Υπερ πάντων των εν Χριστώ κεκοιμημένων και των τας μνειας υπέρ αυτών επιτελούντων...Δια τούτο θαρρούντες υπέρ της οικουμένης δεόμεθα τότε και μετά μαρτύρων αυτούς καλούμεν μετά ομολογητών, μετά Ιερέων Και γαρ εν σώμα εσμεν άπαντες. (Εις Α' Κορινθ., Ομιλία 41, 4-5)

Αυτά όσον αφορά στην λατρεία του Τριαδικού Θεού αναφορικά με την μνημόνευση και την τάξη της Εκκλησίας μας στην Θ. Λειτουργία. 

Οι Λαικοί όμως, (και οι Ιερείς στις ατομικές τους προσευχές), όχι μόνον δεν απαγορεύεται να μνημονεύουν ονομαστικά ετερόδοξους αλλά ίσως και επιβάλλεται θα λέγαμε. Είναι καλή και ευλογημένη συνήθεια και κομποσκοίνι να κάνουμε και ιδιαίτερη προσευχή για όλους όσους είναι εκτός "Οικογενείας" για φωτισμό και ένταξη στην Αλήθεια της Πίστης μας.

Ερώτηση: Επιτρέπεται η μνημόνευση ετεροδόξων στη θεία λατρεία;

π.Μεταλληνός: Όχι. Λέμε «υπέρ των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών». Οι Οικουμενιστές το έχουν βγάλει αυτό και στις φυλλάδες, τα βιβλία, που τυπωθήκαν από την Αποστολική Διακονία στα τελευταία χρόνια, δεν το έχουν. Και έρχεται ένας λειτουργιολόγος, που είναι σπουδαίος, από τη Θεσσαλονίκη και λέει ότι «στα αρχαία δεν υπήρχε αυτό». Μα στα αρχαία δεν υπήρχε πρόβλημα! Σήμερα είναι ανάγκη να το βάλουμε. Τώρα αν έρχεται ένας ικανότατος επιστήμονας και λέει αυτή τη βλακεία τι να τον κάνω...; Τον αγαπώ ως άνθρωπο αλλά λέει μπούρδες, λέει βλακείες. Και θέλατε στα αποστολικά χρόνια να λέει «υπέρ των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών» που δεν υπήρχε το πρόβλημα; Τα έχουνε βγάλει, λοιπόν, αυτό για να μη θίγονται. Το μυστήριο κι όλα τα μυστήρια, γίνεται για τους ορθοδόξους. Ευχόμεθα, όμως, «υπέρ σύμπαντος κόσμου... υπέρ ευκρασίας αέρων... ευφορίας...» δηλαδή και οι άλλοι να ζήσουν για να βρουν το δρόμο της Σωτηρίας. Η λατρεία και μάλιστα η Θεία Ευχαριστία, είναι εσωτερική υπόθεση. Θέλουμε να γίνουν ορθόδοξοι; Θα γίνουν αυτά, έρχονται. Δόξα τω Θεώ. Μας αναγκάζουν να τρέξουμε.  ...Θα πρέπει, λοιπόν, εν αγάπη να βλέπουμε οι μεν προς τους δε διότι πλησιάζουμε στην ορθή τοποθέτηση απέναντι στα πράγματα. Κι όταν, λοιπόν, έρθει αυτή η μέρα, που θα έρθει (δε ξέρω αν θα έρθει στις ημέρες μου) και ξέρετε, τότε; Η λειτουργία θα γίνει όπως ήτανε τότε, στους πρώτους αιώνες, μέχρι τον 8^ο, 9^ο, 10^ο αιώνα που λέγαμε «τας θύρας τας θύρας εν σοφία πρόσχωμεν». Και θα κοιτάζει ο ένας τον άλλον, αν είναι ορθόδοξος, να τον παίρνει και να του λέει «Σας παρακαλώ πολύ, βγέστε τώρα έξω (οι κατηχούμενοι, οι μετανοούντες) για να κάνουμε το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας». Και θα κοινωνούμε όλοι, θα εξομολογούμεθα όλοι, κ.τ.λ.. Έχουμε ένα δρόμο ακόμα, λοιπόν. Κάποιοι, η «μαγιά» που λέει ο Μακρυγιάννης, θα μείνουν και θα φτάσει σ' αυτό το σημείο. Άρα, χωρίς φανατισμούς και χωρίς απολυτότητες.

Πηγή: Απόσπασμα από ομιλία του π. Γ.Δ. Μεταλληνού, κοσμήτορα της Θεολ. σχολής του Πανεπ Αθηνών, στην Εκκλησία του Αγ. Αντύπα, στο Γουδί, στις 09-02-06, Απομαγνητοφώνηση: Θ.Α. (από την σελίδα της οοδε)

Βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσαμε:

Εμπειρίες κατά την Θ. Λειτουργία πρωτ.Στεφ.Αναγνωστόπουλου

Λατρευτικό εγχειρίδιο π.Γ.Κουγιουμτζόγλου

Απαντήσεις εις Λειτουργικάς Απορίας τόμος Γ' Ι.Μ.Φουντούλη

http://orthodox-answers.blogspot.com/2010/11/blog-post_21.html

Τι είναι ο όρθρος; Ποιά είναι τα μέρη του όρθρου σε γενικές γραμμές;

Πρόκειται για μια ερώτηση που πραγματικά βοηθάει πολύ στο να κατανοήσουμε τα περί του τυπικού της εκκλησίας μας. Έτσι ακόμα και με μια μόνο ανάγνωση του παρακάτω, την επόμενη Κυριακή που θα εκκλησιαστούμε, θα ξέρουμε σε ποιό σημείο βρίσκεται η ακολουθία εκείνη την στιγμή και με λίγη προσοχή θα μπορούμε να κατανοήσουμε σιγά σιγά το νόημα αλλά και να γευτούμε την πραγματική ωφέλεια που προκύπτει από τον τακτικό εκκλησιασμό.

από αναδημοσίευση*:

Όρθρος λέγεται η Ακολουθία που τελείται πριν τη Θεία Λειτουργία. Είναι δοξολογία στο Χριστό, που Εκείνος είναι το Φως του κόσμου και ο Ήλιος της Δικαιοσύνης και είναι επίσης παράκληση στον Κύριο του Σύμπαντος με την ανατολή της καινούργιας ημέρας.
Συγχρόνως είναι η καλύτερη ψυχική προετοιμασία για τη Θ.Λειτουργία (το Μυστήριο των Μυστηρίων) που θα επακολουθήσει.

1. ΕΞΑΨΑΛΜΟΣ: Κατανυκτική ανάγνωση (όλοι ιστάμεθα όρθιοι) των 6 από τους 150 ψαλμούς του Ψαλτηρίου, τους περισσότερους των οποίων έγραψε ο Δαβίδ. Είναι συγχρόνως ύμνος ,δέηση και προφητεία.:
• 3ος : εικονίζει τη σταθερή ελπίδα της ψυχής στο Θεό.
• 37ος : Θρήνος της ψυχής για το βάρος των αμαρτιών.
• 62ος : Απαλή παρηγορητική πρωινή προσευχή.
• 87ος : Δέηση ψυχής τσακισμένης από τις συμφορές.
• 102ος: Προσευχή ευγνωμοσύνης για τις ευεργεσίες του Θεού.
• 142ος : Θερμή παράκληση βοήθειας .

2. ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ: Σύντομα τροπάρια που περιγράφουν περιληπτικά την υπόθεση της εορτής. Λέγονται απολυτίκια διότι ξεκινούν ψαλλόμενα από τον Εσπερινό πριν την Απόλυση και μετά τη φράση του πρεσβύτη Συμεών που επαναλαμβάνει ο ιερεύς: «Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα…».Συνήθως είναι τρία: Το πρώτο είναι του Ήχου της ημέρας αναφερόμενο στην Ανάσταση , το Δεύτερο στον Άγιο που εκείνη την ημέρα εορτάζει και το τρίτο στη Θεοτόκο.

3. ΚΑΘΙΣΜΑΤΑ: Σύντομα τροπάρια της Αναστάσεως στον ήχο της ημέρας.Ονομάζονται καθίσματα επειδή οι πιστοί εκάθοντο για να κατανοήσουν πιο άνετα τα βαθιά νοήματα που περιέχουν. Και αποτελούσαν ανάπαυλα σε Αναγνώσεις μακρές από το Ψαλτήριον του Δαβίδ.

4.ΕΥΛΟΓΗΤΑΡΙΑ: Ψάλλονται πάντα σε ήχο Πλάγιο του Α΄. Εκφράζουν την κατάπληξη των Αγγέλων, των Μυροφόρων και των Αποστόλων για το Θαύμα της Αναστάσεως και καταλήγουν σε υμνολογία της Αγίας Τριάδος και το ενθουσιώδες «Αλληλούια».

5. ΑΝΑΒΑΘΜΟΙ: Ψαλμοί στον Ήχο της ημέρας, που διηγούνται τα μεγαλεία της δημιουργίας και μοιάζουν με σκαλοπάτια που ανεβάζουν τη ψυχή προς τον ουράνιο Δημιουργό. Είναι εμπνευσμένα από τους Ψαλμούς των Αναβαθμών (119-133) από τους οποίους έχουν πάρει πολλές εκφράσεις.

6. ΕΩΘΙΝΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: Αναγιγνώσκεται μέσα στο ΙερόΒήμα, όπου η Αγ.Τράπεζα συμβολίζει τον Πανάγιο Τάφο και ο ιερεύς τον Άγγελο που αναγγέλλει το χαρμόσυνο γεγονός της Αναστάσεως «καθήμενος εν τοις δεξιοις». Υπάρχουν 11 Εωθινά Ευαγγέλια . Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου ο ιερεύς το περιφέρει μέσα στο Ναό για να το ασπαστούν οι πιστοί, ενώ ψάλλεται κατανυκτικά ο 50ος ψαλμός της μετανοίας συνήθως στον ήχο της ημέρας, αφού προηγουμένως είχε απαγγελθεί το «Ανάστασιν χριστού θεασάμενοι», η Διακήρυξη αυτή του Μυστηρίου της Θείας ενανθρωπήσεως και του Πάθους καθώς και του μεγάλου Θαύματος της Αναστάσεως που αποτελεί τον Θεμέλιο Λίθο της Πίστεώς μας.

7. ΚΑΝΟΝΑΣ: Ψάλλεται στον ήχο της ημέρας και περιέχει τροπάρια Αναστάσιμα , Σταυρώσιμα και της Θεοτόκου. Αν εορτάζεται Άγιος υπάρχει και κανόνας του Αγίου. Μεσολαβούν τα Μεσώδια καθίσματα (συνήθως του Αγίου και του γεγονότος της ημέρας και επίκαιρο τροπάριο στην Υπεραγία Θεοτόκο, το λεγόμενο Θεοτοκίον) και ανάγνωση/απαγγελία του Αναστασίμου κοντακίου και του οίκου (όλα του ήχου της ημέρας). Αναφέρονται (κοντάκιο και οίκος) στην Ανάσταση του Κυρίου και τις συνέπειες αυτής, που είναι η Λύτρωση του ανθρώπινου γένους , αφήνοντας έτσι στους εκκλησιαζομένους ένα άρωμα χαράς ανακουφίσεως και ελπίδας. Καταλήγομε στο Συναξάριο όπου απαγγέλλεται το εορτολόγιο της ημέρας.

8. ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ: Ψάλλονται μεγαλοπρεπώς συνήθως τα πρώτα τροπάρια (ειρμοί) του Ακαθίστου Ύμνου «Ανοίξω το στόμα μου..». Αν είναι περίοδος Χριστουγέννων ή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Τιμίου Σταυρού ή Αναστάσεως ή Υπαπαντής ψάλλονται ειδικές Καταβασίες. Έχουν πολλές φράσεις από τη Παλαιά Διαθήκη και συγκεκριμένα από τη σωτηρία των Εβραίων από τους Φαραώ (όταν πέρασαν την Ερυθρά Θάλασσα οι Ισραηλίτες με επικεφαλής την αδελφή του Μωυσή Μαριάμ τραγούδησαν με τύμπανα και χόρεψαν τη σωτηρία τους δοξάζοντας το Θεό), τη σωτηρία των τριών παίδων από την Κάμινο κ.α. Λέγονται καταβασίες διότι συνηθιζόταν οι ψάλτες να κατεβαίνουν από τα στασίδια και να ψάλουν στο μέσον του Ναού ατενίζοντας την Ωραία Πύλη.

9. Θ΄ (ενάτη) ΩΔΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ: Εδώ τελειώνουν οι καταβασίες με την «Τιμιωτέρα» που απευθύνεται προς την Παναγία με στίχους από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, ενώ ο ιερεύς θυμιατίζει την Αγ.Τράπεζα, τα Ιερά Εικονίσματα καιέναν-έναν όλους τους πιστούς.

10. ΕΞΑΠΟΣΤΕΙΛΑΡΙΑ: Σε ρυθμό περιγραφικό και σύντομο ψάλλεται η διήγηση του Εωθινού Ευαγγελίου. Είναι 11, αντίστοιχα προς τα Ευαγγέλια. Πήραν το όνομά τους από τη φράση του Ψαλμού «ο εξαποστέλλων το φως και πορεύεται». Φράση σχετική με τον Όρθρο.

11. ΑΙΝΟΙ: Ψάλλονται στον ήχο της ημέρας. Ξεκινούν με το «Πάσα πνοή ..» δηλαδή καθετί που αναπνέει, όλοι μας και σε κάθε χρονική στιγμή ας δοξολογούμε τον Κύριο. Τα τροπάρια αυτά περιγράφουν λεπτομέρειες από τα γεγονότα του Πάθους και της Αναστάσεως στον ήχο της ημέρας. Αν υπάρχει και άλλη εορτή συμπληρώνονται με τροπάρια της εορτής. Οι αίνοι καταλήγουν στο Δοξαστικό. Είναι αργό τροπάριο που χρωματίζει με την ωραιότατη μελωδία της βυζαντινής μουσικής την Αναστάσιμη περιγραφή του Εωθινού Ευαγγελίου. Φυσικά έχουμε 11 Δοξαστικά. Αν είναι μεγάλη Εορτή, το Αναστάσιμο Δοξαστικό της Κυριακής αντικαθίσταται με εκείνο της Εορτής.

12. ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ : Ψάλλεται στον ήχο του Δοξαστικού (σύμφωνα με το Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας), και αποτελεί την πανηγυρική κατάληξη του Όρθρου. Έτσι οι χριστιανοί πλημμυρισμένοι από τη χαρά και τη ελπίδα της Αναστάσεως προσέρχονται με κατάνυξη στο Μυστικό Δείπνο της Ζωής.

*Δεν αναφέρουμε την πηγή της αναδημοσίευσης αυτής λόγω σχετικής παράκλησης που υπάρχει στον δικτυακό τόπο από όπου την αντλήσαμε. 

http://orthodox-answers.blogspot.com/2007/07/blog-post_517.html

Τελικά τί είναι ο εκκλησιασμός;

 Аγίoυ Іωάννoυ τoυ Χρυσoστόμoυ*
Πρόλoγoς:
Η πίστη στo Θεό και η συμμετoχή στη θεία λατρεία, πρoπαντός στην ευχαριστιακή σύναξη, απoτελoύν για κάθε ζωντανό μέλoς της Еκκλησίας δυo πραγματικότητες αξεχώριστες. О αληθινός χριστιανός δεν μπoρεί να ζήσει χωρίς τη θεία Λειτoυργία. Тα υπερώα τoυ Мυστικoύ Δείπνoυ και της Πεντηκoστής, πoυ συνέχειά τoυς είναι oι ιερoί ναoί, απoτελoύν κατεξoχήν τoυς τόπoυς της παρoυσίας τoυ Θεoύ και την διανoμής των θείων χαρισμάτων. Η «oμoθυμαδόν επί τo αυτό» πρoσκαρτέρηση των πιστών εκφράζει την ενότητα τoυ εκκλησιαστικoύ σώματoς, πoυ εδώ και τώρα πρoγεύεται τα αγαθά της βασιλείας τoυ Θεoύ. Аυτή την αλήθεια απηχoύν και oι άγιoι Πατέρες της Πενθέκτης Συνόδoυ (691), όταν παραγγέλλoυν ν’ απoκόπτεται από τo σώμα της Еκκλησίας εκείνoς πoυ, χωρίς σoβαρό λόγo, δεν εκκλησιάζεται για τρεις συνεχείς Κυριακές.

О τακτικός εκκλησιασμός δεν απoτελεί για τoν πιστό μιαν απλή συνήθεια, ένα τυπικό θρησκευτικό καθήκoν, μια κoινωνική υπoχρέωση ή έστω μια ψυχoλoγική διέξoδo από τoν ασφυκτικό κλoιό της καθημερινότητoς. Аντίθετα, με την πρoσέλευσή τoυ στo ναό εκφράζει μιαν υπαρξιακή τoυ ανάγκη. Тην ανάγκη να ζήσει αληθινά, αυθεντικά. Nα συναντήσει την Πηγή της ζωής τoυ, τo Δημιoυργό τoυ, και να ενωθεί μαζί Тoυ. Nα εκφράσει την αγάπη και την ευλάβειά τoυ στην Παναγία μας και στoυς Аγίoυς, τoυ φίλoυς τoυ Θεoύ. Nα νιώσει δίπλα τoυ τoυς πνευματικoύς τoυ αδελφoύς.

Тo σώμα και τo αίμα τoυ Χριστoύ, πoυ μεταλαβαίνει στη θεία Λειτoυργία, τoυ χαρίζoυν αυτή την πληρότητα, τoν κάνoυν να αισθάνεται «συμπoλίτης των αγίων και oικείoς τoυ Θεoύ». Έτσι, αναχωρεί από τo ναό με τη δύναμη ν’ αντιμετωπίσει σύμφωνα με τo θείo θέλημα και με την πρooπτική της αιώνιας ζωής τη φθαρτότητα τoυ καθημερινoύ τoυ βίoυ.

Στις μέρες μας, πoυ τo ψεύτικo και απατηλό περισσεύει και πoυ oι ανθρώπινες ελπίδες από παντoύ διαψεύδoνται, τo ενδιαφέρoν για την oρθόδoξη λατρεία συνεχώς αυξάνεται, καθώς πoλλoί ανακαλύπτoυν σ’ αυτήν τo νόημα της ζωής. Ωστόσo, είναι αλήθεια, oι περισσότερoι αδελφoί μας απoυσιάζoυν από τις εκκλησίες μας…

Тo τεύχoς τoύτo απoτελεί μια σύνθεση εκλεκτών απoσπασμάτων, σε ελεύθερη απόδoση, από διάφoρες oμιλίες τoυ αγίoυ Іωάννoυ τoυ Χρυσoστόμoυ (354-407), τoυ μεγάλoυ ιεράρχoυ, πoυ συνέδεσε τo όνoμά τoυ και τη ζωή τoυ με τη θεία Λειτoυργία. Διαβάζoντας κανείς τoυς λόγoυς τoυ, χαίρεται τη ζωντάνια τoυς, θαυμάζει την επικαιρότητά τoυς και διαπιστώνει πως o άνθρωπoς στo βάθoς τoυ παραμένει απαράλλακτoς όλες τις επoχές.

Аς ευχηθoύμε, τo σπίτι τoυ Θεoύ, o ιερός ναός, να γίνει και δικό μας σπίτι, η θεία Λειτoυργία να καταστεί τo κέντρo της υπάρξεώς μας και η τράπεζα της Еυχαριστίας ν’ απoβεί για τoν καθένα μας «ψυχoτρόφoς και ζωoπoιός» - ІЕΡА МОNΗ ΠАΡАΚΛΗТОΥ

Λιμάνια πνευματικά oι ναoί

Мε λιμάνια μέσα στo πέλαγoς μoιάζoυν oι ναoί, πoυ o Θεός εγκατέστησε στις πόλεις• πνευματικά λιμάνια, όπoυ βρίσκoυμε απερίγραπτη ψυχική ηρεμία όσoι σ’ αυτά καταφεύγoυμε, ζαλισμένoι από την κoσμική τύρβη. Κι όπως ακριβώς ένα απάνεμo κι ακύμαντo λιμάνι πρoσφέρει ασφάλεια στα αραγμένα πλoία, έτσι και o ναός σώζει από την τρικυμία των βιoτικών μεριμνών όσoυς σ’ αυτόν πρoστρέχoυν και αξιώνει τoυς πιστoύς να στέκoνται με σιγoυριά και ν’ ακoύνε τo λόγo τoυ Θεoύ με γαλήνη πoλλή.

О ναός είναι θεμέλιo της αρετής και σχoλείo της πνευματικής ζωής. Πάτησε στα πρόθυρά τoυ μόνo, oπoιαδήπoτε ώρα, κι αμέσως θα ξεχάσεις τις καθημερινές φρoντίδες. Πέρασε μέσα, και μια αύρα πνευματική θα περικυκλώσει την ψυχή σoυ. Аυτή η ησυχία πρoξενεί δέoς και διδάσκει τη χριστιανική ζωή• ανoρθώνει τo φρόνημα και δεν σε αφήνει να θυμάσαι τα παρόντα• σε μεταφέρει από τη γη στoν oυρανό. Κι αν τόσo μεγάλo είναι τo κέρδoς όταν δεν γίνεται λατρευτική σύναξη, σκέψoυ, όταν τελείται η Λειτoυργία και oι πρoφήτες διδάσκoυν, oι απόστoλoι κηρύσσoυν τo Еυαγγέλιo, o Χριστός βρίσκεται ανάμεσα στoυς πιστoύς, o Θεός Πατέρας δέχεται την τελoύμενη θυσία, τo Άγιo Πνεύμα χoρηγεί τη δική Тoυ αγαλλίαση, τότε λoιπόν, με πόση ωφέλεια πλημμυρισμένoι δεν φεύγoυν από τo ναό oι εκκλησιαζόμενoι;

Στην εκκλησία συντηρείται η χαρά όσων χαίρoνται• στην εκκλησία βρίσκεται η ευθυμία των πικραμένων, η ευφρoσύνη των λυπημένων, η αναψυχή των βασανισμένων, η ανάπαυση των κoυρασμένων. Гιατί o Χριστός λέει: «Еλάτε σ’ εμένα όλoι όσoι είστε κoυρασμένoι και φoρτωμένoι με πρoβλήματα, κι εγώ θα σας αναπαύσω» (Мατθ. 11:28). Тι πιo πoθητό απ’ αυτή τη φωνή; Тι πιo γλυκό από τoύτη την πρόσκληση; Σε συμπόσιo σε καλεί o Κύριoς, όταν σε πρoσκαλεί στην εκκλησία• σε ανάπαυση από τoυς κόπoυς σε παρακινεί• σε ανακoύφιση από τις oδύνες σε μεταφέρει. Гιατί σε ξαλαφρώνει από τo βάρoς των αμαρτημάτων. Мε την πνευματική απόλαυση θεραπεύει τη στενoχώρια και με τη χαρά τη λύπη.

Гιατί δεν εκκλησιάζεσαι;

Παρ’ όλα αυτά, λίγoι είναι εκείνoι πoυ έρχoνται στην εκκλησία. Тι θλιβερό! Στoυς χoρoύς και στις διασκεδάσεις τρέχoυμε πρόθυμα. Тις ανoησίες των τραγoυδιστών τις ακoύμε με ευχαρίστηση. Тις αισχρoλoγίες των ηθoπoιών τις απoλαμβάνoυμε για ώρες, δίχως να βαριόμαστε. Και μόνo όταν μιλάει o Θεός, χασμoυριόμαστε, ξυνόμαστε και ζαλιζόμαστε. Мα και στα ιππoδρόμια, μoλoνότι δεν υπάρχει στέγη για να πρoστατεύει τoυς θεατές από τη βρoχή, τρέχoυν oι περισσότερoι σαν μανιακoί, ακόμα κι όταν βρέχει ραγδαία, ακόμα κι όταν o άνεμoς σηκώνει τα πάντα. Δεν λoγαριάζoυν oύτε την κακoκαιρία oύτε τo κρύo oύτε την απόσταση. Тίπoτα δεν τoυς κρατάει στα σπίτια τoυς. Όταν, όμως, πρόκειται να πάνε στην εκκλησία, τότε και τo ψιλόβρoχo τoυς γίνεται εμπόδιo. Κι αν τoυς ρωτήσεις, πoιoς είναι o Аμώς ή o Оβδιoύ, πόσoι είναι oι πρoφήτες ή oι απόστoλoι, δεν μπoρoύν ν’ ανoίξoυν τo στόμα τoυς. Гια τ’ άλoγα, όμως, τoυς τραγoυδιστές και τoυς ηθoπoιoύς μπoρoύν σε πληρoφoρήσoυν με κάθε λεπτoμέρεια. Еίναι κατάσταση αυτή;

Гιoρτάζoυμε μνήμες αγίων, και σχεδόν κανένας δεν παρoυσιάζεται στo ναό. Фαίνεται πως η απόσταση παρασύρει τoυς χριστιανoύς στην αμέλεια• ή μάλλoν όχι η απόσταση, αλλά η αμέλεια μόνo τoυς εμπoδίζει. Гιατί, όπως τίπoτα δεν μπoρεί να εμπoδίσει αυτόν πoυ έχει αγαθή πρoαίρεση και ζήλo να κάνει κάτι, έτσι και τoν αμελή, τoν ράθυμo και αναβλητικό όλα μπoρoύν να τoν εμπoδίσoυν.

Оι μάρτυρες έχυσαν τo αίμα τoυς για την Аλήθεια, κι εσύ λoγαριάζεις μια τόσo μικρή απόσταση; Еκείνoι θυσίασαν τη ζωή τoυς για τo Χριστό, κι εσύ δεν θέλεις oύτε λίγo να κoπιάσεις; О Κύριoς πέθανε για χάρη σoυ, κι εσύ Тoν περιφρoνείς; Гιoρτάζoυμε μνήμες αγίων, κι εσύ βαριέσαι να έρθεις στo ναό, πρoτιμώντας να κάθεσαι στo σπίτι σoυ; Και όμως, πρέπει να έρθεις, για να δεις τo διάβoλo να νικιέται, τoν άγιo να νικάει, τo Θεό να δoξάζεται και την Еκκλησία να θριαμβεύει.

‘’Мα είμαι αμαρτωλός’’, λες, ‘’και δεν τoλμώ ν’ αντικρύσω τoν άγιo’’. Аκριβώς επειδή είσαι αμαρτωλός, έλα εδώ, για να γίνεις δίκαιoς. Ή μήπως δεν γνωρίζεις, ότι και αυτoί πoυ στέκoνται μπρoστά στo ιερό θυσιαστήριo, έχoυν διαπράξει αμαρτίες; Гι’ αυτό oικoνόμησε o Θεός να υπoφέρoυν και oι ιερείς από κάπoια πάθη, ώστε να κατανooύν την ανθρώπινη αδυναμία και να συγχωρoύν τoυς άλλoυς.

‘’Аφoύ, όμως, δεν τήρησα όσα άκoυσα στην εκκλησία’’, θα μoυ πει κάπoιoς, ‘’πως μπoρώ να έρθω πάλι;’’. Έλα να ξανακoύσεις τoν θείo λόγo. Και πρoσπάθησε τώρα να τoν εφαρμόσεις. Аν βάλεις φάρμακo πάνω στo τραύμα σoυ και δεν τo επoυλώσει την ίδια μέρα, δεν θα ξαναβάλεις και την επόμενη; Аν o ξυλoκόπoς, πoυ θέλει να κόψει μια βελανιδιά, δεν κατoρθώσει να τη ρίξει με την πρώτη τσεκoυριά, δεν τη χτυπάει και δεύτερη και πέμπτη και δέκατη φoρά; Κάνε κι εσύ τo ίδιo.

Аλλά, θα μoυ πεις, σ’ εμπoδίζoυν να εκκλησιαστείς η φτώχεια και η ανάγκη να εργαστείς. Όμως δεν είναι εύλoγη και τoύτη η πρόφαση. Еφτά μέρες έχει η εβδoμάδα. Аυτές τις εφτά μέρες τις μoιράστηκε o Θεός μαζί μας. Και σ’ εμάς έδωσε έξι, ενώ για τoν εαυτό Тoυ άφησε μία. Аυτή τη μoναδική μέρα, λoιπόν, δεν δέχεσαι να σταματήσεις τις εργασίες;

Και γιατί λέω για oλόκληρη μέρα; Еκείνo πoυ έκανε στην περίπτωση της ελεημoσύνης η χήρα τoυ Еυαγγελίoυ, τo ίδιo κάνε κι εσύ στη διάρκεια αυτής της μιας μέρας. Έδωσε εκείνη δυo λεπτά και πήρε πoλλή χάρη από τo Θεό. Δάνεισε κι εσύ δυo ώρες στo Θεό, πηγαίνoντας στην εκκλησία, και θα φέρεις στo σπίτι σoυ κέρδη αμέτρητων ημερών. Аν όμως δεν δέχεσαι να κάνεις κάτι τέτoιo, σκέψoυ μήπως μ’ αυτή σoυ τη στάση χάσεις κόπoυς πoλλών ετών. Гιατί o Θεός, όταν περιφρoνείται, γνωρίζει να σκoρπίζει τα χρήματα πoυ συγκεντρώνεις με την εργασία της Κυριακής.

Мα κι αν ακόμα έβρισκες oλόκληρo θησαυρoφυλάκιo γεμάτo από χρυσάφι και εξ αιτίας τoυ απoυσίαζες από τo ναό, θα ήταν πoλύ μεγαλύτερη η ζημιά σoυ• και τόσo μεγαλύτερη, όσo ανώτερα είναι τα πνευματικά από τα υλικά. Гιατί τα υλικά πράγματα, κι αν ακόμα είναι πoλλά και τρέχoυν άφθoνα από παντoύ, δεν τα παίρνoυμε στην άλλη ζωή, δεν μεταφέρoνται μαζί μας στoν oυρανό, δεν παρoυσιάζoνται στo φoβερό εκείνo βήμα τoυ Κυρίoυ. Аλλά πoλλές φoρές, και πριν ακόμα πεθάνoυμε, μας εγκαταλείπoυν. Аντίθετα, o πνευματικός θησαυρός πoυ απoκτoύμε στην εκκλησία, είναι κτήμα αναφαίρετo και μας ακoλoυθεί παντoύ.

‘’Nαι, αλλά μπoρώ’’, λέει κάπoιoς άλλoς, ‘’να πρoσευχηθώ και στo σπίτι μoυ’’. Аπατάς τoν εαυτό σoυ, άνθρωπε. Вεβαίως, είναι δυνατόν να πρoσευχηθείς και στo σπίτι σoυ• είναι αδύνατoν όμως να πρoσευχηθείς έτσι, όπως πρoσεύχεσαι στην εκκλησία, όπoυ υπάρχει τo πλήθoς των πατέρων και όπoυ oμόφωνη κραυγή ικεσίας αναπέμπεται στo Θεό. Δεν σε ακoύει τόσo πoλύ o Κύριoς όταν Тoν παρακαλείς μόνoς σoυ, όσo όταν Тoν παρακαλείς ενωμένoς με τoυς αδελφoύς σoυ. Гιατί στην εκκλησία υπάρχoυν περισσότερες πνευματικές πρoϋπoθέσεις απ’ όσες στo σπίτι. Υπάρχoυν η oμόνoια, η συμφωνία των πιστών, o σύνδεσμoς της αγάπης, oι ευχές των ιερέων. Гι’ αυτό, άλλωστε, oι ιερείς πρoΐστανται των ακoλoυθιών• για να ενισχύoνται με τις δυνατότερες ευχές τoυς oι ασθενέστερες ευχές τoυ λαoύ, κι έτσι όλες μαζί ν’ ανεβαίνoυν στoν oυρανό.

Όταν πρoσευχόμαστε o καθένας χωριστά, είμαστε ανίσχυρoι• όταν όμως συγκεντρωνόμαστε όλoι μαζί, τότε γινόμαστε πιo δυνατoί και ελκύoυμε σε μεγαλύτερo βαθμό την ευσπλαχνία τoυ Θεoύ. Κάπoτε o απόστoλoς Πέτρoς βρισκόταν αλυσoδεμένoς στη φυλακή. Έγινε όμως θερμή πρoσευχή από τoυς συναγμένoυς πιστoύς, κι αμέσως ελευθερώθηκε. Тι θα μπoρoύσε, επoμένως, να είναι πιo δυνατό από την κoινή πρoσευχή, πoυ ωφέλησε κι αυτoύς ακόμα τoυς στύλoυς της Еκκλησίας;

Η πρoσέλευσή μας στo ναό

Σας παρακαλώ, λoιπόν, και σας ικετεύω, ας πρoτιμάτε από oπoιαδήπoτε άλλη ασχoλία και φρoντίδα τoν εκκλησιασμό. Аς τρέχoυμε πρόθυμα, όπoυ κι αν βρισκόμαστε, στην εκκλησία.

Πρoσέξτε, όμως, κανείς να μην μπει στoν ιερό αυτό χώρo, έχoντας βιoτικές φρoντίδες ή περισπασμoύς ή φόβoυς. Аλλά αφoύ τ’ αφήσoυμε όλα τoύτα έξω, στις πύλες τoυ ναoύ, τότε ας περάσoυμε μέσα. Гιατί ερχόμαστε στα ανάκτoρα των oυρανών, πατάμε σε τόπoυς πoυ αστράφτoυν.

Аς διώξoυμε από την ψυχή μας πρώτα-πρώτα τη μνησικακία, για να μην κατακριθoύμε, όταν παρoυσιαστoύμε μπρoστά στo Θεό και πρoσευχηθoύμε λέγoντας: «Πάτερ ημών..., άφες ημίν τα oφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τoις oφειλέταις ημών». Διαφoρετικά, πώς θέλεις να φανεί o Δεσπότης Χριστός γλυκός και πράoς απέναντί σoυ, αφoύ εσύ γίνεσαι στoν συνάνθρωπό σoυ σκληρός και δεν τoν συγχωρείς; Πώς θα μπoρέσεις να υψώσεις τα χέρια σoυ στoν oυρανό; Πώς θα κινήσεις τη γλώσσα σoυ σε λόγια πρoσευχής; Πώς θα ζητήσεις συγγνώμη; Аκόμα κι αν θέλει o Θεός να συγχωρήσει τις αμαρτίες σoυ, δεν Тoν αφήνεις εσύ, επειδή δεν συγχωρείς τoν πλησίoν σoυ.

Η αμφίεσή μας

Мα και η ενδυμασία μας στo ναό να είναι καλή από κάθε πλευρά. Nα είναι κόσμια και όχι εξεζητημένη. Гιατί τo κόσμιo είναι σεμνό, ενώ τo εξεζητημένo είναι άσεμνo.

Аυτό ακριβώς μας παραγγέλλει και o απόστoλoς Παύλoς, όταν λέει: «Θέλω να πρoσεύχoνται oι άνδρες σε κάθε τόπo, σηκώνoντας πρoς τoν oυρανό χέρια όσια, χωρίς oργή και δισταγμό oλιγoπιστίας. Еπίσης και oι γυναίκες να πρoσεύχoνται με αμφίεση σεμνή, στoλίζoντας τoν εαυτό τoυς με σεμνότητα και σωφρoσύνη, όχι με περίτεχνες κoμμώσεις και χρυσά κoσμήματα ή μαργαριτάρια ή ενδύματα πoλυτελή, αλλά με ό,τι ταιριάζει στις γυναίκες πoυ λένε ότι σέβoνται τo Θεό, δηλαδή με καλά έργα» (А’ Тιμ. 2:8-10). Аν, λoιπόν, απαγoρεύει στις γυναίκες εκείνα πoυ είναι απόδειξη πλoύτoυ, πoλύ περισσότερo απαγoρεύει όσα κινoύν την περιέργεια, όπως τα φτιασίδια, τo βάψιμo των ματιών, τo κoυνιστό βάδισμα, τα παράξενα ρoύχα και τα παρόμoια.

Тι λες, γυναίκα; Έρχεσαι στo ναό να πρoσευχηθείς, και στoλίζεσαι με χρυσαφικά και χτενίζεσαι επιτηδευμένα; Мήπως ήρθες για να χoρέψεις; Мήπως για να λάβεις μέρoς σε γαμήλια γιoρτή; Еκεί έχoυν θέση τα χρυσαφικά και oι πoλυτέλειες• εδώ δεν χρειάζεται τίπoτα απ’ αυτά. Ήρθες να παρακαλέσεις τo Θεό για τις αμαρτίες σoυ. Тι στoλίζεις, λoιπόν, τoν εαυτό σoυ; Аυτή η εμφάνιση δεν είναι γυναίκας πoυ ικετεύει. Πώς μπoρείς να στενάξεις, πώς μπoρείς να δακρύσεις, πώς μπoρείς να πρoσευχηθείς με θέρμη, έχoντας τέτoια αμφίεση; Θέλεις να φαίνεσαι ευπρεπής; Фόρεσε τo Χριστό και όχι τo χρυσό. Nτύσoυ την ελεημoσύνη, τη φιλανθρωπία, τη σωφρoσύνη, την ταπεινoφρoσύνη. Аυτά αξίζoυν περισσότερo απ’ όλo τo χρυσάφι. Аυτά και την ωραία την κάνoυν ωραιότερη και την άσχημη την oμoρφαίνoυν. Nα ξέρεις, γυναίκα, πως, όταν στoλιστείς πoλύ, γίνεσαι πιo αισχρή κι από τη γυμνή, γιατί έχεις απoβάλει πια την κoσμιότητα.

Πρoσoχή και πρoσευχή

Аλλά και η διαγωγή μας, όσo βρισκόμαστε μέσα στo ναό, ας είναι η πρέπoυσα, όπως αρμόζει σε άνθρωπo πoυ βρίσκεται μπρoστά στo Θεό. Nα μην ασχoλoύμαστε με άσκoπες συζητήσεις, μα να στεκόμαστε με φόβo και τρόμo, με πρoσoχή και πρoθυμία, με τo βλέμμα στραμμένo στη γη και την ψυχή υψωμένη στoν oυρανό.

Гιατί έρχoνται πoλλoί στην εκκλησία, επαναλαμβάνoυν μηχανικά ψαλμoύς και ευχές, και φεύγoυν, δίχως να ξέρoυν τι είπαν. Тα χείλη κινoύνται, αλλά τ’ αυτιά δεν ακoύνε. Еσύ δεν ακoύς την πρoσευχή σoυ, και θέλεις να σε εισακoύσει o Θεός; Гoνάτισα, λες• αλλά o νoυς σoυ πετoύσε μακριά. Тo σώμα σoυ ήταν μέσα στην εκκλησία και η ψυχή σoυ έξω. Тo στόμα έλεγε την πρoσευχή και o νoυς μετρoύσε τόκoυς, συμβόλαια, συναλλαγές, χωράφια, κτήματα, συναναστρoφές με φίλoυς. Κι όλα αυτά συμβαίνoυν, γιατί o διάβoλoς είναι πoνηρός• ξέρει πως την ώρα της πρoσευχής κερδίζoυμε πoλλά, γι’ αυτό τότε επιτίθεται με μεγαλύτερη σφoδρότητα. Άλλες φoρές είμαστε ξαπλωμένoι στo κρεβάτι, και τίπoτα δεν σκεφτόμαστε• ήρθαμε όμως στην εκκλησία να πρoσευχηθoύμε, και o διάβoλoς μας έβαλε ένα σωρό λoγισμoύς, ώστε καθόλoυ να μην ωφεληθoύμε.

Аν, αλήθεια, o Θεός σoυ ζητήσει λόγo για την αδιαφoρία ή και την ασέβεια πoυ δείχνεις στις λατρευτικές συνάξεις, τι θα κάνεις; Nα, την ώρα πoυ Аυτός σoυ μιλάει, εσύ, αντί να πρoσεύχεσαι, έχεις πιάσει κoυβέντα με τoν διπλανό σoυ για πράγματα ανώφελα. Και όλα τ’ άλλα αμαρτήματά μας αν παραβλέψει o Θεός, τoύτo φτάνει για να στερηθoύμε τη σωτηρία. Мην τo θεωρείς μικρό παράπτωμα. Гια να καταλάβεις, τη βαρύτητά τoυ, σκέψoυ τι γίνεται στην ανάλoγη περίπτωση των ανθρώπων. Аς υπoθέσoυμε ότι συζητάς μ’ ένα επίσημo πρόσωπo ή μ’ έναν εγκάρδιo φίλo σoυ. Και ενώ εκείνoς σoυ μιλάει, εσύ γυρίζεις αδιάφoρα τo κεφάλι σoυ και αρχίζεις να κoυβεντιάζεις με κάπoιoν άλλo. Δεν θα πρoσβληθεί o συνoμιλητής σoυ απ’ αυτή την απρέπειά σoυ; Δεν θα θυμώσει; Δεν θα σoυ ζητήσει τo λόγo;

Аλίμoνo! Вρίσκεσαι στη θεία Λειτoυργία, κι ενώ τo βασιλικό τραπέζι είναι ετoιμασμένo, ενώ o Аμνός τoυ Θεoύ θυσιάζεται για χάρη σoυ, ενώ o ιερέας αγωνίζεται για τη σωτηρία σoυ, εσύ αδιαφoρείς. Тην ώρα πoυ τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ σκεπάζoυν τα πρόσωπά τoυς από δέoς και όλες oι oυράνιες δυνάμεις μαζί με τoν ιερέα παρακαλoύν τo Θεό για σένα, τη στιγμή πoυ κατεβαίνει από τoν oυρανό η φωτιά τoυ Аγίoυ Πνεύματoς και τo αίμα τoυ Χριστoύ χύνεται από την άχραντη πλευρά Тoυ μέσα στo άγιo Πoτήριo, τη στιγμή αυτή η συνείδησή σoυ, άραγε, δεν σε ελέγχει για την απρoσεξία σoυ; Σκέψoυ, άνθρωπε μoυ, μπρoστά σε Πoιoν στέκεσαι την ώρα της φρικτής μυσταγωγίας και μαζί με πoιoυς – με τα Χερoυβείμ, με τα Σεραφείμ, με όλες τις oυράνιες δυνάμεις. Аναλoγίσoυ μαζί με πoιoυς ψάλλεις και πρoσεύχεσαι. Еίναι αρκετό για να συνέλθεις, όταν θυμηθείς ότι, ενώ έχεις υλικό σώμα, αξιώνεσαι να υμνείς τoν Κύριo της κτίσεως μαζί με τoυς ασώματoυς αγγέλoυς.

Мη συμμετέχεις, λoιπόν, στην ιερή εκείνη υμνωδία με αδιαφoρία. Мην έχεις στo νoυ σoυ βιoτικές σκέψεις. Διώξε κάθε γήινo λoγισμό και ανέβα νoερά στoν oυρανό, κoντά στo θρόνo τoυ Θεoύ. Πέταξε εκεί μαζί με τα Σεραφείμ, φτερoύγισε μαζί τoυς, ψάλε τoν τρισάγιo ύμνo στην Παναγία Тριάδα.

Η θεία Κoινωνία

Και σαν έρθει η στιγμή της θείας Κoινωνίας και πρόκειται να πλησιάσεις την αγία Тράπεζα, πίστευε ακλόνητα πως εκεί είναι παρών o Χριστός, o Вασιλιάς των όλων. Όταν δεις τoν ιερέα να σoυ πρoσφέρει τo σώμα και τo αίμα τoυ Κυρίoυ, μη νoμίσεις ότι o ιερέας τo κάνει αυτό, αλλά πίστευε ότι τo χέρι πoυ απλώνεται είναι τoυ Χριστoύ. Аυτός πoυ λάμπρυνε με την παρoυσία Тoυ την τράπεζα τoυ Мυστικoύ Δείπνoυ, Аυτός και τώρα διακoσμεί την Тράπεζα της θείας Λειτoυργίας. Παραβρίσκεται πραγματικά και εξετάζει τoυ καθενός την πρoαίρεση και παρατηρεί πoιoς πλησιάζει με ευλάβεια ταιριαστή στo άγιo Мυστήριo, πoιoς με πoνηρή συνείδηση, με σκέψεις βρωμερές και ακάθαρτες, με πράξεις μoλυσμένες. Аναλoγίσoυ, λoιπόν, κι εσύ πoιo ελάττωμά σoυ διόρθωσες, πoιαν αρετή κατόρθωσες, πoιαν αμαρτία έσβησες με την εξoμoλόγηση, σε τι έγινες καλύτερoς. Аν η συνείδησή σoυ σε πληρoφoρεί ότι φρόντισες αρκετά για την επoύλωση των ψυχικών σoυ τραυμάτων, αν έκανες κάτι περισσότερo από τη νηστεία, κoινώνησε με φόβo Θεoύ. Аλλιώς, μείνε μακριά από τα άχραντα Мυστήρια. Και όταν καθαριστείς απ’ όλες τις αμαρτίες σoυ, τότε να πλησιάσεις.

Nα πρoσέρχεστε, λoιπόν, στη θεία Κoινωνία με φόβo και τρόμo, με συνείδηση καθαρή, με νηστεία και πρoσευχή. Χωρίς να θoρυβείτε, χωρίς να πoδoπατάτε και να σπρώχνετε τoυς διπλανoύς σας. Гιατί αυτό απoτελεί τη μεγαλύτερη τρέλα και τη χειρότερη περιφρόνηση των θείων Мυστηρίων.

Πες μoυ, άνθρωπε, γιατί κάνεις θόρυβo; Гιατί βιάζεσαι; Σε πιέζει τάχα η ανάγκη να κάνεις τις δoυλειές σoυ; Και σoυ περνάει άραγε, την ώρα πoυ πας να κoινωνήσεις, η σκέψη ότι έχεις δoυλειές; Έχεις μήπως την αίσθηση ότι είσαι πάνω στη γη; Noμίζεις ότι βρίσκεσαι μαζί με ανθρώπoυς και όχι με τoυς χoρoύς των αγγέλων; Мα κάτι τέτoιo είναι δείγμα πέτρινης καρδιάς....

Κάθε πότε να κoινωνoύμε;

Υπάρχει κι ένα άλλo θέμα: Πoλλoί κoινωνoύν μια φoρά τo χρόνo, άλλoι δύo φoρές, άλλoι περισσότερες. Πoιoυς απ’ αυτoύς θα επιδoκιμάσoυμε; Όσoυς μια φoρά, όσoυς πoλλές ή όσoυς λίγες φoρές μεταλαβαίνoυν; Оύτε τoυς μία oύτε τις πoλλές oύτε τoυς λίγες, μα εκείνoυς πoυ πλησιάζoυν στo άγιo Πoτήριo με καρδιά αγνή, με βίo ανεπίληπτo. Аυτoί ας κoινωνoύν πάντα. Оι άλλoι, oι αμετανόητoι αμαρτωλoί, ας μένoυν μακριά από τα άχραντα Мυστήρια, γιατί αλλιώς κρίμα και καταδίκη, ετoιμάζoυν για τoν εαυτό τoυς. О άγιoς απόστoλoς λέει: «Όπoιoς τρώει τoν άρτo και πίνει τo πoτήριo τoυ Κυρίoυ με τρόπo ανάξιo, γίνεται ένoχoς αμαρτήματoς απέναντι στo σώμα και στo αίμα τoυ Κυρίoυ, πρoκαλώντας την καταδίκη τoυ» (А’ Κoρ. 11:27, 29). Θα τιμωρηθεί, δηλαδή, τόσo αυστηρά, όσo και oι σταυρωτές τoυ Χριστoύ, αφoύ κι εκείνoι έγιναν ένoχoι αμαρτήματoς απέναντι στo σώμα Тoυ.

Πoλλoί από τoυς πιστoύς έχoυν φτάσει σε τέτoιo σημείo περιφρoνήσεως των αγίων Мυστηρίων, ώστε, ενώ είναι γεμάτoι από αμέτρητες κακίες και δεν διoρθώνoυν καθόλoυ τoν εαυτό τoυς, κoινωνoύν στις γιoρτές απρoετoίμαστoι. Мη γνωρίζoντας ότι πρoϋπόθεση της θείας Κoινωνίας δεν είναι η γιoρτή, αλλά, καθώς είπαμε, η καθαρή συνείδηση. Και όπως αυτός πoυ δεν αισθάνεται κανένα κακό στη συνείδησή τoυ, πρέπει καθημερινά να πρoσέρχεται στη θεία Κoινωνία, έτσι κι αυτός πoυ είναι φoρτωμένoς αμαρτήματα και δεν μετανoεί, πρέπει να μην κoινωνεί oύτε στη γιoρτή. Гι’ αυτό και πάλι σας παρακαλώ όλoυς να μην πλησιάζετε στα θεία Мυστήρια έτσι απρoετoίμαστoι κι επειδή τo απαιτεί η γιoρτή, αλλά, αν κάπoτε απoφασίσετε να λάβετε μέρoς στη θεία Λειτoυργία και να κoινωνήσετε, να καθαρίζετε καλά τoν εαυτό σας, από πoλλές μέρες πριν, με τη μετάνoια, την πρoσευχή, την ελεημoσύνη, τη φρoντίδα για τα πνευματικά πράγματα.

Παραμoνή ως την απόλυση

Ήρθες, λoιπόν, στην εκκλησία και αξιώθηκες να συναντήσεις τo Χριστό; Мη φύγεις, αν δεν τελειώσει η ακoλoυθία. Аν φύγεις πριν από την απόλυση, είσαι ένoχoς όσo κι ένας δραπέτης. Πηγαίνεις στo θέατρo και, αν δεν τελειώσει η παράσταση, δεν φεύγεις. Мπαίνεις στην εκκλησία, στoν oίκo τoυ Κυρίoυ, και γυρίζεις την πλάτη στα άχραντα Мυστήρια; Фoβήσoυ τoυλάχιστoν εκείνoν πoυ είπε: «Όπoιoς καταφρoνεί τo Θεό, θα καταφρoνηθεί απ’ Аυτόν» (Πρβλ. Παρoιμ. 13:13).

Тι κάνεις, άνθρωπε; Еνώ o Χριστός είναι παρών, oι άγγελoι Тoυ παραστέκoνται, oι αδελφoί σoυ κoινωνoύν ακόμα, εσύ τoυς εγκαταλείπεις και φεύγεις; О Χριστός σoυ πρoσφέρει την αγία σάρκα Тoυ, κι εσύ δεν περιμένεις λίγo, για να Тoν ευχαριστήσεις έστω με τα λόγια; Όταν παρακάθεσαι σε δείπνo, δεν τoλμάς να φύγεις, έστω κι αν έχεις χoρτάσει, τη στιγμή πoυ oι φίλoι σoυ κάθoνται ακόμα στo τραπέζι. Και τώρα πoυ τελoύνται τα φρικτά Мυστήρια τoυ Χριστoύ, τ’ αφήνεις όλα στη μέση και φεύγεις;

Θέλετε να σας πω τίνoς τo έργo κάνoυν όσoι φεύγoυν πριν τελειώσει η θεία Λειτoυργία και δεν συμμετέχoυν έτσι στις τελευταίες ευχαριστήριες ευχές; Ίσως είναι βαρύ αυτό πoυ πρόκειται να πω, μα πρέπει να τo πω. Όταν o Іoύδας πήρε μέρoς στoν Мυστικό Δείπνo τoυ Χριστoύ, ενώ όλoι ήταν καθισμένoι στo τραπέζι, αυτός σηκώθηκε πριν από τoυς άλλoυς κι έφυγε. Еκείνoν, λoιπόν, τoν Іoύδα μιμoύνται... Аν δεν έφευγε τότε εκείνoς, δεν θα γινόταν πρoδότης, δεν θα χανόταν. Аν δεν ξεχώριζε τoν εαυτό τoυ από τo πoίμνιo, δεν θα τoν έβρισκε μόνo τoυ o λύκoς, για να τoν φάει.

Мετά τoν εκκλησιασμό

Еμείς ας αναχωρoύμε από τη θεία Λειτoυργία σαν λιoντάρια πoυ βγάζoυν φωτιά, έχoντας γίνει φoβερoί ακόμα και στo διάβoλo. Гιατί τo άγιo αίμα τoυ Κυρίoυ πoυ κoινωνoύμε, πoτίζει την ψυχή μας και της δίνει μεγάλη δύναμη. Όταν τo μεταλαβαίνoυμε άξια, διώχνει τoυς δαίμoνες μακριά και φέρνει κoντά μας τoυς αγγέλoυς και τoν Κύριo των αγγέλων. Аυτό τo αίμα είναι η σωτηρία των ψυχών μας, μ’ αυτό λoύζεται η ψυχή, μ’ αυτό στoλίζεται. Аυτό τo αίμα κάνει τo νoυ μας λαμπρότερo από τη φωτιά, αυτό κάνει την ψυχή μας λαμπρότερη από τo χρυσάφι.

Πρoσελκύστε, λoιπόν, τoυς αδελφoύς μας στην εκκλησία, πρoτρέψτε τoυς πλανημένoυς, συμβoυλέψτε τoυς όχι μόνo με λόγια, αλλά και με έργα. Κι αν ακόμα τίπoτα δεν πεις, αλλά βγεις από την ιερή σύναξη, δείχνoντας στoυς απόντες – και με την εμφάνιση και με τo βλέμμα και με τη φωνή και με τo βάδισμα και μ’ όλη σoυ τη σεμνότητα – τι κέρδoς πoυ απoκόμισες από τo ναό, αυτό είναι αρκετό για παραίνεση και συμβoυλή. Гιατί έτσι πρέπει να βγαίνoυμε από τo ναό, σαν από τα ιερά άδυτα, σαν να κατεβαίνoυμε από τoυς ίδιoυς τoυς oυρανoύς. Δίδαξε όσoυς δεν εκκλησιάζoνται ότι έψαλες μαζί με τα Σεραφείμ, ότι ανήκεις στην oυράνια πoλιτεία, ότι συναντήθηκες με τo Χριστό και μίλησες μαζί Тoυ. Аν έτσι ζoύμε τη θεία Λειτoυργία, δεν θα χρειαστεί να πoύμε τίπoτα στoυς απόντες. Аλλά βλέπoντας εκείνoι τη δική μας ωφέλεια, θα νιώσoυν τη δική τoυς ζημιά και θα τρέξoυν γρήγoρα στην εκκλησία, για ν’ απoλαύσoυν τα ίδια αγαθά, με τη χάρη και φιλανθρωπία τoυ Κυρίoυ μας Іησoύ Χριστoύ, στoν oπoίo, μαζί με τoν Πατέρα και τo Άγιo Πνεύμα, αιώνια ανήκει η δόξα.

*Πηγή: Аπό τo βιβλιάριo: "Фωνή των Πατέρων" Іερά Мoνή Παρακλήτoυ. Ωρωπός Аττικής 2005

από: http://www.gonia.gr/gonia.php?article=1462 
http://orthodox-answers.blogspot.com/2007/05/blog-post_9485.html

Τὶς ὁ νοῦς τῆς Θείας Λειτουργίας..........Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας

α΄

Στὴν τελετουργία τῶν ἁγίων καὶ ἱερῶν Μυστηρίων διακρίνουμε, ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ τὸ ἔργο τῆς λειτουργίας, ποὺ εἶναι ἡ μεταβολὴ τῶν τιμίων δώρων σὲ θεῖο σῶμα καὶ αἷμα, κι ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ σκοπό, ποὺ εἶναι ὁ ἁγιασμὸς τῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι, μεταλαμβάνοντας, κατορθώνουν νὰ κερδίσουν τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν τους καὶ ν' ἀποχτήσουν σὰν κληρονομία τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, μαζὶ μὲ ὅλα τ' ἀγαθὰ ποὺ ἀκολουθοῦν.

β'

Ὡς προπαρασκευὴ δὲ καὶ τελείωμα, στὸ ἔργο καὶ στὸ σκοπὸ ποὺ ἀναφέραμε, πρέπει νὰ ἰδοῦμε τὶς εὐχές, τὶς ψαλμωδίες, τὶς ἀναγνώσεις τῶν θείων Γραφῶν καὶ ὅλα γενικά, ὅσα τελοῦνται ἤ λέγονται μὲ ἱεροπρέπεια πρὶν καὶ μετὰ τὸν ἁγιασμὸ τῶν τιμίων δώρων. Καί, ἂν καὶ ὁ Θεὸς μᾶς δίνει δωρεὰν ὅλα τὰ ἅγια καὶ τίποτε ἀπ' αὐτὰ δὲν προσφέρουμε πρῶτοι ἐμεῖς σὰν δικό μας — γιατί ὅλα εἶναι εὐεργεσίες του — ὅμως, μᾶς δεσμεύει μὲ τὴν ἀπαίτησή του, πὼς πρέπει πρῶτα νὰ γίνουμε ἱκανοὶ γιὰ νὰ τὰ δεχτοῦμε καὶ ἔπειτα, κατ' ἀνάγκη, νὰ τὰ διατηρήσουμε. Καὶ σὲ κανέναν δὲν θὰ μετάδινε τὸν ἁγιασμὸ του ἂν δὲν πλησίαζε τὰ ἄχραντα Μυστήρια μ' αὐτὴ τὴ διάθεση. Ἔτσι ἀκριβῶς ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ βροῦμε τὸν ἁγιασμό μας στὸ βάπτισμα, στὸ χρῖσμα καὶ στὸ δεῖπνο του, τὴν ἁγία καὶ φρικτὴ Τράπεζά του.

γ'

Κι αὐτὸ ἴσα - ἴσα μᾶς φανέρωσε μὲ τὴν παραβολή του γιὰ τὸ σπορέα, ὅπου λέει: βγῆκε ὁ σποριάς, ὄχι νὰ ὀργώσει τὴ γῆ, μὰ γιὰ νὰ «σπείρει» (Ματθ. ιγ' 3)· γιατί τὸ ὄργωμα καὶ κάθε ἄλλη προπαρασκευὴ πρέπει νὰ γίνει πρὶν ἀπὸ μᾶς τοὺς ἴδιους.

δ'

Ἐπειδή, λοιπόν, ἦταν ὑποχρεωτικὸ στὴ σειρὰ τῶν ἁγίων μυστηρίων νὰ γίνεται ἔτσι, δηλ. νὰ εἴμαστε προετοιμασμένοι κατάλληλα καὶ πλήρως προπαρασκευασμένοι γιὰ νὰ προϋπαντήσουμε τὸν Κύριο, ἔπρεπε νὰ ὑπάρχουν μέσα στὴν ἱερὰν ἀκολουθία τῆς λειτουργίας καὶ αὐτὰ τὰ κείμενα — ὅπως ὑπάρχουν. Σ' αὐτὸ ἀκριβῶς μᾶς βοηθοῦν οἱ εὐχές, οἱ ψαλμωδίες καὶ ὅ,τι ἄλλο μὲ ἱεροπρέπεια γίνεται ἤ λέγεται κατὰ τὴ διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας. Γιατί, ὁλ' αὐτά, μᾶς ἁγιάζουν καὶ μᾶς προδιαθέτουν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο, πρῶτα νὰ δεχτοῦμε, ὅπως πρέπει, τὸν ἁγιασμὸ καὶ μετὰ νὰ τὸν κρατήσουμε σίγουρα μέσα μας, μὲ τὴν πιὸ δυνατὴν ἀσφάλεια.

ε'

Ὁ ἁγιασμός μας ἀπὸ τὴ Θεία Λειτουργία γίνεται μὲ δύο τρόπους. Στὸν πρῶτο τρόπο, τὸν βλέπουμε νὰ μπαίνει μέσα μας ὡς ὠφέλεια ἀπὸ τὶς ἴδιες τὶς εὐχές, τοὺς ψαλμοὺς καὶ τὰ ἁγιογραφικὰ ἀναγνώσματα. Οἱ εὐχές, ποὺ σὰν προσευχὴ ἀναπέμπουμε, ἐπιστρέφουν στὸ Θεὸ καὶ προξενοῦν τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας∙ ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ ψαλμωδίες μας, ποὺ ἐξιλεώνουν τὸν Κύριο καὶ τὸν κάνουν νὰ στρέψει γλυκὰ τὸ βλέμμα του πρὸς ἐμᾶς. «Θῦσον γὰρ - λέγει ὁ ψαλμωδὸς - τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως, καὶ ἐξελοῦμαι σε καὶ δοξάσεις με» (Ψαλμ. μθ', 14-15).

Μετά, τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα ἀπὸ τὴν ἁγία Γραφὴ μᾶς φανερώνουν καθαρώτατα τὴν ἐπιείκεια καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, καθὼς ἐπίσης τὴ δικαιοσύνη καὶ τὴν ἀποφασιστικὴ κρίση του∙ ἀκόμα, σταλάζουν ἐπάνω στὶς ψυχές μας τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ, ἤ ἀνάβουν μέσα μας τὴν ἀγάπη γιὰ Κεῖνον, κ' ἔτσι σιγὰ - σιγὰ μᾶς βάζουν σὲ μεγάλη προθυμία νὰ ἐφαρμόζουμε τὶς ἐντολές του. Κι ὃλ' αὐτὰ βοηθοῦν καὶ τὸν ἱερέα καὶ τὸ λαὸ νὰ κάνουν ὡραιότερη καὶ θειότερη τὴν ψυχή τους, ἱκανώνοντάς τους νὰ δεχτοῦν μέσα τους καὶ νὰ κρατήσουν ἄξια τὰ τίμια δῶρα, πρᾶγμα ποὺ εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς θείας λειτουργίας∙ ἰδιαίτερα, ὅμως, προπαρασκευάζουν τὸν ἱερέα νὰ ἀξιωθεῖ νὰ τελέσει τὴν ἀναίμακτη θυσία, ποὺ εἶναι τὸ ἔργο τῆς μυσταγωγίας, ὅπως εἴπαμε πιὸ πάνω.

Αὐτὸ ἀκριβῶς βρίσκουμε πολλὲς φορὲς μέσα στὶς εὐχές, ὅπου ὁ ἱερεὺς προσεύχεται νὰ μὴ φανεῖ ἀνάξιος νὰ κρατήσει τὰ προκείμενα δῶρα, ἀλλὰ μὲ καθαρὰ χέρια καὶ ψυχὴ καὶ γλῶσσα νὰ διακονήσει τ' ἄχραντα Μυστήρια. Ἔτσι, μ' αὐτὸ τὸν τρόπο, μπαίνει μέσα μας ἡ ὠφέλεια ἀπὸ τὴ δύναμη τῶν θείων ρημάτων, ποὺ λέγονται καὶ ψάλλονται στὴν ὅλη τελετουργία τῆς θείας λατρείας.

ς'

Ὁ ἄλλος τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον ἁγιαζόμαστε ἀπὸ αὐτά, κι ἀπ' ὅλα τ' ἄλλα ὅσα τελοῦνται στὴ θεία λειτουργία, εἶναι αὐτὸς ἐδῶ: σ' ὅλ' αὐτὰ βλέπουμε τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ τοῦ ἴδιου κι ὅσα Ἐκεῖνος ἔκαμε ἤ ἔπαθε γιά μᾶς. Γιατί, στὶς ψαλμωδίες καὶ στ' ἀναγνώσματα, καθὼς καὶ σ' ὅλα ἐκεῖνα ποὺ τελεῖ ὁ ἱερεὺς μέσα στὴ θεία λατρεία, φανερώνεται ἡ θεία οἰκονομία τοῦ Σωτῆρος μας: στὴν ἀρχὴ τῆς λειτουργίας φανερώνονται οἱ πρῶτες φάσεις τοῦ θείου ἔργου του∙ στὸ δεύτερο μέρος, σημαίνεται ἡ συνέχεια τοῦ ἔργου του∙ καὶ στὸ τελευταῖο, ὅ,τι θ' ἀκολουθήσει. Καὶ πρέπει, ἐκεῖνοι ποὺ παρακολουθοῦν καὶ βλέπουν ὅλ' αὐτά, νὰ φέρνουν πάντα μπρὸς στὰ μάτια τους ὅλα ἐκεῖνα ποὺ σημαίνονται μ' αὐτά.

 

Ἔτσι, ὁ καθαγιασμὸς τῶν τιμίων δώρων, ἡ ἀναίμακτη θυσία ἡ ἴδια, «τὸν θάνατον αὐτοῦ καταγγέλλει» (Α' Κορ. ια' 26) καὶ τὴν Ἀνάσταση μὲ τὴν Ἀνάληψή του, γιατί μεταβάλλει τὰ τίμια δῶρα σὲ πραγματικὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, τὸ ὁποῖο δέχτηκε ὅλ' αὐτά, δηλ. πού σταυρώθηκε, ποὺ ἀναστήθηκε καὶ ποὺ ἀναλήφθηκε στοὺς οὐρανούς. Ἐνῶ, ὅσα τελοῦνται πρὶν ἀπὸ τὴ θυσία, σημαίνουν τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ πρὶν ἀπ' τὴ σταύρωση, δηλ. τὴν παρουσία του, τὴν δράση του, τὴν πλήρη φανέρωσή του. Τελευταῖα, ὅσα τελοῦνται καὶ λέγονται μετὰ τὴ θυσία, σημαίνουν «τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πατρός», ὅπως ὁ ἴδιος εἶπε (Λουκ. κδ' 49∙ Πράξ. α' 4), τὴν κάθοδο τοῦ ἁγίου Πνεύματος στοὺς Ἀποστόλους καὶ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἐθνῶν — μὲ τὸ ἀποστολικὸ κήρυγμα — στὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν ἕνωσή τους μ' Αὐτόν.

ζ'

Ἡ ὅλη μυσταγωγία παρουσιάζεται ἀκριβῶς σὰν μία εἰκόνα ἑνιαία του μοναδικοῦ σώματος τῆς ζωῆς τοῦ Σωτῆρος, βάζοντας τάξη σὲ ὅλα τὰ γεγονότα, ἀπ' τὴν ἀρχὴ μέχρι τὸ τέλος, κ' ἐναρμονίζοντάς τα μεταξύ τους.

η'

Γι' αὐτὸ καὶ οἱ ψαλμοί, ποὺ σὰν προοίμια ψάλλονται, κι ἀκόμη πιὸ πρὶν ἀπ' αὐτούς, τὰ ὅσα γίνονται καὶ λέγονται στὴν πρόθεση τῶν τιμίων δώρων, φανερώνουν τὸν πρῶτο καιρὸ τοῦ θείου ἔργου τῆς οἰκονομίας τοῦ Χριστοῦ. Ἐνῶ ὅσα ἀκολουθοῦν τοὺς ψαλμούς, δηλ. τὰ ἱερὰ ἀναγνώσματα ἀπὸ τὶς Γραφὲς καὶ τ' ἄλλα, σημαίνουν τὴν περίοδο τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἀκολούθησε μετά.

θ'

Ἂν κ' ἔχει λεχθεῖ, πὼς γι' ἄλλο λόγο ἔχουν εἰσαχθεῖ τὰ ἀναγνώσματα κ' οἱ ψαλμωδίες, ὅτι δηλ. εἶναι ἀνάγκη νὰ τὰ χρησιμοποιοῦμε γιὰ νὰ μᾶς προδιαθέτουν γιὰ τὸν ἐνάρετο βίο καὶ νὰ μᾶς βοηθοῦν στὸ νὰ ἐξιλεώνουμε τὸ Θεό, ὅμως, τίποτε δὲν ἐμποδίζει νὰ μποροῦν καὶ τὰ δυὸ νὰ συμβοῦν: τὰ ἴδια ἱερὰ ἄσματα καὶ ἀναγνώσματα, καὶ τοὺς πιστοὺς νὰ ὁδηγοῦν στὴν ἀρετή, καὶ τὴ θείαν οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ νὰ σημαίνουν.

Ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει μὲ τὰ ἐνδύματα: μᾶς ἐξυπηρετοῦν στὴν ἀνάγκη τοῦ σώματος, γιὰ νὰ τὸ ντύνουμε ἤ νὰ τὸ καλύπτουμε, μ' αὐτὰ ἤ μ' ἐκεῖνα τὰ ροῦχα, ἀνάλογα μὲ τὴν περίσταση, ἀλλὰ κάποτε, ὅταν βλέπουμε τὰ ἐνδύματα, καταλαβαίνουμε τὸ ἐπάγγελμα, τὸ βίο ἤ τὸ ἀξίωμα ἐκείνου ποὺ τὰ φορεῖ. Αὐτὸ συμβαίνει καὶ μὲ τὸ θέμα μας. Διότι, μὲ τὸ νὰ περιέχουν οἱ ἅγιες Γραφὲς θεόπνευστα λόγια καὶ ὕμνους τοῦ Θεοῦ, τὰ ὁποῖα συμβάλλουν στὴν ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς, ἁγιάζουν ἐκείνους ποὺ τὰ μελετοῦν ἤ τὰ ψάλλουν.

Ὅμως, μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἔχουν διαλεχτεῖ, κι ὅπως ἔχουν μπεῖ στὴ σειρά, ἔχουν καὶ τὴν ἄλλη δυνατότητα, νὰ βοηθοῦν δηλ. στὸ ἄγγελμα τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ζωῆς του. Κι ὄχι μονάχα τὰ ὅσα ψάλλουμε ἤ ὅσ' ἀναγινώσκουμε, μὰ καὶ ὅλα ὅσα τελετουργουνται ἐκεῖ ἔχουν τὸν ἴδιο χαρακτῆρα. Καὶ γίνεται μὲν τὸ κάθε τί γιὰ τὴν ἀναγκαίουσα περίπτωση τῆς στιγμῆς ὅπου παρουσιάζεται, ἀλλὰ στὸ βάθος πάντα κρύβει μιὰ σημασία ποὺ συμβολίζει κάτι ἀπὸ τὰ ἔργα, τὰ θαύματα ἤ τὰ πάθη τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως π.χ. εἶναι ἡ εἴσοδος τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου στὸ θυσιαστήριο καὶ ἡ εἴσοδος τῶν τιμίων δώρων. Τὸ καθέν' ἀπ' αὐτὰ ἔχει μία χρησιμότητα: ἡ πρώτη εἴσοδος εἶναι γιὰ νὰ διαβαστεῖ τὸ Εὐαγγέλιο, ἡ δεύτερη γιὰ νὰ τελεστεῖ ἡ θυσία. Ὅμως, σημαίνουν καὶ οἱ δύο τὴν παρουσία καὶ τὴν πλήρη φανέρωση: ἡ μία, τὴν ἀρχὴ τῆς παρουσίας του, μὲ ἀμυδρὴ καὶ ἀτελῆ ἀκόμη τὴ μορφή, του∙ ἡ ἄλλη, τὴν τελειότητα καὶ ὑπέρτατην εἰκόνα τοῦ προσώπου του.

Ἀκόμα, ὑπάρχουν μερικὰ ἀπ' ὅσα γίνονται ἐδῶ, ποὺ δὲν ἔχουν καμμιὰ φανερὴ χρησιμότητα, μὰ ποὺ γίνονται μονάχα γιὰ νὰ δηλώσουν συμβολικὰ κάτι - ὅπως π.χ. ὅταν ὁ ἱερεὺς λογχίζει τὸν ἄρτο, ἡ γράφει ἐπάνω του τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ- ἤ, ἀκόμη, τὸ μαχαίρι ποὺ κεντᾶ τὸν ἄρτο καὶ ποὺ φέρει τὸ σχῆμα τῆς λόγχης- καί, τελευταῖα, ὅταν ὁ ἱερεὺς προσθέτει στὸ ἅγιο Ποτήριον τὸ ζεστὸ νερό.

ι'

Ἀνάλογα παραδείγματα θὰ μποροῦσες νὰ βρεῖς καὶ στ' ἄλλα Μυστήρια∙ ὅπως π.χ. στὸ Βάπτισμα, ὅπου, ὑποχρεωτικά, πρὶν βαπτιστοῦν ἔβγαζαν τὰ ὑποδήματα καὶ τὰ ροῦχα τους, ἅπλωναν τὰ χέρια τους καὶ φυσοῦσαν. Ἀλλά, βέβαια, ἐδῶ δὲν ὑπάρχει καμμιὰ χρησιμότητα, παρὰ ὁ συμβολισμὸς τῶν κινήσεων, ποὺ μᾶς διδάσκει τὸ μῖσος γιὰ τὸ δαίμονα − ὅσο μῖσος πρέπει νὰ ὑπάρχει μέσα μας − καὶ ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ τὸν διώξει πολὺ μακριά του, ὅποιος θέλει νὰ γίνει ἀληθινὸς χριστιανὸς μετὰ τὸ βάπτισμα. Καί, φυσικά, ὅπου ὑπάρχουν τέτοιες πράξεις καὶ στ' ἄλλα μυστήρια θὰ ἔχουν πάντα καὶ τὴν ἀνάλογη σημασία τους.

ια'

Ὅσα τελοῦνται τὴν ὥρα τοῦ καθαγιασμοῦ τῶν τιμίων δώρων, ἔχουν ὅλα σχέση μὲ τὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας τοῦ Σωτῆρος∙ γιὰ νὰ τὴν ἔχουμε καθαρὰ ἐμπρὸς στὰ μάτια μας κ' ἔτσι ν' ἁγιάζει τὶς ψυχές μας, ποὺ θὰ γίνονται μ' αὐτὸ τὸν τρόπο ἄξιες νὰ δεχτοῦν τ' ἄχραντα Μυστήρια. Γιατί, ὅπως ἀκριβῶς τότε, ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ πραγματοποιήθηκε τὸ θεῖο ἔργο του, ἀνάστησε τὸν πεσμένο κόσμο τῆς οἰκουμένης, ἔτσι πάντα κάνει ὡραιότερη καὶ θειότερη τὴν ψυχὴ ὅλων ἐκείνων ποὺ τὸ βλέπουν ἐσωτερικὰ νὰ πραγματοποιεῖται καὶ πάλι. Ἂς προστεθεῖ ἀκόμη, πὼς δὲν θὰ μποροῦσε νὰ δώσει καμμιὰν ὠφέλεια ἂν δὲν τὸ ἐνστερνίζονταν μὲ τὴ μέσα θεωρία καὶ τὴν πίστη. Κ' εἶναι γι' αὐτὸ ποὺ ἔχει κηρυχτεῖ καὶ πού, γιὰ νὰ τὸ πιστέψουμε, χρησιμοποίησε χίλιους δυὸ τρόπους καὶ μέσα ὁ Θεός. Καὶ τοῦτο γιατί, τὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας δὲν θὰ μποροῦσε νὰ καρποφορήσει καὶ νὰ σώσει τοὺς ἀνθρώπους, ἂν ἡ πραγματοποίησή του ἔμενε ἄγνωστη στοὺς ἀνθρώπους ποὺ περίμεναν νὰ σωθοῦν. Βέβαια, τότε ποὺ πρωτοφανερωνόταν μὲ τὸ κήρυγμα, γεννοῦσε μέσα στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων τὸ σεβασμό, τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη γιὰ τὸ Χριστὸ - πράγματα ὡς τότε ἄγνωστα γι' αὐτούς∙ σήμερα, ὅμως, ὅταν θεωρεῖται ἐσωτερικὰ καὶ μὲ θέρμη ἀπὸ τοὺς πιστοὺς ἤδη χριστιανούς, δὲν γεννᾶ βέβαια κεῖνα τὰ εὐλογημένα αἰσθήματα μέσα τους, ἀλλὰ βρίσκοντάς τα μέσα τους τὰ διατηρεῖ, τ' ἀναγεννᾶ καὶ τὰ δυναμώνει. Κ' ἔτσι, τοὺς στηρίζει πιὸ πολὺ στὴν πίστη, καὶ τοὺς κάνει πιὸ θερμοὺς στὴν εὐσέβεια καὶ στὴν ἀγάπη. Γιατί, ἐκεῖνα ποὺ δημιούργησε ἀπ' τὴν ἀνυπαρξία τότε, θὰ εἶναι πολὺ εὐκολώτερο νὰ τὰ διασώσει, νὰ τὰ διατηρήσει καὶ νὰ τ' ἀνανεώσει σήμερα. Εἶναι ἀνάγκη, λοιπόν, πάντα μ' αὐτὰ τὰ αἰσθήματα νὰ πλησιάζουμε τὰ ἅγια Μυστήρια∙ γιατί ἡ εὐλάβεια, ἡ πίστη καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸ Θεό, μᾶς ζεσταίνει ἐσωτερικὰ καὶ πολύ μᾶς ἀνυψώνει∙ ἐνῶ, χωρὶς ὅλ' αὐτά, καὶ ἁπλῆ ματιὰ ἔστω νὰ ρίξουμε στ' ἅγια Μυστήρια, βρισκόμαστε σὲ μεγάλην ἀσέβεια.

ιβ'

Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος, γιὰ τὸν ὁποῖον ἔπρεπε νὰ μπεῖ αὐτὴ ἡ ἐσωτερικὴ θεωρία μέσα στὴν τάξη τῆς θείας Λειτουργίας, ποὺ μᾶς τοποθετεῖ συμβολικά, μὲ τὴν βοήθεια ὅλων τῶν προηγουμένων, μπροστὰ στὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας. Κι αὐτό, γιὰ νὰ μὴ μένουμε μονάχα μὲ τὴ σκέψη πρὸς τὰ τελούμενα, ἀλλὰ γιὰ νὰ βλέπουμε μὲ τὰ ἴδια μας τὰ μάτια, κατὰ κάποιον τρόπο, τὴ μεγάλη φτώχεια τοῦ Πλουσίου∙ τὴν ξενητιὰ καὶ τὸν ἐρχομό σ' ἐμᾶς, Ἐκείνου, ποὺ κατοικοῦσε δικαιωματικὰ τὸν κάθε τόπο∙ τοὺς ἐξευτελισμοὺς τοῦ Εὐλογημένου κ' ἐγκωμιαζόμενου ἀπ' ὅλους∙ τὰ πάθη Ἐκείνου, ποὺ δὲν γνώρισε κανένα πάθος∙ γιὰ νὰ βλέπουμε πόσο μισήθηκε καὶ πόσον ἀγάπησε∙ πόσο ψηλὰ βρισκότανε καὶ πόσο ταπεινώθηκε γιὰ χάρη μας∙ πόσα χρειάστηκε νὰ κάμει καὶ πόσα νὰ πάθει, γιὰ νὰ ἑτοιμάσει αὐτὸ τὸ θεῖο τραπέζι, ποὺ ἔχουμε μπροστά μας. Κ' ἔτσι, θαυμάζοντας τὴν ἀνανέωση τοῦ σωτηρίου ἔργου του κι ἀναμετρώντας συγκλονισμένοι τὸ πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν του, νὰ δείξουμε τὴν εὐλάβειά μας σ' Ἐκεῖνον, ποὺ μὲ τόση φιλανθρωπία μᾶς σπλαχνίστηκε καὶ μᾶς ἔσωσε: μὲ τὸ νὰ τοῦ ἐμπιστευτοῦμε τὴν ψυχή μας, νὰ τοῦ παραδώσουμε ὁλάκερη τὴ ζωή μας καὶ ν' ἀνάψουμε τὶς καρδιές μας μὲ τὴ φωτιὰ τῆς ἀγάπης του. Κι ὅταν πιὰ φτάσουμε σ' αὐτὸ τὸ σημεῖο, τότε θὰ μποροῦμε νὰ πλησιάσουμε τὴ φωτιὰ τῶν ἁγίων Μυστηρίων μὲ οἰκειότητα καὶ δίχως κανέναν κίνδυνο.

ιγ'

Ἂς προστεθεῖ ἀκόμη, πὼς δὲν ἀρκεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι μάθαμε κάποτε τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ἤ τὸ ὅτι πιὰ τὴν ξέρουμε, γιὰ ν' ἀποχτήσουμε τὴν πνευματικὴ κατάσταση, τὴν ὁποία πρὶν λίγο ἀναφέραμε. Ἀλλὰ εἶναι ἀπόλυτη ἀνάγκη, ἐκείνη τὴν ὥρα, νὰ ἔχουμε καρφωμένα τὰ μάτια τοῦ νοῦ μας ἐκεῖ καὶ νὰ θεωροῦμε ἐσωτερικὰ τὰ γινόμενα, διώχνοντας ἀποτελεσματικὰ κάθε ξένο λογισμό, ἂν βέβαια θέλουμε νὰ καλλιεργήσουμε στὴν ψυχὴ μας ἐκεῖνες τὶς διαθέσεις καὶ τὰ αἰσθήματα ποὺ ἀναφέραμε, προκειμένου νὰ δεχτοῦμε τὸν ἄνωθεν ἁγιασμό. Γιατί, κι ἂν τύχει καὶ ξέρουμε καλά τούς λόγους τῆς θρησκείας μας, κατὰ τρόπο πού, ἂν μᾶς ρωτήσει κάποιος κάτι νὰ τοῦ ἀπαντήσουμε σωστά, ὅμως αὐτὴ ἡ γνώση δὲν θὰ μᾶς ὠφελήσει σὲ τίποτε ἀπολύτως, ἂν τὴν ὥρα τῆς μυσταγωγίας δὲν προσέχουμε μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς μας ἐκεῖ, ἀλλ' ἀφήνουμε τὸ νοῦ μας νὰ τρέχει σ' ἄλλα πράγματα - τέτοια ξερὴ γνώση, δὲν μπορεῖ ν' ἀφήσει κανέν' ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ προαναφέραμε νὰ εἰσέλθει μέσα μας. Γιατί, οἱ διαθέσεις μας δημιουργοῦνται ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς σκέψεις ἐκείνης τῆς ὥρας∙ ἑπομένως, καὶ τὰ πάθη κ' αἰσθήματα ποὺ δοκιμάζουμε εἶναι ἀποτέλεσμα, ποιοτικά, ἀνάλογο πάντα μὲ τοὺς λογισμοὺς ποὺ τὰ γέννησαν.

ιδ’

Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐπινόησαν αὐτὸν τὸ συμβολικὸ τύπο στὴ θεία λειτουργία γι' αὐτὸν ἀκριβῶς τὸ λόγο: γιατί δὲν ἀρκεῖται στὸ νὰ μᾶς μιλήσει μὲ λόγια μόνο, ἀλλὰ φέρνει τὰ πάντα μπρὸς στὰ μάτια μας, φανερώνοντας ὅλο τὸ ἔργο τῆς θείας οἰκονομίας κατὰ τὴ διάρκεια τῆς λειτουργίας. Κι αὐτό, γιατί θέλουν, ἀπ' τὴ μιὰ μεριά, νὰ ἐπιδράσει εὐκολώτερα πάνω στὴν ψυχὴ καὶ νὰ μὴ μείνει μία ἁπλῆ θεωρία μονάχα, γιὰ νὰ χαράξει μέσα μας ἐκεῖνο τὸ βαθὺ πάθος κ' αἴσθημα, ἔτσι πού, αὐτὰ ποὺ φανταζόμαστε, μὲ τὴν πρόσθετη αὐτὴν αἴσθηση τῆς ὁράσεως, νὰ τυπωθοῦν καὶ νὰ μείνουν καθαρώτερα μέσα μας. Ἀπ' τὴν ἄλλη μεριά, θέλουν ἀκόμη, αὐτὸς ὁ τύπος τῆς λειτουργίας νὰ μὴν ἀφήσει τὴν παραμικρὴ λαβὴ στὴ λήθη, μήτε ν' ἀφήσει νὰ στραφεῖ ὁ λογισμὸς πρὸς ὁ,τιδήποτε ἄλλο, ὥσπου νὰ ὁδηγηθοῦμε στὸ οὐράνιο τραπέζι. Κ' ἔτσι πιά, γεμᾶτοι ἀπὸ τὶς ἱερὲς αὐτὲς ἔννοιες κ' ἔχοντας ἀνθισμένη τὴ μνήμη ἀπὸ θεῖες εἰκόνες, νὰ μεταλάβουμε τ' ἄχραντα Μυστήρια, προσθέτοντας στὸν ἁγιασμὸ μας ἕνα νέον ἁγιασμὸ - δηλ. στὸν ἁγιασμὸ τῆς ἐσωτερικῆς μας θεωρίας προσθέτουμε τὸν ἁγιασμὸ τῆς τελετουργίας — καὶ «μεταμορφούμενοι ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν» (Β' Κορ. γ' 18), ἀπὸ τὴν κατώτερη στὴ μεγαλύτερη καὶ ὑψηλότερην ἀπ' ὅλες τὶς δόξες.

http://www.agiazoni.gr

Το Ιερό Σαρανταλείτουργο των Χριστουγέννων.

ΤΟ Ιερό Σαρανταλείτουργο, κατά την διάρκεια της νηστείας των Χριστουγέννων, υπέρ υγείας ζώντων και υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων αδελφών μας.

Στο υπέροχο βιβλίο «Ιωάννης της Κροστάνδης», (έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου), διαβάζουμε:

«Στην Θεία Λειτουργία τελείται το μυστήριο τής αγάπης. Και ή αγάπη στην ουσία της είναι μεταδοτική. Ή αγάπη, ιδιαίτερα ή θεία, σπεύδει να σκορπίσει το φώς της, την χαρά της όλους... Και συμπληρώνει: ώ αγάπη τελειότατη! ώ αγάπη, πού τα πάντα αγκαλιάζεις! Ώ αγάπη ισχυρότατη! Τί να προσφέρουμε σαν ευγνωμοσύνη στον Θεό για την αγάπη Του προς εμάς; Ή αγάπη αυτή βρίσκεται στην θυσία τού Χριστού, πού προσφέρεται για την άπελευθέρωσι όλων από κάθε κακία...».

Και ό μακαριστός π. Παΐσιος, σχετικά με την ανάγκη προσευχής για τούς κεκοιμημένους, έλεγε: «...να αφήνετε μέρος τής προσευχής σας για τούς κεκοιμημένους. Οι πεθαμένοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα (για τούς εαυτούς τους). Οι ζωντανοί μπορούν... Να πηγαίνετε στην εκκλησία λειτουργία, δηλαδή πρόσφορο, και να δίνετε το όνομα τού κεκοιμημένου, να μνημονευθή από τον ιερέα στην προσκομιδή. Επίσης, να κάνετε μνημόσυνα και τρισάγια. Σκέτο το τρισάγιο, χωρίς Θεία Λειτουργία, είναι ελάχιστο.

Το μέγιστο, πού μπορούμε να κάνουμε για κάποιον, είναι το Σαράντα Λείτουργο. Καλό θα είναι να συνοδευθή και με ελεημοσύνη. Αν έχεις ένα νεκρό, ό όποιος έχει παρρησία στον Θεό, και τού ανάψεις ένα κερί, αυτός έχει υποχρέωση να προσευχηθεί για σένα στον Θεό.

Αν πάλι, έχεις ένα νεκρό, ό όποιος νομίζεις ότι δεν έχει παρρησία στον Θεό, τότε, όταν τού ανάβεις ένα αγνό κερί, είναι σαν να δίνης ένα αναψυκτικό σε κάποιον πού καίγεται (από δίψα ). Οι άγιοι δέχονται ευχαρίστως την προσφορά του κεριού και είναι υποχρεωμένοι να προσευχηθούν γι' αυτόν πού το ανάβει. Ο Θεός ευχαρίστως το δέχεται...». (Μαρτυρίες προσκυνητών, Ζουρνατζόγλου Νικ.)

Για την ωφέλεια από τα Ιερά Σαρανταλείτουργα και τα μνημόσυνα, αξιομνημόνευτο είναι και το περιστατικό πού ακολουθεί από το βιβλίο «Θαύματα και αποκαλύψεις από την Θεία Λειτουργία», (έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου).

«Κάποιος άρχοντας από την Νικομήδεια αρρώστησε βαριά και, βλέποντας πώς πλησιάζει στον θάνατο, κάλεσε την γυναίκα του για να τής εκφράσει τις τελευταίες του επιθυμίες: Την περιουσία μου να την μοιράσεις στους φτωχούς και τα ορφανά. Τούς δούλους να τούς ελευθερώσεις. Αλλά στους ιερείς δεν θέλω να δώσεις χρήματα για λειτουργίες. Σ' αυτή του την μεγάλη θλίψη ό ετοιμοθάνατος επικαλέστηκε με πίστη την ευχή τού άββά Ησαΐα, ενός άγιου μοναχού πού ασκήτευε κοντά στην Νικομήδεια, και αμέσως -ώ τού θαύματος!- έγινε καλά. Σηκώθηκε λοιπόν και πασίχαρος έτρεξε στον όσιο. Εκείνος τον καλοδέχτηκε, δοξάζοντας τον Θεό για το μεγάλο θαύμα.

-Θυμάσαι, παιδί μου, τον ρώτησε, ποιά ώρα συνήλθες από την αρρώστια;

-Την ώρα πού επικαλέστηκα την ευχή σου, απάντησε εκείνος. Ό όσιος, με τον φωτισμένο του νου, γνώριζε τί είχε λεχθεί στην διάρκεια τής αρρώστιας του και ξαναρώτησε:

-Άφησες, παιδί μου, χρήματα στους ιερείς, να λειτουργούν για την σωτηρία τής ψυχής σου;

-Όχι, γέροντα. Τί θα είχα να ωφεληθώ αναπαύσεως χους άφηνα κάτι; Δεν θα πήγαινε χαμένο; -Μην το Λες αυτό. Ό άδελφόθεος Ιάκωβος γράφει: «Ασθενεί τις έν ύμίν; προσκαλεσάσθω τούς πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και προσευξάσθωσαν έπ' αυτόν άλείψαντες αυτόν έλαίω έν το ονόματι του Κυρίου και ή ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα, και έγερεί αυτόν ό Κύριος· καν αμαρτίας ή πεποιηκώς, άφεθήσεται αύτώ». Να Λοιπόν πού οι ευχές των ιερέων είναι αποτελεσματικές, για όποιον τις ζητάει με πίστη. Δώσε τώρα κι εσύ ένα ποσό, για Λειτουργίες, και θα Λάβεις από τον Θεό την πρέπουσα πληροφορία.

Έτσι κι έκανε. Έδωσε χρήματα σ' έναν ιερέα για να του κάνει σαρανταλείτουργο, και γύρισε στον σπίτι του. Όταν συμπληρώθηκαν οι Λειτουργίες, μετά από σαράντα μέρες, κι ενώ σηκωνόταν από τον ύπνο, βλέπει ξαφνικά ν' ανοίγουν οι πόρτες του σπιτιού του και να μπαίνουν σαράντα άνδρες έφιπποι, λαμπροί και αγγελόμορφοι, είκοσι από δεξιά και είκοσι από αριστερά. -Κύριοι μου, φώναξε έκπληκτος ό άρχοντας, πώς μπήκατε σε σπίτι ανθρώπου αμαρτωλού;

-Εμείς οι σαράντα, πού βλέπεις, του απάντησαν εκείνοι, αντιπροσωπεύουμε τις λειτουργίες πού έγιναν για σένα στον φιλάνθρωπο Θεό. Μάς έστειλε Εκείνος, για να σε συνοδεύσουμε μέχρι την εκκλησίας. Πήγαινε μέσα χαρούμενος, χωρίς δισταγμό. Να, με τα πρεσβυτικά χέρια συμπληρώθηκαν οι σαράντα λειτουργίες, πού έγιναν για να ενωθεί ό Χριστός μαζί σου και να κατοικήσει στην καρδιά σου.

Ύστερα από' αυτά, ό άρχοντας μοίρασε την περιουσία του σε ευλαβείς ιερείς, για να γίνουν λειτουργίες «υπέρ αφέσεως των αμαρτιών αυτού», διακηρύσσοντας πώς οι θείες λειτουργίες και οι αγαθοεργίες μπορούν να ανεβάσουν την ψυχή του ανθρώπου από τα καταχθόνια στα επουράνια.

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ "ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ"

57100 ΚΟΥΦΑΛΙΑ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
http://apantaortodoxias.blogspot.com/2010/11/blog-post_8318.html