Licenties

Uitgebrachte software zou vrije software moeten zijn. Om software vrij te maken moet je het uitbrengen onder een vrije-software-licentie. We gebruiken hier meestal de GNU General Public License (GNU GPL) voor, maar soms gebruiken we ook wel andere vrije-software-licenties. We gebruiken alleen licenties die verenigbaar zijn met de GNU GPL voor GNU-software.

Documentatie voor vrije software zou ook vrije documentatie moeten zijn, zodat mensen het kunnen kopiëren en verbeteren, tegelijk met de software die het beschrijft. Om documentatie vrij te maken moet je het uitbrengen onder een vrije-documentatie-licentie. Wij gebruiken meestal de GNU Free Documentation License (GNU FDL), maar soms ook andere vrije documentatie-licenties.

Wanneer je een nieuw project bent gestart en je niet zeker weet welke licentie je moet gebruiken, kan “Hoe kies ik een licentie voor mijn eigen werk” uitkomst bieden door middel van een eenvoudige handleiding met daarin onze aanbevelingen. Wanneer je alleen maar een snelle referentielijst zoekt, hebben we hier de pagina met onze aanbevolen licenties met auteursplicht.

Ook bespreken we het BSD-licentie-probleem.

Licenties evalueren

Als je een licentie tegenkomt die niet is opgenomen in onze licentielijst, kan je ons vragen om te controleren of het een vrije licentie is. Stuur ons dan een kopie van de licentie (en de URL waar je het hebt gevonden) via licensing@fsf.org. Onze licentie-experts in het personeel en de directieleden zullen het controleren. Als de licentie ongebruikelijke voorwaarden heeft, kunnen deze misschien moeilijke filosofische problemen opleveren. Daarom kunnen we niet beloven dat we snel een beslissing nemen.

Hulpmiddelen voor onze softwarelicenties

We hebben een aantal hulpmiddelen zodat mensen kunnen begrijpen wat de diverse licenties inhouden:

• Veelgestelde vragen over de GNU-licenties
• Hoe pas je GNU-licenties toe op je eigen software
• Wat te doen als je een overtreding van een GNU-licentie constateert
• Licentie-compatibiliteit en wisselen van licentie
• Lijst van vrije-software-licenties
• Vrije software uitbrengen wanneer je op een universiteit werkt
• Waarom het auteursrecht van bijdragen overdragen aan de FSF?
• GNU-licentielogo's die je kunt gebruiken voor je project
• Het team “licentie & compliance” van de FSF
• <licensing@fsf.org> voor algemene hulp met licenties

De GNU General Public License

De “GNU General Public License” kort men vaak af tot GNU GPL; het wordt gebruikt door de meeste GNU-programma's en door meer dan de helft van alle vrije-softwarepakketten. De nieuwste versie is versie 3.

• De tekst van de “GNU General Public License” is te verkrijgen in de volgende bestandsformaten: HTML, platte tekst, ODF, Docbook v4 of v5, Texinfo, LaTeX, Markdown, en RTF. Dit zijn geen op zichzelf staande teksten en zijn bedoeld om een onderdeel te vormen van andere documenten.
• Een kort overzicht van GPLv3
• Oudere versies van de GNU GPL

De GNU Lesser General Public License

De “GNU Lesser General Public License” wordt gebruikt door een aantal (lang niet alle) GNU-programmabibliotheken. De laatste versie hiervan is versie 3.

• De tekst van de “GNU General Public License” is te verkrijgen in de volgende bestandsformaten: HTML, platte tekst, Docbook, Texinfo, Markdown, ODF, en RTF. Dit zijn geen op zichzelf staande teksten en zijn bedoeld om een onderdeel te vormen van andere documenten.
• Waarom je de “Lesser GPL” niet zou moeten gebruiken voor je volgende programmabibliotheek.
• Oudere versies van de GNU LGPL

De GNU Affero General Public License

De “GNU Affero General Public License” is gebaseerd op de GNU GPL, maar heeft een aanvullende voorwaarde om gebruikers die de software via het netwerk gebruiken het recht te geven om de broncode ervan te ontvangen. We raden mensen aan de GNU AGPL te gebruiken voor software die je meestal over een netwerk gebruikt. De laatste versie hiervan is versie 3.

• De tekst van de “GNU General Public License” is te verkrijgen in de volgende bestandsformaten: HTML, platte tekst, Docbook, Texinfo, LaTeX, Markdown, ODF, en RTF. Dit zijn geen op zichzelf staande teksten en zijn bedoeld om een onderdeel te vormen van andere documenten.
• Waarom de Affero GPL?

De GNU Free Documentation License

De “GNU Free Documentation License” is een vorm van auteursplicht voor gebruik bij een handleiding, tekst of ander document om zeker te stellen dat iedereen de vrijheid heeft het te kopiëren en te verspreiden, met of zonder wijzigingen, met, of zonder winstoogmerk. De laatste versie hiervan is 1.3.

• De tekst van de “GNU General Public License” is te verkrijgen in de volgende bestandsformaten: HTML, platte tekst, Docbook v4 of v5, Texinfo, LaTeX, Markdown, ODF, en RTF. Dit zijn geen op zichzelf staande teksten en zijn bedoeld om een onderdeel te vormen van andere documenten.
• Waarom uitgevers de GNU GPL zouden moeten gebruiken
• Hoe pas je de GNU FDL toe op jouw documentatie
• Tips bij het gebruik van de GNU FDL
• Hoe de diverse mogelijkheden in de GNU FDL te gebruiken
• Oudere versies van de GNU FDL

Uitzonderingen op GNU-licenties

Sommige GNU-programma's hebben aanvullende toestemmingen of speciale uitzonderingen voor specifieke voorwaarden in onze belangrijkste licenties. Omdat deze vragen oproepen of juist kunnen inspireren zijn we ze gaan verzamelen op onze uitzonderingenpagina.

Licentie-verwijzingen

Wanneer je verwijst naar onze licenties kun je het beste verwijzen naar de laatste versies; de standaard adressen hebben dus geen versienummer, zoals bij: http://www.gnu.org/licenses/gpl.html. Soms wil je echter verwijzen naar een bepaalde versie. In dat geval kun je de volgende verwijzingen gebruiken: [overslaan]:

GNU General Public License (GPL)

GPLv3, GPLv2, GPLv1

GNU Lesser General Public License (LGPL)

LGPLv3, LGPLv2.1

GNU Affero General Public License (AGPL)

GNU AGPLv3 (De Affero General Public License versie 1 is geen GNU-licentie maar heeft ongeveer hetzelfde doel als de GNU AGPL.)

GNU Free Documentation License (FDL)

FDLv1.3, FDLv1.2, FDLv1.1

Vaste verwijzingen naar de andere formaten van deze licenties zijn beschikbaar op hun respectievelijke pagina's. Niet iedere versie van iedere licentie is beschikbaar in iedere opmaak. Als je er een nodig hebt die ontbreekt, mail ons dan.

Zie ook de pagina met oude licenties.

Onofficiële vertalingen

Juridisch gezien geeft de originele Engelstalige tekst van de diverse licenties de licentievoorwaarden waaronder de GNU-programma's worden uitgebracht. Maar om mensen te helpen deze licentievoorwaarden beter te begrijpen geven wij toestemming om onofficiële vertalingen naar andere talen uit te brengen, onder voorwaarde dat wordt voldaan aan onze regels voor onofficiële vertalingen.

• Lijst van onofficiële vertalingen
• Hoe maak ik een onofficiële vertaling

Letterlijk kopiëren en distribueren

De standaard auteursrechtelijke opmerking op GNU-pagina's is nu de Creative Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal licentie. Dit was vroeger (en voor een aantal nog steeds):

Het letterlijk overnemen en kopiëren van dit artikel is toegestaan op willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt meegenomen.

Hiervoor geldt het volgende commentaar van Eben Moglen:

“Onze bedoeling bij het gebruik van het begrip ‘letterlijk overnemen willekeurig welk medium’ gaat niet over de precieze opmaak van de pagina's, zoals kop- en voetteksten maar alleen over de inhoud. Wel moeten de webverwijzingen letterlijk worden gehandhaafd.”

Lijst van vrije-softwarelicenties

• Lijst van vrije-software-licenties

  Wanneer je overweegt een nieuwe licentie te maken, neem dan alsjeblieft eerst contact met ons op via <licensing@fsf.org>. Het aantal verschillende licenties voor vrije software maakt het alleen maar moeilijker voor gebruikers; wellicht kunnen we je helpen met het zoeken naar een bestaande licentie die aan jouw voorwaarden voldoet.

  Wanneer dat niet mogelijk is en je echt een nieuwe licentie nodig hebt kunnen we je alsnog helpen met het opstellen ervan zodat een aantal praktische problemen omzeild kan worden en je er zeker van bent dat het een vrije software licentie wordt.

Wat is auteursplicht?

Auteursplicht is de methode om software vrij te maken door de voorwaarde dat alle nieuwe, gewijzigde en uitgebreide versies van het programma ook vrij moeten zijn.

De eenvoudigste manier om een programma vrij te maken is door het in de publieke domein te zetten, zonder auteursrechten. Dit stelt mensen in de gelegenheid het programma met anderen te delen, inclusief eventuele verbeteringen, wanneer ze dat willen. Maar het stelt mensen die niet willen samenwerken ook in staat het programma om te zetten naar private software. Ze kunnen -veel of weinig- veranderingen aanbrengen en het resultaat her-verspreiden als private software. Mensen die deze versie krijgen hebben niet dezelfde vrijheden die de originele maker hiervan gaf; de tussenpersoon heeft die vrijheden verwijderd.

Binnen het GNU-project hebben we het doel om iedereen de vrijheid te geven GNU-programma's te mogen veranderen en her-uitgeven. Wanneer de tussenpersoon deze vrijheden weer zou kunnen verwijderen hebben we misschien een hoop gebruikers maar die zouden die vrijheden dan niet hebben. Dus in plaats van het plaatsen van de software in het publieke domein, leggen we er “auteursplicht” op. De auteursplicht zegt dat iedereen de software weer kan uitgeven, met of zonder veranderingen, op voorwaarde dat hij dit doet op basis van weer diezelfde vrijheden en de auteursplicht. Zo garandeert de auteursplicht iedereen dezelfde vrijheden.

Auteursplicht moedigt ook andere programmeurs aan om vrije software toe te voegen. Belangrijke vrije programma's zoals de GNU C++ Compiler bestaan alleen hierdoor.

Auteursplicht helpt ook programmeurs die toestemming willen krijgen om door middel van verbeteringen aan vrije software bij te dragen. Die programmeurs werken vaak voor bedrijven en instellingen die er veel voor over hebben om meer geld binnen te halen. Een programmeur zou willen bijdragen aan de gemeenschap met zijn verbeteringen, maar haar werkgever zou dit wellicht in private software willen veranderen.

Wanneer we de werkgever uitleggen dat het illegaal is de verbeteringen uit te brengen als private software en dit alleen kan als vrije software, draait de werkgever meestal wel bij en geeft het uit als vrije software in plaats van de inspanningen weg te gooien.

Om auteursplicht op een programma te leggen, eisen we allereerst het auteursrecht op; waarna we voorwaarden stellen aan de uitgifte. Dit is een juridisch hulpmiddel die iedereen het recht geeft om het programma, of ieder programma wat daarvan is afgeleid, te gebruiken, veranderen en kopiëren, maar alleen wanneer de voorwaarden niet veranderen. Daarmee wordt de code en het gebruiksrecht daarvan juridisch één geheel.

Ontwikkelaars van niet-vrije software gebruiken het auteursrecht om de vrijheden van de gebruiker te beperken; wij gebruiken dat recht om de vrijheid te garanderen. Vandaar de omkering van “auteursrecht” naar “auteursplicht”: een auteur die vrije software met auteursplicht wilt gebruiken in zijn eigen software, is verplicht om ook de vrijheid van zijn gebruikers te respecteren.

Auteursplicht is een algemeen begrip; je kunt het op diverse manieren invullen. Binnen het GNU-project gebruiken we de distributievoorwaarden zoals vastgelegd in de GNU General Public License, de GNU Lesser General Public License en de GNU Free Documentation License.

De bijbehorende licentie zit in de meeste handleidingen en in alle distributies van GNU-broncode.

De GNU GPL zit zo in elkaar dat je hem eenvoudig op je eigen programma toe kunt passen wanneer je het auteursrecht hebt. Je hoeft hiervoor de GNU GPL niet aan te passen, alleen wat mededelingen op te nemen in je programma die op de juiste manier verwijzen naar de GNU GPL. Let daarbij op dat je de complete tekst van de GNU GPL moet gebruiken wanneer je hem toepast. Het is een integraal deel daarvan en gedeeltelijke kopieën zijn niet toegestaan (hetzelfde geldt voor de LGPL, AGPL en de FDL).

Dezelfde voorwaarden gebruiken voor meerdere programma's maakt het mogelijk om code te kopiëren tussen diverse programma's. Doordat ze dezelfde voorwaarden hebben hoef je daarover niet na te denken. De Lesser GPL heeft een regeling die het mogelijk maakt je licentie op de code dusdanig te veranderen dat je het kunt opnemen in code onder de normale GPL licentie, zodat je LGPL-code in GPL-code kunt gebruiken.

Licenties voor andere werkstukken

Wij menen dat uitgegeven software en documentatie vrije software en vrije documentatie zou moeten zijn. We bevelen verder aan dat ook onderwijsmateriaal en referenties vrij zouden moeten zijn, met gebruikmaking van de vrije-documentatie-licenties zoals de GNU Free Documentation License (GNU FDL).

Voor artikelen en wetenschappelijk materiaal, raden we de Creative Commons Attribution-NoDerivs 3.0 United States Licentie aan, of de eenvoudiger “alleen letterlijke kopiën”-licentie die hierboven staat.

We hebben niet het standpunt dat artistieke of vermakelijke werken vrij zouden moeten zijn, maar wanneer je dat zou willen raden we de Free Art License aan.