ΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ, ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕΙΣ

(ΠΑΡΟΙΜΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ)

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα νηστεία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα νηστεία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024

"Από την μακρινή Τανζανία και εκ βάθους καρδίας Καλή Σαρακοστή..."

Orthodox Mission Of Tanzania

"ΚΥΡΙΕ εσύ που νήστεψες 40 ημέρες στην έρημο, δώσε μας δύναμη να κάνουμε κι εμείς την νηστεία των Χριστουγέννων!!! Και κυρίως ενίσχυσέ μας στον αγώνα της πνευματικής νηστείας!!!
Από την μακρινή Τανζανία και εκ βάθους καρδίας Καλή Σαρακοστή και Καλό στάδιο!!!"
Ο Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως Δημήτριος

 
Περισσότερα: Ορθόδοξη Τανζανία 

Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2024

Nηστεία: Μια ερωτική κίνηση σε σχέση με το πρόσωπο του Χριστού

 


/ Ευχή

Τώρα που αρχίζει η νηστεία θα ακούσουμε για άλλη μια φορά όλα αυτά τα ωραία «αγαπουλίστικα» λογάκια. Ότι δεν χρειάζονται νηστείες, ότι αυτή η νηστεία εισήχθη αργότερα, ότι σημασία έχει η καρδιά σου και η καλοσύνη σου κλπ.

Η νηστεία είναι στην ουσία μια ερωτική κίνηση σε σχέση με το πρόσωπο του Χριστού. Μια περίοδος πνευματικής γυμναστικής ώστε να τοποθετήσω τον εαυτό μου σε μια άλλη πνευματική τροχιά. Από το σκοτάδι στο Φως. Από την αρρώστια στη θεραπεία και την ίαση.  Ένας αποφασιστικός θεληματικός υπαρξιακός προσανατολισμός, ελεύθερα, χωρίς εξαναγκασμούς και πιέσεις. Ο αγώνας αυτή την περίοδο δεν είναι μόνο στις τροφές. 

Δεν μένω εκεί. Ξεκινάω από εκεί για να βυθιστώ στην καρδιά μου. Θα ξεκινήσω από την κοιλιά για να πάω στην καρδιά. Θα κάνω εγκράτεια στην επιθυμία να τρώω κάποια φαγητά ώστε να μάθω να συγκρατούμαι και να μην τρώω τον συνάνθρωπό μου.  Να ανοίξω «πόρτες» και «παράθυρα» στο δωμάτιο της καρδιάς μου για να μπει ο Χριστός και να δω τι υπάρχει μέσα και να αρχίσω τις πνευματικές τακτοποιήσεις, που έλεγε και ο Άγιος Παΐσιος.

Φυσικά είναι αδιανόητο να κάνω νηστεία χωρίς Εκκλησιασμό, Θεία Κοινωνία, Εξομολόγηση και Προσευχή.

Οι περισσότεροι αδερφοί μένουν στο διατροφικό κομμάτι κι αυτό φυσικά συνιστά ειδωλολατρία ή τουλάχιστον μια ωραία διατροφική θρησκευτική δίαιτα για κάποιες μέρες. Πολλοί μένουν στο διατροφικό κομμάτι από συναισθηματική θρησκοληψία. Έτσι, για να πούνε στον Χριστό ότι έκαναν και κάτι για Εκείνον, οπότε να είναι καλά στην υγεία τους και να μην πάθουν κάτι κακό. Γι’ αυτό και η νηστεία είναι ολοκληρωτική. Δεν μπαίνει απλά ένα όργανο του ανθρώπου στη νηστεία πχ το στομάχι. Αλλά ολοκληρωτικά ο άνθρωπος. Κρατάμε χαλινάρια από όλα τα μέλη του σώματος ώστε με την άσκηση να γίνουν μέλη του σώματος του Χριστού. Να βρούνε άλλο νόημα και άλλη προοπτική. 

Πολλοί αδερφοί μας χαίρονται που κατάφεραν να βγάλουν διατροφικά τη νηστεία και να χάσουν κάποια κιλά. Αυτό δεν είναι κακό και φυσικά είναι ένα αποτέλεσμα όχι ο ουσιαστικός σκοπός. Αν νηστεύει το στομάχι αλλά όχι το στόμα από την κατάκριση τότε έχουμε υποκρισία. Το θέμα είναι τι θέλουμε και γιατί θέλουμε να το κάνουμε αυτή την ευλογημένη περίοδο.

Δεν έχει ο Θεός ανάγκη τη νηστεία μου και τον αγώνα μου γενικότερα. Ούτε ο γιατρός έχει ανάγκη τις θεραπείες μου. Εγώ έχω και νιώθω την ανάγκη. Θέλω να τη δω αλλιώς που λένε και οι νέοι.

Αν αποφασίσεις να νηστέψεις και θέλεις πραγματικά να αγωνιστείς αυτή την περίοδο, να το κάνεις ολοκληρωτικά αλλιώς δεν έχει νόημα.

Το ερώτημα είναι το εξής:

Θα γεννηθεί ο Χριστός και η καρδιά μου θα μείνει στα σκοτάδια της ή θα κάνω την κίνηση να προσανατολιστώ προς τον ήλιο της δικαιοσύνης για να βρω το πραγματικό νόημα της ζωής;

Καλό αγώνα σε όλους... 

Συμπλήρωμα, παρακαλώ:

Η Νηστεία των Χριστουγέννων, το Σαρανταλείτουργο & χώρες που απαγορεύουν τα Χριστούγεννα...

Καλά, και τα Χριστούγεννα έχουν σαρακοστή; "Από την μακρινή Τανζανία και εκ βάθους καρδίας Καλή Σαρακοστή..."

Ενότητες:

Νηστεία

Χριστούγεννα 

Τετάρτη 21 Αυγούστου 2024

Τετάρτη: πένθιμη ημέρα της αρχής των παθών του Κυρίου


«Αἱ δὲ νηστεῖαι ὑμῶν μὴ ἔστωσαν μετὰ τῶν ὑποκριτῶν· νηστεύουσι γὰρ δευτέρᾳ σαββάτων καὶ πέμπτῃ· ὑμεῖς δὲ νηστεύσατε τετράδα καὶ παρασκευήν» (Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, 70-100 μ.Χ., 8, 1).

Μητροπ. Ναυπάκτου & Αγ. Βλασίου Ιεροθέου 

Εκκλ. Παρέμβαση / ΟΟΔΕ

Η ημέρα τής Τετάρτης μάς παραπέμπει στην εβδομάδα τών Παθών τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και κυρίως στο Συμβούλιο τών Αρχιερέων, Γραμματέων και Πρεσβυτέρων που έγινε στην αυλή τού αρχιερέως Καϊάφα, προκειμένου να συλλάβουν τον Ιησού με δόλο και να τον θανατώσουν, όχι όμως στην εορτή τού Πάσχα για να μη γίνη θόρυβος στον λαό (Ματθ. κστ΄, 1-5).

Επίσης, αυτήν την ημέρα ενθυμούμαστε το γεγονός ότι την ίδια ημέρα που έγινε το Συμβούλιο αυτό ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ένας Μαθητής από τους Δώδεκα Μαθητές τού Χριστού, πήγε στους Αρχιερείς και τους ερώτησε τι θα τού έδιναν για να τους παραδώση τον Ιησού. Και εκείνοι τού έδωσαν τριάντα αργύρια και από τότε ο Ιούδας ζητούσε να βρη την κατάλληλη ευκαιρία, για να τους Τον παραδώση (Ματθ. κστ΄, 14-16).

Αυτά τα δύο θλιβερά γεγονότα συνέβησαν την ημέρα τής Τετάρτης, οπότε έχουμε την έναρξη τού σχεδίου τών Αρχιερέων και Φαρισαίων για την σύλληψη τού Χριστού και τον θάνατό Του. Γι’ αυτό αυτή η ημέρα θεωρείται λειτουργικώς πένθιμη και η Εκκλησία όρισε αυστηρά νηστεία, προκειμένου να θυμόμαστε τα τραγικά αυτά γεγονότα και να μη τα συνεχίζουμε και εμείς στην ζωή μας.

Νομίζω, πρέπει να θυμηθούμε τα γεγονότα που έγιναν τις δύο προηγούμενες ημέρες, δηλαδή την Δευτέρα και την Τρίτη στα Ιεροσόλυμα.

Την Κυριακή τών Βαΐων έγινε η είσοδος τού Χριστού στα Ιεροσόλυμα, μετά την ανάσταση τού Λαζάρου. Ακολούθησαν δύο σημαντικές ημέρες (Δευτέρα, Τρίτη) που έγιναν πολλά, δηλαδή ο Χριστός εκδίωξε τους εμπόρους από τον Ναό (Ματθ. κα΄, 12-17) και συζήτησε με τους Αρχιερείς και τους Πρεσβυτέρους τού λαού που τον ρώτησαν με ποια εξουσία έκανε αυτά, και Εκείνος απάντησε σχετικώς (Ματθ. κα΄, 23-27). Επίσης, ο Χριστός είπε διάφορες παραβολές (Ματθ. κα΄, 28 - κβ’, 1-13).

Ακόμη, αυτές τις δύο ημέρες οι Φαρισαίοι με τους Ηρωδιανούς και τους Σαδδουκαίους πήγαν στον Χριστό για να τον παγιδεύσουν με λόγο (Ματθ. κβ΄, 15-45). Στην συνέχεια ο Χριστός ταλάνισε τους Γραμματείς και Φαρισαίους με τα φοβερά «ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί» (Ματθ. κγ΄, 1-36). Έπειτα, αποκάλυψε τα σχετικά με την καταστροφή τής Ιερουσαλήμ και τού Ναού (Ματθ. κδ΄, 1-2), είπε για την συντέλεια τού κόσμου και διάφορες παραβολές για το πώς πρέπει οι άνθρωποι να είναι έτοιμοι για την κρίση (Ματθ. κδ΄, 36-51. κε΄, 1-46).

Μετά από αυτά τα γεγονότα την Τετάρτη έγινε το Συμβούλιο για να τον θανατώσουν και την επομένη ημέρα, την Πέμπτη, έγινε ο Μυστικός Δείπνος και ακολούθησε η σύλληψη τού Χριστού.

Έτσι, την περίοδο από την Κυριακή τών Βαΐων μέχρι την Τετάρτη έγινε μια μεγάλη σύγκρουση μεταξύ τού Χριστού και τών Γραμματέων και Φαρισαίων ή το αντίστροφο, στην οποία αποκαλύφθηκε η θεότητα τού Χριστού, αλλά και η κακότητα τού τότε θρησκευτικού κατεστημένου, που δεν άντεξε να βλέπη και να ακούη τα όσα έπραττε και δίδασκε ο Χριστός.

Το Απολυτίκιο τής ημέρας είναι το γνωστό τροπάριο: «Σώσον, Κύριε, τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος, και το σον φυλάττων δια τού Σταυρού σου πολίτευμα».

Είναι προσευχή στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό για να σώση τον λαό Του και να ευλογήση την κληρονομία Του (τους Χριστιανούς), να χορηγή νίκες στους Βασιλείς - Αρχιερείς εναντίον τών βαρβάρων και να διαφυλάττη το πολίτευμα δια τού Σταυρού.


Μετά τα Πάθη, τον Σταυρό και την Ανάσταση τού Χριστού και, βεβαίως, μετά την Πεντηκοστή, την έλευση τού Παναγίου Πνεύματος, απαρτίστηκε ο νέος λαός τής Χάριτος τού Θεού, η Ορθόδοξη Εκκλησία, με την ασκητική και την μυστηριακή ζωή, την θεολογία τών Οικουμενικών Συνόδων, που συνεχίζει την παράδοση τών Προφητών και τών Αποστόλων.

Ο νέος αυτός λαός τής θείας Χάριτος που είναι ενωμένος με τον Παθόντα, Σταυρωθέντα και Αναστάντα Χριστό δοκιμάζει την αντίδραση τού κόσμου, όπως την αντιμετώπισε ο Χριστός με τους Γραμματείς, Φαρισαίους, Σαδδουκαίους, οι οποίοι ερμηνεύουν την χριστιανική διδασκαλία σύμφωνα με τα πάθη τους και τις ιδιορρυθμίες τους. Σε κάθε εποχή εμφανίζονται εκείνοι οι οποίοι εκκοσμικεύουν την Αποκάλυψη τού Χριστού, την προσαρμόζουν στα μέτρα τους, την αναμειγνύουν με φιλοσοφίες και θρησκευτικές αντιλήψεις τής κάθε εποχής. Γι’ αυτό και χρειάζεται να διαφυλάσσουμε με πιστότητα την αποκαλυφθείσα αλήθεια και να ζούμε σύμφωνα με αυτήν.

Αυτή, όντως, είναι σταυρική ζωή, που δεν μπορεί να αντιμετωπισθή με τις δικές μας δυνάμεις, αλλά με την δύναμη και την ενέργεια τού Σταυρού τού Χριστού. Γι’ αυτό το Εξαποστειλάριο τής ημέρας είναι σημαντικό: «Σταυρός ο φύλαξ πάσης τής οικουμένης, σταυρός η ωραιότης τής Εκκλησίας, σταυρός βασιλέων το κραταίωμα, σταυρός πιστών το στήριγμα, σταυρός αγγέλων η δόξα και τών δαιμόνων το τραύμα».

Όλα αυτά τα πνευματικά νοήματα αποτελούν την εορταστική ατμόσφαιρα τής ημέρας τής Τετάρτης. Εμείς οι Ορθόδοξοι δεν βλέπουμε τις ημέρες εξωτερικά με κοσμικούς προσδιορισμούς, αλλά τις χρωματίζουμε με βάση την ζωή τής Εκκλησίας μας. Επομένως, όταν νηστεύουμε αυτήν την ημέρα έχουμε υπ’ όψη μας όλα αυτά τα πνευματικά νοήματα και δίνουμε νόημα και στην ημέρα και στην ζωή μας. Και αγωνιζόμαστε να μη ομοιάσουμε με την σκληρή αντίδραση τών Γραμματέων και Φαρισαίων και να μη προδώσουμε τον Χριστό, όπως το έκανε ο Ιούδας, με το να ζούμε αντιχριστιανικά και αντεκκλησιαστικά.

Με το Βάπτισμα και το Χρίσμα έχουμε αναγεννηθή, γίναμε ο νέος λαός τής θείας Χάριτος και πρέπει να ζούμε σταυρικά, δηλαδή να σταυρώνουμε τα πάθη και να ζούμε την αναστημένη ζωή που είναι συνέχεια τού Σταυρού. Έτσι, μυούμαστε στο μυστήριο τού Σταυρού και τής Αναστάσεως τού Χριστού και ξεφεύγουμε όλες τις πλεκτάνες τών εχθρών τού Σταυρού τού Χριστού και τής Εκκλησίας. Αυτό το νόημα έχει και η νηστεία την ημέρα αυτή και πρέπει να νηστεύουμε με χαρά.

Σάββατο 20 Απριλίου 2024

Αγία Μαρία η Αιγυπτία - 5η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής

 

Ο μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος σε ομιλία του (που μεταδώθηκε από το ραδιοσταθμό της Πειραϊκής Εκκλησίας) είπε τα εξής:

Οι Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής είναι αφιερωμένες σε συγκεκριμένα θέματα, όχι τυχαία. Η α΄ Κυριακή (της Ορθοδοξίας) περιέχει την απόδειξη της πραγματικής σάρκωσης του Θεού σε άνθρωπο - που αποδεικνύεται από το ότι μπορεί να ζωγραφιστεί. Η β΄ Κυριακή (του αγ. Γρηγορίου Παλαμά) αφορά στη θέωση

Η γ΄ Κυριακή (της Σταυροπροσκύνησης) αφορά στη δύναμη του Τιμίου Σταυρού και στην ενίσχυση των χριστιανών για τον πνευματικό αγώνα τους. Η δ΄ Κυριακή (του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος) αφορά στη θεραπευτική μέθοδο της Ορθοδοξίας (για τη θεραπεία του ανθρώπου από τα πάθη του, ώστε να γίνει άγιος). 

Τέλος, η ε΄ Κυριακή (της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας) είναι η απόδειξη όλων των προηγούμενων: πώς ένας άνθρωπος βουτηγμένος στην αμαρτία, κυριολεκτικά εξαρτημένος από την αμαρτία, αλλάζει ζωή και γίνεται μεγάλος και θαυματουργός άγιος!

Ένα κλικ αγάπης και αυτοσυνειδησίας, λοιπόν, στα:

Δωρεάν πορνεία, αγάπη & αγιότητα

Η πιο sexy απ' όλες...
Μαρία Αιγυπτία: «εκ του θηρίου…θεός»
Μετανόησε και προσκόμισε στον Κύριο τα δάκρυά σου σαν μύρο μετανοίας

Η παρεξηγημένη αγιότητα

6η εβδομάδα της Μ. Σαρακοστής 2015: Εβδομάδα προσευχής υπέρ των διωκόμενων χριστιανών ανά τον κόσμο...

Η πορνοποίηση μιας γενιάς
Παπάδες και πόρνες (ή: ιερείς & εργαζόμενοι στο σεξ)

Έρωτας, σεξ, γάμος και μοναχισμός
ΗΠΑ: Πρώην πόρνη πολυτελείας στο δρόμο του Χριστού

Ο άγιος της Ομόνοιας, οι χίππις και οι πόρνες

ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ ΑΙΓΥΠΤΙΑ

Ένα σκάνδαλο, πολλές αμαρτίες και ένας ...
Το σεξ, ο (άγιος) πνευματικός & η συνεχής θεία Μετάληψη

Σώμα και σαρκικό φρόνημα

Ήταν δυο πόρνες (μια φορά) - Επειδή κανένας δεν είναι για πέταμα

Σάββατο 13 Απριλίου 2024

Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος και μοντέρνος πολιτισμός (Δ΄ Νηστειών)


4η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη, συγγραφέα της "Κλίμακος" (=Σκάλας).

4η Κυριακή της Μ. Σαρακοστής: Η Κυριακή του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος (Δ΄ Νηστειών), ενός αγίου από το Σινά, που έγραψε, τον 6ο αιώνα μ.Χ., το βιβλίο Κλίμαξ (=Σκάλα), όπου μελετά τις αρετές και τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής, δηλ. τα σκαλοπάτια που ανεβάζουν τον άνθρωπο στο Θεό και εκείνα που τον κατεβάζουν στο σκοτάδι και στην απώλεια. 

Από: 7 Κυριακές (οι Κυριακές της Μ. Σαρακοστής, ώς το Πάσχα)

"...Θυμάμαι την περίπτωση ενός προτεστάντη που, καθώς μελέταγε τα γραπτά του αγίου, αναθεώρησε πολλά για τα πιστεύω του, τις πεποιθήσεις του, όπως επίσης και για την ποιότητα που νόμιζε πως είχε η πνευματική του κατάσταση. Ο άγιος στάθηκε αφορμή (αν και δεν ήταν ο μόνος) ο προτεστάντης αυτός να μεταστραφεί αργότερα στην Εκκλησία του Χριστού (Ορθοδοξία) και ν' αφήσει πίσω του τον κίβδηλο πνευματικό κόσμο κάποιων ονειροπαρμένων δυτικοαναθρεμμένων Χριστιανών.
Ανακάλυψε πως η Εκκλησία δεν είναι ένας απέραντος ηθικισμός με ωραία λόγια, ευφάνταστη παρουσία, όμορφα κοστούμια με περιποιημένα μαλλιά και καλές πράξεις να επιβεβαιώνουν τους λογισμούς των δογμάτων. Έμαθε πως ήταν αμαρτωλός και γεμάτος πάθη και αυτό ήταν για εκείνον μια πρωτόγνωρη ανακάλυψη!
Είχε μάθει να ζει με αυτοπεποίθηση, στηριζόμενος στη συναισθηματική του πεποίθηση πως είναι αναγεννημένος, κι έχοντας φορέσει το μανδύα της ταπεινοφροσύνης, προχωρούσε στην οδό της δικής του ευδαιμονίας. Αργότερα πληροφορήθηκε εσωτερικά πως ο μανδύας αυτός είχει δυό ονόματα: Υπερηφάνεια και Ταπεινολογία. Φαντάζεστε το σοκ που υπέστη; Νόμιζε πως ξύπνησε από όνειρο, κι όμως είχαν περάσει χρόνια...".

Από: Ένας μοντέρνος άνθρωπος που ανακάλυψε τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος...

Ένα κλικ, παρακαλώ, & στα:

Ο Τσαρλς Μπουκόφσκι συνομιλεί με τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη


Η "Σκάλα" του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος

Ολόκληρη η "Κλίμαξ" του αγίου Ιωάννη, στα νέα ελληνικά
 

 
Εικ. από εδώ  

Σάββατο 6 Απριλίου 2024

Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης: το Όπλο μας, το Λάβαρό μας!...

 

Η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης, 3η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής ("Γ΄ Νηστειών"), μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε ότι ζωή χωρίς "σταυρό" (βάσανα) δεν υπάρχει, καθώς και ότι πνευματικός και ηθικός αγώνας επίσης χωρίς σταυρό (θυσίες) δεν υπάρχει. Αλλά να θυμηθούμε επίσης και ότι δεν αγωνιζόμαστε μόνοι, αλλά μαζί με τον Κύριο Ιησού Χριστό και - αν έχουμε τη χαρά - και με αδελφούς μας. Τουλάχιστον έναν: τον πνευματικό μας.

Παρακαλώ, μια πρόσκληση σε ένα παλαιότερο - και αγαπημένο - αφιέρωμά μας: Το Όπλο μας, το Λάβαρό μας!... 

Καλόν αγώνα και καλή Ανάσταση!

(Φωτο από το διαδίκτυο) 

Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024

Μεγάλη Σαρακοστή: Τιμάς πραγματικά την Καθαρά Δευτέρα ή μήπως γιορτάζεις την «Ακάθαρτη»;

 

 

Ελευθέριος Ανδρώνης / Sportime

Καλό Στάδιο! Καλή και ευλογημένη Σαρακοστή!

Θα πούμε κάτι που δεν θίγεται παρά από ελάχιστους, αλλά δυστυχώς είναι γεγονός: πολύς κόσμος δεν γνωρίζει τον λόγο που η Καθαρά Δευτέρα, λέγεται «Καθαρά». Δεν μπαίνουν καν στον κόπο να αναρωτηθούν. Τι το καθαρό έχει αυτή η μέρα; Μήπως καθαρίζει ο καιρός με κανένα «μαγικό» τρόπο; Μήπως βάζουμε στη χλωρίνη το… ημερολόγιο; Ή μήπως καθαρίζουμε τίποτα ρούχα και απλώνουμε μπουγάδα;

Το έθιμο καλά κρατεί και στις παλιές γενιές και στις νέες. Αλλά κυρίως διότι οι περισσότεροι το σχετίζουν με την ικανοποίηση του στομαχιού. Έχουν αδειάσει αυτή την ιερή ημέρα από την ουσία της και έχουν κρατήσει μόνο το καύκαλο της: την απόλαυση των σαρακοστιανών εδεσμάτων. Και μάλιστα ΚΑΙ σε αυτό κάνουν λάθος. Αναστενάζουν οι ταβέρνες και τα οικογενειακά τραπέζια από ανθρώπους που τρώνε αχόρταγα όλα τα νηστίσιμα και τα καλούδια της θάλασσας.

Η Καθαρά Δευτέρα όμως πρεσβεύει το ακριβώς αντίθετο από τις γαστριμαργικές απολαύσεις. Αυτές τις έχεις όλο τον υπόλοιπο χρόνο, όταν δεν έχει νηστεία. Η Καθαρά Δευτέρα μπορεί να χαροποιεί τον περισσότερο κόσμο επειδή είναι αργία, αλλά στην ουσία της είναι ημέρα πένθους, νηστείας και ολιγοφαγίας. Ονομάστηκε «Καθαρά» γιατί καλούμαστε να καθαριστούμε από τους ψυχοσωματικούς ρύπους που κουβαλάμε μαζί μας.

Καθαρίζουμε το σώμα με την αποχή από τις αρτύσιμες τροφές και καθαρίζουμε την ψυχή με το πετραχήλι και με τη νήψη της καρδιάς. Συμμετέχουμε πιο ενεργά στις Ακολουθίες, εντείνουμε τον πνευματικό αγώνα, προσευχόμαστε περισσότερο, διαβάζουμε περισσότερο Καινή Διαθήκη και χριστιανικά βιβλία, φυλάμε περισσότερο τις 5 αισθήσεις μας, αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στα του Θεού και λιγότερα στα του κόσμου.

Η Καθαρά Δευτέρα δεν έχει κανένα νόημα ως ημέρα (και ως έθιμο γενικότερα) αν κάνουμε νηστεία μόνο εκείνη τη μέρα και σε όλο το υπόλοιπο Στάδιο τρώμε τα πάντα σαν καταναλωτικά χοιρίδια. Δεν έχει κανένα νόημα να καθαρίσουμε το σώμα από τις αρτύσιμες τροφές για μια μέρα, και να λερωνόμαστε όλη την υπόλοιπη Σαρακοστή, σωματικώς και ψυχικώς. Διότι ο Νυμφίος Χριστός καταφθάνει στο τέλος του Σταδίου. Και μέχρι τότε πρέπει να τον αναμένουμε καθαροί και τακτοποιημένοι.

Ειδάλλως δεν δικαιούσαι να πιστεύεις ότι τιμάς την Καθαρά Δευτέρα, αλλά μάλλον γιορτάζεις μια ιδιωτική σου «Ακάθαρτη Δευτέρα» ως ένα ακόμα καταναλωτικό όργιο που θα συνεχίσεις για 40 μέρες. Για να το κλείσεις με ένα ακόμα πιο λυσσασμένο καταναλωτικό όργιο, την ημέρα του Πάσχα.

Και τι θα αλλάξει στη ζωή σου; Βρώμικος θα περάσεις έξω από το Στάδιο και βρώμικος θα συναπαντήσεις στην έξοδο τους αθλητές, για να προσποιηθείς ότι κι εσύ… τερμάτισες. Για να παραμυθιαστείς ότι συμμετέχεις κι εσύ στη χαρά τους. Και τι τερμάτισες το Πάσχα για να το γιορτάσεις; Απολύτως τίποτα δεν τερμάτισες. Ίδιος είσαι. Και ο ισόβιος μαραθώνιος της ηδονοθηρίας συνεχίζεται. Τρέχεις ακατάπαυστα ως δούλος της γαστέρας σου για να ικανοποιήσεις τις προσταγές της. Και δεν χορταίνεις ποτέ. Και δεν ξαποσταίνεις ποτέ. Και δεν αναπαύεσαι ποτέ.

Είναι αυτό λοιπόν, Καθαρά Δευτέρα;

Αλλά και το πέταγμα του χαρταετού, πολλοί το κάνουν – ελάχιστοι γνωρίζουν ΓΙΑΤΙ έχει καθιερωθεί και ΤΙ συμβολίζει. «Είναι για να χαίρονται τα παιδάκια», λένε αλόγιστα μερικοί. Βεβαίως και χαίρονται τα παιδάκια, αλλά δεν είναι αυτό το νόημα της παράδοσης. Ο συμβολισμός του πετάγματος του χαρταετού στην ελληνική χριστιανική παράδοση συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς το Θείο.

Το σώμα καθαρίζεται με τη νηστεία και ο χαρταετός αποτυπώνει τον προορισμό του πνεύματος του ανθρώπου, που είναι να πετά ψηλά και να πορεύεται προς τον δημιουργό του. Πόσο όμορφες και ψυχωφελείς παραδόσεις μας άφησαν οι πρόγονοι, κι όμως εμείς τις γυμνώσαμε από τα νοήματά τους!

Φέτος λοιπόν (και για κάθε επόμενη Καθαρά Δευτέρα), μαζί με τη χαρά του παιδιού, να του μπολιάσουμε στην ψυχούλα του και τα υψηλά νοήματα της μέρας. Να του εξηγήσουμε τι συμβολίζει εκείνος ο χαρταετός που πετά στο αστραφτερό γαλάζιο του ελληνικού ουρανού. Να του πούμε ποια είναι η πραγματική Καθαρά Δευτέρα και ποια είναι η κούφια εθιμοτυπία. Και κυρίως να καθαριστούμε εμείς οι ίδιοι, για να δίνουμε το καλό παράδειγμα, μεταδίδοντας φως Χριστού.

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024

Η νηστεία: Μια ολόκληρη παράδοση

«Μαειρκές, τραούθκια, ύμνους, λειτουργικά βιβλία συνήθειες, σούππες, δώρα της θάλασσας, φυτά αγριόχορτα που τρώουνταν τζιαι ήταν παναήριν»

Του Γιάννη Πεγειώτη / Χριστιανική

Τότε στα δεκαπέντε δεκαέξι σε μια δύσκολη συγκυρία, αρχές του ογδόντα άρχισε από τις παραμονές Χριστουγέννων να νηστεύει σαράντα μέρες χωρίς υπερβολές και συζητήσεις συνεχίζοντας να ζει το δραστήριο και με έρωταν Ελλάδος βίον του.

Ύστερα παραμονές Σαρακοστής τον ακολουθούσε και η αδερφή του. Η μάνα υπομονετικά δέχτηκε την εφηβική απόφαση μαγειρεύοντας για νηστεύοντες και μη νηστεύοντες στο φτωχικό σπίτι το έμπλεον βιβλίων και αγάπης πρωτινής.

Με τα χρόνια ο παλαιός μας φίλος άρχισε να κατανοεί το της νηστείας βάθος. Τον τρόπον των πρωτινών που πάσκιζαν να προκόπτουν στην αγάπη περσότερο τον τζαιρόν των νηστειών. Χωρίς μιαν έστω νύξη το έπρατταν εις τον Πιττοκόπον, στη Δρούσιαν ,στον Ακάμαν χωρίς να κρίνουν τους άλλους. Έτσι απλά. Ήβραμέν το ‘πού [από] την Μάναν μας τζιαι κάμνει καλόν. Λλιανίσκουν [λιγοστεύουν] οι καυκάες [καυγάδες] μέσα τζιαι έξω μου. Οι θυμοί ‘που το πορνόν [πρωινό]. Μιλώ περί του τ’ Άη Κόνωνα.

Ύστερις έμαθεν για μιαν ολόκληρην παράδοσιν. Μαειρκές, τραούθκια,ύμνους, λειτουργικά βιβλία συνήθειες, σούππες, δώρα της θάλασσας, φυτά αγριόχορτα που τρώουνταν τζιαι ήταν παναήριν.

Ύστερις έμαθεν να λαλεί  καλόν στάδιον και να μετέχει στον εσπερινόν της συγνώμης. Να βιώνει ίντα εν [τι είναι] η αγάπη, η χαρμολύπη, η συγγνώμη η προσευχή του Μάρκου Δράκου, το φως  τ ΄Αη Πιφάνη στο χωρκόν του, η ευχή του Σύρου Αγίου ΚΥΡΙΕ και Δέσποτα…

Πέρασαν έτη για να ακούσει η καρδιά του και τον Άη Χρυσόστομον να υμνεί την Ανάστασιν του Κυρίου και σε ένα κλίμα αποδοχής να λαλεί και τους της ενδεκάτης τους ολίγον προ της δωδεκάτης εις την πασχάλιον τράπεζαν. Όπως τες πρωτινές γιαγιάδες με το ήθος του κοπιάστε στην τράπεζαν της αγάπης…

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

Καλή Μεγάλη Σαρακοστή - Καλή Ανάσταση!...

 

Εικ. από εδώ

Καλή Μεγάλη Σαρακοστή, αδέλφια - Καλή Ανάσταση & καλή Ανάσταση του Γένους...

Μεγάλη Σαρακοστή, αρχαία ελληνική γραμματεία και Ελληνική Παιδεία

Μεγάλη Σαρακοστή: να μην ξεχάσω…

Νηστεία και αλληλεγγύη, διάκριση και Ευχαριστία κατά τόπους

Ένα μυστήριο που μας κυνηγάει από παιδιά (για τη σημασία της νηστείας, και όχι μόνο!)   

Η νηστεία προ των ευθυνών στην μελέτη του Θείου Δράματος

"Μη αποστρέψεις το πρόσωπόν Σου, ότι θλίβομαι"... 

Αφιέρωμα με πολλές αναρτήσεις

Ενότητα περί νηστεία στο ιστολόγιό μας

Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2023

"Φάε, η αμαρτία δικιά μου"...

 
Ποιος είπε ότι πρόκειται για νομική υποχρέωση;

© Διονύσης Παπαχριστοδούλου

ΟΟΔΕ / vic.com

Διάδρομος Νοσοκομείου. Αναμονή. Ο άλλος τρέχει και ρωτάει τους γιατρούς· "μην έχω αυτό, εκείνο ή το άλλο; πονάω εδώ, πονάω εκεί". Ιατρικές ορολογίες. Αγωνία. Αναμονή σ’ έναν μακρύ διάδρομο. Οι θάλαμοι στο πλάι άδειοι. Δεν πρόκειται για λαϊκό νοσοκομείο, μα για πολυτελείας ... για τους λίγους. Παραδίπλα σ‘ ένα θάλαμο ο ασθενής και οι επισκέπτες· κάποιοι γνωστοί και μια γιαγιά. Προσφέρονται κεράσματα. Είναι Παρασκευή. Νηστεία. "Πάρε γιαγιά". "Ευχαριστώ νηστεύω". "Έλα γιαγιά πάρε". "Ευχαριστώ δεν τρώω". "Φάε ρε γιαγιά η αμαρτία δικιά μου ...".

Συχνά τυχαίνει σε παρέες κάποιος να μη νηστεύει και να λέει με “αυτοθυσία” στον άλλο που νηστεύει "φάε, η αμαρτία δικιά μου". Λες και η νηστεία είναι φόρος που θα μπορούσε να πληρώσει ο συνέταιρος. Η προτροπή αυτή δείχνει τη νομικιστική αντίληψη που έχουμε για τη σχέση μας με την Εκκλησία. Έγκλημα και τιμωρία. Νόμος, παράβαση, ενοχή, χρέος, ποινή, εξιλέωση, πληρωμή. Αντίληψη που οφείλεται στο μεσαιωνικό εκβαρβαρισμό που κυριάρχησε στη χώρα μας κυρίως μετά το 1821. Οι κανόνες της Εκκλησίας υποβιβάζονται σε στείρους νόμους και κυριαρχεί το άγχος μην τυχόν τους παραβεί κανείς, οπότε θα ακολουθήσει η τιμωρία.

Ο νόμος του κράτους απλώς καταπιέζει, αλλά τον ανεχόμαστε, προκειμένου να λειτουργεί στοιχειωδώς η κοινωνία. Ο νόμος της Εκκλησίας, οι κανόνες, υπάρχουν για να μας θεραπεύουν. Όποιος τους εφαρμόζει, κερδίζει τη θεραπεία ολόκληρης της ύπαρξής του· όποιος δεν τα καταφέρνει, κερδίζει τουλάχιστον τη θεραπεία της συνείδησής του. Η συνείδηση είναι "λάστιχο", προσαρμόζεται. Μπορεί ο άνθρωπος να φθάσει να κάνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα και επειδή βρήκε ένα επιχείρημα, μια δικαιολογία, πωρώνει τη συνείδηση. 

Το συντριβάνι μπορεί να βγάζει βρώμικο νερό ή και να έχει εντελώς αχρηστευτεί. "Έλα ρε, αφού όλοι κλέβουν". "Ου κλέψεις". Καθαρίζει η κατάσταση. Γι’ αυτό είναι έγκλημα η "φιλάνθρωπη" προσαρμογή στην κοινωνική πραγματικότητα. "Αφού κανείς ή οι περισσότεροι δεν εφαρμόζουν κάτι, ας το διαγράψουμε". Είναι έγκλημα αυτή η "ρεαλιστική" νοοτροπία, γιατί καταστρέφει τη δυνατότητα για μετάνοια. Οι κανόνες της Εκκλησίας δείχνουν την ευθεία οδό, και η "οικονομία" της, επιτρέπει στον άνθρωπο, ακολουθώντας μία ταλάντωση, σιγά σιγά να ισορροπήσει τη ζωή του, αντλώντας δύναμη εν μετανοία.

Ο Γκάλης έκαμνε την προετοιμασία του, το ίδιο και ο Πύρρος Δήμας και όλοι οι πρωταθλητές. Αν την ώρα της προπόνησης εμφανιστεί κάποιος φίλος και του πει, "άντε ρε, πάμε να τα πιούμε, η αμαρτία δικιά μου ..." κι’ εκείνος τον ακούσει, απλώς θα χαλάσει την προετοιμασία του, και δεν θα μπορεί να τα δώσει όλα στον αγώνα. Τί μπορεί άραγε να ελπίζει από την "αυτοθυσία" του φίλου; Κάπως έτσι είναι και με τη νηστεία. Δεν είναι ζήτημα αμαρτίας-παράβασης, αλλά ζήτημα απώλειας της ευκαιρίας για προπόνηση. 

Η νηστεία είναι ένα είδος προπόνησης. Στην Εκκλησία όλα τα είδη της προπόνησης γενικά λέγονται άσκηση. Αν διακόπτεται η άσκηση επειδή κανείς εύκολα ξεπερνάει τον "εγωϊσμό" του και ακολουθεί τους όποιους "φιλάνθρωπους" άλλους, δε θα επιτευχθεί ο στόχος, που είναι η θεραπεία, η κάθαρση από τα πάθη, ο φωτισμός του νού, η θέωση, η θεραπεία του κόσμου όλου.

Αρκεί βέβαια η προπόνηση να μην γίνεται πρωτάθλημα. Να μην απολυτοποιείται και επικεντρώνεται η προσπάθεια απλά και μόνο στην αυστηρότερη τήρησή της, στην μεγαλύτερη δυνατή καταπόνηση. Ο νους οφείλει να είναι στον αγώνα. Η ύπαρξη του φιλότιμου είναι απαραίτητη, η συνεχής βελτίωση αναγκαία, αλλά με κέντρο τον τελικό σκοπό και όχι τη μονόπλευρη τελείωση του μέσου. Αυτό ήταν το λάθος των Φαρισαίων, έκαμναν σκοπό το μέσο. Νηστεία για τη νηστεία, όσο πιο πολύ νηστεύω, τόσο καλύτερος είμαι, τηρώ το νόμο και μου χρωστάει πλέον ο Θεός. Έτσι λόγω της υπερηφάνειας ακυρώνεται ολόκληρη η προσπάθεια. Αντί το μέσο να φέρει Έμπνευση, πνίγει την ύπαρξη στην κόλαση της αυτοδικαίωσης.

Οι αθλητικές ομάδες (ποδοσφαίρου, μπάσκετ κ.λπ.) κάθε χρόνο κάνουν, εκτός από τις εβδομαδιαίες προπονήσεις, και την ετήσια προετοιμασία τους. Πηγαίνουν σε κάποιο αθλητικό κέντρο για να προετοιμαστούν για ολόκληρη τη χρονιά. Κάτι τέτοιο είναι για το χριστιανό η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Κάνει μια έντονη προπόνηση, για να βγάλει ολόκληρη τη χρονιά.

Οι πρωταθλητές στην Εκκλησία λέγονται ασκητές. Φυσικά, άσκηση υπάρχει για όλους τους χριστιανούς, αλλά διαφορετική άσκηση θα κάνει ο ερημίτης και διαφορετική κάποιος "αγύμναστος" χριστιανός. Ο ένας παίρνει το απότομο μονοπάτι για την κορυφή, ο άλλος τον ομαλό δρόμο που ανεβάζει σιγά σιγά. Και οι δύο όμως κατευθύνονται προς την ίδια κορυφή. Ο σκοπός είναι κοινός για όλους, η αποκατάσταση του κατ’ εικόνα, η επίτευξη του καθ’ ομοίωσιν. 

Στην εποχή που τα οικονομικά μεγέθη καθορίζουν τις σχέσεις των κρατών και όχι μόνο, η Εκκλησία παρέχει το κατ’ οικονομία, την παραχώρηση, για κάθε "αγύμναστο" και, παράλληλα, διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού την ακρίβεια του κανόνα. Φιλάνθρωπα δίνει στον αρχάριο τη δυνατότητα να ξεκινήσει χωρίς να αποκρύπτει το ρεκόρ, τον ακρογωνιαίο Λίθο, το αμετάθετο Θεμέλιο, το Θεάνθρωπο. Αυτόν που δύναται και λέει και το εννοεί: "η αμαρτία σας δικιά μου". 

Παρακαλώ, και:

15 Νοεμβρίου: Καλή Σαρακοστή - Καλά Χριστούγεννα!

Η νηστεία και η ωφέλειά της * Η δύναμη της νηστείας * H γαστριμαργία * Λόγοι για την νηστεία του Μ. Βασιλείου

Και: Η μελαγχολία των Γιορτών
Σαρανταλείτουργο

μνήμη του πατριάρχη Σερβίας Παύλου (†15 Νοε 2009)

Σάββατο 18 Μαρτίου 2023

Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης 2023...

 

Η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης, 3η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής ("Γ΄ Νηστειών"), μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε ότι ζωή χωρίς "σταυρό" (βάσανα) δεν υπάρχει, καθώς και ότι πνευματικός και ηθικός αγώνας επίσης χωρίς σταυρό (θυσίες) δεν υπάρχει. Αλλά να θυμηθούμε επίσης και ότι δεν αγωνιζόμαστε μόνοι, αλλά μαζί με τον Κύριο Ιησού Χριστό και - αν έχουμε τη χαρά - και με αδελφούς μας. Τουλάχιστον έναν: τον πνευματικό μας.

Παρακαλώ, μια πρόσκληση σε ένα παλαιότερο - και αγαπημένο - αφιέρωμά μας: Το Όπλο μας, το Λάβαρό μας!... 

Καλό αγώνα και καλή Ανάσταση!

(Φωτο από το διαδίκτυο) 

Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2022

Νηστεία των Χριστουγέννων... |Φάε καλά σήμερα! Γιατί από αύριο θα ξεκινήσουμε μια ακόμα μικρή θυσία (σιγά το πράγμα...)...

 

ΠΕΡΙΒΛΕΠΤΟΣ

Νηστεία των Χριστουγέννων...
Να πεινάσουμε από τον κόσμο ώστε να χορτάσουμε Θεό.
Σαράντα μέρες αγωνίας και αναμονής,
όπως ο πατέρας περιμένει με αγωνία στο μαιευτήριο
για να ακούσει το κλάμα από τον ερχομό του παιδιού του. 
Σαράντα μέρες υπομονής και αναμονής
για τον ερχομό του Αγαπημένου.
Αυτός που είναι το Α και το Ω έρχεται από ψηλά στα χαμηλά
για να μας ανεβάσει.
Χριστούγεννα...
η ημέρα που οι θρησκείες καταργούνται
και ο Θεός αποκαλύπτεται…
Νηστεία….
δεν είναι κάτι που το κάνεις με βία αλλά από αγάπη.
Νηστεύουν και ασκούνται οι αισθήσεις
όχι γιατί τα αγαθά του Θεού είναι κακά
αλλά διότι η ύπαρξή μας αυτή την περίοδο είναι παραδομένη στον Νυμφίο της Εκκλησίας.
Χριστουγεννιάτικες μέρες
που σου βάζει ο πνευματικός το πετραχήλι στην εξομολόγηση
και γίνεσαι φάτνη
ώστε να γεννηθεί το Θείο βρέφος σε κάθε ανθρώπινη καρδιά…
Καλό αγώνα αδέρφια, καλή μετάνοια
και εν Χριστώ μεταμόρφωση...


π. Σπυρίδων Σκουτής 
Εικόνα: Γιώργος Κόρδης

 
Συμπλήρωμα
 

Κάθε που ξεκινά Σαρακοστή...

Δημήτρης Ρόδης / Πνεύματος κοινωνία

Κάθε που ξεκινά Σαρακοστή, νιώθω μές στήν ψυχή μου χαλασμό... λες και φουντώνουν μέσα μου όλες οι φωνές των προγόνων μας, γενιές ηρώων, Καπεταναίων που έχουν ανοίξει πόλεμο με το σκοτάδι...

Σήκω μου λένε! Σήκω και πέσε στόν αγώνα! Και να, βλέπω τον Γέρο του Μωριά, νηστευτή, να προσεύχεται στήν Παναγιά, βλέπω τον Μακρυγιάννη να κάνει δυο χιλιάδες μετάνοιες! Βλέπω τον Παπαφλέσσα πνιγμένο μέσα στα αίματα... και με πιάνουνε τα δάκρυα.

Βλέπω και έναν καλόγερο, λιπόσαρκο ασκητή της Παναγούδας, ράσα τριμμένα, χέρια σταυρωτά, κεφάλι γερμένο στη καρδιά. ''Θα σας βοηθήσουμε εμείς οι Αγιορείτες. Κοιτάξτε να αδελφωθείτε πιο πολύ. Τώρα πολεμάμε με τον διάβολο... Πολεμάτε!''. Καλή Σαρακοστή, πολεμάτε αδέρφια! Του Χριστού...

Τετάρτη 6 Απριλίου 2022

Ο Μεγάλος Κανόνας

Τι και πώς

Τι είναι ο Μεγάλος Κανόνας; Πότε ψάλλεται και γιατί ονομάστηκε έτσι;

Στην αρχή της Μεγάλης Σαρακοστής, στο μεγάλο απόδειπνο των τεσσάρων πρώτων ημερών της Α’ Εβδομάδας των Νηστειών διαβάζεται χωρισμένος σε τέσσερα μέρη ο Μεγάλος Κανόνας και ολόκληρος την Πέμπτη της Ε’ εβδομάδας των Νηστειών. Ψάλλεται σε ήχο πλ. β’ που είναι ιδιαίτερα κατανυκτικός, εκφραστικός του πένθους και της συντριβής της καρδιάς.





Μπορούμε να περιγράψουμε το κανόνα αυτό σαν ένα θρήνο μετάνοιας που μας μεταφέρει στο βάθος και στο πεδίο δράσης της αμαρτίας, κλονίζοντας τη ψυχή μας με την απόγνωση, τη μετάνοια και την ελπίδα.

Με μιά μοναδική τέχνη ο Άγιος Ανδρέας συνυφαίνει τα μεγάλα βιβλικά θέματα: Αδάμ και Εύα, Παράδεισος και Πτώση, Πατριάρχες, Νώε και κατακλυσμός, Δαβίδ, Χώρα της Επαγγελίας και τελικά Χριστός και Εκκλησία, ομολογία των αμαρτιών και μετάνοια. Τα γεγονότα της ιερής ιστορίας παρουσιάζονται σαν γεγονότα της ζωής μου.

Οι ενέργειες του Θεού στο παρελθόν αποβλέπουν σε μένα και στη σωτηρία μου, η τραγωδία της αμαρτίας και η προδοσία παρουσιάζονται σαν προσωπικά δική μου τραγωδία. Η ζωή μου παρουσιάζεται σαν ένα κομμάτι της μεγάλης πάλης ανάμεσα στο Θεό και τις δυνάμεις του σκότους που επαναστατούν εναντίον του.

Η πνευματική ιστορία του κόσμου είναι επίσης και δική μου ιστορία. Γίνονται για μένα μια πρόκληση με τα αποφασιστικά γεγονότα και τις πράξεις από το παρελθόν, που το νόημά τους και η δύναμή τους είναι αιώνια, γιατί κάθε ανθρώπινη ψυχή – μοναδική και ανεπανάληπτη – συγκινείται από το ίδιο δράμα, αντιμετωπίζει την ίδια τελικά εκλογή, ανακαλύπτει την ίδια πραγματικότητα.

Το έργο και ο σκοπός του Μεγάλου Κανόνα είναι να ξεσκεπάσει την αμαρτία και έτσι να μας οδηγήσει στη μετάνοια. Η αποκάλυψη αυτή, δεν γίνεται με ορισμούς και απαριθμήσεις, αλλά με μια βαθειά ενατένηση στη μεγάλη βιβλική ιστορία που είναι η ίδια η ιστορία της αμαρτίας, της μετάνοιας και της συγγνώμης.

Καταλαβαίνουμε ότι αμαρτία είναι, πρώτα απ’ όλα, η άρνηση ότι η ζωή είναι προσφορά ή θυσία στο Θεό, με άλλα λόγια δηλαδή, η άρνηση ότι η ζωή έχει θεϊκό προσανατολισμό, ότι η αμαρτία, επομένως, είναι από τις ρίζες της, η παρέκκλιση της αγάπης μας από τον τελικό σκοπό της.

Για να καταλάβουμε σωστά τον Μεγάλο Κανόνα θα πρέπει να ξέρουμε την Αγία Γραφή και να έχουμε την ικανότητα να μεταφέρουμε τα νοήματά του στη ζωή μας.

«Κανόνες» στην εκκλησιαστική υμνογραφία λέγονται ύμνοι μεγάλοι, αποτελούμενοι από μικρότερες ενότητες, που ονομάζονται «Ωδές». Κάθε «Ωδή» (σημαίνει άσμα θρησκευτικό, από το ρήμα άδω) αποτελείται από τον «ειρμό», που είναι η πρώτη στροφή κάθε Ωδής και χρησιμεύει σαν υπόδειγμα και βάση των στροφών που ακολουθούν, τα λεγόμενα τροπάρια (τρέπονται σύμφωνα με τον ειρμό).

Μέγας ονομάσθηκε για την έκτασή του, αποτελείται από εννέα ωδές, έντεκα ειρμούς (η β’ και η γ’ ωδή έχουν από δύο ειρμούς) και 250 τροπάρια (25 η α’ ωδή, 41 η β’, 28 η γ’, 29 η δ’, 23 η ε’, 33 η στ’, 22 η ζ’, 22 η η’ και 27 η θ’).

Συντάχθηκε από τον Άγιο Ανδρέα αρχιεπίσκοπο Κρήτης, ο οποίος γεννήθηκε γύρω στα 660 στη Δαμασκό. Έγινε μοναχός στα Ιεροσόλυμα και κληρικός στη Κωνσταντινούπολη. Ψηφίσθηκε μετά το 710 αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως υμνογραφικό και ομιλητικό.

Την Πέμπτη της Ε’ εβδομάδας των Νηστειών, στα μοναστήρια ψάλλεται ολόκληρος την δ’ ώρα της νύκτας, γύρω στα μεσάνυχτα και στους ενοριακούς ναούς το βράδυ της Τετάρτης μαζί με το μικρό απόδειπνο, της ίδιας εβδομάδας.

Το θέμα και το σκοπό του Κανόνα περιγράφει το συναξάρι της Ε’ Εβδομάδας των Νηστειών: «Ο ποιητής, με πλήθος αγιογραφικών ιστορημάτων και παραδειγμάτων, θετικών και αρνητικών, από την πλάση και τη πτώση του Αδάμ ως την Ανάληψη του Χριστού και τον ευαγγελισμό της ανθρωπότητος από τους Αποστόλους, παρακινεί κάθε ψυχή να μιμείται τις καλές πράξεις, ν’ αποφεύγει τις φαύλες και να καταφεύγει πάντα στο Θεό με μετάνοια, δάκρυα, εξομολόγηση και κάθε ευαρέστηση.»

Η Πέμπτη εβδομάδα των Νηστειών είναι το λειτουργικό αποκορύφωμα της Τεσσαρακοστής. Οι ακολουθίες είναι μακρότερες και εκλεκτότερες.

Στη συνήθη ακολουθία των λοιπών εβδομάδων θα προστεθούν δυο νέες μεγάλες ακολουθίες· Την Πέμπτη ο Μεγάλος Κανόνας και το Σάββατο ο Ακάθιστος Ύμνος.

Κανονικά το αποκορύφωμα αυτό θα έπρεπε να αναζητηθεί στην επόμενη, στην Έκτη εβδομάδα των Νηστειών, που είναι και η τελευταία της περιόδου αυτής. Αλλά όλα στη λατρεία μας έχουν τακτοποιηθεί από τους πατέρες με πολλή μελέτη και περίσκεψη.

Με «διάκριση» κατά την εκκλησιαστική έκφραση. Μετά από την τελευταία εβδομάδα ακολουθεί η Μ. Εβδομάδα, με πυκνές και μακρές ακολουθίες, ανάλογες προς τα μεγάλα εορτολογικά θέματα. Μεταξύ αυτής και του αποκορυφώματος της Τεσσαρακοστής έπρεπε να μεσολαβήσει μια περίοδος σχετικής αναπαύσεως, μια μικρή ανάπαυλα. Το τόσο λοιπόν ανθρώπινα αναγκαίο μεσοδιάστημα είναι η τελευταία εβδομάδα και την έξαρση του τέλους βαστάζει η προτελευταία.

Πότε ψάλλεται ο Μ. Κανόνας;

Ο Μ. Κανόνας ψάλλεται τμηματικά στα απόδειπνα των τεσσάρων πρώτων ημερών της Α’ Εβδομάδας των Νηστειών και ολόκληρος στην ακολουθία του Όρθρου της Πέμπτης της Ε’ εβδομάδας. Στις ενορίες συνήθως ψάλλεται ανεξάρτητα από τον όρθρο, σαν μικρή αγρυπνία, το βράδυ της Τετάρτης μαζί με την ακολουθία του αποδείπνου. Έτσι διευκολύνονται περισσότερο οι χριστιανοί στην παρακολούθησή του. Μπορεί να τον βρει κανείς μέσα στο λειτουργικό βιβλίο που περιέχει τις ακολουθίες της Τεσσαρακοστής, το Τριώδιο, καθώς και σε μικρά αυτοτελή φυλλάδια. Η παρακολούθηση του Κανόνα αυτού κατά την ώρα της ψαλμωδίας του είναι αρκετά δύσκολη, γιατί τα νοήματα είναι πυκνά και ο ρυθμός της ψαλμωδίας γρήγορος. Για τους λόγους αυτούς τα εγκόλπια αυτά είναι ιδιαίτερα απαραίτητα για όσους θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τον ύμνο αυτό. Τα παρακάτω ας αποτελέσουν μια σύντομη εισαγωγή και βοήθεια για την κατανόησή του και μια παρακίνηση για την παρακολούθηση της ψαλμωδίας του εκλεκτού αυτού λειτουργικού κειμένου.

Ποιός ο ποιητής – δημιουργός του Μ. Κανόνα;

Τον Μ. Κανόνα συνέθεσε ο άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης. Γεννήθηκε στη Δαμασκό το 660 μ. Χ. από ευσεβείς γονείς. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών η αγάπη του τον φέρνει στα Ιεροσόλυμα όπου οι γονείς του τον αφιερώνουν στον Ναό της Αναστάσεως. Στα Ιεροσόλυμα απόκτησε μεγάλη παιδεία, την «θύραθεν» και τη θεολογική. Αν και το έργο του έγινε στην Κωνσταντινούπολη και την Κρήτη φέρει τον τίτλο του «Ιεροσολυμίτη» επειδή πέρασε από την αγία πόλη. Μοναχός της Μονής του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα έγινε γραμματέας του Πατριάρχη Θεόδωρου. Το 685 ήλθε στην Κωνσταντινούπολη για εκκλησιαστική αποστολή. Εκεί παρέμεινε για είκοσι χρόνια και ανέλαβε διάφορες εκκλησιαστικές θέσεις και τέλος γύρω στο 711 ή 712 εκλέγεται αρχιεπίσκοπος Κρήτης.

Άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης Αρχιεπίσκοπος Κρήτης

Στη Κρήτη συμμετέχει στις ταλαιπωρίες του ποιμνίου του που οφείλονταν στις Αραβικές επιδρομές. Εμψυχώνει το λαό στις θλίψεις και προσεύχεται για τη σωτηρία του. Με τις προσευχές του σταματά τη μεγάλη ανομβρία και σταματά τη μάστιγα της πείνας. Ιδρύει μεγάλο «Ξενώνα» στον οποίο περιθάλπονται οι γέροντες και οι άρρωστοι, φιλοξενούνται οι ξένοι και οι φτωχοί διακονώντας ο ίδιος. «Με τα χέρια του υπηρετούσε τους ασθενείς και τους έπλενε τα πόδια και το κεφάλι, καθάριζε τις πληγές τους και τα τραύματα τους. Σ’ αυτό το σημείο τον οδηγούσε η αγάπη του πρός τον Θεό και τον πλησίον» σημειώνει ο βιογράφος του.

Ο άγιος Ανδρέα ο Κρήτης είχε μεγάλη ευλάβεια και ιδιαίτερη αγάπη του πρός την Παναγία. Αφιέρωσε πλήθος ύμνων και εγκωμιαστικών λόγων στις εορτές της. Έκτισε δε μεγαλοπρεπή ναό προς τιμήν της Θεοτόκου που τον ονόμασε «Βλαχέρνες». Φρόντισε δε για την επισκευή των παλαιών και παραμελημένων ναών τους οποίους «ευπρεπώς κατεκόσμησε».

Πέθανε στις 4 Ιουλίου 740 στην Ερεσό της Λέσβου, είτε επιστρέφοντας στην Κρήτη μετά από ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη, είτε και εξόριστος εκεί – ήταν υποστηρικτής των αγίων εικόνων. Στην παραλία της Ερεσού τιμάται μέχρι σήμερα ο τάφος του, μια μεγάλη σαρκοφάγο, που βρίσκεται πίσω από το άγιο βήμα της ερειπωμένης βασιλικής της Αγίας μάρτυρος Αναστασίας, όπου κατά τους βιογράφους του είχε ταφεί. Η καθιέρωση του ως Αγίου έγινε πολύ νωρίς.
Ο Ανδρέας ήταν λόγιος κληρικός, εκκλησιαστικός ρήτορας και υμνογράφος. Η φιλολογική και υμνογραφική του παραγωγή είναι αξιόλογη Οι λόγοι του είναι κυρίως εγκωμιαστικοί. Σώζονται ομιλίες στις Θεομητορικές και Δεσποτικές εορτές και σε διαφόρους αγίους. Στις ομιλίες του φαίνεται η ρητορική του τέχνη, η άριστη γνώση της αττικής γλώσσας, η βαθιά γνώση της βίβλου, ιδιαίτερα της Π.Δ που ερμηνεύει αλληγορικά. Χαρακτηρίζεται ως ο καλύτερος εκκλησιαστικός ρήτορας της Βυζαντινής εποχής.

Τα χαρακτηριστικά των λόγων του είναι η «έντεχνος ρητορική επεξεργασία και τα υψηλά θεολογικά νοήματα». Το υμνογραφικό του έργο είναι πλουσιότερο των ρητορικών του λόγων. Εφεύρε το είδος των Κανόνων που ψάλλονται μέχρι σήμερα και διακρίνονται για την σαφήνεια και το διδακτικό τους χαρακτήρα. Το σπουδαιότερο όμως υμνογραφικό του έργο είναι ο Μ. Κανόνας. Τον έγραψε, όπως φαίνεται από διάφορες ενδείξεις, περί το τέλος της ζωής του, κατά δε την μαρτυρία ενός συναξαρίου, στην Ερεσό, λίγο πριν πεθάνει. Αν η πληροφορία αυτή είναι αληθινή, ο Μ. Κανόνας είναι το κύκνειο άσμα του υμνογράφου μας.

Για να καταλάβουμε την ποιητική του δομή πρέπει να κάνουμε μια μικρή παρέκβαση. Το έργο αυτό ανήκει στο ποιητικό είδος των κανόνων, που κατά πολλούς έχει την αρχή του σ’ αυτόν τον ίδιο τον Ανδρέα. Είναι δε οι κανόνες ένα σύστημα τροπαρίων, που γράφονταν για ένα ορισμένο λειτουργικό σκοπό: να διακοσμήσουν τη ψαλμωδία των 9 ωδών του Ψαλτηρίου, που στιχολογούνταν στον όρθρο. Όλος ο κανόνας ψάλλεται σε ένα ήχο. Κάθε όμως ωδή παρουσιάζει μια μικρή παραλλαγή στη ψαλμωδία κατά τρόπο, που να διατηρείται μεν η μουσική ενότητα στον όλο κανόνα, αφού όλος ψάλλεται στον ίδιο ήχο, αλλά και να σπάει και η μονοτονία με τις παραλλαγές στην ψαλμωδία που παρουσιάζει κάθε μια ωδή.

Γιατί ονομάζεται «Μεγάλος»;

Ο Μ. Κανόνας στην μορφή του έχει μια χαρακτηριστική ιδιορρυθμία. Η ιδιορρυθμία του συνίσταται στο ότι συγκρινόμενος προς τους άλλους ομοίους του κανόνες, είναι «μέγας». Μέγας στην απόλυτη του έννοια. Μεγαλύτερος δεν μπορούσε να υπάρξει· και τούτο γιατί ο ποιητής θέλησε να συνθέσει όχι τρία ή τέσσερα τροπάρια για την κάθε ωδή, όπως συνήθως έχουν οι άλλοι κανόνες, αλλά πολύ περισσότερα: τόσα, όσα είναι και όλοι οι στίχοι των ωδών, έτσι ώστε στον καθένα στίχο να αντιστοιχεί και να παρεμβάλλεται κατά την ψαλμωδία από ένα τροπάριο. 250 είναι οι στίχοι των ωδών, 250 και τα τροπάρια του Μ. Κανόνα, ενώ οι συνήθης κανόνες έχουν γύρω στα 30. Σήμερα τα τροπάρια του Μ. Κανόνα είναι κατά 30 περίπου περισσότερα από τα αρχικά. Μεταγενέστεροι υμνογράφοι πρόσθεσαν τροπάρια για την οσία Μαρία την Αιγυπτία και για τον ίδιο τον Ανδρέα.

Ποιο είναι το περιεχόμενο του Μ. Κανόνα;

Ο Μ. Κανόνας παρουσιάζει το τραγικό γεγονός της πτώσεως του ανθρωπίνου γένους που κατάστρεψε τη δυνατότητα της κοινωνίας του με τον Θεό. Στον Μ. Κανόνα ο ποιητής θεωρεί και βιώνει το γεγονός της πτώσεως προσωπικά. Με την καθημερινή αμαρτία του ταυτίζεται με τον πρωτόπλαστο Αδάμ του οποίου γίνεται μιμητής. Η ψυχή του ακολουθεί τη πορεία της Εύας. «Αλίμονο, ταλαίπωρη ψυχή! Γιατί μιμήθηκες την πρώτη Εύα; Κοίταξες πονηρά και πληγώθηκες πικρά». Ο άγιος αναφέρεται στην ύπαρξη που κληρονομήσαμε μετά τη πτώση που συνδέεται με τη φθορά και το θάνατο. Με τους πρωτόπλαστους έχουμε οντολογική αλληλεγύη. Η συναίσθηση της αμαρτωλότητας και η ομολογία της σφραγίζει ολόκληρο τον Μ. Κανόνα.

Είναι ένα κύκνειο άσμα, ένας θρήνος προθανάτιος, ένας μακρύς θρηνητικός μονόλογος, είναι ο Αδαμιαίος θρήνος. Ο ποιητής βρίσκεται στο τέλος της ζωής του. Αισθάνεται ότι οι ημέρες του είναι πια λίγες, ο βίος του έχει περάσει. Αναλογίζεται τον θάνατο και την κρίση του δίκαιου κριτή, που τον αναμένει. Και έρχεται να κάνει μια αναδρομή, μια ανασκόπηση του πνευματικού του κόσμου. Κάθεται να συζητήσει με τη ψυχή του. Ο απολογισμός όμως δεν είναι ενθαρρυντικός. Ο βαρύς κλοιός της αμαρτίας στον συμπνίγει. Η συνείδηση τον ελέγχει. Και ο ποιητής θρηνεί διαρκώς για την άβυσσο των κακών τους πράξεων. Στον θρήνο αυτό συμπλέκεται η αναδρομή στην Αγία Γραφή.

Αυτό κυρίως δίνει την μεγάλη έκταση στο ποίημα. Ο σύνδεσμος όμως του θρήνου με την Γραφή είναι πολύ φυσικός. Σαν άνθρωπος του Θεού ο ποιητής, ανοίγει το βιβλίο του Θεού για να αξιολογήσει τα πεπραγμένα του. Εξετάζει ένα προς ένα τα παραδείγματα του ιερού βιβλίου. Στις οκτώ πρώτες ωδές παίρνει τα παραδείγματα του από τη Παλαιά Διαθήκη.

Στη εννάτη ωδή από την Καινή Διαθήκη. Το αποτέλεσμα της συγκρίσεως είναι κάθε φορά τρομερό και αιτία νέων θρήνων. Έχει μιμηθεί όλες τις κακές πράξεις όλων των ηρώων της ιεράς ιστορίας, όχι όμως και τις καλές πράξεις των αγίων. Δεν του μένει παρά η μετάνοια, η συντριβή και η καταφυγή στο έλεος του Θεού. Και εδώ ανοίγει η αισιόδοξη προοπτική του ποιητή. Βρήκε την πόρτα του παραδείσου, την μετάνοια. Καρπούς μετανοίας δεν έχει να παρουσιάσει· προσφέρει όμως στον Θεό τη συντετριμμένη του καρδιά και την πνευματική του φτώχια.

Τα βιβλικά παραδείγματα του Δαυίδ,του προφήτη Ιερεμία, των βασιλέων Μανασσή και Εζεκία από την Π. Δ και του Πέτρου, της Μάρθας και της Μαρίας, της Χαναναίας, του τελώνη, της πόρνης και του ληστή τον ενθαρρύνουν. Πολλές φορές επανέρχεται χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της μετάνοιας της πόρνης και παρακαλεί τον Κύριο να δεχθεί τα δικά του δάκρυα όπως δέχθηκε και τα δικά της και να του συγχωρήσει τις αμαρτίες του. Ο κριτής θα ευσπλαχνισθεί και αυτόν, που αμάρτησε πιο πολύ από όλους τους ανθρώπους. Ψάλλεται σε ήχο πλ. του β’. Είναι ήχος γλυκός, κατανυκτικός και εκφραστής του πένθους και της συντριβής.

Μέσα στο πλαίσιο της κατανυκτικής περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής ο γεμάτος κατάνυξη Μ.Κανόνας προσφέρει ένα συγκλονιστικό βίωμα. Μπαίνει στο στόμα του πιστού σαν φωνή, σαν εγερτήριο, σαν αφυπνιστικός σεισμός. Σαν αποστροφή στην κοιμωμένη και ραθυμούσα ψυχή του. Τούτο ανακεφαλαιώνει το θαυμαστό προοίμιο του Ρωμανού του Μελωδού που συμψάλλεται με τον Μ. Κανόνα:

«Ψυχή μου, Ψυχή μου, ανάστα τι καθεύδεις;

Το τέλος εγγίζει και μέλλεις θορυβείσθαι·

ανάνηψον ουν, ίνα φείσηται σου Χριστός ο Θεός,

ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών».

Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Κοζάνης

Σάββατο 26 Μαρτίου 2022

Το Όπλο μας, το Λάβαρό μας (Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως)!...

 

"Οπλισμένη" (με το όπλο της ειρήνης) Γιαγιά (από εδώ)
 

Το Όπλο μας, το Λάβαρό μας!... 

ΣΤΑΥΡΟΣ, ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΥΔΩΡ

Ο Σταυρός του Χριστού και ο σταυρός του κάθε ανθρώπου 

Αλήθεια, τι θα ήταν ο Χριστός μας χωρίς τον Σταυρό Του;

ΑΡΑΤΩ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ ΑΥΤΟΥ (από εκεί:)

"...Χρειάζεται, πάντως, να αλλάξουμε γνώμη για το τι είναι Εκκλησία. Δεν είναι συμφέρον, δεν είναι έθιμο, δεν είναι διαφύλαξη ηθικής. Η Εκκλησία είναι η συνάντηση όλων όσοι έχουμε αποφασίσει να σηκώσουμε τον σταυρό μας, να είμαστε εθελοντές της αγάπης και της πίστης, να έχουμε τον Χριστό ως οδηγό, αλλά και τέρμα της πορείας μας, που είναι η ανάσταση. Γι’ αυτό και προσκυνώντας τον τίμιο Σταυρό, τελικά, θυμόμαστε τον δρόμο που μας σώζει και παίρνουμε δύναμη και συνεχίζουμε, όχι μόνοι μας, αλλά με τον κάθε πλησίον μας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία είναι η χαρμολύπη του σταυρού που δίνει νόημα και στον νυν και στον μέλλοντα αιώνα".

Από φονικό και έχθιστο μέσον εκτέλεσης κακούργων μεταβλήθηκε σε μέσον αγιασμού και νοητή ασπίδα προστασίας

Δευτέρα 14 Μαρτίου 2022

Ἡ ἐπίδρασις τῆς νηστείας εἰς τὴν κοινωνίαν

 

Ενωμένη Ρωμηοσύνη

Ακτίνες 

Γράφει ὁ κ. D. H. Stamatis, Πρωτοψάλτης Καθεδρικοῦ Ναοῦ, Μητροπόλεως Ντιτρόιτ, Μίσιγκαν, Καθηγητὴς Πανεπιστημίου, Παγκόσμιος Σύμβουλος Ποιότητος

Ἡ νηστεία δὲν ἀσκεῖ ἐπίδραση μόνο στὰ ἄτομα. Ἐπηρεάζει καὶ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία. (Βλέπε τὶς ἱστορίες τῆς Ἐσθὴρ καὶ τῶν Νινευιτῶν). Συμμορφώνει καὶ καθησυχάζει σύντομα ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἐπιβάλλει σιγὴ στὰ ξεφωνητὰ καὶ τὶς κραυγές, ἐξορίζει τοὺς τσακωμοὺς καὶ τὶς διαμάχες, διώχνει τὸν φόβο ἀπὸ ὁτιδήποτε συμβάν, ἀπομακρύνει τὴν κατάκριση καὶ τὴν καταλαλιά.

Ἂν κυριαρχοῦσε ἡ νηστεία, ἡ ζωή μας δὲν θὰ ἦταν γεμάτη στεναγμούς, ἀγωνίες, φόβους, κ.λπ. Γιατί αὐτὴ θὰ δίδασκε σ’ ὅλους ὄχι μόνο τὸν περιορισμὸ τῆς σπάταλης ζωῆς, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀποχὴ ἀπὸ πολλὰ ἄλλα κακά. Θὰ δίδασκε τὴν ὁλοκληρωτικὴ φυγὴ καὶ ἀποξένωση ἀπὸ τὴ φιλαργυρία, ὁμοφυλία, αἱρέσεις, πλεονεξία, φιλοδοξία καὶ τὴ φιληδονία, κ.λπ. Ἂν ἀπαλλαγοῦμε ἀπ’ αὐτά, θὰ ζοῦ­με μὲ εἰρήνη καὶ ἁγιασμό. Αὐτὰ ὅμως ἔρχονται μὲ ἀγάπη καὶ φόβο πρὸς τὸν Θεόν μας -Χριστὸ (Παροιμ. 9:10).

Ἀφοῦ λοιπὸν τέτοια ἀγαθὰ μᾶς προσφέρει ἡ βασίλισσα αὐτὴ τῶν ἀρετῶν, ἂς τὴ δεχτοῦμε χωρὶς καμιὰ κατήφεια, χωρὶς κανένα γογγυσμό. Ὅλοι πρόθυμα ἂς τιμήσουμε τὸ πνευματικὸ τραπέζι ποὺ μᾶς παραθέτει ἡ νηστεία, ἐξαγνίζοντάς μας καὶ προετοιμάζοντάς μας γιὰ τὴν αἰώνια θεία εὐφροσύνη τοῦ παραδείσου.

Ἡ Ἐκκλησία διὰ τῶν ἀκολουθιῶν της μᾶς προκαλεῖ νὰ νηστεύουμε καὶ ἰδιαίτερα ἀκοῦμε αὐτὸ τὸ μήνυμα μὲ τὰ λόγια τῆς Προηγιασμένης θ. Λειτουργίας:

  • Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ, ἀληθὴς νηστεία, ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, καὶ ἐπιορκίας· ἡ τούτων ἔνδεια, νηστεία ἐστίν, ἀληθὴς καὶ εὐπρόσδεκτος. (Δευτέρα Α’ Ἑβδομάδος. Ἀπόστιχα)

Ἐκτός, ὅμως, ἀπὸ τὶς ὑλικὲς καὶ πνευματικὲς πτυχὲς τῆς πραγματικῆς νηστείας, ὑπάρχει καὶ μία τρίτη ἀπαραίτητη διάσταση: ἡ συμπόνια πρὸς τὸν πλησίον – ὅπως ἐκφράζει καθαρὰ τὸ στιχηρὸ κατὰ τὴν πρώτη Θεία Λειτουργία τῶν προηγιασμένων δώρων:

  • Νηστεύοντες ἀδελφοὶ σωματικῶς, νηστεύσωμεν καὶ πνευματικῶς, λύσωμεν πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς, βιαίων συναλλαγμάτων· πᾶσαν συγγραφὴν ἄδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινῶσιν ἄρτον, καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἰσαγάγωμεν εἰς οἴκους, ἵνα λάβωμεν παρὰ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὸ μέγα ἔλεος. (Τετάρτη Α’ Ἑβδομάδος, στιχηρά).

Ἡ νηστεία λοιπὸν εἶναι ἕνα μέσο ποὺ μᾶς ὑπενθυμίζει ὄχι μόνο πὼς ἐξαρτόμαστε ἀπὸ τὸν Θεό, ἀλλὰ καὶ τὴν συχνὰ ξεχασμένη ἀλήθεια πὼς ὁ Θεὸς βρίσκεται στὸ πρόσωπο τοῦ πλησίον μας. Χωρὶς αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, χωρὶς τὴν συνεχῆ προσ­πάθεια νὰ προσηλώσουμε τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας πρὸς στὸν Θεὸ καὶ νὰ βλέπουμε τὸ Πρόσωπό Του τόσο στὸν πλησίον μας ὅσο καὶ στὴν ὅλη δημιουργία, μία ἁπλὴ νηστεία ἀπὸ φαγητὸ δὲν ἔχει ἀξία. Ὅταν ὅμως ἀσπαζόμαστε τὴν νηστεία ὁλοκληρωτικά, τότε γίνεται μία θετικὴ δράση, μία ἀληθινὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ ποὺ μᾶς φανερώνει τὸ ἀπερίγραπτο κάλλος καὶ τὸ λαμπρὸ μεγαλεῖο του Ἀναστημένου Κυρίου. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται μὲ τὰ πάμπολλα παραδείγματα μέσα στὴν Ἁγία Γραφὴ ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς ἱστορίες θαυμάτων ἀπὸ τοὺς Ἱεροὺς Πατέρες τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως.

Ἡ νηστεία ὅμως εἶναι ἀτελὴς χωρὶς τὴν προσ­ευχή, τὴν ἀναγνώριση τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν θεία Μετάληψη. Πῶς ἄρχισε ὅμως ἡ Θ. Μετάληψη; Ξέρουμε ἀπὸ τὴν Π.Δ. ὅτι γινόντουσαν θυσίες ζῴων, γιὰ νὰ εὐχαριστήσουν τὸ Θεόν. Στὴν Κ.Δ ὅμως αὐτὲς οἱ θυσίες ἄλλαξαν καὶ πῆραν τὴν μορφὴ τῆς Θ. Μετάληψης. Πῶς ἔγινε αὐτό; Διὰ τοῦ Κύριου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Γιὰ αὐτὸ τὸ Μέγα θαῦμα τῶν θαυμάτων ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος στὴν Πασχαλινὴ ὁμιλία του, μᾶς προσκαλεῖ ὅλους «νηστεύσαντες καὶ μὴ νηστεύσαντες» στὸ τραπέζι τοῦ Κυρίου μας γιὰ τὸ σῶμα καὶ αἷμα Του. Βεβαία ὅταν οἱ ἐκκλησίες εἶναι κλειστὲς καὶ δὲν ψάλλονται οἱ ἀκολουθίες, ὅπως τῆς Μ. Πέμπτης, τὴν Μ. Ἑβδομάδα, Πάσχα, Προηγιασμένες λειτουργίες, γιορτὲς ἐπίσημες καὶ Χριστούγεννα τοῦ 2020, καὶ Θεοφάνεια τοῦ 2021 (ἤδη ἔχουν ἀναφέρει ὅτι οἱ ἐκκλησίες θὰ μείνουν κλειστές), ὁ κόσμος δὲν τὰ ἀκούει, γιὰ νὰ ζωογονηθεῖ καὶ νὰ πάρει δύναμη, ὥστε νὰ ἀποφύγει τοὺς καθημερινοὺς φόβους ποὺ προέρχονται στὴν κοινωνία εἴτε ἀπὸ φυσικοὺς ὅρους ἤ ἀπὸ τοὺς ἡγέτες μας (πολιτικοὺς καὶ θρησκευτικούς).

Γιὰ νὰ ἀποφεύγουμε τὸν προσωπικὸ φόβο ἀλλὰ καὶ τοὺς φόβους ποὺ ἔρχονται στὴν Ἐκκλησία ἀκόμη καὶ στὸ κράτος, ὅπως π.χ. ὁ κορωνοϊὸς στὸν πολιτικὸ τομέα, ἀλλὰ καὶ ὁ οἰκουμενισμὸς στὴν Ἐκκλησία, πρέπει νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν ἱστορία τῆς Ἐσθηρ. Ἂν καὶ ἦταν βασίλισσα δὲν ἀκολούθησε τὰ δόγματα τοῦ βασιλέα. Γιὰ νὰ σώσει τοὺς Ἰουδαίους ἀπὸ ἀπόλυτη καταστροφὴ προειδοποίησε τοὺς Ἰουδαίους νὰ κάνουν νηστεία, ὥστε νὰ βρεῖ τὴν εὐκαιρία νὰ ἀλλάξει τὴν γνώμη τοῦ βασιλιᾶ. Εἶναι παρὰ πολὺ σημαντικὸ ὅτι εἶπε ὅλοι οἱ Ἰουδαῖοι πρέπει νὰ νηστεύουν. Τὰ λόγια της εἶναι γραμμένα στὸ βιβλίο τῆς Ἐσθὴρ 4:16 «βαδίσας ἐκκλησίασον τοὺς Ἰουδαίους τοὺς ἐν Σούσοις καὶ νηστεύσατε ἐπ’ ἐμοὶ καὶ μὴ φάγητε μηδὲ πίητε ἐπὶ ἡμέρας τρεῖς νύκτα καὶ ἡμέραν, καγὼ δὲ καὶ αἱ ἅβραι μου ἀσιτήσομεν, καὶ τότε εἰσελεύσομαι πρὸς τὸν βασιλέα παρὰ τὸν νόμον, ἐὰν καὶ ἀπολέσθαι με δέῃ». Τελικὰ οἱ Ἰουδαῖοι σώθηκαν, ἀλλὰ καὶ ἡ Ἐσθὴρ δὲν ἀποκεφαλίσθηκε.

Ἡ φωνὴ τοῦ λαοῦ ἀκούστηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἔτσι κέρδισαν. Ἡ ἱστορία τοῦ Ἰωνᾶ μᾶς διδάσκει κάτι παρόμοιο. Οἱ Νινευίτες εἶχαν φύγει ἀπὸ τὴν πίστη στὸ Θεό, γιαυτὸ τοὺς ἔστειλε τὸν Ἰωνᾶ νὰ τοὺς προειδοποιήσει γιὰ τὴν καταστροφή τους. Αὐτοὶ μόλις ἄκουσαν τὰ λόγια τοῦ προφήτη ἀμέσως ἄλλαξαν γνώμη «καὶ ἐπίστευσαν οἱ ἄνδρες Νινευὴ τῷ Θεῷ καὶ ἐκήρυξαν νηστείαν καὶ ἐνεδύσαντο σάκκους ἀπὸ μεγάλου αὐτῶν ἕως μικροῦ αὐτῶν…» (Ἰωνᾶ 3:5). Ἡ Νινευὴ σώθηκε ἀπὸ τὶς προσευχές, μετάνοια καὶ νηστεία ΟΛΩΝ. Οἱ δικοί μας ἀρχηγοὶ τί κάνουν; Ποῦ εἶναι τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν πίστη μας καὶ τοῦ κράτους μας;

Ἰδιαίτερα οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ἀρχηγοί μας πρέπει νὰ ξεσηκωθοῦν καὶ νὰ ἀρχίσουν νὰ καλοῦν τὸν κόσμο σὲ νηστεῖες, προσευχὲς καὶ θεία Κοινωνία, ὥστε νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὸν φόβο τοῦ κορωνοϊοῦ, τῆς καραντίνας καὶ τὸν φόβο τῆς οἰκονομικῆς καὶ πολιτικῆς καταστάσεως ποὺ βρισκόμαστε μὲ τὰ συμπεράσματα τῶν πολιτικῶν ἀρχηγῶν μας. Πρέπει νὰ ἀλλάξουμε δρόμο καὶ ὡς Ὀρθόδοξοι νὰ γυρίσουμε στὴν πίστη μας καὶ τὴν Ἱ. Παράδοση τῶν 2000+χρόνων, ἀλλὰ καὶ ὡς Ἕλληνες πρέπει νὰ καταλάβουμε ὅτι τὰ συμφέροντά μας δὲν ἀμύνονται οὔτε ἐξαρτῶνται ἀπὸ ξένους καὶ ἀπὸ τὶς Μεγάλες δυνάμεις. Ἐμεῖς πρέπει νὰ πάρουμε τὰ ἰνία καὶ νὰ δείξουμε ὅτι πραγματικὰ ἡ ἐλευθερία μᾶς ἀξίζει νὰ τὴν τιμήσουμε καὶ νὰ τὴν ὑπερασπίσουμε. Ἀλλιῶς θὰ τὰ χάσουμε καὶ τὰ δύο.

Ἡ νηστεία πραγματικὰ μᾶς βοηθάει νὰ ἀναπτύξουμε τὴν πνευματικότητά μας καὶ νὰ ἀπομακρύνουμε τὸν ἑαυτόν μας ἀπὸ τὰ γήινα καὶ προσωρινὰ καλὰ τῆς ζωῆς. Ἐπίσης μᾶς βοηθάει νὰ ἀναπτύξουμε τὸν δρόμο πρὸς τῶν οὐρανό, διότι ἐντείνει τῆς προσευχές μας πρὸς τὸν Θεόν. Ἂς μὴ ξεχάσουμε ὅμως καὶ τὸν σκοπὸ τῆς νηστείας κατὰ τὸν Ἡσαΐα (58:3-11) ποὺ μᾶς λέει ὅτι μᾶς βοηθάει σὲ στιγμὲς ἀνάγκης. Σήμερα ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ Ἑλλάδα ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη βοήθειας. Ὑπάρχει λύση, ἀλλὰ πρέπει νὰ ζητήσουμε βοήθεια σωστὰ καὶ χωρὶς ὑπερηφάνεια ἀπὸ τὸν Θεόν μας – Χριστό.

Ορθόδοξος Τύπος

Και:

Μια παγκόσμια διατροφική κρίση (& η "κουλτούρα του κρέατος")

Οι αιτίες των λιμών raindance

Η Ορθοδοξία ως πρόταση Ζωής 

Το κοινωνικό & ηθικό περιεχόμενο της Μ. Σαρακοστής 

Μεγάλη Τεσσαρακοστή: ένα εκούσιο «lockdown» 

«Αφού η γιατρός μας νηστεύει, θα νηστέψουμε όλοι μέχρι το Πάσχα!»