Θυμούνται τον σεισμό της 1ης Μάη του 1967 στα Τζουμέρκα

Από την ιστοσελίδα του ΟΑΣΠ

Στις 1 Μαΐου του 1967 ισχυρός σεισμός (Μ=6,4) έπληξε τους νομούς Άρτας και Ιωαννίνων. 9 άνθρωποι σκοτώθηκαν 

και 56 τραυματίστηκαν. 

10790 κτίρια υπέστησαν βλάβες (τα 940 καταστράφηκαν).

Οι μεγαλύτερες εντάσεις στο νομό Άρτας παρατηρήθηκαν στα χωριά: Δροσοπηγή (ΙΧ), Μελισσουργούς (VIII+), Θεοδώριανα, Αθαμάνιο και Τετράκωμο (VIII) 

ενώ στο νομό Ιωαννίνων στα χωριά: Περιστέρι (VIII), Μέτσοβο, Βαθύπεδο (VII+). 

Προσεισμός (Μ=4,0) εκδηλώθηκε στις 25 Μαρτίου.

Μετά τον κύριο σεισμό ακολούθησαν πολλοί μετασεισμοί ο μεγαλύτερος των οποίων (Μ=5,3) έγινε την ίδια ημέρα με τον κύριο σεισμό.

Πηγές :

«Οι σεισμοί της Ελλάδας», των Παπαζάχου Β. & Παπαζάχου Κ. (1989)

«Atlas of isoseismal maps for strong shallow earthquakes in Greece and surrounding area (426BC - 1995)», Papazachos B.C., Papaioannou Ch. A., Papazachos C.B., Savvaidis A.S. (1997)

«Οι σεισμοί της Ελλάδας», των Παπαζάχου Β. & Παπαζάχου Κ. (2003)

………………………

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωστούλας στον Πρωινό Λόγο της 21^ης Οκτ. 2016

Η επικαιρότητα των τελευταίων ημερών κυριαρχείται από το γεγονός ενός σεισμού ο οποίος, αν και  εντάσεως  5,5 Ρίχτερ, δεν είχε μέχρι στιγμής θύματα ή μεγάλες καταστροφικές επιπτώσεις σε κτιριακές υποδομές ή  δημόσια έργα. Συνοδεύτηκε όμως από μία μεγάλη ακολουθία μετασεισμικών δονήσεων, που δημιούργησε στο κόσμο μια μεγάλη ανησυχία και μια ατμόσφαιρα ανασφάλειας με μια δόση πανικού. Το γεγονός είχε μεγάλη δημοσιότητα και πολλές πληροφορίες δόθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης.
Οι αρχές κινητοποιήθηκαν στα πλαίσια σχεδίων της Πολιτείας και οι ειδικοί επιστήμονες  έδωσαν τις ερμηνείες στα σεισμικά φαινόμενα που βρισκόταν σε εξέλιξη. Μεταξύ των άλλων ακούσαμε για αχαρτογράφητα ρήγματα, για ρήγμα που φθάνει μέχρι τα Ιωάννινα,  για τις πιθανές εξελίξεις του φαινομένου και την ιστορική πληροφορία, ότι το ρήγμα αυτό είχε δώσει σεισμό 6 Ρίχτερ το 1898 που προκάλεσε αρκετές καταστροφές και στην πόλη.
Οι σεισμοί συνδέονται με μικρές ή μεγάλες καταστροφές και τέτοιες αναφέρονται στην επιστημονική ιστοριογραφία και στην τοπική παράδοση. Ο ιστορικός, γεωγράφος και φυσιοδίφης Πλίνιος (23-79 μ.Χ.)  αποφαίνεται ότι:   «όπου έσεισε θα σείσει, αλλά και όπου δεν έσεισε πάλι μπορεί να σείσει»,  και στη λαϊκή παράδοση λέγεται ότι «ο σεισμός θα ξανάρθει».

Στην επικαιρότητα του γεγονότος, θα ήθελα να καταθέσω μερικές δικές μου προσωπικές αναμνήσεις από έναν μεγάλο σεισμό στην Ήπειρο που έγινε την 1η Μαϊου 1967 με επίκεντρο την ορεινή περιοχή της Πίνδου στα όρια των Νομών Ιωαννίνων και Άρτας.
Ο σεισμός εκείνος ήταν 6,4  Ρίχτερ  και καταγράφεται ως ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ήπειρο. Είχε 9 νεκρούς, 56 τραυματίες, προκάλεσε βλάβες σε 10.790 κτίρια  με τα 940 από αυτά κατεστραμμένα.

Υπηρετώντας τα χρόνια εκείνα ως προϊστάμενος των Τεχνικών Υπηρεσιών  του Συγκροτήματος ΟΤΕ Ηπείρου-Κερκύρας έγινα συμμέτοχος στην κινητοποίηση των Υπηρεσιών  στο μέρος που αφορούσε στις τηλεφωνικές επικοινωνίες των περιοχών που επλήγησαν. Ευρισκόμενος την ημέρα εκείνη,  αν και Κυριακή, στις εγκαταστάσεις του Τηλεφωνικού Κέντρου, έζησα την ατμόσφαιρα του κινδύνου και του φόβου κατά την διάρκεια του σεισμού που είχε αρκετή διάρκεια, αλλά περισσότερο όταν, μετά την αμηχανία των πρώτων λεπτών, άρχισαν να φθάνουν στο τηλεφωνικό Κέντρο, στις τηλεφωνήτριες, οι πρώτες τηλεφωνικές κλήσεις από χωριά και γραφεία που είχαν πληγεί από τον σεισμό, και οι πρώτες πληροφορίες για περιοχές που επλήγησαν. Οι  κλήσεις αυτές μεταφερόταν αμέσως στις Αστυνομικές Υπηρεσίες  για να ακολουθήσει μια γιγαντιαία κινητοποίηση όλων των αρμόδιων αρχών……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
 Συναρπαστική ήταν η πρώτη μου πτήση με ελικόπτερο,  πάνω από τα βουνά και τα χωριά της περιοχής, μια πτήση σε  μεγάλο ύψος, καθώς σε χαμηλότερο ύψος πετούσαν τα αεροπλάνα, οι Ντακότες της Αεροπορίας, που έριχναν δέματα με εφόδια και υλικά και βοήθεια για τους κατοίκους. Η προσεδάφιση του ελικοπτέρου στο οροπέδιο του Αγίου Γεωργίου Συρράκου δίπλα στις σκηνές που είχαν στηθεί για τους άστεγους ήταν ένα μέτρο και μια εκτίμηση της καταστροφής που είχε προκληθεί από τον σεισμό.  Διατήρησα στο αρχείο μου, πενήντα χρόνια, κάποιες φωτογραφίες που τράβηξα και τις οποίες  παραθέτω σε αυτές  τις γραμμές μιας δημοσιογραφικής παρουσίασης, μιας πλευράς  εκείνου του μεγάλου στην Ήπειρο σεισμού, πριν από 50 χρόνια.
Η επικαιρότητα των ημερών με τον τελευταίο σεισμό, με την πλήρη ενημερότητα που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία των μέσων επικοινωνίας, με άμεση εικόνα και λεπτομερή πληροφόρηση,  μου έδωσε το ερέθισμα και την ευκαιρία αυτής της αναδρομής σε εκείνον τον σεισμό που είναι ο μεγαλύτερος που έχει πλήξει την Ήπειρο και ο οποίος προκάλεσε και θύματα και καταστροφές, αλλά και μια κινητοποίηση της Πολιτείας και την εκδήλωση μιας δυναμικής αλληλεγγύης των πολιτών σε πανελλήνια έκταση.
Οι σεισμοί, σαν φυσικό φαινόμενο, είναι συνδεδεμένοι με καταστροφές και θύματα. Όμως η λαϊκή παράδοση τον χαρακτηρίζει ως  «σεισμό-σωσμό», εννοώντας ότι, το γεγονός του σεισμού και των δυσάρεστων συνεπειών ακολουθεί, μια αποκατάσταση, μια εκδήλωση αλληλεγγύης, μια συμπαράσταση που γρήγορα αντιμετωπίζουν τις συνέπειες και κλείνουν τις πληγές που προκλήθηκαν. Αυτό το ελπιδοφόρο μήνυμα, που έτσι καταγράφεται στην λαϊκή παράδοση, μεταφέρεται και στην ιστορία των κρίσεων  και καταστροφών που ιστορικά έχουν πλήξη αυτόν το τόπο, σαν ελπίδα ότι: «και αυτό θα περάσει».
Ο μεγάλος ποιητής μας Διονύσιος Σολωμός, δίνει με ένα στίχο του το μεγαλείο αυτής της ελπίδας και της δύναμης αποκατάστασης και αναγέννησης: «το χάσμα π΄ άνοιξε ο σεισμός ευθύς εγέμισ΄ άνθη»!

.......................................................
Η Ελπίδα Βεδιάβα από τη Γότιστα και ο Κώστας Καραγιώργος από την Κράψη  θυμούνται
Πηγή Χειροποίητο blogspot (Από εκεί και η σελίδα της εφημερίδας Μακεδονία)

Ο μεγάλος σεισμός των 5,3 Ρίχτερ που ταρακούνησε τα Γιάννενα και οι εκατοντάδες δονήσεις ξυπνούν σε πολλούς που ζουν στην συνοικία των Ιωαννίνων που φέρει την ονομασία Σεισμόπληκτα τις μνήμες από την Πρωτομαγιά του 1967, τότε που ένας καταστροφικός εγκέλαδος χτύπησε τα χωριά του Περιστερίου, Μικρή και Μεγάλη Γότιστα, Κράψη και Ανατολική.

«Ήταν δεύτερη μέρα του Πάσχα, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.

Ετοιμαζόμαστε να πάμε στην εκκλησία. Σε κάποια στιγμή, πριν βγούμε από το σπίτι, ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος. Λες και περνούσαν στρατιωτικά αεροπλάνα σε χαμηλή πτήση. Αναρωτήθηκαν οι γονείς μου τι συμβαίνει, τι αεροπλάνα είναι αυτά που πετάνε χαμηλά.

Δεν προλάβαμε να το πούμε. Άρχισε να σείεται όλο το σπίτι».

 Ένας εφιάλτης από τα παιδικά χρόνια για την Ελπίδα Βεδιάβα, γιατρό μικροβιολόγο, ξύπνησε. Μιλώντας στο ΑΠΕ αφηγείται πώς βίωσε το σεισμό των 6,4 βαθμών, ο οποίος την 1η Μαΐου του 1967 έπληξε το χωριό της, τη Μεγάλη Γότιστα.

«Η πόρτα γύρισε και δεν μπορούσαμε να ανοίξουμε.

Τελικά, προλάβαμε να ανοίξουμε και να βγούμε. Τότε άρχισε να πέφτει το μπουχαρί και οι τοίχοι...

Η γιαγιά μου και η θεία μου τραυματίστηκαν, τη μαμά μου την τραβάγαμε μέσα από τα χαλάσματα, ήταν τραυματισμένη. Επικρατούσε πανικός. Χαοτική κατάσταση.

Ο κόσμος στο δρόμο έλεγε πως από το απέναντι βουνό στο χωριό, τη Μικρή Γότιστα, έβγαιναν φωτιές. Ανάμεσα από τη Γότιστα και την Κράψη άνοιξε η γη. Μία μεγάλη καθίζηση 2 χιλιομέτρων, κατάπιε σπίτια. Στο δρόμο υπέφεραν άνθρωποι με ανοιγμένα τα κεφάλια.

Ο ποταμός Άραχθος, όπως τον αντικρίζαμε, είχε πάρει πορτοκαλί χρώμα. Στη Μικρή Γότιστα πήγαιναν οι τραυματίες. Ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος ήρθε με ελικόπτερο και έδωσε εντολή να φέρει σκηνές ο στρατός και να μεταφερθούν οι τραυματίες σε νοσοκομείο. Μείναμε άστεγοι».

Οι μετασεισμικές δονήσεις , όπως θυμάται, διήρκησαν πολύ καιρό. Μετά τον σεισμό ακολούθησαν νεροποντές με πολλές αστραπές, αφηγείται και κάποιοι έκαναν παραπήγματα με ξύλα και τσίγκο γύρω-γύρω για να προστατέψουν τις οικογένειες, ενώ άρχισαν να στήνονται και σκηνές.

Ο Κωνσταντίνος Καραγιώργος, που επίσης ήταν παιδί και ζούσε με την οικογένεια του στο χωριό Κράψη θυμάται: Ήταν μέρα του Αγίου Γεωργίου. Ο παπάς λειτουργούσε. Άρχισε να βουίζει ο τόπος, τα βουνά έπεφταν. Ο τόπος βούλιαξε στην Ανατολική.
Προλάβαμε και εγκαταλείψαμε τα σπίτια μας γιατί χάθηκαν, τα πήρε η γη. Ήμασταν μικρά παιδιά και ζήσαμε στη σκηνή με 80 πόντους χιόνι εκείνη την χρονιά».

Με ενέργειες των προέδρων από τις κοινότητες, μήνες αργότερα δόθηκαν σπίτια προκατασκευασμένα στην περιοχή που οι ίδιοι ονόμασαν Σεισμόπληκτα.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Ένας άλλος ισχυρός σεισμός έγινε στα Γιάννενα τον Οκτώβριο του 1969.

Η σεισμική δόνηση (Μ=5,8) που σημειώθηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1969 έπληξε τα Ιωάννινα και τις γύρω περιοχές. Οι εντάσεις στην πλειόσειστη περιοχή έφτασαν το VΙΙ.

( Πηγή :«Atlas of isoseismal maps for strong shallow earthquakes in Greece and surrounding area (426BC - 1995)», Papazachos B.C., Papaioannou Ch. A., Papazachos C.B., Savvaidis A.S. (1997) )

Πηγή: Αρχείο ισχυρών σεισμών ΟΑΣΠ 

------------------------------------------------------------------------------------

Γράφει ο Αντώνης Βενέτης στον  Πρωϊνό Λόγο της 25ης Οκτωβρίου 2016

Με αφορμή τους πρόσφατους σεισμούς στην Ήπειρο, μεταφέρω στις στήλες της εφημερίδας σας ένα περίεργο σεισμό στην Μουργκάνα το 1889, λίγο δυτικότερα από το επίκεντρο των πρόσφατων σεισμών.

Έτσι, ξεφυλλίζοντας στην Παπαχαραλάμπειο βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου την αθηναϊκή εφημερίδα «ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ» της 18-8-1889, βρήκα μια ανώνυμη ανταπόκριση από το χωριό Μπαμπούρι της Μουργκάνας (Θεσπρωτία), κατά την οποία:

«Γράφουσιν ημίν εκ του χωρίου Μπαμπούρι τα εξής: «Από της 7ης Μαΐου σεισμοί ισχυροί κλονίζουσι το έδαφος του χωρίου μας. 

Οι σεισμοί ούτοι περιορίζονται μόνον εις τα χωρία Λειά, Μπαμπούρι, Τσαμαντά, σπανίως δ’ επεκτείνονται και εις τα πέριξ χωρία Γλούσταν, Λίσταν, Αχούρια κ.λ.

Καθ’ εκάστην έχομεν 3-4 σεισμούς διαρκείας 2’’ – 3’’. Οι κάτοικοι κατελήφθησαν υπό πανικού, ένεκα φόβου μη καταπέση ο παλαιός ναός του Αγίου Νικολάου, η λειτουργία τελείται εν τω ετέρω ναώ της Παναγίας. Πολλαί οικίαι διερράγησαν, τινές δε και εν μέρει κατέπεσαν.

Η μονή του Αγίου Αθανασίου διερράγη εις πλείστα μέρη, το δε ύδωρ της μονής ταύτης εξέλιπεν. Πολλαχού αναβλύζουν ύδατα και αλλαχού τα υπάρχοντα εξαφανίζονται.

Υπερμεγέθεις βράχοι καταπίπτουσιν εκ του υπερκειμένου του χωρίου μας όρους, φρίκην εμποιούντες εις τους κατοίκους, οίτινες διανυκτερεύουσιν εν υπαίθρω φοβούμενοι μήπως καταπλακωθώσιν υπό τα ερείπια των οικιών των. Ευτυχώς μέχρι τούδε ουδέν συνέβη δυστύχημα.

Ζώα τινά μόνον εφονεύθησαν υπό καταπεσόντων βράχων.

Κατά τον πρώτον συμβάντα ενταύθα σεισμόν το ύδωρ όλων των κρηνών του χωρίου μας εθολώθη. Φοβούμεθα επαπειλουμένους κινδύνους».

* * *

Είναι εμφανές από την περιγραφή των σεισμών, την πληρότητα αλλά και την πυκνότητα και λιτότητα της ανταποκρίσεως ότι ο συντάκτης αυτής ήταν άριστος κάτοχος της ελληνικής γλώσσας. 

Εικάζω λοιπόν ότι πρέπει να είναι ο μετέπειτα διακεκριμένος δημοσιογράφος, από το Βαβούρι, Χρήστος Καίσαρης, ο οποίος, πλην άλλων, διετέλεσε ανταποκριτής της «Εστίας», του «Έθνους» και της ελληνόφωνης εφημερίδος της Ν. Υόρκης «Εθνικός Κήρυξ», στο Λονδίνο και ο οποίος απεβίωσε, στην Βρετανική πρωτεύουσα, το 1951.

  

Ο Κώστας Λαζαρίδης για τα βότανα του Βίκου (1982)

Αποβάθρα στη συνοικία του Μάτσικα - 1950.

Μαϊσιο χιόνι στα ορεινά

Στα λευκά τα ορεινά της Ηπείρου!

Χιονισμένο και το Μιτσικέλι -Άστατος θα είναι και σήμερα ο καιρός

Στα λευκά ντύθηκαν τα  ορεινά του Νομού Ιωαννίνων. Το χιόνι έπεσε σε περιοχές με υψόμετρο πάνω από 1500 μέτρα, ενώ το ύψος του σε ορισμένα σημεία έφτασε έως και τα δέκα εκατοστά, χωρίς όμως να δημιουργεί προβλήματα στο ορεινό  επαρχιακό, οδικό δίκτυο με βροχές και καταιγίδες. Άστατος θα είναι ο καιρός και σήμερα.

Τα φαινόμενα θα είναι κατά τόπους ισχυρά έως το μεσημέρι  στην Ήπειρο.

 (ΠΗΓΗ epirusgate.blogspot)

Από ήρωες κατάδικοι. Η Επανάσταση φυλάκισε τα παιδιά της

Από ήρωες κατάδικοι

Οι σκοτεινές στιγμές του Αγώνα του ΄21 με τις εμφύλιες συγκρούσεις που συνεχίστηκαν και μετά την απελευθέρωση

Γράφει ο ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ στο ΒΗΜΑ της Πέμπτης 25 Μαρτίου 2010

Δεν υπάρχει ηρωική περίοδος στη ζωή των λαών που να μην έχει και τις σκοτεινές πλευρές της. Ο ελληνικός εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του 1821 δεν αποτελεί εξαίρεση. Δύο εμφύλιοι πόλεμοι ξέσπασαν κατά τη διάρκειά του, εξαιτίας των οποίων ό,τι κατακτήθηκε στο πεδίο της μάχης τα πρώτα νικηφόρα χρόνια κινδύνευσε σοβαρά να χαθεί λόγω των συγκρούσεων ανάμεσα στις διάφορες πολιτικές και στρατιωτικές φατρίες της εποχής. Το φατριαστικό πνεύμα δεν έλειψε ούτε με τά την απελευθέρωση, ιδίως την περίοδο της βαυαροκρατίας, όταν κάποιοι από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της επανάστασης ή κατάντησαν «διακονιαρέοι», όπως γράφει ο Μακρυγιάννης, ή σύρθηκαν στις φυλακές: από τον ίδιο τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα ως τον Νικηταρά και τον Μακρυγιάννη.

Είχαν ωστόσο προηγηθεί κατά τη διάρκεια του Αγώνα η καταδίκη του Καραϊσκάκη ως «εχθρού του λαού» και η άγρια δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου στην Ακρόπολη.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ 

Εις θάνατον επί εσχάτη προδοσία

Στα απομνημονεύματά του, που τα υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη και φέρουν τον τίτλο Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναφέρει ένα περιστατικό που με έμμεσο τρόπο εκφράζει το πνεύμα της Επανάστασης του 1821: «Οταν έμβηκα εις την Τριπολιτσά, με έδειξαν τον Πλάτανο εις το παζάρι όπου εκρέμαγαν τους Ελληνας. Αναστέναξα και είπα:“Αϊντε, πόσοι από το σόγι μου και από το έθνος μου εκρεμάσθηκαν εκεί”».

Ο Κολοκοτρώνης έδωσε διαταγή να κόψουν τον πλάτανο.

Η Τριπολιτσά αλώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 και οι εξαγριωμένοι νικητές σφαγίασαν 30.000 άμαχους Τούρκους και Εβραίους.

Ηταν η πρώτη χρονιά του Αγώνα και στην Πελοπόννησο οι Ελληνες σημείωναν μόνο νίκες. Είχε προηγηθεί η νίκη στο Βαλτέτσι στις 14 Μαΐου και η συντριβή του Δράμαλη στα Δερβενάκια περίπου δύο μήνες αργότερα.

Ο Κολοκοτρώνης είχε συμπληρώσει τα 51 του χρόνια, αρκετά για να τον χαρακτηρίσουν «γέρο» με τα δεδομένα της εποχής. Αλλά η μεγάλη αυτή μορφή της Ελληνικής Επανάστασης δώδεκα χρόνια αργότερα θα φυλακιζόταν στη χώρα για την απελευθέρωση της οποίας αφιέρωσε τη ζωή του.

Το 1833, όταν ήταν 63 ετών, έχοντας έλθει σε σύγκρουση με το καθεστώς της Αντιβασιλείας- και μολονότι ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Οθωνα-, θα τον συνελάμβαναν, θα τον φυλάκιζαν στις φυλακές του Ναυπλίου για δεύτερη φορά και θα τον καταδίκαζαν σε θάνατο επί εσχάτη προδοσία.

Δύο χρόνια αργότερα ο Οθωνας, μόλις ενηλικιώθηκε και ανέλαβε τα ηνία του κράτους, τον απελευθέρωσε και τον έκανε στρατηγό. Μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα είχε συμβεί αν η Αντιβασιλεία τολμούσε να εκτελέσει την ποινή...

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ

Τουρκοφάγος στη διακονιά...

Ο Τουρκολέκας ή Τουρκολακιώτης, όπως υπέγραφε ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ή Τουρκοφάγος, ο μεγάλος πρωταγωνιστής της καταστροφής της στρατιάς του Δράμαλη, μετά την απελευθέρωση γνώρισε τη φυλακή και την ταπείνωση, θύμα της πολιτικής οξύτητας και των παθών της εποχής.

Οπαδός του ρωσόφιλου κόμματος, κατηγορήθηκε ότι συνωμοτούσε προκειμένου να ανατραπεί ο Οθωνας και να αντικατασταθεί από κάποιον ρώσο πρίγκιπα. Πολλοί από τους περιπατητές που περνούν σήμερα μπροστά από την προτομή του στο Πεδίον του Αρεως ίσως και να μη γνωρίζουν ότι ο φοβερός και τρομερός Νικηταράς συνελήφθη το 1839, όταν ήταν 55 ετών, και καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενάμισι έτους.

Την ποινή του εξέτισε στις φυλακές Αίγινας.

Μετά την απελευθέρωσή του έζησε άλλα οκτώ χρόνια μισότυφλος και πάμπτωχος με μια πενιχρή σύνταξη, ως το 1849 που πέθανε στον Πειραιά.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ

Ο «εχθρός του λαού»

«Πού πας παλικάρι ωραίο σαν μύθος». Είναι από τους ωραιότερους στίχους του Διονύση Σαββόπουλου στο νεανικό του τραγούδι Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη. Ευθύς, αθυρόστομος, άφοβος μπροστά στον εχθρό αλλά και στην πολιτική εξουσία, ο «γιος της καλόγριας», ο απαράμιλλος στρατιωτικός που ζούσε σαν απλός στρατιώτης και καλούσε τους στρατιώτες του με τα μικρά τους ονόματα να ριχτούν μαζί του στη μάχη, είχε το «προνόμιο» στις 30 Μαρτίου 1824 να κηρυχθεί από τη λεγόμενη «Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδος», δηλαδή τον Μαυροκορδάτο και τους αχυρανθρώπους του, «εχθρός της πατρίδος».

Ο Μαυροκορδάτος τον κατηγόρησε ότι είχε στείλει γράμμα στον Ομέρ Βρυώνη, στο οποίο του υποσχόταν ότι «θα του παραδώσει το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό» .

Ο ήρωας έφτασε στο σημείο, προκειμένου να λήξει το ζήτημα, να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη από τον Μαυροκορδάτο, αλλά ο φιλόδοξος διπλωμάτης, που ήθελε να πάρει στα χέρια του όλη την εξουσία, πολιτική και στρατιωτική, δεν τη δέχθηκε.

Ο Καραϊσκάκης έπασχε από προχωρημένη φυματίωση.

Τόσο ήταν το μίσος του Μαυροκορδάτου, που έγραψε πως η «κακιά αρρώστια» του Καραϊσκάκη ήταν περίπου απόφαση του Θεού να απαλλάξει το έθνος από τον «γιο της καλόγριας».

Ομως ο αρχιστράτηγος από τη Ρούμελη- και αδιαφιλονίκητα ο κορυφαίος μαζί με τον Κολοκοτρώνη σε ζητήματα τακτικής και κλεφτοπολέμου- δεν ήταν από εκείνους που το βάζουν κάτω. Κατέφυγε στο Ναύπλιο όπου η κυβέρνηση τού αναγνώρισε τα αξιώματά του.

Δύο χρόνια αργότερα, και αφού το Μεσολόγγι είχε πέσει, διέλυσε τα στρατεύματα των Τούρκων στην Αράχοβα. Σκοτώθηκε τον Απρίλιο του 1827 στο Φάληρο.

Τις τελευταίες του λέξεις τις απηύθυνε στον στρατηγό Μακρυγιάννη: «Εγώ πεθαίνω. Ομως εσείς να είστε μονιασμένοι και να βαστήξετε την πατρίδα».

Λένε πως όταν ο Κολοκοτρώνης έμαθε τον θάνατό του κάθησε σταυροπόδι κι άρχισε να μοιρολογεί σαν γυναίκα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Εγκλημα στην Ακρόπολη

Ουδέποτε αυτός που αντιμετώπισε νικηφόρα τη φοβερή στρατιά του Ομέρ Βρυώνη στο Χάνι της Γραβιάς στις 8 Μαΐου 1821 θα φανταζόταν ότι τέσσερα χρόνια αργότερα, στις αρχές του καλοκαιριού του 1825, θα δολοφονούνταν στην Ακρόπολη κατ΄ εντολήν του πάλαι ποτέ πρωτοπαλίκαρού του Γιάννη Γκούρα.

Ο Ανδρούτσος ήταν θύμα του εμφυλίου πολέμου, μία από τις αιτίες του οποίου ήταν η σύγκρουση κάποιων οπλαρχηγών με τους κοτζαμπάσηδες. Τότε διέπραξε ένα τεράστιο σφάλμα: επιχείρησε να έλθει σε συνεννόηση με τους Τούρκους. Αντιλαμβανόμενος τι είχε κάνει, αποφάσισε να παραδοθεί- και, όπως υπέθεσε, στον πλέον κατάλληλο: το πρωτοπαλίκαρό του, τον Γκούρα.

Ο Γκούρας λέγεται ότι έλαβε μέρος και στα άγρια βασανιστήρια στα οποία υπέβαλαν τον Ανδρούτσο προτού τον δολοφονήσουν. Το περιστατικό ήταν από τα πλέον άγρια του εμφυλίου πολέμου που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στις διάφορες φατρίες των οπλαρχηγών και της πολιτικής ηγεσίας της εποχής.

Και όχι μόνον από τα αγριότερα, αλλά και χαρακτηριστικά της ανανδρίας που είχε σε κάποιες περιπτώσεις αντικαταστήσει την παλικαριά και τον ενθουσιασμό των πρώτων χρόνων της Επανάστασης.

Οι δολοφόνοι μετά το έγκλημα πέταξαν το πτώμα του ήρωα στα βράχια της Ακρόπολης ώστε να φανεί ότι ο Ανδρούτσος σκοτώθηκε ενώ επιχειρούσε να δραπετεύσει.

Η αλήθεια αποκαλύφθηκε 73 ολόκληρα χρόνια αργότερα, όταν τα πραγματικά περιστατικά δημοσιεύθηκαν από τον δικηγόρο Σπύρο Φόρτη στην εφημερίδα Καιροί , όπως του τα είχε αφηγηθεί ένας αυτόπτης μάρτυς, ο στρατιώτης Κωνσταντίνος Καλαντζής που ήταν σκοπός εκείνο το βράδυ.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ

Ο στρατηγός στο εδώλιο

Οταν ο Γιάννης Βλαχογιάννης ανακάλυπτε και έπειτα από επίπονη προσπάθεια κατάφερνε να αποκρυπτογραφήσει τα ορνιθοσκαλίσματα του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη και να εκδώσει τα Απομνημονεύματά του το 1907, ίσως και να μη φανταζόταν την επίδραση που θα είχαν όχι μόνον ως ιστορικά ντοκουμέντα αλλά και ως λογοτεχνικά κείμενα. Ακόμη και σήμερα εκφράζουν πειστικότερα από οποιοδήποτε άλλο κείμενο το πνεύμα και τους σκοπούς του ΄21 και κυρίως την ψυχή και το φρόνημα των αγωνιστών που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μεγάλη υπόθεση.

Ο άνθρωπος που έμαθε γράμματα στα 33 του χρόνια, για να αφηγηθεί τα του βίου του, διέθετε αδούλωτο φρόνημα και αδιαπραγμάτευτες δημοκρατικές πεποιθήσεις. Ηταν αγνός, παθιασμένος και ανιδιοτελής.

Το αποδεικνύει ο βίος του, από το 1820 όταν έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας ως το 1864 που πέθανε στα 67 του χρόνια.

Η διαδρομή του ήταν η διαδρομή του αγωνιστή που ούτε τα αξιώματα ούτε η δόξα τον ενδιέφεραν. Το 1822 ακολουθεί τον Ανδρούτσο και τον Γκούρα ως μικροκαπετάνιος, όμως αυτό δεν τον εμποδίζει να διακρίνει αμέσως τη φιλαργυρία και την πλεονεξία του Γκούρα.

Στην Πελοπόννησο ακολουθεί τον Γενναίο Κολοκοτρώνη, αλλά ο νεανικός ιδεαλισμός του υφίσταται βαρύ πλήγμα από τις ίντριγκες και τη συνωμοτική και φατριαστική συμπεριφορά κατ΄ εξοχήν του Μαυροκορδάτου. Πολεμάει εναντίον του Ιμπραήμ και τραυματίζεται σοβαρά.

Στην πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή τραυματίζεται ξανά.

Αργότερα, βλέποντας καθημερινά, τον καιρό της Αντιβασιλείας και του Οθωνα, τους αγωνιστές όχι μόνο να έχουν τεθεί στο κοινωνικό περιθώριο αλλά και να λοιδορούνται συχνά, πρωταγωνιστεί μαζί με τον Καλλέργη στην έξωση του Οθωνα. Χάρη σε αυτόν η Ελλάδα αποκτά το πρώτο της Σύνταγμα ως ελεύθερο κράτος το 1844.

Οι βασιλικοί δεν του το συγχώρησαν ποτέ. Το 1852, στα 55 του χρόνια, τον κατηγόρησαν για συνωμοσία, τον συνέλαβαν και τον καταδίκασαν σε θάνατο.

Η ποινή του μετατράπηκε σε φυλάκιση. Δύο χρόνια αργότερα τον αποφυλάκισε ο τότε πρωθυπουργός και παλαιός συναγωνιστής του Δημήτριος Καλλέργης.

Ο Μακρυγιάννης πέθανε το 1864. Στα γεράματά του υπέστη κρίση θρησκοληψίας και προσευχόταν μόνος σε μια σπηλιά κοντά στο σπίτι του.

Εκείνη την εποχή έγραψε και το παραληρηματικό Οράματα και θάματα, όπου αποδεικνύεται ότι ο μεγάλος αγωνιστής είχε περάσει στην άλλη όχθη και δεν ήταν πλέον «του κόσμου τούτου ».