42. [1-2] subsidiaria, was bei L. sich schwerlich findet, wenn er auch subsidiarii u. subsidiariae cohortes sagt, hat nur die Mz. Hs., die übrigen subsidia, was Erklärung von auxilia sein könnte, s. 4.28.2, aber viell. nur Glossem ist, s. § 2: subsidiis.
proxima, s. 29.7.6: qui proximus steterat; 1, 16, 2; es sind die Truppen gemeint, die den Sichelwagen da, wo sie vor dem Beginn des Treffens aufgestellt waren, am nächsten gestanden hatten, s. c. 40, 12—14. [p. 230]
nudarunt omn., liessen, machten Alles (den ganzen Raum) von Bewaffneten leer, s. § 7; 44, 6, 17: nudatis
praesidiis; ib. 35, 8; vgl. 1.27.7: nudari latera sua u. a.
subsidiis, dieses können nicht hinter, sondern neben den cataphr. equites stehende Truppen sein, s. c. 40, 13; 22, 47, 6.
equit. Rom. genauer App. c. 34: ὁ δ᾽ Εὐμενὴς ἐπεὶ — τὸ μεταίχμιον, ὅσον αἵ τε κάμηλοι καὶ τὰ ἅρματα ἐπεῖχεν, ἐγεγύμνωτο, τοὺς ἰδίους ἱππέας, καὶ ὅσοι Ῥωμαίων αὐτῷ καὶ Ἰταλῶν προτετάκατο, ἐπῆγεν ἐπὶ τοὺς ἀντικρὺ Γαλάτας τε καὶ Καππαδόκας καὶ τὴν ἄλλην σύνοδον τῶν ξένων —. καὶ βαρείας σφῶν τῆς ἐμβολῆς γενομένης τρέπονται τούτους τε καὶ τοὺς παρεζευγμένους αὐτοῖς ἱππέας τε καὶ καταφράκτους.
pars scheint hier unächt, da nach dem Folg. vorausgesetzt wird, dass alle geflohen sind.
eorum auf die Einzelnen bezogen, s. Caes. B. G. 1, 15, 1.
sunt, s. c. 54, 18; 35, 1, 13.
[3-5] totum
incl., so viele von demselben noch feststanden, denn nach § 1 ist der grösste Theil bereits geflohen; es sind die c. 40, 10: Gallograeci
septingenti erwähnten Truppen; et turb. etc. scheint erklärend zu sein: und nachdem so u. s. w.
quos a. phal. c. 40, 10 u. oft sind sie phalangitae, vgl. ib. § 1, od. phalana genannt worden.
simul scheint statt simulac zu stehen, 3, 26, 10, zu perturbati u. impeditus zu ergänzen sunt
est, s. c. 30, 8; 36, 14, 5 u. a.; die Mz. Hs. hat ubi semel, aber eine Unordnung der Glieder ist noch nicht angedeutet.
intercursu s. ist bei L. undeutlich, vgl. App., der die Lage und den Kampf der Phalanx klar darstellt: ἡ φάλαγξ —, γεγυμνωμένη τῶν ἱππέων ἑκατέρωθεν, τοὺς μὲν ψιλοὺς τοὺς ἐπὶ μετώπου σφῶν ἔτι προπολεμοῦντας διαστᾶσα ἐς αὐτὴν ἐσεδέξατο καὶ πάλιν συνῄει.
usus pr. hast. etc., s. 38.7.11; sie konnten dieselben nicht mehr vor sich dem Feinde entgegen halten, 44, 41, 6 f.; 36, 18, 6; 32, 17, 13. Nach App. c. 35 greifen die Legionen die Phalanx nicht an, sondern Domitius lässt sie durch Reiter u. Leichtbewaffnete von allen Seiten umschwärmen u. beschiessen; dann οὐ μήν τι προεπήδων, πεζοί τε καὶ βαρεῖς ὄντες ὑπὸ τῶν ὅπλων καὶ τοὺς πολεμίους ἐπὶ ἵππων ὁρῶντες, μάλιστα δὲ ἵνα μὴ τὸ τῆς τάξεως πυκνὸν ἐκλύσειαν. Ῥωμαῖοι δ᾽ αὐτοῖς οὐ προσεπέλαζον μὲν — περιθέοντες δὲ ἐσηκόντιζόν τε καὶ ἐσετόξευον. — ὅθεν ἤδη πολλὰ κάμνοντες ἐνεδίδοσαν ὑπὸ τῆς ἀπορίας, καὶ βαδὴν ὑπεχώρουν — πάνυ εὐσταθῶς καὶ Ῥωμαίοις ἐπιφόβως — μέχρι τῶν ἐλεφάντων ἐν τῇ Μακεδόνων φάλαγγι συνταραχθέντων —, ὁ κόσμος ὁ τῆς φυγῆς συνεχεῖτο. [p. 231]
[6-8] a fronte scheint sich auf die Streitwagen zu beziehen; dagegen ist nicht erwähnt, dass die subsidia § 2, oder die Phalanx, welche a fronte gegenüber gemeint sein könnte, umgangen wäre, s. c. 43, 9.
accep., die Römer; acc. ist als entsprechendes Prädicat auch zu fugam zu denken.
cum aux. et cat. eq., also mit dem grössten Theile des rechten Flügels, c. 40, 5—9.
proximi p. müsste nach c. 39, 8; 11 die ala sinistra der socii sein, Iust. 31, 8, 6: pulsa legio Romana; App. c. 24: Ἀντίοχος — διακόψας τὸ σύνταγμα τῆς Ῥωμαίων φάλαγγος ἀνέσπασεν ἐπὶ πολὺ διώκων; c. 36: μέχρι τοῦ Ῥωμαίων χάρακος ἦλθεν.