Εταιρεία Ιστορ. και Πολιτιστ. Δράσης Μουσείου "Στρατ. Δημ. Πλαπούτας και Αγωνιστές"-Κοπή πίτας και Γεν. Συνέλευση

 Η Εταιρεία Ιστορικής και Πολιτισμικής Δράσης Μουσείου «Στρ. Δημ. Πλαπούτας και Αγωνιστές», θα πραγματοποιήσει εκδήλωση κοπής της πρωτοχρονιάτικης Πίτας την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025 και ώρα 11.00 π.μ. στα γραφεία της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας,Τζωρτζ 9, 1ος όροφος (πλατεία Κάνιγγος, Αθήνα).

Θα προηγηθεί της εκδήλωσης η Ετήσια Γενική Συνέλευση με τον οικονομικό και διοικητικό απολογισμό, το διοικητικό και οικονομικό προγραμματισμό (για το 2025), καθώς και την έκθεση της εξελεγκτικής επιτροπής.

Περιμένουμε με χαρά τα μέλη και τους φίλους να μας τιμήσουν με την παρουσία τους στην εκδήλωση για να γιορτάσουμε όλοι μαζί, να μιλήσουμε και να ανταλλάξουμε ευχές και σκέψεις. 

29-5-1453 Η Άλωση της Πόλης από τους Τούρκους

Την αποφράδα ημέρα της 29ης Μαΐου 1453 η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων και σήμανε το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ύστερα από χίλια σχεδόν χρόνια. 

Μαζί της έπεσε και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτωρας, υπερασπιζόμενος μέχρις εσχάτων την Πόλη.

Η καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα

Η πατάτα ή το γεώμηλο πιο επίσημα, το πολύ χρήσιμο αυτό προιόν, δώρο της φύσης, πρωτοκαλλιεργήθηκε στην Ελλάδα πριν 200 περίπου χρόνια, ενώ στην Ευρώπη νωρίτερα. Προέρχεται δε από την Αμερική.

Έχει πρωτοκαθεδρία στην κουζίνα μας και κυριαρχεί στις προτιμήσεις μικρών και μεγάλων. Αναρωτιόμαστε πολλές φορές τι θα κάναμε χωρίς πατάτες! Φαγητό εύκολο, νόστιμο, φθηνό, κυρίως φαγητό ή συνοδευτικό και με δυνατότητα πολλών τρόπων μαγειρέματος. Πολλές περιοχές της χώρας μας έχουν ξεχωριστό όνομα στην παραγωγή καλής πατάτας. 

Δεν θα διστάσω να αναφέρω όμως, ότι την νοστιμότερη πατάτα παράγει η περιοχή της Τρίπολης. 

 

 

 

“Αγροτικόν συμπόσιον...” στην Τροιζήνα 23 Απριλίου 1827 του Αγίου Γεωργίου

 Από το έργο “Ιστορικές Αναμνήσεις” του Νικολάου Δραγούμη
Μια πολύ παραστατική περιγραφή του εορταστικού γεύματος των αγωνιστών ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, που αξίζει να διαβάσει κανείς. 

 

 

 

 

 

 

Αυτό το απόσπασμα και πολλά ακόμα αποσπάσματα απομνημονευματογράφων της εποχής εκείνης με αναφορά στη διατροφή, περιέχονται στο βιβλίο μου “ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΓΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ”, σε ειδικό κεφάλαιο αφιερωμένο στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 21.

 

 

 

 

 

 

“Η Αφήγηση ενός Μαχητή” των Γιάννη Γκιώνη και Διονυσίου Γκιώνη

 Βιβλίο βασισμένο στο χειρόγραφο ημερολόγιο του Ευθυμίου Κατσιάπη, από το χωριό Σέρβου Γορτυνίας, στρατιώτη των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913. Εκδόσεις Historical Quest, 1912.
“Κατέγραψε με συνταρακτική απλότητα και εντιμότητα όσα βίωσε στους Βαλκανικούς  Πολέμους. Συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες μάχες, στα Γιαννιτσά, στου Μπιτζάνι, στο Κιλκίς. Υπέφερε από τις κακουχίες, το αφόρητο κρύο, την έλλειψη εφοδίων και υπέμεινε καρτερικά τη φρίκη του θανάτου και τα γογγητά των τραυματιών.
Ήταν ένας από τους πολλούς ανώνυμους ήρωες των Βαλκανικών Πολέμων, που όπως όλοι οι αληθινοί ήρωες, υπερέβαλλαν εαυτόν, δάμασαν τον φόβο τους και πολέμησαν για τα ιδανικά τους.
Όμως η ιστορία δεν είναι μόνο ένα άθροισμα ηρωικών πράξεων στα πεδία μαχών ή σπουδαίων πράξεων μεγάλων ηγετών. Ο Ευθύμιος Κατσιάπης και οι συμπολεμιστές του ήταν ήρωες στην καθημερινότητά τους. Μετά τον πόλεμο, επέστρεψαν στα χωράφια, στα γραφεία, στα σχολειά, στον καθημερινό μόχθο, αγωνιζόμενοι για ένα καλύτερο αύριο, με όπλα τους όχι το τουφέκι, τη λόγχη και το κανόνι, αλλά το αλέτρι, την τσάπα και την πένα….” Από την περίληψη του βιβλίου.

Οι Πλαπουταίοι στη συνέχιση του αγώνα για την απελευθέρωση

Τα παιδιά των οπλαρχηγών της Επανάστασης Γεωργάκη και Δημητράκη Πλαπούτα, με εκστρατευτικό σώμα πολεμούν για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου το 1854- Πορεία στο μέτωπο και επιστροφή 

Κόλιας Γεωργάκη Πλαπούτας (φωτο)

«Εις την εκστρατείαν της Καλαμπάκας τω 1854 πλείστοι έσπευσαν εθελονταί εις Θεσσαλίαν υπό τους γενναίους οπλαρχηγούς Πλαπουταίους  Κωνσταντίνον και Κόλιαν, συνάψαντες παρά τα Τρίκκαλα και πεισματώδην μάχην. Ο Γεωργίκος Δ. Πλαπούτας μετέβη εις Άρταν…..».- «Η Γορτυνία» του Τ. Κανδηλώρου, έκδοση 1898 

 

 

Απόσπασμα από το βιβλίο “ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ” του Αγησίλαου Τσέλαλη (έκδοση 1963), βασισμένο στο αρχείο του στρατηγού Δημητράκη Πλαπούτα:

“Ο διακαής πόθος της ελευθερίας εφλόγιζε τους Θεσσαλούς και τους Ηπειρώτες. Γενικός ενθουσιαμός υπέρ της ενισχύσεως του κινήματος των υπόδουλων αδελφών συνεπήρε τους Έλληνες.
Και οι ελεύθεροι Έλληνες ετάχθησαν ομόφωνοι στο πλευρό τους.

"Αιχμάλωτος στη Μικρά Ασία" του Πολύμερου Μοσχοβίτη

 Φρικιαστικές μαρτυρίες όπως τις έζησε ο αξιωματικός και μετέπειτα αιχμάλωτος Πολύμερος Μοσχοβίτης, που δημοσιεύτηκαν ως άρθρα την περίοδο 1932-1933 στην εφημερίδα “Αθηναϊκά Νέα” και εκδόθηκαν βιβλίο το 2018 από την εφημερίδα “Τα Νέα”.
Ο Πολύμερος Μοσχοβίτης (1892 – 1950) είχε και μια σχέση με την Γορτυνία: ήταν  νυμφευμένος με την Αικατερίνη Κατριμουστάκη από τα Κακουρέϊκα της Ηραίας. 

Υπήρξε στρατιωτικός, αιχμάλωτος στη Μικρά Ασία μετά την καταστροφή, πολεμικός ανταποκριτής, δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου. Πιστός βενιζελικός έζησε πολλές περιπέτειες και ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης μεταξύ Ελλάδας, Γαλλίας, Ιταλίας, Μέσης Ανατολής, Ινδίας και Ηνωμένων Πολιτειών. 

 

 

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο:

Πολιορκία της Τριπολιτσάς- Οι συμβουλές του γέρο-Κόλια Πλαπούτα

Πικραμένος από το χαμό του γιου του Γεωργάκη στην πολιορκία του Λάλα ο γέρο-Κόλιας Πλαπούτας είχε μεγάλη ανησυχία για την έκβαση της πολιορκίας της Τριπολιτσάς το Σεπτέμβριο του 1821

“-Να με πάρτε να με πάτε στην Τριπολιτσά, να ιδώ τι κάνετε….Πως τα πολεμάτε; Μην πάθετε το ίδιο με το Λάλα….
Του έδωσαν την υπόσχεση, να του περάση ο πόνος κι ο θυμός να ησυχάση. Πως να τον πάνε; Ήταν ογκώδης, γέρος 87 χρονών, υπέφερε από ρευματικά-αρθριτικά. Ο Κόλιας επέμενε. Δεν ήθελε να μένη σε τούτη την έξαρση αργός. Ήθελε του πολέμου τη βοή, του τουφεκιού τον κρότο, τη μυρουδιά του μπαρουτιού. Τον φλόγιζε το πολεμικό μένος. Τον ανατάραζε η ανησυχία. Φοβόταν ο πολύπειρος αρματωλός μη γίνη το κακό, που έπαθαν οι Έλληνες στο Λάλα. Είχε αγωνία μη κάμουν καμμιά αποκοτιά ο Θοδωράκης, ο γιος του Δημητράκης. Τους ήξερε. Μη δειλιάσουν οι απόλεμοι αρχόντοι. Τους εγνώριζε έναν κι ένα.

1834-Μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα

 

 18 Σεπτεμβρίου 1834 με βασιλικό διάταγμα του Όθωνα αποφασίζεται η μετάθεση της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους από το Ναύπλιο στην Αθήνα και ορίζεται ως ημερομηνία η 1η Δεκεμβρίου 1834, ως εξής: “Η πόλις, Αθήναι, θέλει επονομάζεσθαι απ’ εκείνης της ημέρας “Βασιλική Καθέδρα και Πρωτεύουσα”. 

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 36/28-9-1834.

Γεώργιος Καραϊσκάκης-Μάχη στο Χαϊδάρι 6 & 8 Αυγούστου 1826

 Σύμφωνα με τις περιγραφές οι μάχες του Χαϊδαρίου 6 και 8 Αυγούστου 1826 δόθηκαν στην περιοχή του Ελαιώνα, όπου υπάρχει ο πύργος Παλατάκι και στους γύρω λόφους. Μάλιστα περιγράφεται ως ένα περιφραγμένο αγρόκτημα με πύργο τότε γνωστό ως Αχερδάρι (Χαϊδάρι), ως εξής:
«θέσιν καλούμενη Χαϊδάρι, μικρόν αγροκήπιον απέχον επτά περίπου στάδια από της πόλεως τών Αθηνών και συνιστάμενον έξ ενός κήπου περιφραγμένου διά μικρού τοίχου και ενός πύργου….». 

Επικεφαλής των Ελλήνων ήταν ο στρατάρχης της Ρούμελης Γεώργιος Καραϊσκάκης με σώμα ατάκτων και ο φιλέλληνας Φαβιέρος με τακτικό στρατό που αντιμετώπισαν τα στρατεύματα του Κιουταχή, παρά τις διαφωνίες μεταξύ τους ως προς την πολεμική τακτική που θα ακολουθούσαν.

200 χρόνια από την καταστροφή της Χίου

Το Μάρτιο του 1822 η Χίος  επαναστάτησε, χωρίς ωστόσο να είναι σωστά προετοιμασμένη και κατέληξε στη σφαγή των κατοίκων του μαρτυρικού νησιού από τους Τούρκους, πράγμα το οποίο συγκίνησε και αφύπνισε τους Ευρωπαίους για το δίκαιο του ελληνικού αγώνα.
Τα τραγικά γεγονότα περιγράφει ο Νικόλαος Σπηλιάδης στα “Απομνημονεύματα συνταχθέντα δια να χρημεύσωσιν εις την Νέαν Ιστορίαν της Ελλάδος”:

“...Πλέουσι λοιπόν αρχάς μαρτίου ο Μπουρνιάς μ’ εκατόν πενήντα Χίους, και ο Λυκούργος (Λογοθέτης) με πεντακοσίους Σαμίους, αποβαίνουσιν εις τον όρμον της Αγίας Ελένης προς τα νότεια της πόλεως μίαν και ημίσειαν ώραν μακράν, και κινούνται φωνάζοντες και απειλούντες τους Τούρκους, τους οποίους ηνάγκασαν να κλεισθώσι φοβηθέντες εις το φρούριον….”

“…..Ο δε Σουλτάνος, άμα λαβών την είδησιν της επαναστάσεως της Χίου, διέταξε τον στόλον να εκπλέυση κατ’ αυτής και να την καταστρέψη. Ο Σουλτάνος είχεν ήδη φονευμένον τον Καραλήν, και διάδοχος τούτου ήτο διωρισμένος εις την διοίκησιν του στόλου ο εκ Κρήτης καταγόμενος Αλή Καπουδάν πασιάς. Ούτος προλαβών πάσαν βοήθειαν της ελληνικής  Κυβερνήσεως, εκπλεύσας  την 30 (Μαρτίου) από τον Ελλήσποντον με επτά πλοία της γραμμής και με είκοσι έξ φιργάδας και κοβέρτας, φθάνει εις το Τσεσμέν, παραλαμβάνει δέκα τρεις χιλιάδας Τούρκους εις πλοιάρια, και υπό την υπεράσπισιν των πυροβόλων του στόλου, τους αποβιβάζει την 12 απριλίου εις Χίον. 

23 Μαρτίου 1821 η απελευθέρωση της Καλαμάτας

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματα του:
“Κινώντας εγώ, είχαν μίαν προθυμίαν οι Έλληνες, οπού όλοι με τας εικόνας έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις. Μου ήρχετο να κλαύσω…….από την προθυμίαν οπού έβλεπα….”.

Πολιορκία και απελευθέρωση Καλαβρύτων 21 Μαρτίου 1821

Γράφει ο Ιωάννης Φιλήμων  στο “Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως”
“Βοεβόδας(έπαρχος) εν τοις Καλαβρύτοις υπήρχεν ο Ιβραχήμ βεγής Αρναούτογλους, πρόσωπον γνωστόν ως εκ της μεγάλης και ισχυράς οικογενείας των εν Τριπόλει Αρναουτογλαίων μάλλον, η δια την διοικητικήν αυτού θέσιν. Ην ούτος οινοπότης σφόδρα και χαρακτήρος αδυνάτου, ως τοιούτος δε κολακευόμενος επιτηδείως παρά των Καλαβρυτινών και πιστεύων τοις λόγοις αυτών, έγραφε προς την εν Τριπόλει αρχήν βεβαιών το φιλήσυχον τούτων.

Ο Θ. Κολοκοτρώνης, Απόκριες 1822, δια μέσου Γορτυνίας, Πύργου και Γαστούνης, πορεύεται για την πολιορκία της Πάτρας

 

 Ο  Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,  ημέρες Αποκριών του 1822, δια μέσου Γορτυνίας, Πύργου και Γαστούνης, πορεύεται για την πολιορκία της Πάτρας.

“….δια του Παλούμπα, όπου έκαμε ταις τυριναίς…….και από εκεί εις την Γαστούνην κατά τα  μέσα της καθαράς εβδομάδος της μεγάλης τεσσαρακοστής, εκεί εμείναμεν δια να πανηγυρίσωμεν την εορτήν του αρχηγού μας Θεοδώρου και να συναχθούν τα στρατεύματα…...Ο  Γεώργιος Σισίνης μας εδέχθη με μεγάλας ετοιμασίας...”

 

 

 

“Ο  Κολοκοτρώνης λοιπόν αφού εδιωρίσθη δια διπλώματος πολιορκητής των Πατρών αναχώρησεν από την Κόρινθον κατά τας 20  Ιανουαρίου (1822) αφήσας εκεί τους πολιτικούς, όσοι ήλθαν από την Πιάδα και παρέλαβον το φρούριον…….και φθάσας εις την Τριπολιτσάν εξέδωκε τας αναγκαίας διαταγάς δια τας επαρχίας να ετοιμασθούν…..

Από τα Δερβενάκια αγναντεύει τα περάσματα…

 Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πήρε πάνω του επιτυχώς την Επανάσταση σ' όλες τις φάσεις της, με την διορατικότητα και την στρατιωτική του ευφυΐα, κυρίως όμως με το όραμα για μια λεύτερη πατρίδα που έθρεψε όλη η γενιά των Κολοκοτρωναίων από πολλά χρόνια πριν.

“Τούτη η φαμελιά, οι Κολοκοτρωναίοι, λες και αντικαθρεφτίζει τη μοίρα του Μοριά στους δύστυχους καιρούς της τούρκικης σκλαβιάς. Ανιστοράνε πως από τις αρχές του 18ου αιώνα ως τα 1829 πάνω από ογδόντα Κολοκοτρωναίοι πέθαναν πολεμώντας τον Τούρκο δυνάστη....” Δημήτρης Φωτιάδης

Τιμή και δόξα! Και απεριόριστος σεβασμός!

Αποχαιρετώντας το επετειακό έτος 2021

Λίγες σκέψεις για το απερχόμενο ιστορικό έτος 2021, της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821

"Η Ελλάς ευγνωμονούσα" του Θεόδωρου Βρυζάκη

Σε λίγες ώρες τελειώνει το ιστορικό έτος του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τυπικά ολοκληρώνεται αυτός ο εορτασμός, γιατί ουσιαστικά έχουμε χρέος να τιμάμε την Εθνική μας Παλιγγενεσία και τα επόμενα χρόνια και πάντα.
Δυστυχώς, η πανδημία δεν επέτρεψε να γίνουν εορτασμοί με την ευρεία μορφή, ανοιχτές εκδηλώσεις με πλατιά συμμετοχή του λαού, με πανηγυρισμούς, κ.λ.π. Πραγματοποιήθηκαν διαδικτυακές κυρίως συζητήσεις και ομιλίες με πρωτοβουλία κατά κανόνα πολιτιστικών φορέων, πολλές απ’ αυτές πολύ ουσιαστικές, αλλά εκ των πραγμάτων τις παρακολούθησαν λίγοι άνθρωποι. Οι δημόσιοι φορείς και η αυτοδιοίκηση, εκτός εξαιρέσεων,  ή λόγω της πανδημίας ή με πρόσχημα την πανδημία δεν τίμησαν την ιστορική επέτειο καθώς της αρμόζει.
Ας αφιερώναμε χρόνο να μελετήσουμε την ιστορία της εποχής εκείνης! Θα ήταν η καλύτερη τιμή για τους Έλληνες που πολέμησαν και θυσιάστηκαν!

Η κατάληψη του Παλαμηδιού-Ο πορθητής Στάϊκος Σταϊκόπουλος

 “Τούτο ο Στάϊκος….. το εκυρίευσε τα μεσάνυκτα της 29 προς τας 30 Νοεμβρίου, την νύκτα δηλ. του Αποστόλου Ανδρέου….”

Αποσπάσματα από τα κείμενα των απομνημονευματογράφων

Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος
“….Το εσπέρας μετά τον πόλεμον ο Κολοκοτρώνης έκαμε και άλλο γράμμα εις τους Πασιάδες και εις την φρουράν του Ναυπλίου ότι τώρα είναι καιρός να παραδοθούν, ενόσω είναι εις καλήν κατάστασιν και έχουν να φαν, και αν δεν θελήσουν να παραδοθούν θέλει τους περάσει εν στόματι μαχαίρας. Αυτό το έστειλεν εις τον Στάϊκον δια να το δώση εις τους Τούρκους. Αφού το γράμμα επήγεν εις το Ναύπλιον την ακόλουθον ημέραν (28 Νοεμβρίου) οι Τούρκοι του Παλαμηδίου όλοι οι αξιωματικοί από όλαις ταις Τάπιαις εκατέβηκαν κάτω την 29 Νοεμβρίου εις την πόλιν και έκαμαν με τους άλλους συνέλευσιν δια να απαντήσουν εις το γράμμα του Κολοκοτρώνη.
Επειδή δε ήταν αδύνατοι από την πείναν έμειναν όλοι και εκοιμήθηκαν κάτω δια ν’ αναβούν την ακόλουθον ημέρανεις το Παλαμήδι. Τούτο ο Στάϊκος ειδοποιήθη από δύο Τούρκους(α) ότι το Παλαμήδι είναι άδειο και χωρίς να χάση καιρόν ευθύς με ταις σκάλαις, ταις οποίαις είχεν, έπεσε μέσα με τους στρατιώτας του και το εκυρίευσε τα μεσάνυκτα της 29 προς τας 30 Νοεμβρίου, την νύκτα δηλ. του Αποστόλου Ανδρέου.
Αφού ο Στάϊκος εμβήκε μέσα και άρχισε τα κανόνια είδεν ο αρχιστράτηγος και εκατάλαβεν ότι οι Έλληνες επήραν το Παλαμήδι και ευθύς εξεκίνησε νύκτα δια τον Ναύπλιον και εις τον δρόμον απάντησε και τον απεσταλμένον του Στάϊκου με την χαροποιάν είδησιν.
(α) Πολιορκητής του Ναυπλίου ήτον παντοτεινός ο Στάϊκος Σταϊκόπουλος, ο δε Νικολός Σταματελόπουλος, ο Παππά Αρσένης, ο Νικήτας, ο Δημήτριος Τσόκρης επήγαιναν και εις άλλας θέσεις, ο δε Κανέλ. Δεληγιάννης, οι Μαυρομιχαλαίοι και άλλοι προσωρινώς εστάθησαν μετά την φυγήν του Δράμαλη από την Αργολίδα, εις την πολιορκία του Ναυπλίου…”

Το φιλελληνικό ρεύμα στην Ευρώπη για την Επανάσταση του '21 μέσα από επιστολές

“...Η ελληνική επανάστασις ανήκει εις όλην την ανθρωπότητα, εις την φιλολογίαν, εις τον χριστιανισμόν, και εις την ελευθερίαν, διότι δεν είναι, ειμή αγών του πολιτισμού κατά της βαρβαρότητας.

Ποία πατρίς άλλη παρ’ εκείνην τοσούτων μεγάλων κατά πάντα ανδρών ήθελε δυνηθή να διατηρήση τα ήθη, τους νόμους, την πατρώαν γλώσσαν και την θρησκείαν της μετά τοσαύτην μακράν δουλείαν;….” Γάλλος φιλέλληνας Διδότος

Ο θάνατος Πάνου Κολοκοτρώνη-Νοέμβριος 1824

Το Νοέμβριο του 1824 σκοτώνεται ο Πάνος  Κολοκοτρώνης, πρωτότοκος γιος του Γέρου του Μωριά, από αδελφικά χέρια, στο φοβερό εμφύλιο που είχε ξεσπάσει  στις τάξεις των Ελλήνων, ενώ  η Επανάσταση ήταν σε εξέλιξη. Από τις μαύρες σελίδες της ιστορίας μας που δυστυχώς δεν έγιναν μάθημα.
“…..και τότε βολή τουφεκίου θανατηφόρος εστέρησε την Ελλάδα και άλλου εκ των γνησιωτάτων τέκνων της. Ο δε θάνατος αυτού όχι μόνον ήτο κεραυνός δια τον δυστυχή πατέρα του, αλλ’ επροξένησε και απελπισίαν εις τους αντιπολιτευομένους και λύπην εις όλους σχεδόν τους Έλληνας. Όλοι εθρήνησαν τον κακόμοιρο Πάνον ως άξιον ενδοξοτέρου θανάτου! Ο πολύ πλέον κακόμοιρος πατήρ του απώλεσε το εδραιότερον έρεισμα της οικογενείας του, τον υπέρ της πατρίδος συναγωνιστήν του, τον κοινωνόν της δόξης του, τον άξιον του ονόματος του διάδοχον….”  Νικόλαος Σπηλιάδης 

Φωτάκος-Επίλογος του έργου “Βίοι Πελοποννησίων ανδρών”

Τα απομνημονεύματα που μας άφησε ο  Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος  από τα Μαγούλιανα Γορτυνίας, αποτελούν μια από τις κύριες πηγές πληροφόρησης για τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν την περίοδο της Επανάστασης.

 Ο ίδιος υπήρξε αγωνιστής, υπασπιστής  και γραμματέας του Γέρου του Μωριά, που έζησε  τη φωτιά του αγώνα στην Πελοπόννησο καθώς και τις τότε πολιτικές εξελίξεις. Όλοι οι νεώτεροι ιστορικοί αντλούν στοιχεία από τα έργα του και είναι ευτύχημα που τα έχουμε.

 

 

Στον επίλογο του έργου “Βίοι Πελοποννησίων ανδρών κληρικών στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της Επαναστάσεως”, με λίγα λόγια, απλά, ταπεινά, αλλά πολύ ουσιαστικά, παραδίδει τη δουλειά του στους αναγνώστες: