L'acordeon d'Alejo el Negro

">	Gilberto Alejandro Durán Díaz, dit Alejo el Negro, que vadó a El Paso, departament de César, en la còsta atlantica de Colómbia, lo 9 de heurèr 1919. Que's morí a Planeta Rica, departament de Córdoba, lo 15 d'octobre 1989.

Qu'èra un acordeonista, compositor e cantaire valhenatèr. A l'atge de dètz ans, qu'aprengó l'acordeon deu son pair Nafer Donato Durán Mojica, eth medeish acordeonista e compositior valhenatèr. Lo joen Alejandro que tribalhava d'ajuda-vaquèr abans de vàder musician professionau. Que realizè la soa prumèra gravadura en 1950 e en 1968 que guanhè lo concors d'acordeonistas "Rey de los Reyes" deu prumèr Hestenau Festival de la leyenda vallenata de la vila de Valledelupar. Non cau pas con.hóner Alejandro Durán dab lo son hrair Nafer Durán Díaz, vadut en 1932, tanben acordeonista e compausitor valhenatèr talentuós, qui guanhè lo concors Rey de los Reyes en 1976.


Aquiu qu'avetz quauqu'uas de las compausicions d'Alejo el Negro, interpretadas per eth medeish e lo son grop. S'aqueras cançons v'agradan, que las podetz descargar legaument e per guaireben arren via i-tunes.

Alejo El Negro Durán

Cachucha Bacana - Alejandro Duran y Su Conjunto

La cacucha bacana (Tambora compausada per Alejo el Negro)

Oye lo que dice Alejo,
con su nota apesarada,
quién como el guacharaquero
con su cachucha bacana
quién como el guacharaquero
con su cachucha bacana

Jaime sí, Jaime sí,
Jaime si y Alejo no

con mi nota apesarada
yo no sé lo que me pasa
Con mi cachuca bacana
si vacilo a las muchachas
Con mi cachuca bacana

Ya no siento alegría en mi corazón,
ya no siento alegría en mi corazón,
sólo vivo triste pensando en tí, mi amante
y se me hace extensivo el dolor
pensando que ya tan pronto me olvidaste

Sin ti no puedo estar
mi corazón se desespera
no lo dejes sufrir más
porque le duele y se queja
toda la culpa la tienes tú
si lo dejas que se muera
toda la culpa la tienes tú
¡ay! si lo dejas que se muera


Lo trocet que’u hasó guanhar lo tot prumèr concors Rey de los Reyes deu Hestenau legenda deu Vallenato qu’èra un paseo compausat per Juancho Polo Valencia, titolat Alicia adorada. Totun que s'estimè fòrça mes cantar las soas composicions pròpias que non pas las cançons deus autes.



Tà'u veder cantar Alicia adorada, que podetz clicar ací.

La nueit deu 30 de abril 1987 durant lo 19au concors deu hestenau rey de los reyes deu Vallenato a Valledelupar, Alejo Duran que s’enganè en tot interpretar lo son tròç de musica. Alavetz que s’estanquè còpsec e que digó en tot adreçà's au son public: “Monde, qu'èi acabat de’m desqualificar, jo medish”. Lo public que protestè contra la desqualificacion de manièra tan vigorosa que lo jurat e’u demandè de tornar jogar. Aquera anecdòta, que l’avetz contada en la video qui segueish:





Este pedazo de acordeón
Ahí donde tengo el alma mía.
Aquí tengo mi corazón
Y parte de mi alegría.

Ay por si acaso yo me muero
Yo le hablo en el corazón
Ay me llevan al cementerio
Este pedazo de acordeón

Ay por si acaso yo me muero
Les voy a pedí un favor
Ay me llevan al cementerio
Este pedazo de acordeón

Tà'u véder cantar aquera cançon, que podetz clicar ací.

Que compausè ua cançon militanta contra lo praubèr e l'injustícia sociau, titolada la plegaria vallenata (la pregària valhenata).


En la cançon qui segueish, que revendica las soas originas amerindianas e que resumeish l'istòria de la colonizacion:



Aquiu que'u vedem a acompanhar Beto Zabaleta qui canta ua cançon deu mèste: la muchachita


Son innombrablas las cançons qu'Alejo El Negro dediquè a las daunas, l'artista qu'avó un cinquantenat de nens e nenas, non sabèva pas exactament quants...

Fidelina - Alejandro Duran
Fidelina (A. Durán)

Voy a coger mi acordeón
para que escuches mi canción
Y voy a hacer este son, ay ay ay,
para que te diviertas, Fidelina.

Fidelina, Fidelina,
ella me mandó a decir
que siquiera le escriba ay ay ay ay
porque no puede venir ay ay ay ay

Tà'u véder cantar Fidelina, que podetz clicar ací

Los Campanales - Alejandro Duran y Su Conjunto

Dansa d'amor, la gota fría e la hamaca grande

L'star colombiana e internacionau, lo cantaire Carlos Vives, que contribuí a popularizar lo vallenato coma musica de varietat en tot lo continent latino-american. Ara s'i jògan e compausan de Vallenatos pertot e pas sonque a la còsta atlantica de Colómbia (per la maxima glòria deu fabricant d'acordeons Hohner). Euròpa que demora de conquerir peu vallenato, aquò se harà o meslèu qu'ei dejà a hèr:
Que v 'èi penjat un paseo compausat e interpretat per l'accordeonista catalan Joan Garriga dab la soa Troba Kung-Fu:

Dansa damor.mp3 - La Troba Kung-Fu


Carlos Vives que participè a un concèrt gigant, conegut coma concèrt nacionau, qui's debanè a Leticia, dens las Amazonas Peroanas, lo 20 de julhet passat, a l'ocasion d'ua gran hèsta populara dada en l'aunor de los ensequestrats de las FARCs e de la lor liberacion esperada en aqueth moment. Que i avèvan avut negocacions dab las FARCS, miadas per los servicis secrets de Peró, Brasiu e França. A Leticia que s 'i esperavan la liberacion e l'arribada imminenta d'ensequestrats, en particular la d'Ingrid Betancourt que devèva èster alargada peus FARCs en Brasiu tot pròishe. Coma ac sabetz, l'esper qu'estó decebut, qu'estó fin finau ua cabussada vertadèra, nat ensequestrat qu'estó alargat en aquesta ocasion. Las videos qui segueishen qu'estón presas peu diari colombian El Tiempo.



Que'u vedem aquiu a interpretar son prumèr succès valhenatèr "La Gota Fría" (de Emiliano Zuleta, el viejo Mile) en companhia d'ua autra star colombiana e internacionau, la magnifica Shakira.


La version de La Gota Fría interpretada per Carlos Vives qu'a hèit tot plen de petits, en tots los estilles e totas las lenguas. Per exemple, la de Julio Iglesias en francés, Manolito. O la de Anne Mattila en finés Tuhlaajatyttö palaa.

A prepaus dels lamas qu'an una bòça e qu'escopisson pas

Me harti de léger contra-veritats sus l'internet. Ua darrèra, e plan gròssa, que la legèi suu blòg de la sharmanta-Mela-qui-quan-e-pissa-peta (coneguda causa sia). Doncas, la wonderful Mela que ns'escriu los lamas n'an pas nada bòça e qu'escopeishen.

Totun, los lamas qu'an ua bòça suu cap e aquerò qu'ei plan conegut.



E ua activitat favorita deu lama qu'ei la pipa. E quan e son ocupats dab la pipa, non pòden pas escopir. E qu'ei tan miélher pr'amor, tà que la pipa sia mes sabrosa, que vau mes engolir que non pas escopir.




E tot aquò non hè pas deu lama un camèu, eh!

Tè, que v'èi hicat un paseo deus hrairs Zuleta. Aquera cançon n'a pas arren a véder dab la chocrota, ni tanpauc dab los camelides, ac sèi plan. Totun aquò qu'ei lo men blòg, qu'èi plan lo dret d'i penjar la musica qui voi, e qu'ei ua cançon de las qui n'audiratz pas jamès a la ràdio. Urosament que m'avetz tàd educar las massas popularas!

Clavelito - Los Hermanos Zuleta

La saga de la familha Zuleta, figuras deu Vallenato

Segon e’ns conta la legenda, un vaishèth cargat d’acordeons diatonics alemands que “perdó” la soa mercaderia dens un pòrt deu Caribe colombian, deu costat de Barranquilla, e d’aquí vieneré l'arsec per l’acordeon diatonic deus poblants d’aquera region de la còsta atlantica colombiana. Lo vallenato qu’ei un genre musicau originari d’aquera region, precisament de Valledupar e que seré estat fondat, segon la tradicion, per un tau Francisco el Hombre, acordeonista deu sègle 19.

La tradicion relata lo dit Francisco que caminava de nueit en tot jogar deu son instrument quan e audí ua ombra qui l’arresponèva en hèr de musica de mei en mei beròia e complicada.
En tot profietar d’un clar de lua, l’òme que's podó avisar l’ombra qu'èra de hèit lo cohet, lo diable, que. Lo Francisco que s’i sabèva escàder normaument, totun, en aqueth cas, que sentiva lo diable qu’èra mes hòrt que non pas eth. Alavetz, prengut d’ua inspiracion sobta, que’s hiquè a cantar lo credo au revèrs acompanhat peu son acordeon. Aquerò que hasó huéger lo cohet a tot jamès.

Uei lo dia, la firma alemanda Hohner que demora l’aprovedidor màger d’acordeons taus vallenatèrs, e instruments destinats a Colombia qu’an ua votz un pòc particulara, un chic diferenta deus autes instruments Hohner de gama comparabla. Despuish la fin deu sègle passat, lo genre valhenatèr qu’a trespassat la quita Colombia per vàder popular en d’autes país d’America Latina, particularament Mexic, Veneçuèla e dinc a l'Argentina.

Lo dijaus 11 de ger de 1912, que vadó Emiliano Zuleta Baquero en municipi de La Jagua del Pilar, en la còsta atlantica, la caribenha, de Colombia. Qu’èra d’ua familha de paisans hèra praubes. La carrèra musicau de l’ Emiliano que comencè vertaderament a l’edat de 15 o 16 ans (1927), quan e obtenguè lo “son” prumèr acordeon qui, en realitat, e panè a un onco (oncle) son. Que s’escapè de l’ostau deus pairs en tot s’emportar l’instrument qui l’onco i avèva deishat. Qu’aprengò a ne jogar solet e, gahat peus remòrs, qu’acabè per dedicar a l’onco ua canta de composicion pròpia (1933).

"Le vivo rogando a Dios
Que me perdone mi tío
Por culpa de un acordeón
Que me llevé escondío"

(que vivi en tot pregar Diu
que 'm perdone lo men onco
per la fauta d'un acordeon
qui m'emportèi a l'esconut)

Qu’acabè per tornar-se’n tà casa de l’onco tà jogar-l’ac. L’onco, impressionat peu talent deu nebòt, que'u perdonè e que'u auhrí un aute acordeon d’enqüèra mes bona qualitat.

A 16 ans, l’Emiliano que fondè un trio qui vadó rapidament popular dens tota la region. Que compausè hèra de cançons mès qu’avó l’escadença de grabar lo son prumèr disc sonque en 1950. Lo vallenato que vadó un genre musicau popular per Colombia tota sonqu'a partir de las annadas 1970. En 1994, lo cantaire e comedian de tele-novela colombian Carlos Vives que comencè de grabar vallenatos e que consegui un hit internacionau dab la cançon de Zuleta la Gota Fria. Aquiu que l'avetz:




Aquò permetó a l’Emiliano ( dit El Viejo Mile, enta’u distinguir deu son hilh Emiliano dit Emilianito), d’empochà’s un chec de 200 000 dollars de drets d'autor. Com ac digó l’Emiliano medeish,”s’agòssi demorat païsan, n’auri pas pogut guanhar ua tau soma, quitament pas en ajustant mantuas vidas”. Aquera canta qu’estó represa mes tard per d’autas stars internacionaus com Julio Iglesias e Gloria Estefán, çò qui contribuí d’enriqui’u . De la Gota Fría, Gabriel García Márquez qu'escrivó:
"Para mi gusto es una canción perfecta, y por lo tanto, un punto de referencia que no pueden perder de vista los creadores de hoy" (Segon lo men parer, qu'ei ua cançon perfècta e doncas un punt de referéncia qui non pòden pérder de vista los creators de uei).



Dab la soa prumèra hemna legitima Carmen Díaz qu’avó ueit mainats: Tomás Alfonso(dit "Poncho" lo cantaire de vallenato fòrça popular), Emiliano (acordeonista vallenato), María, Fabio, Carmen, Emilio, Mario y Héctor. Aqueth darrèr qu'estó tanben un pluri-instrumentista, acordeonista e compositor valhenatèr talentuós, mòrt tròp d’òra, victima d'un tir a 22 ans. Héctor qu'avèva ja grabat dus CDs. Escotam lo regretat Héctor Zuleta Díaz a acompanhar lo cantaire Adaníes Díaz:

PICO Y ESPUELA - ADANIES DIAZ_HECOTR ZULETA

El viejo Mile qu’acabè per divorciar de la Carmen e esposar l’Ana Olivella, oficializant atau ua union qui entretienèva ja despuish vint ans e de laquau èran gessits tres mainats: Belisario, Sara e Efraín.

En la video qui segueish, que vedem lo Viejo Mile a hestejar los sons 85 ans en 1997, dab lo son ainat lo gran cantaire de vallenato Poncho (l'òme deu camisòt jaune). Emiliano Zuleta Baquero que's morí en 2005. Lo president Uribe que'u hasó aunor.




La saga continuè dab los hrairs Zuleta Díaz: Poncho lo cantaire e Emiliano Jr (Emilianito) l'acordeonista. Que comencèn la soa carrèra coma duo, que's pòt véder un document de la debuta ací, puish un dia Emiliano que declarè que lo "Viejo Mile" n'èra pas son pair vertadèr, çò qui provoquè un escandale familiau, la ira de Poncho e la separacion deu duo durant de longas annadas. Puish los dus hrairs que's reconcilièn e que tornèn jogar amassa.

Vallenatos dab los hrairs Poncho e Emiliano Zuleta

En 2006, un an après la mòrt deu viejo Mile, Poncho e Emilianito que guanhèn un prèmi "Grammy Award" (categoria musica latina) a Nava York. En la video qui segueish, que vedem Emilianito e lo son hilh l'acordeonista José Enrique ("el Coco") a interpretar un merengue durant ua recepcion familiau dada a Nava York.





La tresau generacion: lo Dr Héctor Arturo Zuleta García, mètge generalista, hilh d'Alfonso "Poncho" e excellent cantaire, que canta dab lo son cosin José Enrique "Coco" Zuleta, hilh d'Emilianito. En la video qui segueish, que'us vedem interpretar un paseo deu repertòri valhenatèr classic "Carmen Díaz" composat peu Viejo Mile e dedicat, plan segur, a la soa (prumèra) hemna Carmen Díaz, doncas la mairan deus dus musicians d'aquesta video.



La espinita:


La falda:


Un merengue, la ceiba de Villanueva:


Tanben de la tresau generacion, que cau mencionar l'acordeonista Iván Zuleta, hilh deu tresau hilh deu Viejo Mile e de Carmen Díaz, Fabio. Aquí lo vedem a acompanhar lo son onco Poncho qui canta un merengue, "nativo del Valle". Nativo del Valle qu'ei un classic deu repertòri deus hrairs Zuleta, que podetz escotar la version originau, la numero 7 sus la playlist imeem en aqueste messatge. Poncho que i revendica l'origina colombiana deus ritmes deu Merengue e deu Son en oposicion dab l'opinion generau que las localiza respectivament en islas antilhesas e a Cuba. Poncho afirma que son danças nativas de la region de Valledupar, familiarament coneguda coma el Valle del Cacique pr'amor que tira lo son nom deu cacique amerindian Uparu qui la gobernè, e qu'ei au còp lo breç deus hrairs Zuletas e lo deu vallenato. Aquera cançon qu'ei seguida per "se equivocó". Lo concèrt qu'estó dat au hestenau de orquesta 2007 de Barranquilla (el festival de orquesta, que cad lo diluns de la hèsta de Carnaval).



E ara un paseo, un aute classic deus hrairs Zuletas, "mi hermano y yo" seguit per un escambi de vèrs enter l'onco e lo nebòt on e's complimentan l'un a l'aute e, tà acabar, ua cumbia, la dança tipica de Barranquilla qu'aquera vila a balhat a la rèsta deu mond.



La saga de la familha Zuleta que pòt continuar!

Aumenatge a Carles Molin: deman a 20ò30 a l'Ostau d'Occitània (Tolosa)

Copiat deu site deus amics de la Catinou (escriut en gascon tolosan):

Le nòste amic Carles Molin (Charles Mouly), creator de la CATINOU, un deus darrèrs representants de la convivéncia occitana veng de nos deishar malurosament.

Au delà deu nòste dòu, que sobrarà una òbra bèra d'aqueth òme modèste au risolet eternau, aqueth escrivan, dessenhaire, òme de teatre e de ràdio qu'esclaquèc de ríser Tolosa de la torpor a la Liberacion !

Ende'u rénder omenatge e tornar trobar Carles Molin lo temps d'una serada, Convergéncia occitana vos convida a una serada deu sovénguer ambe le veire de l'amistat e las famosas còcas de cebas de Minjacebas

le dimècres 18 de març a 20H30

Ambe la projeccion en avant prumèra d'un filme inedit (55 mn) de Joèla Ginestet : "Charles Mouly : l'aventura de Catinou", realizacion Bruno Bastard.
a l'OSTAU D'OCCITÀNIA, 11 carrièra Malcosinat
31000 Tolosa

Mètro : Esquiròl. tel : 05 61 22 13 31. corric : acuelh@ostaldoccitania.net

Uei, quin Sent, dejà?

A còps, bèra musica vau mes qu'un beròi discors...

Tommy Peoples-The Windmill-Fintan McMan - Altan

Rendetz-vos au Killarney...per començar!