ΒΕΡΟΛΙΝΟ Αφιέρωμα στον Κώστα Βάρναλη

  

«Στις φάμπρικες της Γερμανίας, και στου Βελγίου τις στοές, πόσα παιδιά σκληρά δουλεύουν, και κλαίνε οι μάνες μοναχές», τραγουδούσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, σε στίχους Κώστα Βίρβου, κι όχι άδικα. Χαμάληδες, κακοπληρωμένοι, «πειθαρχημένοι», να βοηθήσουν αυτούς που άφησαν πίσω και να φτιάξουν τη δική τους ζωή. Δεν έχουν περάσει παρά 52 χρόνια από τότε που υπογράφηκε σύμβαση μεταξύ Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Ελλάδας η οποία άνοιξε το δρόμο για την εξαγωγή εκεί εκατοντάδων Ελλήνων φτηνών εργατών.  Τα παιδιά της δεκαετίας του ’60, φτιάξαν δικές τους οικογένειες. Τα παιδιά τους γίνηκαν κι αυτά εργάτες, εστιάτορες, επιστήμονες και συνεχίζουν να ζουν εκεί.

Το Βερολίνο είναι η πόλη πάνω από την οποία πέρασε ο 20ς αιώνας: Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Βαϊμάρη, Ναζισμός, Β' ΠΠ, κομμουνισμός, ψυχρός πόλεμος, ανατροπή υπαρκτού σοσιαλισμού, νέα τάξη, καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση. Περίπου το 15% των κατοίκων της είναι άλλης εθνικότητας, μετανάστες. Μεταξύ των οποίων ευάριθμη ελληνική κοινότητα που τα τελευταία χρόνια αυξήθηκε δραματικά λόγω της κρίσης στην Ελλάδα.

Στο Βερολίνου δραστηριοποιείται ο Σύλλογος Έλληνες Επιστήμονες Βερολίνου και Βρανδεμβούργου. Σκοπός του Συλλόγου είναι η προαγωγή της παιδείας, των επιστημών, της μουσικής, της λογοτεχνίας και των τεχνών με κοινό παρονομαστή την Ελλάδα.  Για την Παρασκευή 31 Μάη στις 18.00, στο Ελληνικό Πολιτιστικό Στέκι, ο Σύλλογος οργανώνει Αφιέρωμα στον Κώστα Βάρναλη με κεντρικό ομιλητή τον δημοσιογράφο – συγγραφέα Ηρακλή Κακαβάνη. Η εκδήλωση θα πλαισιωθεί με απαγγελίες ποιημάτων και απόδοση μελοποιημένων ποιημάτων του Βάρναλη, από τους Μάκη Τσαμαλίκο (πιάνο – ακορντεόν), Δημήτρη Βαρελόπουλο (μαντολίνο – κιθάρα), Μάρθα Παπαδόγιανη (τσέλο) και Λία Πανταζοπούλου (τραγούδι). Οι τρεις από αυτούς αποτελούν το συγκρότημα «trio ektos» που δραστηριοποιείται μουσικά στην πόλη του Βερολίνου.

Η ανάγνωση των βιογραφικών αυτών των παιδιών που είναι μετανάστες των τελευταίων χρόνων δείχνει και την έκταση του προβλήματος της μετανάστευσης των νέων σήμερα.

Η Λία Πανταζοπούλου γεννήθηκε στο Βόλο και μεγάλωσε στην Καλαμάτα. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με κατεύθυνση τη Νεοελληνική Φιλολογία. Από το 2010 βρίσκεται στο Βερολίνο όπου πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στο Freie Universität Berlin, Institut für Griechische und Lateinische Philologie: Professur Neogräzistik. Ασχολείται συστηματικά με τη μουσική, συμμετέχοντας σε διάφορα μουσικά σχήματα, εντός και εκτός Βερολίνου παίζοντας Νέυ και τραγουδώντας.

Ο ΔημήτρηςΒαρελόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Απόφοιτος του Μουσικού Λυκείου Ιλίου εισήχθη το 2000 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών απ’ όπου και αποφοίτησε. Παράλληλα αποφοίτησε από τη Σχολή Ανωτέρων Θεωρητικών του Δημοτικού Ωδείου Μοσχάτου. Έχει πάρει μέρος ως μουσικός σε πλήθος συναυλιών τόσο σε ολόκληρη την Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μαθητής του Νίκου Γράψα στο Λαούτο, γνώρισε από πολύ νωρίς μία εναλλακτική ερμηνεία της Ελληνικής Παραδοσιακής μουσικής, διαμορφώνοντας έτσι το μουσικό του κόσμο με ήχους της περιοχής της Μεσογείου αλλά και της παγκόσμιας μουσικής κουλτούρας. Το 2007 εισήχθη στο διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο «Μουσική επικοινωνία- κουλτούρα» ενώ από τον Οκτώβρη του 2010 βρίσκεται στη Γερμανία για να πραγματοποιήσει τη διδακτορική του διατριβή. Από το 2007 διδάσκει ως επιστημονικός συνεργάτης (Π. Δ 407/80) στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Ο ΜάκηςΤσαμαλίκος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καβάλα. Το 2006 αποφοίτησε από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ. Έχει διδάξει ανώτερα θεωρητικά σε ωδεία και μουσικές σχολές. Από το 2006 ζει στο Βερολίνο. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του TU-Berlin.

Συμμετείχε σε πολλές ορχήστρες και σχήματα (Anonymi, GruppeArkys) και ήταν συνιδρυτής του Συνόλου Μουσικής Έκφρασης (Θεσσαλονίκη, 1999-2003) και του ντούο NoMoreZorbas! (Βερολίνο, 2008-2011).

Δυστυχώς δεν έχουμε βρει ακόμη βιογραφικά στοιχεία της Μάρθας Παπαδόγιανη.

Tραγουδάκια για ένα μεγάλο τραγούδι

Τα «Tραγουδάκια για ένα μεγάλο τραγούδι» δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «ΗΓΗΣΩ» (τεύχος 5, σελ. 77-80)

ΤΡΑΓΟΥΔΑΚΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Ράθυμ' από τα κλώνια ο άνεμος σειέται

Και δε λέει όσα τραγούδια συλλογιέται,

Και η λύρα μου ροδοπεριπλεγμένη

Μέσα στον ήλιο σώπασε αναμμένη

Κι οι κόρδες σκάσανε όλες σαν φιλάκια

Και σαν σγουρά κρεμάσθηκαν μαλλάκια!

Κι' έμεινε της χαράς η κόρδα στεριά·

Κι απ' τον κόσμ' όπου φέγγουν μόνο αστέρια

Ξάφνου ήρθες να μ' αφουγκρασθής εμένα·

Τότε σκληρά τη σπάραξα, για σένα

Πα στης χαράς την κόρδα ένα μεγάλο

Λυπητερό τραγούδι για να ψάλω!

Και στη λαμπρή κι ορθάνοιχτη ψυχή μου,

Όπου ο ουρανός πλάταινε και η ζωή μου,

Μπήκες κι έκλεισες! κι έχεις μέσα πάρει,

Ωσάν του φθινοπώρου το φεγγάρι

Μες στα σύγνεφα πάνου απ' τακρογιάλι,

Χίλιες παράδοξες μορφές και κάλλη!

*

Στο σπίτι, όπου εγελούσανε και οι τοίχοι

Και της χαράς η απλόχερη ήσουν τύχη,

Ο Μάης απ' τα παράθυρα κοιτώντας

Φεύγει στο δρόμο τάνθια παρατώντας

Και τα πουλιά, που η ανάμνησή σου αφήκε,

Αστρίτης κυνηγάρης μας τα βρήκε.

Μέσ' στη γλυκιά την κάμαρα, όπου στάει

Ακόμα, ωιμέ! το μέλι σου, πετάει

Της ερμιάς η ψυχή βαθιά βογγώντας·

Από τον κάτω κόσμο ξεκινώντας,

Θαρρείς, εσύ ανεβαίνεις λουλουδένια

Τ' ατέλειωτα σκαλιά τα μαρμαρένια.

Τα πλούσια κεντημένα προσκεφάλια,

Κλειδωμένα, τα τόσα παρακάλια

Με γλώσσα μεταξένια αν συχνολένε

Στην παλιά καλωσύνη σου και κλαίνε,

Το προκομμένο εσκούριασε βελόνι,

Της άχτιστης φωλιάς σου ω χελιδόνι!

Μες στο πηγάδι οι γαλανές Νεράιδες:

—Τα μάτια της που λάμψανε δεν τάειδες;

—Ταγέρι της Νυχτός ήρθε τη στάλα

Ν' αφήση της δροσιάς πάνω στη δράλα

Τα παλαμάκια κρούστε για να φύγη

Το φεγγάρι μαζί μας όπου σμίγει!..

*

ΓΙάνω στη γη χορεύουν και γλεντάνε

Και μεστά οι φιλενάδες σου γελάνε!

Ω! είναι ή ζωή ένα πανηγύρι νέων

Και λαμπροφορεμένων υμεναίων

Και περνάει μέσ' απ’ το πολύβοο θέρος

Λεϊμονιάς φορτωμένος άνθια ο Ερως!

Μα εσέ, που στων πουλιών τη γλώσσα εζούσες

Και στου Ήλιου τη ματιά λαμποκοπούσες,

Μέσα σου σαν διαμάντι το φαρμάκι!

Κι εκειός που στο λευκό σου δαχτυλάκι.

Δαχτυλιδάκι να σου βάλη μέλει

Δεν πέθανεν ακόμα κι ας το θέλη!

Τα κόκκαλά σου, ολάσπρα σαν σιντέφι

Και σαν μεσημεριού αλαφρά νέφη,

Ολονυχτίς ξύπνοι σου τα φυλάνε

Του κάτου κόσμου οι δράκοι, να μην πάνε

Κρυφά οι ξωθιές της μαγεμένης λίμνης

Και φκειάσουνε τό θρόνο τής Σελήνης.

Και στου Αδη ταψηλό παράθυρο, όπου

Ερχώντας κλαιν ταηδόνια κάθε τόπου,

Απλώνεσαι σαν το περιπλοκάδι

Και τα φύλλα σου δροσοστάνε ομάδι·

Και τον Ηλιο που φτάνει ως στο καφάσι

Εσύ δεν τον αφήνεις νά περάση!

Οσο σιμώνει η νύχτα με τα μάγια,

Των βουνών κατεβαίνοντας τα πλάγια,

Θερμότερα τα ωραία τα δάχτυλά σου

Τάνθη αναδεύουν πάνω στην καρδιά σου

Και ζητάν ν' απιθώσουν στης μητρός σου

Το χέρι το παρθενικό όνειρό σου!

Κ' η σάρκα σου από ένα λευκό περβόλι

Μέσα στο φωτεινό σου νυφοστόλι

Ξαναγυρνάει και ξαναρμονισμένη

Τρέμει γλυκιά και μοσκοβολημένη

Και ξαναλάμπ' η δρόσο ταχειλιού σου:

Δεν έχει η Ιδέα τα κάλλη του κορμιού σου!

*

Ο τρύγος τραγουδάει μέσα στη σκόνη,

Που τα δικά σου τάνθια δε σιμώνει·

Κι απ' τον κάμπο το χρυσοθερισμένο

Δέ σούρχετ' ένα βλέμμα πονεμένο:

Ω! η ζωή, που χιλιοδύναμη πετιέται,

Καιρό δεν έχει για να συλλογιέται!

Κ' η ψυχή μου για να μοιρολογήση

Περνάει μέσ' απ' τα κλωνιά, μην της σκίση

Τα φτερά της η γης και τα ιδρωμένα

Χέρια, που σκάβουν ηλιοβαφτισμένα!

Όπου η αξίνα σκληρόλαλη βροντάει,

Το σκάλισμα του στίχου ποιος γροικάει !

Απάνω από εκκλησιές και μοναστήρια

Και κάτου στα γαλήνια κοιμητήρια

Με τα κορμιά τα ολόμαυρα και τα ίσια

Ωσάν καμπαναριά τα κυπαρίσσια

Σημαίνουν: «Κρίμα όσοι έχει κοιμηθήτε!

Κι όσ' είστε ξύπνοι κάμετε να ζήτε!»

Μα εσύ με τα τριανταφυλλένια χείλη

Τραγουδώντας τον ερχομό του Απρίλη

Στα κύματα, γλυκά που χαμηλώναν

Κ' οι άσπροι γλάροι τα φτεροστεφανώναν,

Έσβησες στο ομαλώτατο ακρογιάλι.

Τώρα πού δεν υπάρχει πια ζωή άλλη!

*

Σύρε προς το βουνό, τώρα που στάνε

Τα μάτια της Νυχτός που σε κοιτάνε!

Ζωή να πλημμυρήση η ερμιά του δάσου

Απ' τη φεγγαροστάλαχτη θωριά σου,

Κ' εγώ τον πόνο κρύβοντας του στήθους

Πάω να πνιγώ στη θάλασσα του πλήθους!

Η ομιλία του Γιώργου Σαρρή

Ο Γιώργος Σαρρής με μακρά παρουσία στο χώρο του τραγουδιού, ήδη από το 1985 στα φοιτητικά του χρόνια. Γνωστός τη δεκαετία του 1990 με το συγκρότημα ΖΙΚ ΖΑΚ, και δημιουργός αρκετών επιτυχιών του συγκροτήματος. Ως γνήσιος τραγουδοποιός πιάνει τον παλμό της νεολαίας με τραγούδια της αγάπης και του έρωτα χωρίς να παρασυρθεί στο εφήμερο και εύπεπτο σουξε. Από το 2000 ακολουθεί ένα μοναχικό δρόμο. Θεωρητικά μοναχικό γιατί στην πραγματικότητα αρχίζει να πλησιάζει όλο και περισσότερο τους κοινωνικούς αγώνες. Με τους στίχους του, την καθημερινή μαχητική παρουσία στο διαδίκτυο. Τον βλέπουμε στην εξέδρα να τραγουδά για τους διαδηλωτές και μετά στο δρόμο να περπατά μαζί τους. Εχει γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του λαϊκού κινήματος. Είναι ένας δημιουργός με αγάπη και μεράκι για την ποίηση. Με διάθεση να αφομοιώσει τις επαναστατικές ιδέες και να τις μετουσιώσει στα τραγούδια του.

Την ομιλία του Γιώργου Σαρρή στην παρουσίαση του βιβλίου «Ο άγνωστος Βάρναλης και 19 αδημοσίευτα ποιήματά του» του Ηρακλή Κακαβάνη μπορούμε να την παρακολουθήσουμε στο youtube

Απαγγελίες ποιημάτων.

Στην παρουσίαση του «Αγνωστου Βάρναλη» στη Θεσσαλονίκη (21/4/2013 -  Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης), οι ηθοποιοί Λευτέρης Παπαθανασίου, Γιάννης Καλατζόπουλος και Σίσσυ Ιγνατίδου, απαγγέλλουν τα ποιήματα του Κώστα Βάρναλη «Λευτεριά», «Μποναμάς» (όπως πρωτοδημοσιεύτηκαν) και από «Το φως που καίει» την «Αριστέα» και την «Τρίτη εξαΰλωση».

Τις απαγγελίες που δρόσισαν την ατμόσφαιρα της εκδήλωσης μπορούμε να τις παρακολουθήσουμε εδώ.  

Γιώργος Φαρσακίδης: Στην εξορία...

«Ο Γιώργος ο Φαρσακίδης είναι ο μεγάλος μου φίλος και δάσκαλος. Τύπος κατ’ εξοχήν βαρναλικός, στα απλά και ανθρώπινα, στην αντίληψη για την τέχνη, στη στάση ζωής, στην αιχμηρή του σάτιρα. Οι δισεβδομαδιαίες συναντήσεις μας ένα φροντιστήριο για εμένα. Για την τέχνη, τη λογοτεχνία, την ποίηση, την ιστορία, το κόμμα. Για τα ωραία της ζωής. Και στις συζητήσεις μας πάντα "παρών" ο Βάρναλης (Και δεν ξέρει ακόμη ότι μελετώ τον Βάρναλη). Η "Μιράντα το μωρό που δεν μπορεί να πει το ρο", "Ο Τρελός", "Οι πόνοι της Παναγιάς", ο "κυρ Μέντιος" κλπ. Από μνήμης, ακόμη και τώρα κοντά στα 90.

Γεννήθηκε στην Οδησσό της Σοβιετικής Ένωσης στα 1924. Ανταρτοεπονίτης, δεκαοχτώ χρονών, δύο φορές τραυματίας σε μάχη με Γερμανούς και Βούλγαρους, έμεινε ανάπηρος στα δύο του χέρια. Κατά διαστήματα έχει κάνει σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και άλλους τόπους κράτησης – Μακρόνησος, Αη Στράτης, Γυάρος, Λέρος – δεκαεξίμισι χρόνια. Όταν σε κάποια ολιγοήμερη άδεια επισκέπτεται το σπίτι του απολογείται στη μάνα του και της λέει «μάνα, δεν έκανα δήλωση, ούτε θα κάνω δήλωσης μετανοίας» Και η μάνα του του απαντάει "Ήξερα ότι είσαι μπουμπουνοκέφαλος αλλά αλίμονό σου αν μου γύρναγες πίσω και με σκυμμένο το κεφάλι".

Αυτοδίδακτος στους τόπους της κράτησης του, ζωγραφίζει και χαράζει θέματα με περιεχόμενο από τη ζωή των συγκρατούμενων συναγωνιστών του κι αργότερα από τους αγώνες του ελληνικού λαού» (από την αναφορά του Ηρ.  Κακαβάνη στον Γ. Φαρσακίδη)

   

Aπόσπασμα της ομιλίας του Γ. Φαρσακίδη στην παρουσίαση του «Αγνωστου Βάρναλη» δημοσιεύουμε σήμερα. Ένα μέρος της ομιλίας του έχει ανέβει και στο youtube

 Τον Οκτώβρη του 1935 ο Κονδύλης κηρύσει δικτατορία, καταργεί το Σύνταγμα και προβαίνει σε πολυάριθμες συλλήψεις. Μόνο στην Αθήνα πιάστηκαν πάνω από χίλιοι δημοκρατικοί πολίτες και ανάμεσά τους ο Γληνός και ο Βάρναλης ο οποίος θα γράψει:

          Στην εξορία (Οχτώβρης 1935)

                                                          (αποσπάσματα)

            «... Μουδιάσανε σφιχτόδετα καιρό

χέρι δεξί με χέρι αριστερό.

Μουδιασμένο και τ' άλλο μας, που εκράτει

βαλίτσα ή δέμα για τον Άη -- Στράτη.

Κατάχαμ' Αρετή, Μυαλό και Νιάτα!

Τον κάλλιον ο χειρότερος επάτα...

Τυχερέ, κείνο τ' άθλιο δειλινό

σε δέσαν με το Δάσκαλο Γληνό.

…………………………………

Μαζί μας, τελεφταίοι, με το βαπόρι

πρεζάκηδες, αλάνια, λαθρεμπόροι.

Ξεπίτηδες, για να φανεί, πως ίσια

λογιούνται η Λεφτεριά και τα χασίσια…»

                                                               

 Με την οικονομική κρίση να συγκλονίζει τις καπιταλιστικές χώρες και την παράλληλα  άνοδο του φασισμού η Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνής και ο Στάλιν διακηρύσσουν την ανάγκη της δημιουργίας των  αντιφασιστικών   ΛαΙκων.  Μετώπων. 

Τον Μάη του 1936 ξεσπάν απεργιακοί αγώνες που αγκαλιάζουν όλη την χώρα. Τρομοκρατημένη η αστική κυβέρνηση και το παλάτι υπακούοντας στους Βρετανούς παραβιάζοντας το σύνταγμα κηρύσσει την Δικτατορία της 4^ης Αυγούστου.                                                          

Σε σχέση με την μεταγωγή για την Ανάφη, επί της 4^ης Αυγούστου, των βουλευτών του Παλλαϊκού Μετώπου και άλλων δημοκρατικών στελεχών, η Μαρία Σβώλου θυμάται:

«…Μας είχαν δεμένους με χειροπέδες  Σε λίγο έφτασε στο πλοίο μια ομάδα λαθρέμπορων από την Μακεδονία. Μόλις σαλπάρισε το πλοίο, ο επικεφαλής ενωμοτάρχης της συνοδείας τους έβγαλε, σύμφωνα με τον κανονισμό, τις χειροπέδες. Όταν όμως αντιλήφθηκε πως οι βουλευτές και οι άλλοι παραμένουν δεμένοι  θέλησε να τους ξαναβάλειτις χειροπέδε. Όμως αυτοί αντιστάθηκαν φωνάζοντας: «Δεν είμαστε κομ-μουνιστές, είμαστε λαθρέμποροι.

Το όργανο της τάξης, ταλαντεύτηκε για μια στιγμή. Όμως το βλοσυρό πρόσωπο του ανθυπομοίραρχου της συνοδείας των πολιτικών τον έπεισε πως άρχισε μια νέα τάξη… αξιών και δεν επέμεινε.»

Με την ανοχή των καπιταλιστικών κυβερνήσεων και την απροκάλυπτη βοήθεια του Μουσολίνι και της Χιτλερικής Γερμανίας στον Φράνκο, δεν ήταν παρά μια «πρόβα τζανεράλε» της παγκόσμιας σύρραξης που θα ξεσπούσε σε λίγο.

Οι όπου γης αντιφασίστες σχηματίζουν Ταξιαρχίες εθελοντών για να βοηθήσουν τον άνισο αγώνα του Ισπανικού Λαού και σε τούτο το Προσκλητήριο των Καιρών, από τους πρώτους οι Έλληνες κομμουνιστές, αψηφώντας την τρομοκρατία του φασιστικού καθεστώτος της Κυβέρνησης Μεταξά, έδωσαν το «παρόν».

Κι έγινε θρύλος η παλικαριά και η αυταπάρνηση αυτών των σκληροτράχηλων Διεθνιστών, που ματώνανε και πεθαίνανε για τα ίδια πανανθρώπινα ιδανικά στα μετερίζια της «Αδελφής Ισπανίας». Μιας Ισπανίας που ίσως – ίσως, πριν λίγο καιρό, μήτε σαν όνομα δεν την είχανε ακουστά!

             ΣΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΙΣΠΑΝΙΑ 
Θάμα το κάνει η αργατιά, Θάμα το κάνει ο κόσμος!
Ο Σακαρέλος έσπασε της Αίγινας τα κάστρα.
Κι όλοι ρωτάνε τι έγινε και κάνας δεν το ξέρει.
Και κει που συλλογίζονταν γροικάει πουλί να λέει:
«Το ‘μαθες, Σακαρέλο μου, τι έγινε στα ξένα;
Ο Φράνκο πόλεμο άνοιξε, τ’ αδέλφια μας σκοτώνει».
Κι όλοι τώρα συνάζονται, στην Ισπανία πάνε.
Σαν το Λιοντάρι χίμηξε, σαν τον Αητό πετάει,
στην Βαρκελώνα πάτησε, στο Αλμπασέτε φτάνει.
Βρίσκει συντρόφους διαλεχτούς, τριακόσιους νοματαίους,
βαριά ζώνεται τ’ άρματα, το μετερίζι πιάνει.
Και μες στην τόση ταραχή, μέσα στην τέτοια μάχη,
παιδιά, ξαναζωντάνεψαν Γραβιά και Αλαμάνα.
Παιδιά, η Ελλάδα πολεμάει στην αδελφή Ισπανία.
Τ’ ακούει η Γαύδο χαίρεται, τ’ ακούει η Ανάφη κλαίει,
τ’ ακούει η δόλια Ακροναυπλιά και σειέται απ’ το τραγούδι..

 

          (Ο ποιητής μας είναι άγνωστος.)

Με μπλε σκίαση, ο Βάρναλης δεξιά, στη Μέση ο Γληνός και αριστερά ο  γραμματέας της ομάδας συμβίωσης Χρ. Κανάκης

 

Μπροστά μας μια ιστορική φωτογραφία με φόντο το μισοτελειωμένο «Μαράσλειο σχολείο», και τους  εξόριστους του Άη Στράτη σε μια  συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Στη πρώτη σειρά ο Κώστα Βάρναλη, ο Γληνός και ο Γραματέας της Ομάδας των εξόριστων ο σιδηροδρομικός  μπάρμπα Χρήστος Κανάκης. Τον  ευκάλυπτο τότε ένα μικρό δεντράκι  στον αυλόγυρο του κτηρίου θα τον γνωρίσω κατά την εξορία μου στον Άη Στράτη το 1948 σαν ένα μεγάλο όμορφο δέντρο.

Σε ένα από τους χώρους του Μαράσλειου θα «φιλοξενηθεί» η χριστουγεννιάτικη φάτνη του στρατοπέδου που είχε κατάσχει ο χωροφύλακας τραμπούκος «Βαν Φλιτ»  Η περίπτωση μνημονεύεται στα κάλαντα του παράνομου στρατοπεδικού μας περιοδικού .

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ 1948

«Χριστός γεννάται σήμερον εδώ στην εξορία

αλλά με τρόπο ανώμαλο και με ταλαιπωρία

γιατί σαν το έμαθε ο «Βαν Φλίτ»* έγινε θηριώδης

κι αφρίζων και μαινόμενος σαν βασιλεύς Ηρώδης

συνέλαβε αυτοστιγμεί χωρίς κανέναν λόγον

τον Ιωσήφ, την Παναγιά, την φάτνη των αλόγων

και τελικά της γένεσης εφέτος το μυστήριον

συνετελέσθη στου σχολειού μέσα το κρατητήριον!...»