Exploring the Grecian journey

 

“Echoes from the Cave”

Presentation of the new Poetic collection of Richard Devereux

 

Yesterday we had the privilege to attend a very exceptional and inspiring kind of event, where Richard our good friend and cowalker in the paths of Poetry, had presented at the Commonwealth House in Bristol his new Poetic collection. It was an amazing evening, filled with Poetic verses, Greek and English music, dancing, delicious Greek food (prepared by Yvonne, Richard’s good wife), excellent Greek wine, as well as with warm feelings of friendship and respect.
 
I was kindly offered the chance to say a few words and here they are:
 

I feel quite privileged and honoured to have been asked by Richard to say a few words at the presentation of his new Poetic collection, entitled with the mysterious, profound and even mystical phrase: “Echoes from the Cave”, while the sub-title is: “a fifty-year love affair with Greece”!

 
In regards to the title, I can assure you all that I have myself heard and experienced -in a supernatural way- the “ECHOES from THE CAVE”, that have been, not simply produced but, radiated, by the mind and the soul of Richard Devereux, a man of great Poetic talent, of undoubted literary intellect and of high human integrity.

“A fifty-year love affair”, to me, is not just spending some holidays now and then in Greece, neither reading a book about Greece, her history, archaeology, mythology etc. It is rather building a bridge between two great nations, namely Britain and Hellas.
 

With the publication of this new Poetic collection, I personally feel that I am actually standing here and right now on this majestic, iconic and graceful bridge.

Allow me please to share a personal experience with you. Years ago, I was coming from London and going to Cardiff. In the car there was a retired captain of the Greek Merchant Navy, who had enormously missed the sea. We were passing over the Severn Bridge and suddenly he exclaimed with joy and anticipation: “please open the window, I want to feel the breeze of the ocean and smell the scent of the sea”.
 

I have a similar feeling right now! Richard’s Poetry, as a literary bridge, brings together and intertwines the echoes from the Aegean islands and the fragrance of the Celtic seas. 
 

When I firstly read the echoing Poems, I thought that there is a dialectic which is being built there and brings into the same stadium (like the one in Olympia, where Richard had recently run, across the same length as the Ancient Greeks) the old and the new, the earliest and the modern, the historic and the contemporary. In any case, one meets this dialectic wherever they go in the Hellenic places.
 

Richard likes conversing -in the realm of his Poetry- with original creators of Poetry, like the Philhellene Lord Byron and Constanine Cavafy. Greek words embellish his verses, while humour permeates the lines. His sensitive Poetic soul cannot stand the “killing of so many flowers” and his elegant work acts like a lasting defence of lyricism, in the following verses: “fields of sea stretched out”, “In an olive grove, I grade the shades of silence”, “debating the dialectic of love”, as well as everywhere!
 

I am absolutely convinced that my thoughts and words are very poor in presenting to you accurately the power of Richard’s Poetic work. It is only his actual Poems that are able enough and highly gifted to convey this feeling of true artistic creation.
 

Thus, I shall read to you now a Richardian Poem that I have translated into Greek and have included it in my latest Poetic collection. It is one of the best Poems that I have ever read. It’s title: “Winter on Athos”! I shall read it to you in the Greek translation. Those who do not understand Greek, just close your eyes and get the feel of it…
 

Χειμώνας στον Άθωνα
 
Καθώς ο Χειμώνας ανοίγει διάπλατα την αγκαλιά του
Να αγκαλιάσει και να διατηρήσει το Άγιο Όρος,
Η χιονοθύελλα εμποδίζει και επιβραδύνει
Την ανάληψη των Προσευχών του Ιησού στον Ουρανό.
 
Η χιονόπτωση είναι πυκνή. Τοίχοι χτισμένοι για να κρατηθούν
Οι πειρατές έξω, τώρα ζωσμένοι και μονωμένοι
Ενάντια στη λεηλασία του ανελέητου ψύχους
Που απειλεί να αρπάξει τους αδύναμους και ηλικιωμένους.
 
Ένας πεινασμένος λύκος κατεβαίνει επιφυλακτικά
Και κλείνει το μονοπάτι προς το κελί ενός ερημίτη.
Οι κραυγές των τσακαλιών σχίζουν την ησυχία της νύχτας
Οι πνιγμένες όχθες των απόκρημνων χαραδρών.
 
Σε μια από τις οποίες έπεσε ο Leigh Fermor,
Και δεν ήταν καν είκοσι ακόμα. Μίλησε με τον Θάνατο
Αλλά ένας φύλακας άγγελος τον έβγαλε έξω
Και τον παρέδωσε σε μια βρυχώμενη εστία.
 
Πάνω από τις κεραμιδένιες σκεπές, υψώθηκαν,
Τους περασμένους χειμώνες, ψηλοί καπνοί,
Απαλό γκρι ενάντια στο λευκό, από φωτιές
Όπου τα δάχτυλα άνοιγαν πλατιά για να ζεσταθούν.
 
Νεαροί μικρόσχημοι μοναχοί και δόκιμοι,
Όταν το χιόνι κείται παχύ, είναι και πάλι παιδιά -
Κάποιος ξεκινά έναν αγώνα χιονοπόλεμου
Και τα μαύρα ράσα σύντομα γεμίζουν με άσπρες κηλίδες.
 
Αυτό που χρειάζονται είναι ένας φίλος χιονάνθρωπος:
Ένας αρπάζει ένα φτυάρι, ένας άλλος ένα καρότο
Και ένας θρασύς τολμά να κρεμάσει
Το μαύρο επανωκαλύμμαυχο ενός μοναχού στο παγωμένο στέμμα.
 
Αλλά δεν έχουν την ευλογία του Ηγουμένου.
Αυτό σημαίνει μπελάδες. Εκείνος έχει δει τα παιχνίδια τους.
Κι αποφάσισε να στρέψει το βλέμμα του αλλού,
Σίγουρος πως κι ο Θεός χαμογελάει επίσης.
 

Allow me to finish by saying that, to the worthy readers of this collection, I do not simply recommend some nice or even lyrical verses, I propose them to enjoy the abundance of light which is being radiated from the sky of Richard’s soul!
 
Tasos Vyzantios

Μελωδικό συναξάρι

Με έμπνευση από βιβλίο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αργολίδος κ. Νεκταρίου (με τον τίτλο: «Ο Θεός είναι άπαιχτος»), ο φίλος Νώντας Σκοπετέας εποίησε το μελωδικό συναξάρι, της παρούσας ανάρτησης. 

Οι περιγραφόμενες ιστορίες, με τον μοναδικό τρόπο απαγγελίας του Νώντα, συγκινούν και διεγείρουν στους ακροατές μύχια συναισθήματα ευσέβειας, φέροντάς τους σε κατάσταση κατάνυξης («ἀκούσαντες δὲ κατενύγησαν τῇ καρδίᾳ»).

Sunrise at the Holy Mountain

 

Ανατολή στο Άγιο Όρος

 

Dawn has made its daily promise, but the sun has yet to appear. The wild beach at Sykia faces the Holy Mountain: there are no sunbeds, no umbrellas, not even a kantina. An old hippy, in his sleeping bag, begins to stir and the dog, asleep beside him on the sand, opens an eye. It is as if they know something is coming.
 
Mount Athos rises steeply out of the sea, its magnificent peak pointing surely to heaven. Above it, as we wait, a glow that is becoming ever-richer: pink > peach > orange.
 
I am expecting the sun, any moment now, and am guessing over which part of the silhouette it will break. But no. It bursts the horizon over the sea, beside the great mountain. In just a few moments: spot > arc > full circle - balancing on the rim of the water, then taking to the sky.
 
It is as if we have witnessed a birth. The birth of a day.  
 
Text: Richard Devereux.
Photograph: Yvonne Devereux.
Sithonia, August 2023.

Ο Άθωνας στο Bristol (Αφίσα)

 
Μια πολύ ενδιαφέρουσα Πνευματική Σύναξη θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Κυριακή 16^η Ιουλίου τ.έ. στον Ι.Ν. Απ. Πέτρου και Παύλου στο Bristol.
 

Ο Φιλέλληνας και Φιλορθόδοξος, Ποιητής και Νομικός, κ. Ριχάρδος Devereux, ο οποίος επισκέπτεται τακτικά το Άγιον Όρος, ως μέλος της Αδελφότητας «Φίλοι του Αγίου Όρους», θα ομιλήσει για μια ενδιαφέρουσα διακονία που επιτελεί εκεί. Περισσότερες λεπτομέρειες στην αφίσα της εκδήλωσης.

Εφραιμέσθω τα Ουράνια!

 

Εις μνήμην Αγίου Γέροντος Εφραίμ Σεραγιώτη

 

Αχ αυτή η φωτογραφία των δυο Εφραίμ! Εδώ, απέναντι από τούτον τον δίαυλο των ουρανίων ραδιοκυμάτων… Χαμογελαστοί και μαζί, σε μια προεικόνιση, αιώνιας δοξολογίας… Η πνευματική σπορά του Αγίου Ιωσήφ! Εφραίμ θα πει γόνιμος, εύφορος, καρπερός! Γέμισαν οι αποθήκες του Ουρανού, με τα καρπίσματα αυτών των εμψύχων χωραφιών! Να τρέφονται οι αχόρταστοι για Θεό επιστρέφοντες! Να γεύονται την γλυκιά νοστιμάδα της πατρικής τράπεζας! Να εξαφανίζεται εκείνο το στυφό των ξυλοκεράτων,  που στεγνώνει στόματα και ψυχές!
 
Πανηγύρι στον Ουρανό στήθηκε ξανά! Πυλωρός τούτη τη φορά μαζί με τον Άγιο Ιωσήφ και ο Αριζονίτης Άγγελος! Περιμένουν το παιδί τους, να φτάσει με το εξπρές του Παραδείσου! Όλη του η Αγγελική πολιτεία τούτο το ταξίδι! Αυτό το Πάσχα! Το πέρασμα εκ του θανάτου εις Την Ζωήν! Έτσι γνωριστήκαμε μαζί του! Μέσα από μια κασέτα! Άλλαξαν όλα στο άκουσμά της! Το μεγάλο ταξίδι της αθάνατης ψυχής! Πόσες πένθιμες καμπάνες ήχησαν τότε μέσα μου στο πρώτο άκουσμα! Πόσο θλιβερή ξεπρόβαλλε η αγνωσία μου! Πόσο μακρόθυμος όμως ο Κύριος! Ιδίως μόλις από το στόμα του βγήκαν οι παρακάτω λόγοι… «…Οι εξομολογημένοι περνούν τα τελώνια... σφήνα, με το εξπρές! Δεν σταματούν δηλαδή πουθενά, δεν εμποδίζονται… Θα σταματήσουν κάπου, μόνο στην περίπτωση, που ακόμα υπάρχει ανεξομολόγητο αμάρτημα. Αν είναι κάτω από το θανάσιμο, ζυγίζεται, υπερνικούν τα τυχόν καλά και συνεχίζουν στο επόμενο τελώνιο, έως ότου φτάσουν μπροστά στον Χριστό μας! Εάν όμως κανείς σταματήσει για κάποιο θανάσιμο ανεξομολόγητο αμάρτημα, επιτόπου γκρεμίζεται και κολάζεται…
 
Έχουμε περιπτώσεις κυρίως γυναικών που μοίχευσαν ή επόρνευσαν, εξομολογήθηκαν βαρύτερα, χειρότερα αμαρτήματα, και αυτά επειδή τους έδιναν ντροπή, λόγω του σαρκικού και επειδή έτσι τις παρακίνησε ο εχθρός, με κίνδυνο να χάσουν την ψυχή τους, δεν τα εξομολογήθηκαν. Στους κληρικούς αυτό είναι ακόμα πιο φριχτό! Αυτό λοιπόν πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως. Γιατί όταν κανείς είναι εξομολογημένος, δεν τελωνίζεται… Περνάει μεν απ’ τα Τελώνια, αλλά δίχως να εμποδιστεί και να σταματήσει από κανένα. Τα χειρότερα Τελώνια τα οποία σήμερα κρεμνίζουν και κολάζουν τους ανθρώπους είναι: Πρώτον της μαγείας, δεύτερον της ομοφυλοφιλίας  και της ανηθικότητας, του εγωισμού, ακολούθως της φιλαργυρίας, της βλασφημίας... Κυρίως τα δυο πρώτα που ανέφερα. Ο σατανισμός και η ανηθικότητα στην πιο ακραία μορφή τους παγκοσμίως...»
 
Είπε κι άλλα τότε πολλά και συνταρακτικά! Να έχει την ευχή του και ο ακούραστος κυρ-Μανώλης ο Μελλινός, που τα κατέγραψε! Τα απομαγνητοφωνήσαμε! Μετά από λίγο καιρό, εξομολογούμενοι μπροστά στο κατεβασμένο μα τόσο φωτεινό πρόσωπό του παπά-Εφραίμ, ζητήσαμε την ευλογία του, να τα κοινολογήσουμε στον έξω κόσμο, να τα κοινολογήσουμε σε κάθε νεκροζώντανο, της ανεξομολόγητης αμαρτίας υπόδουλο, της ολέθριας αγνοίας δεσμώτη… Ταπεινά, χωρίς να μας κοιτά είπε: -Αν πιστεύετε ότι θα ωφεληθούν ψυχές να το κάνετε! Τα μεταφέραμε στο ραδιόφωνο! Θεία  γνώση που συνάρμοζε τον Ευαγγελικό λόγο με την γνήσια και απαρασάλευτη Ορθόδοξη πατερική παράδοση! Η πνευματική κληρονομιά του Αγίου Ησυχαστή, που διασπείρεται με την χάρη του Αγίου Τριαδικού Θεού παντού και αφυπνίζει και ανασταίνει ζωντανά πτώματα… Όλο το κείμενο εκείνης της αποκάλυψης, το δημοσιεύσαμε στο διαδίκτυο!
 
Έπειτα από λίγα χρόνια, ένα πρωινό Κυριακής θυμήθηκα την ευλογία του Γέροντα: …-Αν πιστεύετε ότι θα ωφεληθούν ψυχές να το κάνετε! Απολείτουργα ξεκινήσαμε στο αρχονταρίκι της Κατακεκρυμμένης να συζητάμε με έναν αδελφό άγνωστο μέχρι πριν λίγο …Τα έφερε έτσι ο Κύριος να αναφερθούμε στην εκπομπή… -Περίμενε μου λέει να πάρω κάποιον στο τηλέφωνο να μιλήσετε! Ένας ταξιτζής στην Αθήνα! Είχε φωτοτυπήσει σε αντίγραφα τους λόγους του παππούλη για το ταξίδι της αποχωρισμένης από το σώμα ψυχής! Σε όποιον έμπαινε μέσα στο ταξί του έδινε να… φάει πνευματική πρωτεΐνη… Χιλιάδες αντίγραφα, από ότι μου είπε, είχαν δοθεί σε έκπληκτους επιβάτες! Κάποιοι αδιαφόρησαν… Κάποιοι έσπευσαν για… εισιτήριο με το εξπρές…
 
Θεία χάριτι αποκαλυπτικός πάντοτε ο λόγος του πατρός Εφραίμ! Αλησμόνητα τα ομιλήματά του στο αρχονταρίκι του Σεραγιού! Αμέτρητες οι οδοιπορίες του, όπου τον καλούσαν να κατηχήσει! Ποιος μπορεί να μην θυμηθεί την παρουσία του σε έναν αθλητικό ραδιοφωνικό σταθμό, επί ώρες πολλές να μιλά, να απαντά, να φωτίζει, να σαγηνεύει… Ακούραστος και τω όντι ταπεινός! Στις εύλογες ευχαριστίες όσων ευεργετούσε απαντούσε πάντα: Όλα τα ευχαριστώ στον Χριστό μας! Ποτέ το… Χριστός, χωρίς εκείνο το κτητικό Του Κτίσαντος…! Ένα …μας όλη η Ορθοδοξία! Δίχως την έπαρση των εν επιγνώσει «εναρέτων»! Το …μας των ταπεινών δούλων και εργατών του Κυρίου! Αχώριστο με την καιομένη τους καρδιά! Ως την τελευταία πνοή! Λευκότερη τότε η ψυχή και από αυτό το χιόνι! Η κολυμβήθρα της υπομονής τοπαζένια, σαν τις κάρες των Αγίων, από του βαπτισμένου τους πόνου  το στίλπνωμα!   Ο Νυμφίος Χριστός καταδικός τους  και αυτοί  καταδικοί Του! Ένωση Θεανθρώπου και ανθρώπου! Εικόνα αρρήτου δόξης! Κάλλος αρχέτυπο! Σε αγαπώ Χριστέ μου! Άλλο ένα νυν απολύεις στο συναξάρι…
 

Όλη του η επίγεια Χριστομίμητη βιωτή αυτό το ταξίδι και αυτή η φράση από το Ευαγγέλιο του ηγαπημένου: Εκ του θανάτου εις την Ζωήν! Γεννήθηκε για να πεθάνει! Πέθανε για να ζήσει! Διακονία ως το στερνό ξεφύσημα! Να διδάξει με το βίωμα! Ευλογία ο καρκίνος! Ατίμητο δώρο εκ της απείρου αγάπης του Χριστού μας! Σ’ αγαπώ Χριστέ μου! Το έγραψε με της καρδιάς του την γραφίδα! Δεν το ψέλλισαν μόνο τα στεγνωμένα του χείλη! Καιρός του ποιήσαι τω Κυρίω! Ζήτησε να προσευχηθούμε για εκείνον, μην και πάψει έστω και ελάχιστα να ζέει η αγάπη του για Εκείνον! Ήθελε να μας παρηγορήσει! Να μας κραυγάσει το πάντοτε χαίρετε, το αδιαλείπτως προσεύχεσθε, το εν παντί ευχαριστείτε! Έτσι μόνο, μπορεί κανείς να εκλάβει τον καρκίνο ως δώρημα Θείο και να χαρεί αληθινά για αυτό. Χάρισμα του Αγίου Πνεύματος αυτή η απερίγραπτη με λέξεις ανέκπτωτη χαρά, για εκείνους που το κρατούν μέσα τους ενεργό και θερμουργό! Είναι η προσευχή, που δεν σταματά ποτέ να θερμαίνει τη χαρά, στο ανηφόρι του Γολγοθά! Εκεί θα ακουστεί το σ’ ευχαριστώ και το σ’ αγαπώ στον Εσταυρωμένο μας!
 
-Ιώβ παιδί μου… έτσι δεν είναι;
 
Αχ αυτή η φωτογραφία εδώ απέναντί μας… Ο πατέρας και το παιδί! Εφραίμ και Εφραίμ! Παύλος και Τιμόθεος! Ναι, δεν είναι αμάρτυρη Χριστού η εποχή μας! Έτσι σαν Παύλος θα έστειλε ο Αριζονίτης τις τελευταίες του παρακαταθήκες στο τέκνο του λίγο πριν φύγει, για να προετοιμάσει τον τόπο της ατελεύτητης ζωής. Εγώ τελείωσα τον αγώνα τον καλόν παιδί μου! Εσύ, στα λίγα χρόνια που απομένουν ως το αντάμωμά μας, νήφε και να κακοπαθείς! Μην κουραστείς να μεταδίδεις Την Ελπίδα! Να ευαγγελίζεσαι πάντοτε Την Αλήθεια!  Το διακόνημά σου μέστωσε ως την τελευταία ρανίδα, με δάκρυα μετανοίας αδελφών σου,  σταλμένα όλα στον θρόνο του Δεσπότη Χριστού μας! Εκεί σε περιμένει να σου νεύσει προς Το Φως!
 
Οι τελευταίοι του μήνες μαρτυρικοί! Δώρο και αυτό το ολοκληρωτικό άλγος! Οδυνηρή προσομοίωση των Παθών του Κυρίου μας!  Έκαστον μέλος και της δικής του σάρκας, φριχτά δοκιμάστηκε και υπέμεινε! Στάδια αλλεπάλληλα!  Στον τράχηλό του το πετραχήλι, στο χέρι του λογχισμοί του ευεργέτη πόνου! Τα λείψανα του παππού Ιωσήφ αναλγητικά ευώδιασαν ξανά! Τον επισκέφθηκαν όλοι, ουρανοπολίτες και ουρανοδρόμοι σταλμένοι δίπλα του σαν Άγγελοι Γεθσημανής!
 
Αχ αυτή η φωτογραφία του λίγες μέρες πριν ταξιδέψει! Εκεί στο σπίτι των πνευματικών του τέκνων!  Από μόνη της μια βιβλιοθήκη ολόκληρη, με διδαχές αγαθών!
 
-Μην αποκάμνετε!
 
Μην φοβάστε τον θάνατο!
 
 Ένα πέρασμα είναι…
 
Ένα Πάσχα αιώνιο!
 
Νυν απολύεις!
 
Σ’ αγαπώ Χριστέ μου!
 
Κοιμήθηκε ο Σεραγιώτης Άγγελος!
 
Άνθρωπος του Θεού κι αυτός, σαν τον Άγιο της κοινής πλέον  μνήμης!
 
Στο Άγιο Όρος ξημέρωνε του Αγίου Αλεξίου…
 
Πανηγυρίζει και πάλι ο Ουρανός!
 
Εφραιμέσθω τα Ουράνια!
 
Ομοηχία Αναστάσιμη!
 
Χριστός Ανέστη Άγιε Γέροντα!
 
Έχει παγώσει η αγάπη πάτερ! Μεσίτευε… Μεσίτευε!
 
Πρέσβευε στον Ελεήμονα και απέραντα Μακρόθυμο Χριστό μας, οι καρδιές μας καιόμενες  πριν σταματήσουν να χτυπούν, να αξιωθούν να προφέρουν εκείνο το Σ’ ΑΓΑΠΩ, πριν το δικό μας πέρασμα εις Ανάστασιν Ζωής!
 
Νώντας Σκοπετέας
 
30-03-2023

Ποίημα «Χειμώνας στον Άθωνα»

 
Πρόσφατα είχα τη μέγιστη χαρά και την πραγματική τιμή να γνωρίσω τον κ. Richard Devereux, Άγγλο Φιλλέληνα και ελληνομαθή, ο οποίος είναι λάτρης του Ελληνικού Πολιτισμού, της Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης και του Αγίου Όρους, το οποίο επισκέπτεται συχνά.

Ο Richard είναι δικηγόρος, με ειδικότητα το Οικογενειακό Δίκαιο. Μετά τη συνταξιοδότησή του άρχισε να ασχολείται με πολύ ενδιαφέρον και αφοσίωση με την Ποίηση. Έχει εκδόσει μία Ποιητική Συλλογή, με τον τίτλο «Bill».
 
Είναι μέλος και οργανωτικό στέλεχος στον Κύκλο Ποιητών του Bristol με την επωνυμία «Lansdown Poets». Οι Ποιητές του Κύκλου αυτού έχουν τακτικές συναντήσεις, όπου αναγινώσκουν τα Ποιήματά τους και τα σχολιάζουν.
 
Πρόσφατα μου έστειλε το Ποίημά του «Winter on Athos», το οποίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση για την καλαισθησία του, την κομψότητα, τη γλαφυρότητα και τη γάργαρη ροή του. Έτσι, με την άδειά του, αποφάσισα να το μεταφράσω στα ελληνικά. Αφού έκανα το αρχικό σχέδιο μετάφρασης, στη συνέχεια επεξεργαστήκαμε επανειλημμένα τη μετάφραση μαζί με τον ίδιο τον Ποιητή και το τελικό αποτέλεσμα παρουσιάζεται παρακάτω.
 
Εύχομαι από μέσης καρδίας οι αναγνώστες να το απολαύσουν και να χαρούν τη δυναμική των λόγων και την αισθητική των εικόνων του.
 
Χειμώνας στον Άθωνα
 
Καθώς ο Χειμώνας ανοίγει διάπλατα την αγκαλιά του
Να αγκαλιάσει και να διατηρήσει το Άγιο Όρος,
Η χιονοθύελλα εμποδίζει και επιβραδύνει
Την ανάληψη των Προσευχών του Ιησού στον Ουρανό.
 
Η χιονόπτωση είναι πυκνή. Τοίχοι χτισμένοι για να κρατηθούν
Οι πειρατές έξω, τώρα ζωσμένοι και μονωμένοι
Ενάντια στη λεηλασία του ανελέητου ψύχους
Που απειλεί να αρπάξει τους αδύναμους και ηλικιωμένους.
 
Ένας πεινασμένος λύκος κατεβαίνει επιφυλακτικά
Και κλείνει το μονοπάτι προς το κελί ενός ερημίτη.
Οι κραυγές των τσακαλιών σχίζουν την ησυχία της νύχτας
Οι πνιγμένες όχθες των απόκρημνων χαραδρών
 
Σε μια από τις οποίες έπεσε ο Leigh Fermor*,
Και δεν ήταν καν είκοσι ακόμα. Μίλησε με τον Θάνατο
Αλλά ένας φύλακας άγγελος τον έβγαλε έξω
Και τον παρέδωσε σε μια βρυχώμενη εστία.
 
Πάνω από τις κεραμιδένιες σκεπές, υψώθηκαν,
Τους περασμένους χειμώνες, ψηλοί καπνοί,
Απαλό γκρι ενάντια στο λευκό, από φωτιές
Όπου τα δάχτυλα άνοιγαν πλατιά για να ζεσταθούν.
 
Νεαροί μικρόσχημοι μοναχοί και δόκιμοι,
Όταν το χιόνι κείται παχύ, είναι και πάλι παιδιά -
Κάποιος ξεκινά έναν αγώνα χιονοπόλεμου
Και τα μαύρα ράσα σύντομα γεμίζουν με άσπρες κηλίδες.
 
Αυτό που χρειάζονται είναι ένας φίλος χιονάνθρωπος:
Ένας αρπάζει ένα φτυάρι, ένας άλλος ένα καρότο
Και ένας θρασύς τολμά να κρεμάσει
Το μαύρο επανωκαλύμμαυχο ενός μοναχού στο παγωμένο στέμμα.
 
Αλλά δεν έχουν την ευλογία του Ηγουμένου.
Αυτό σημαίνει μπελάδες. Εκείνος έχει δει τα παιχνίδια τους.
Κι αποφάσισε να στρέψει το βλέμμα του αλλού,
Σίγουρος πως κι ο Θεός χαμογελάει επίσης.
 
* Σημ. Ποιητή:
‘Leigh Fermor’: Εδώ γίνεται αναφορά στον Patrick Leigh Fermor, τον μεγάλο ταξιδιωτικό συγγραφέα και Φιλέλληνα, που επισκέφτηκε τον Άθωνα τον χειμώνα του 1935. Η περιγραφή του για την εν λόγω επίσκεψη βρίσκεται στο The Broken Road. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αυτός μαζί με μια ομάδα Ανταρτών συνέλαβε τον Γερμανό στρατηγό Κριέπε στην Κρήτη.
 

Τάσος Βυζάντιος

Προσκύνημα στο Άγιο Όρος

 
Ο Οργανισμός «Φίλοι του Αγίου Όρους» οργανώνει κάθε χρόνο στην Αγγλία ένα Συνέδριο. To φετινό θα είναι αφιερωμένο στη μνήμη του μακ. Μητροπολίτη Διοκλείας κυρού Καλλίστου.
 

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 4-6 Νοεμβρίου 2022 στο Madingley Hall του Cambridge, με θέμα: «Προσκύνημα στο Άγιο Όρος». Περισσότερες λεπτομέρειες μπορεί να βρει κανείς εδώ: https://athosfriends.org/events/madingley-conference-2022-announcement/

Ο Αγιορείτης Μωυσής και η Μικρά Ασία

 
Πριν από οκτώ χρόνια, την 1^η Ιουνίου 2014, απεβίωσε ο Μοναχός Μωυσής, ένας από τους πολυγραφότερους, εκλεκτούς συγγραφείς του Αγίου Όρους του 20ού αιώνα και των αρχών του 21^ου. Είχε γεννηθεί το 1952 στην αθηναϊκή προσφυγική συνοικία του Βύρωνα. Η μητέρα του Βασιλεία, ήταν από την Μαγνησία της Μικράς Ασίας και είχε πνευματικό της τον Μικρασιάτη Γέροντα, σήμερα Όσιο, Ιερώνυμο, τότε εφημέριο του Μετοχίου της Αγιορείτικης Μονής Σίμωνος Πέτρας, που βρίσκεται στον Βύρωνα και είναι αφιερωμένο στην Ανάληψη του Χριστού. Στο Μετόχι αυτό ο Μωυσής αναπτύχθηκε πνευματικά και μετά το στρατιωτικό του αποφάσισε να γίνει Αγιορείτης μοναχός.
 

Ο μοναχός Μωυσής το 1997 έγραψε χειρόγραφο κείμενο για τα 75 χρόνια από την Καταστροφή, που το διατηρώ ως πολύτιμο κειμήλιο. Στη μνήμη του το παρουσιάζω σήμερα, στα εκατό χρόνια από την Καταστροφή:
 
«Πέρασαν 75 έτη από την Μικρασιατική Καταστροφή. Εκφωνήθηκαν λόγοι, κατατέθηκαν στεφάνια, έγιναν τρισάγια και γυρίσαμε εφησυχάζοντες στα σπίτια μας. Όμως τι μένει; Τι μένει κυρίως στις καρδιές των νέων; Γνωρίζουν καλά ότι εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια η ελληνική σκέψη κυριαρχούσε στην γη της Ιωνίας με λαμπρά επιτεύγματα;
 
Το 1922 συντελέσθηκε στην ιερή Μικρασία μια ανελέητη σφαγή, μια φοβερή λεηλασία, μια ατελείωτη προσφυγιά. Ο πολιτισμός του Ομήρου, του Ηροδότου, του Θαλή, των πρωτομαρτύρων της χριστιανικής πίστεως, των Καππαδοκών Πατέρων, των μοναχών του Μεσαίωνα, των ανθρώπων της υπομονής και του μόχθου όλης της τουρκοκρατίας δεν μπορούσε να διακοπεί, παρά μόνο μ’ ένα ξεκλήρισμα.
 
Και το κατάφεραν οι Τούρκοι. Όπως έσφαξαν τους Αρμενίους και όπως σφάζουν τους Κούρδους. Οι αριθμοί μιλούν: 500.000 Έλληνες νεκροί, 1.500.000 πρόσφυγες. Αναρίθμητοι εξισλαμισμοί και γενιτσαρισμοί. Σήμερα λίγοι οι κρυπτοχριστιανοί και οι χριστιανοί της Πόλης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Καταπατημένες οι συνθήκες. Οι μουσουλμάνοι άνετα αυξάνονται στην παραμελημένη από το κέντρο Θράκη...
 
Αυτά γράφονται για να θυμόμαστε και να μην ξεχνάμε. Γιατί σα να ξεχνάμε. Αγωνίζονται λίγοι, για να θυμίζουν την ιστορία, την παράδοση, το χρέος, κι ακούν πιο λίγοι. Πρέπει να υπάρξει σεβασμός στην ιστορική μνήμη. Να καταδικασθεί επίσημα η τουρκική θηριωδία. Για να μην επαναληφθούν τα ίδια. Για να τιμηθεί η μνήμη των νεκρών μας, των αγίων και των ηρώων. Μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες, σωβινισμούς, φανατισμούς και διπλωματικές ωραιολογίες η μνήμη της Μικράς Ασίας πρέπει να διατηρηθεί αλώβητη, αγνή και καθαρή».
 
Ο μοναχός Μωυσής ο Αγιορείτης έγραψε πάνω από τριάντα αξιόλογα βιβλία, είχε συμμετάσχει σε συνέδρια και είχε δώσει διαλέξεις σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Ο Όσιος Ιερώνυμος ο Σιμωνοπετρίτης ήταν γεννημένος το 1871 στην περιοχή της Κρήνης (Τσεσμέ). Το 1893 εκάρη μοναχός στην Αγιορείτικη Μονή Σίμωνος Πέτρας. Απεβίωσε το 1957. Διακρίθηκε για το εκκλησιαστικό του ήθος, την υπομονή του στις συκοφαντίες και τους διωγμούς, την ασκητικότητά του. Το 2019 το Οικουμενικό Πατριαρχείο προχώρησε στην αγιοκατάταξή του.
 
Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Τά Ἁγιορετικά ποιήματα τοῦ Π.Β. Πάσχου

 
Ἑτοιμάζοντας τὴν ἀνθολογία «Προσευχομένη ποίηση», ποὺ στηρίζεται στὶς δεκαεννέα ποητικὲς συλλογὲς ποὺ ἀπὸ τὸ 1964 μέχρι σήμερα μᾶς χάρισε ὁ γνωστός Καθηγητὴς καὶ λογοτέχνης κ. Π.Β. Πάσχος, σκέφτηκα ὅτι ἔνα ἄλλο παράλληλο θέμα εἶναι ἐκεῖνο ποὺ σχετίζεται μὲ τὸν ἱερὸ Ἄθωνα. Δηλαδή, θέλω νὰ ἐξηγήσω, πὼς μέσα σ’αὐτὲς τὶς ποιητικὲς συλλογές, συνάντησα ἀρκετὰ ποιήματα, ποὺ ὄχι ἁπλῶς μᾶς συγκινοῦν καὶ διδάσκουν τὸν ἔνθεο βίο καὶ τὴν κατάνυξη, ποὺ ἀποπνέει τὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀλλὰ καὶ μᾶς προϊδεάζουν γιὰ τὴν ἁγιότητα κάποιων Μοναχῶν του (Ἁγ. Παϊσίου, Γ. Ἀβιμέλλεχ κ.ἄ). Θεώρησα, λοιπόν, σωστὸ νὰ πρωτοπαρουσιάσω μέρος τῆς πνευματικῆς ἀνίχνευσής μου στοὺς ἁγιασμένους μὲ προσευχὴ και κατάνυξη ὀλάνθιστους κήπους τοῦ Π.Β.Π., γιὰ νὰ χαρίσω τὴν παραμυθία καὶ τὸ ἱερὸ δέος ποὺ κι ἐγὼ ἔνοιωσα, μελετώντας μὲ προσεχτικὰ βήματα τὰ ποιήματα του.    
 

1. Πρός Καρυάς
 
Στῆς Παναγιᾶς τό περιβόλι, Θέ μου,
ἀπ᾿ τό γλυκό σου φῶς τί βρύσες χύνονται!
Περπατῶ στό ἐλιώνα καί πνίγομαι
στίς ἀσημένιες φωτιές του.
Στίς φοῦχτες μου παίρνω νερό ἀπό τήν πέτρα
καί νοιώθω ἕνα μεθύσι ἀπό ἡλιαχτίδες:
ἡ μουσική τῶν μοναχῶν, τό "τάλαντον",
τό σήμαντρο, οἱ καμπάνες τοῦ Πρωτάτου
ἕνα γαλάζιο φῶς πού ἀναρριγεῖ
στίς χορδές τῆς ψυχῆς μου.
Ἄχ, νά μποροῦσα μέσα μου νά κράταγα
μπόλικο φῶς, γιά τίς νυχτιές πού αὔριο θά ᾿ρθουν!...
 
(ἀπό τήν πρώτη ποιητική συλλογή, "Μυστικόν Ἔαρ", Οἱ Ἐκδόσεις τῶν φίλων, Ἀθήνα 1964, σελ. 58)
 
2. Μικρό Ἀπόδειπνο
 
Ὑγρό μά ἐξαίσιο δροσοβόλημα
μέ τή βροχή, πού πέφτει ραβδωτή
κανοναρχεῖ καί ψέλνει ἁπαλά
στά σπάνια κεραμίδια τῆς Ἀθήνας:
"Τάς ἑσπερινάς ἡμῶς εὐχάς πρόσδεξαι
ἅγιε Κύριε...". Ὅσο βαθειά μου μπαίνει
μέχρι τό κόκκαλο ἡ βροχή, τόσο ἀναβρύζει
κι ὁ ὕμνος ὁ ἑπερινός, βαθύς κ᾿ ἐμποτισμένος,
ἀπό τά δάκρυα τῆς ψυχῆς.... -Ἀπόψε
κανείς νά μοῦ ζεστάνει δέ μπορεῖ τά κρύα δάχτυλα
ἐκτός ἀπό τό κομποσκοίνι πού ἕνας ἐρημίτης
μοῦ ἐχάρισε γιά εὐλογία στό φρικτό Καρούλι
τοῦ Ἄθωνα·  ἤ τό παλιό μου κηροπήγιο
πού εὐώδη καίει ἁγνοῦ κεριοῦ λαμπάδα.
Ἔξαρση κι ἀγαλλίαση πού αἰσθάνομαι
ὅταν ὁ ἀέρας κ᾿ ἡ βροχή ἀδυνατοῦν νά σβύσουν
 τή μικρή φλογίτσα τῆς λαμπάδας μου.
 
(ἀπό τή δεύτερη ποιητική συλλογή, Ἡ Θύελλα καί ὁ Γνόφος, ἐκδ. "Οἱ Ἄνεμοι", Ἀθήνα 1966, σελ. 66)
 
3. Ἀπό τήν ἕκτη ἐννεάδα: δ΄
 
Κάτω ἀπ᾿ τή φλοῦδα τῶν δακτύλων, πού ροδίζουν
θαμένες ἀναμνήσεις ἀπό ἁμαρτωλά ταξίδια,
μέ δυσκολία καταφέρνουν νά ἐπιζήσουν
ἐκεῖνες οἱ παλιές διαδρομές γεμάτες
ἀφή ὅλο ρίγος, σέ παλαιϊκές ἐπιγραφές
σ᾿ ἐρημοκκλήσια, ἐκεῖ στήν ἔρημο τῆς Κερασιᾶς,
σπαρμένη τάφους ἀσκητῶν, πού ὁ ὕπνος τους
μυρώνει τό χορτάρι, τόν ἀγέρα κ᾿ ἔρχεται ὡς κῦμα
μιᾶς εὐωδιᾶς τρυφερῆς ἀνάμεσα στά δάκτυλα...
 
(ἀπό τή συλλογή, Ἔγκλειστος βίος, Οἱ ἐκδόσεις τῶν φίλων, Ἀθήνα 1973, σελ. 74)
 
π. Κ.Ν. Καλλιανός