Στο τέλος της ανθρώπινης ζωής – Η ευθανασία

Ο θάνατος ως άρση και αναίρεση της ζωής καταργεί την αναφορά και τη διαφορά, όταν όλα νεκρώνουν, τότε παγώνουν και παγιώνονται, μένουν αμέτοχα και άσχετα, ομοιόμορφα και άμορφα, ταυτόσημα και εξομοιωμένα ισοπεδωτικά. Γιατί αν η ποικιλία και η ενότητα χαρακτηρίζουν τη ζωή, η ομοιομορφία, η ισοπέδωση και ο χωρισμός ταιριάζουν αποκλειστικά στο θάνατο. Τελικά θάνατος είναι η σχάση, δηλαδή η μη σχέση, η διακοπή και αναίρεση της σχέσεως. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία για τη θεολογία είναι η σχετικότητα της ζωής, δηλαδή η αναφορικότητα, που βρίσκεται στον αντίποδα της ατομικότητας.

Η αναφορικότητα νοείται ως σύνολο πλήρες σχέσεων, ως πλέγμα αμοιβαίων αλληλεξαρτήσεων και ως ιστός απειράριθμων μορφών ζωής γεμάτων από ποικιλίες. Αντίθετα η ατομικότητα ενέχει τη διαίρεση και οδηγεί στο θάνατο, τον κατεξοχήν χωρισμό με την τέλεια απομόνωση του άνθρωπου. Έτσι ατομικότητα και αναφορικότητα παραμένουν οι δύο πόλοι του βασικού διλήμματος που τίθεται ενώπιον του ανθρώπου, για να ζήσει τη ζωή του. Η θεολογία και παράδοση της Εκκλησίας συνιστούν και προβάλλουν τη σχέση αντί για τη σχάση, τη ζωή αντί για το θάνατο. Γι’ αυτό και η στάση αυτή απαγορεύει κάθε ατομική παρέμβαση στο φαινόμενο της ζωής, που επιφέρει τη διακοπή του.

Η θεολογική τοποθέτηση στο ζήτημα της ευθανασίας είναι γνωστή αλλά ταυτόχρονα και άγνωστη. Είναι πασίγνωστη η αρνητική στάση ολόκληρης της εκκλησιαστικής παραδόσεως απέναντι στην ευθανασία, παραμένει όμως άγνωστο σε πολλούς το θεολογικό υπόβαθρο και η λογική που διέπει την άρνηση αυτή. Εδώ αξίζει εντελώς παρεκβατικά να σημειωθεί ότι η ευθανασία ανήκει στην ίδια κατηγορία περιπτώσεων που υπάρχει παραβίαση της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι π.χ. η αυτοκτονία και η έκτρωση, που κρίνονται με τον ίδιο σκεπτικισμό και αντιμετωπίζονται με την ίδια επιφυλακτικότητα. Με την αυτοκτονία σημειώνεται παρέμβαση του ανθρώπου προς το τέλος της ανθρώπινης πορείας, ενώ με την έκτρωση κατά την αρχή του φαινομένου της ζωής.

Read More ->>

Η ανάγκη της συγχώρησης και η ανακαίνιση της Εκκλησίας

Η ανάγκη της συγχώρησης και η ανακαίνιση της Εκκλησίας   

π. Δημήτριος Στανιλοάε

Ο Κύριος μας συνέδεσε άρρηκτα τη συγχώρηση που παρέχει ο Θεός με αυτή που οφείλουμε να παρέχουμε σ’ όσους μας έχουν προκαλέσει κακό. Στην πραγματικότητα, τα αμαρτήματα για τα οποία ζητάμε συγχώρηση από τον Θεό αφορούν, τις περισσότερες φορές, κακά πουέχουμε προξενήσει, στους ανθρώπους. Συνεπώς, οφείλουμε να ζητάμε συγχώρηση γι’ αυτά όχι μόνο από τον Θεό άλλα και από όσους έχουμε βλάψει, με τις αμαρτίες μας. Σε διαφορετική περίπτωση ο Θεός δεν μας συγχωρεί.

Πίσω από τους ανθρώπους που έχουμε βλάψει συναντάμε πάντοτε τον Θεό, και πίσω από τις αμαρτίες που διαπράττουμε έναντι του Θεού βρίσκουμε πάντοτε τους ανθρώπους. Παραβαίνοντας το θέλημα του Θεού, κάμπτουμε τις ηθικές αντιστάσεις των ανθρώπων δίνοντάς τους ένα κακό παράδειγμα. Ο άνθρωπος που συμπεριφέρεται ανάρμοστα στον Θεό, κάνει το ίδιο και στις σχέσεις του με τους ανθρώπους, ενώ συμβάλλει στην αύξηση της αδιαφορίας τους προς τον Θεό.

Έτσι, προκειμένου να μας συγχωρήσει για τα αμαρτήματα που έχουμε διαπράξει ενώπιον του, ο Θεός μας ζητά να αιτούμαστε πρώτα τη συγχώρηση από τους συνανθρώπους μας.  Αν όμως προκειμένου να λάβουμε τη Θεία συγχώρηση έχουμε ανάγκη την ανθρώπινη, τότε και οι άλλοι άνθρωποι έχουν ανάγκη τη δική μας προκειμένου να λάβουν τη συγχώρηση από τον Θεό.

Read More ->>

Τι σημαίνει "Πρωτότοκος πάσης Κτίσεως";

Του Μεγάλου Αθανασίου

Εάν δε ονομάζεται και 'πρωτότοκος της κτίσεως' (Κολ.1:15), όμως δεν ονομάζεται πρωτότοκος ως εξισούμενος προς τα κτίσματα και ως πρώτος εξ αυτών χρονικώς (διότι πώς είναι δυνατόν τούτο όταν βέβαια είναι αυτός και Μονογενής;), αλλά εξαιτίας της συγκαταβάσεως του Λόγου προς τα κτίσματα, λόγω της οποίας έχει γίνει και αδελφός πολλών.

Διότι βεβαίως ο μονογενής είναι μονογενής επειδή δεν υπάρχουν άλλοι αδελφοί, ο δε πρωτότοκος λέγεται πρωτότοκος λόγω της υπάρξεως και των άλλων αδελφών.

Δια τούτο λοιπόν εις ουδέν σημείον των Γραφών έχει λεχθή, πρωτότοκος του Θεού ούτε κτίσμα του Θεού, λέγονται όμως το Μονογενής, και το Υιός, και ο Λόγος, και η Σοφία που αναφέρονται εις τον Πατέρα και είναι γνωρίσματα αυτού. 'Διότι είδαμεν την δόξαν αυτού, ωσάν μια δόξαν που έχει ένας Μονογενής Υιός από τον Πατέρα' (Ιωάν. 1:14), και απέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού τον Μονογενή' (Α' Ιωάν. 4:8), και 'ο Λόγος σου Κύριε, διαμένει αιωνίως' (Ψαλμ. 118 [119]: 89), και 'εν αρχή υπήρχεν ο Λόγος και ο Λόγος ήτο προς τον Θεόν' (Ιωάν. 1:1), και 'ο Χριστός είναι Θεού δύναμις και Θεού σοφίαν' (Α' Κορ. 1:24), και 'αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός' (Ματθ.3:17, 17:5), και 'συ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του ζώντος Θεού' (Ματθ.16:16).

Read More ->>

Περισπασμὸς καὶ προσοχὴ

Ἅγιος Ἰγνάτιος Brianchaninov

Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν κοσμικὸ φρόνημα θεωροῦν τὸν περισπασμὸ ἀθῶο, οἱ ἅγιοι πατέρες ὅμως λένε πὼς εἶναι ἡ ἀρχὴ ὅλων τῶν κακῶν.

Ὅποιος ἔχει παραδοθεῖ στὸν περισπασμὸ ὅλων τῶν πραγμάτων καὶ τῶν θεμάτων, ἀκόμα καὶ τῶν πιὸ σοβαρῶν, ἔχει ἀντίληψη πολὺ περιορισμένη καὶ ἐπιφανειακή.

Ὅποιος ἔχει παραδοθεῖ στὸν περισπασμό, εἶναι συνήθως ἀσταθής. Τὰ αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς του δὲν ἔχουν βάθος καὶ δύναμη, γι’ αὐτὸ εἶναι ρευστὰ καὶ ἐφήμερα.

Ὅπως ἡ πεταλούδα πετάει ἀπὸ λουλούδι σὲ λουλούδι, ἔτσι κι αὐτὸς ποὺ ἔχει παραδοθεῖ στὸν περισπασμό, τρέχει ἀπὸ τὴ μία σωματικὴ ἀπόλαυση στὴν ἄλλη κι ἀπὸ τὴ μία μάταιη φροντίδα στὴν ἄλλη.

Ὁ περισπασμὸς δὲν γνωρίζει τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Ἀδιάφορα κοιτάζει τὴ δυστυχία τῶν ἀνθρώπων καὶ εὔκολα τούς φορτώνει μὲ δυσβάσταχτα φορτία.

Read More ->>

Το πολίτευμα της Εκκλησίας

Βάσει των επιστολών των αγίων Ιγνατίου Αντιοχείας και Πολυκάρπου Σμύρνης

Οι επιστολές του Ιγνατίου, καθώς επίσης και η επιστολή του Πολυκάρπου προς Φιλιππησίους, έργα του α’ μισού του β’ αιώνος μ.Χ., περιέχουν σημαντικότατες πληροφορίες για το πολίτευμα της Εκκλησίας.Η εξέταση των έργων των δύο αυτών Πατέρων γίνεται στο ίδιο κεφάλαιο της εργασίας μας, διότι και οι δύο προέρχονται από εκκλησίες της περιοχής της Μ. Ασίας (Αντιόχεια και Σμύρνη αντίστοιχα), και επίσης διότι με την μεταξύ τους επικοινωνία (επιστολή Ιγνατίου προς Πολύκαρπον[1]) φαίνεται ότι προϋποθέτουν κοινή εμπειρία της εκκλησιαστικής καταστάσεως στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ασίας.

α. Επιστολή Ιγνατίου προς Ρωμαίους.

Στην επιστολή αυτή ο Ιγνάτιος δεν φαίνεται να κάνει λόγο, η έστω κάποια τουλάχιστον νύξη για την οργάνωση της εκκλησίας της Ρώμης. Η μόνη αναφορά σε εκκλησιαστικό αξίωμα γίνεται όταν ο ίδιος ο Ιγνάτιος, αναφερόμενος στον εαυτό του, αυτοχαρακτηρίζεται ως “επίσκοπος Συρίας”[2]. Γνωρίζοντας ότι ο Ιγνάτιος είναι επίσκοπος της τοπικής Εκκλησίας της Αντιοχείας, η αναφορά του ως επισκόπου Συρίας δηλώνει ξεκάθαρα μία υπερτοπική εμβέλεια του αξιώματός του, θυμίζοντας τον περιοδευτή προφήτη των Πράξεων και της Διδαχής[3].

Read More ->>

The New Martyrs and Confessors of Russia

 An Example of Great Faith and Love

Today the Holy Church celebrates the Synod of New Martyrs and Confessors of Russia, who suffered during the godless persecution of 20th century. On this day we should listen to their appeal, and look upon the example they have set for us.

Every Saint has a special grace to help us in with our needs and circumstances, ones that he faced in his own life, and the lives of New Martyrs are so close to us! Let’s look at the history of Russia. During the last 300 years, She has seen continuous trials, neverending temptations. From the reign of Peter I to the First World War, the population of Russia grew more than ten times, but the number of Orthodox churches in that same period increased only four times, and half of this increase occurred during the reign of the last two Russian Tsars.

If we look at the state of monasticism, this soul of the Church, we see embarrassing figures. There were 1,200 cloisters in the year 1701, their number was reduced to 380 by the second half of 18th century, and only at the end of the reign of Tsar-Martyr was it nearly restored (to 1025). The number of monks decreased from 25,000 to 6,000, but in the time of the last Emperor it was already 95,000. Take note: we see the same thing today – the same great increase in the number of churches and cloisters after a persecution. But it is only an external increase, which doesn’t yet reach the necessary inner depth.

Read More ->>

Τό βαθύ μυστήριο τής Ορθοδοξίας

Τὸ βαθὺ μυστήριο τῆς Ὀρθοδοξίας
Ἂς τὸ διαφυλάξουμε
Φώτης Κόντογλου

Μεγάλο, πολὺ μεγάλο καὶ σπουδαῖο εἶναι ἕνα ζήτημα ποὺ δὲν τοῦ δώσανε σχεδὸν καθόλου προσοχὴ οἱ περισσότεροι Ἕλληνες. Κι αὐτὸ εἶναι τὸ ὅτι ἀπὸ καιρὸ ἀρχίσανε κάποιοι δικοί μας κληρικοὶ νὰ θέλουν καὶ νὰ ἐπιδιώκουν νὰ δέσουν στενὲς σχέσεις μὲ τοὺς παπικούς, ποὺ ἐπὶ τόσους αἰῶνες μᾶς ρημάξανε. Γιατί, στὰ ἀληθινά, δὲν ὑπάρχει πιὸ μεγάλος ἀντίμαχος τῆς φυλῆς μας, κι ἐπίμονος ἀντίμαχος, πού, σώνει καὶ καλά, θέλει νὰ σβήσει τὴν Ὀρθοδοξία. Οἱ δεσποτάδες ποὺ εἶπα πὼς τοὺς ἔπιασε, ἄξαφνα κι ἀναπάντεχα, ὁ ἔρωτας μὲ τοὺς Λατίνους, λένε πὼς τὸ κάνουνε ἀπὸ «ἀγάπη». Μὰ αὐτὸ εἶναι χονδροειδέστατη δικαιολογία καὶ καλὰ θὰ κάνουνε νὰ παρατήσουνε αὐτὰ τὰ ροσόλια τῆς «ἀγάπης», ποὺ τὴν κάνανε ρεζίλι.

Ὁ διάβολος, ἅμα θελήσει νὰ κάνει τὸ πιὸ πονηρὸ παιγνίδι του, μιλᾶ, ὁ ἀλιτήριος γιὰ ἀγάπη. Ὅ,τι εἶπε ὁ Χριστός, τὸ λέγει κι αὐτὸς κάλπικα, γιὰ νὰ ξεγελάσει. Τώρα, στὰ καλὰ καθούμενα, τοὺς ρασοφόρους μας στὴν Πόλη, τοὺς ἔπιασε παροξυσμὸς τῆς ἀγάπης γιὰ τοὺς Ἰταλιάνους, ποὺ στέκουνται, ὅπως πάντα, κρύοι καὶ περήφανοι καὶ δὲν γυρίζουνε νὰ τοὺς δοῦνε αὐτοὺς τοὺς «ἐν Χριστῷ ἀδελφούς», ποὺ ὅσα τοὺς κάνανε ἀπὸ τὸν καιρὸ τῶν Σταυροφόρων ἴσαμε τώρα, δὲν τοὺς τἄκανε μήτε Τοῦρκος, μήτε Τάταρος, μήτε Μωχαμετάνος. Ἴσως καὶ οἱ δικοί μας νὰ κάνουν ἀπὸ παρεξηγημένη καλωσύνη.

Read More ->>

Το Προπατορικό Αμάρτημα κατά την Ορθόδοξη Παράδοση

Εισαγωγή

    Η διδασκαλία για το προπατορικό αμάρτημα, όπως διαμορφώθηκε στην ορθόδοξη παράδοση από τους Έλληνες Πατέρες, διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη διδασκαλία των λατίνων Πατέρων και ιδιαίτερα του ιερού Αυγουστίνου. Κι’ αυτό είναι ευνόητο, γιατί οι προϋποθέσεις που υπήρχαν στις δύο παραδόσεις για το θεολογικό προβληματισμό σχετικά με το εν λόγω ζήτημα, καθώς και οι προκλήσεις που συνετέλεσαν στην ανάπτυξη και διαμόρφωση της σχετικής διδασκαλίας ήταν διαφορετικές σε Ανατολή και Δύση. Εκτός του ότι οι λατίνοι Πατέρες είχαν κατά την ανάπτυξη της διδασκαλίας τους δικανικές και όχι οντολογικές προϋποθέσεις, όπως οι Έλληνες Πατέρες,

δεν υπήρξε στην Ανατολή ανάλογη πρόκληση μ’ αυτήν που είχαν να αντιμετωπίσουν οι λατίνοι Πατέρες στη Δύση, και κυρίως ο ιερός Αυγουστίνος, εξ αφορμής της αίρεσης του Πελαγιανισμού. Αν και η αίρεση αυτή καταδικάστηκε στην Ανατολή και μάλιστα σε οικουμενικό επίπεδο κατά τη σύνοδο της Εφέσου (431), δεν απασχόλησε ευρύτερα τη θεολογική σκέψη των Ελλήνων Πατέρων, η οποία είχε απορροφηθεί για αρκετούς αιώνες κυρίως από τον χριστολογικό προβληματισμό.

Read More ->>

Η ευλογία τού πόνου

Ο άγιος Αθανάσιος, όταν βρισκόταν στον Πατριαρχικό θρόνο της Αλεξανδρείας, προσκάλεσε τον αββά Παμβώ να πάει στην πόλη για εκκλησιαστική υπόθεση. Ο πρώτος άνθρωπος που συνάντησε ο όσιος περνώντας τα τείχη της μεγαλούπολης, ήταν μια γυναίκα καλλωπισμένη για να παγιδέψει θύματα. Βλέποντας την ο Γέροντας εδάκρυσε.

 Γιατί κλαις Αββά; τον ρώτησε ο αδελφός που τον συνόδευε.

 Για δύο λόγους, αποκρίθηκε στενάζοντας εκείνος.

Πρώτα απ' όλα για την απώλεια της ψυχής αυτής και γιατί εγώ δεν έχω τόση επιμέλεια να αρέσω στον Κύριόν μου, όση αυτή για να αρέσει σε ακόλαστους ανθρώπους (Γεροντικό).

Αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες! Αγαπημένα μου αδέλφια, εις το όνομα του Χριστού μας, ο ανθρώπινος πόνος είναι πασιφανής στην ζωή μας. Βλέπουμε πόλεις, χωριά, νησιά να εκδηλώνουν την συμμετοχή τους στην βαθύτατη θλίψη, στη χήρα, στο ορφανό, στον πατέρα, στη μητέρα, στον παππού, στη γιαγιά, στο συγγενή, όπου αντιμετωπίζουν την σκληρότερη ώρα της ζωής τους.

Read More ->>

Χριστιανικές σκέψεις περί θανάτου

Ανδρέας Θεοδώρου, τ. Καθηγητής Πανεπ. Αθηνών

 

Θεολογία

Τις πιο πάνω περί θανάτου διαπιστώσεις καταφάσκει πλήρως και η χριστιανική, περί θανάτου, φιλοσοφία. Εδώ όμως υπεισέρχεται ένα καινούργιο στοιχείο πρωτόγνωρο για τον άνθρωπο· η μυστηριακή διάσταση του θανάτου, την οποία φωτίζει η χριστιανική πίστη. Το φαινόμενο του θανάτου είναι μυστήριο, όσο μυστήριο είναι και το φαινόμενο της ζωής. Ποιός είναι ο βαθύτερος λόγος τους; Γιατί υπάρχουμε και γιατί πεθαίνουμε; Από πού ξεκινάμε και πού πορευόμαστε; Στα ερωτήματα αυτά, τα τόσο σημαντικά, ανέκαθεν προσπαθούσαν να δώσουν απάντηση ο ανθρώπινος λόγος και τα διάφορα θρησκεύματα. Ψελλίσματα κατά κανόνα αδύναμα, στο μέτρο που αδύναμος είναι και ο ίδιος ο άνθρωπος. Η φλόγα τού ανθρώπινου λόγου, και στο πιο φουντωμένο της λαμπάδιασμα, δεν μπορεί να εισδύσει στο σκοτάδι τού τάφου, να τρυπήσει την παγερή πλάκα του, να φωτίσει —αμυδρά έστω— τα συμβαίνοντα μέσα και πέρα από τη ψυχρή του παγερότητα. Με την πίστη όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι πιστοί δεν βασανίζονται από πιεστικά ερωτηματικά. Δεν σαλεύει το μυαλό τους μπροστά στη μυστηριακή τραγικότητα του θανάτου. Αυτοί έχουν και υπακούουν σε άλλους ρυθμούς. Αφουγκράζονται άλλες φωνές. Ζουν σε αποκαλύψεις Θεού. Απολυπραγμόνητα δέχονται το θείο φανέρωμα με την πίστη τους, το θείο αυτό και θεοποιό φτερούγισμα. Ακούουν το περί θανάτου αποκαλυπτικό μήνυμα, το εμπιστεύονται και το ζουν βιωματικά στις ήσυχες και αναπαυμένες καρδιές τους. Θλίβονται βέβαια για το φρικτό και αποτρόπαιο γεγονός· όμως δεν ταράζονται, δεν λιποψυχούν, δεν κυριεύει απελπισμός τη ψυχή τους, δεν εποδύρονται. Έχουν την ελπίδα τους αγκυροβολημένη στην αλήθεια που σφράγισε ο Θεός. Στην υπαρξιακή καταιγίδα που ανελέητα σαλεύει το ον, η καρδιά τους είναι πιασμένη από το δέντρο τής θείας ζωής. Τα παραρρέοντα ύδατα δεν την αγγίζουν, οι άνεμοι την αντιπαρέρχονται. Αντιμετωπί-ζουν το τέλος με τη βεβαιότητα που τους παρέχει ο λόγος τού Θεού. Τί περισσότερο μπορούν να επιζητήσουν;

Read More ->>

Ορθόδοξη Εκκλησία και Οικουμενισμός

Αρχ. Ιουστίνος Πόποβιτς (+1979)

Ο φημισμένος για την αρετή και την αγιότητα του βίου του και για την βαθύνοια της σκέψεώς του σύγχρονός μας Γέροντας Ιουστίνος Πόποβιτς, Σέρβος κληρικός και καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Βελιγραδίου, κοιμήθη το 1979 εξόριστος στη γυναικεία Ι. Μονή Αρχαγγέλων Τσέλιε Σερβίας, της οποίας ήταν Πνευματικός, διωκόμενος από το αθεϊστικό καθεστώς της χώρας του. Ο λόγος του, ακραιφνώς Ορθόδοξος, βαθιά θεολογικός και φιλοσοφικός, αποδείχθηκε πολλές φορές προφητικός και αποκαλυπτικός.

Συνέλαβε την ουσία του δράματος του αποστατημένου ανθρώπου και υπέδειξε με πειστικότητα τη λύση του δράματος αυτού, που συνίσταται στην επιστροφή του προς την αλήθεια της Θεανθρώπινης κοινωνίας της Ορθόδοξης Καθολικής Εκκλησίας. Κεντρική ιδέα του είναι ότι κάθε ουμανισμός (ευρωπαϊκός ανθρωπισμός) είναι μια μάταιη προσπάθεια του ανθρώπου για τη λύση του δράματός του. Στα χρόνια μας επρόκειτο να επαληθευτούν με τραγικό τρόπο τα λόγια, οι αγωνιώδεις εκκλήσεις και προειδοποιήσεις του προς τους συμπατριώτες του. Ο κοφτερός λόγος του αναφορικά με την κίνηση του Οικουμενισμού (κοινού ονόματος των ψευδοχριστιανισμών της Ευρώπης, όπως εύστοχα σημειώνει), που επιδιώκει την ανάρμοστη ένωση θρησκευτικών δογμάτων και θρησκειών, είναι πολύ χρήσιμος στο να μας εφοδιάσει με Ορθόδοξα κριτήρια ερμηνείας των οικουμενιστικών (διαχριστιανικών και διαθρησκειακών) προκλήσεων των ημερών μας.

Read More ->>