15.5.18

ΟΔΟΣ: "Πάντα ελεύθεροι" [;]


ΟΔΟΣ 16.11.2017 | 910

Ολοκληρώθηκαν το περασμένο Σάββατο οι εορταστικές εκδηλώσεις, για την επέτειο της απελευθέρωσης της Καστοριάς από τον οθωμανικό ζυγό το 1912. Την ίδια ημέρα, τιμήθηκε και η μνήμη του Αγίου Μηνά πολιούχου της Καστοριάς, που ειδικά φέτος είχε κατά μια έννοια όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα βρέθηκε στο επίκεντρο.

Όχι, καθόλου δεν νοιάζει κανέναν, που οι δρόμοι γύρω-γύρω από την πλατεία του Αγίου Μηνά, αυτοί που σε παλιότερες δημοτικές περιόδους είχαν πλακοστρωθεί για να εξωραΐσουν την ευρύτερη περιοχή, εδώ και πολλά χρόνια πια είναι γεμάτοι κρατήρες. Ούτε που οι δρόμοι της Καστοριάς την νύχτα, ειδικά στο παλιό κέντρο είναι περίπου σκοτεινοί, καθώς ο δημοτικός φωτισμός είναι ανεπαρκής και χαμηλής έντασης. Δεν έφθασε για όλα αυτά η σειρά τους.

Στην πραγματικότητα, ο Άγιος Μηνάς βρέθηκε στο επίκεντρο μαζί με τον θόρυβο και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από την διασπορά (ενδεχόμενα όχι τυχαία ή από λάθος) της φήμης για την δωρεάν παραχώρηση οικοπέδου. Ενός «φιλέτου» στην είσοδο της Καστοριάς, από την πλευρά της λεωφόρου των Κύκνων για την ανέγερση νέου, προφανώς μεγαλοπρεπούς ναού αφιερωμένου στον πολιούχο Άγιο της Καστοριάς. Η φημολογία όπως και οι αντιδράσεις είχαν τελικά αντίκτυπο.



Διότι ανήμερα στις 11 Νοεμβρίου, ο δήμαρχος Καστοριάς κ Ανέστης Αγγελής στην σύντομη παρέμβασή του κατά την διάρκεια της κεντρικής πολιτιστικής εκδήλωσης της αρμόδιας αντιδημαρχίας πολιτισμού, το ίδιο βράδυ με την συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης ["εδώ"], έφθασε στο σημείο να αφιερώσει αρκετά λόγια για το θέμα. Διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις. Διαγγέλματα κατ' ουσίαν ["εδώ"].

Τότε για ποιο λόγο πυροδότησε ο ίδιος με συνέντευξή του όλη αυτή την φασαρία; ["εδώ"] Και για ποιο λόγο δεν μερίμνησε νωρίτερα να βάλει τα πράγματα στην θέση τους;

Έστω και έτσι πάντως, υπό μία έννοια ενήργησε σωστά ο κ. δήμαρχος. Καθώς το θέμα –για την ανέγερση νέου ναού– είχε δύο παραμέτρους: Την καθαρά δημοτική και ηθική, αφού οι θιασώτες (και οι θεατρίνες) της… μετακόμισης, έδωσαν ρεσιτάλ ασέβειας απέναντι στο ιστορικό momentum της απελευθέρωσης. Που έχει επίκεντρο τον γνωστό μεταβυζαντινό ναό στο παλιό ιστορικό κέντρο της Καστοριάς.



Γράφτηκαν πολλά για το γεγονός ότι διαφάνηκε, αρχικά τουλάχιστον, μέσα από «αυθόρμητες» συνεντεύξεις και παρεμβάσεις στο δημοτικό συμβούλιο, ότι ο Δήμος Καστοριάς ρίχνοντας «άδεια» για να αλιεύσει τις αντιδράσεις ["εδώ" και "εδώ"], πέταξε με ευκολία στον κάλαθο της ιστορίας τα πρώτα 105 χρόνια. Σημεία των καιρών, θα σκεφθεί κάποιος.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό: Η νομιμότητα ή παρανομία της χαριστικής απαλλοτρίωσης τόσο σημαντικής δημοτικής περιουσίας, όποιος και να είναι ο δωρεοδόχος, με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα, όχι μόνο σχημάτισε ζητήματα για τυχόν προηγούμενα που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν, ώστε στο μέλλον να μπορεί το δημοτικό συμβούλιο να παραχωρεί δωρεάν, ακόμη και σε φορείς μικρότερης απήχησης απ’ όση απολαμβάνει η εκκλησία. Αλλά σχετίζεται και με ζητήματα που αφορούν το κύρος και τις λοιπές συνέπειες μιας τέτοιας σκανδαλιστικής, αν όχι σκανδαλώδους μεταχείρισης, με άλλες προεκτάσεις. Αν έχει δικαίωμα ένα δημοτικό συμβούλιο να δωρίζει, γιατί να μην έχει δικαίωμα να ξεπουλά;

Έτσι οι δηλώσεις του ίδιου του κ. δημάρχου Καστοριάς ότι η περιοχή, πολεοδομικά, έχει χαρακτηρισθεί ήδη για τις επιτρεπόμενες χρήσεις, αν και απέχουν αισθητά μέχρι το σημείο να συνιστούν κατηγορηματική διαβεβαίωση, ότι δεν θα διευρυνθεί αυτή η χρήση, με νομότυπο φυσικά τρόπο, ή ότι στις ήδη υφιστάμενες δεν «χωρεί» πιο «δημιουργική» ερμηνεία για την έννοια της «κοινωφελούς χρήσης», ωστόσο είναι δηλώσεις που φαίνεται να κινήθηκαν σε σωστή κατεύθυνση.

Όμως, η τελευταία φράση της λακωνικής παρέμβασης – χαιρετισμού του κ. δημάρχου Καστοριάς, συγκεκριμένα εκείνο το «πάντα ελεύθεροι» που είπε, κλείνοντας, με την έμφυτη άνεση ενός ανθρώπου με εγνωσμένη ποιητική διάθεση και ικανότητα, ήταν η στιγμή που ξεχώρισε.

Βαριά κουβέντα. Αν την συνειδητοποιήσει κάποιος σε όλη την σημασία της. Διότι το «πάντα ελεύθεροι», δεν πάει μόνο του. Έχει παρέα. Δεν μπορεί, παρά να ερμηνεύεται και ως «παντού ελεύθεροι», «σε όλα ελεύθεροι», «όλοι ελεύθεροι».



Ο επίλογος του κ. Ανέστη Αγγελή, αφιερώθηκε στην επέτειο της απελευθέρωσης της Καστοριάς. Όμως η απελευθέρωση δεν ήταν αποκλειστικά ζήτημα κρατικής κυριαρχίας. Δεν ήταν απλά υπόθεση υποκατάστασης της οθωμανικής, από την ελληνική διοίκηση. Ήταν κάτι ευρύτερο και βαθύτερο:

Το οθωμανικό καθεστώς τις τελευταίες δεκαετίες πριν το 1912, είχε προχωρήσει σε τολμηρά βήματα φιλελευθεροποίησης και υποτυπώδους εκδημοκρατισμού. Έχοντας χορηγήσει σημαντικά δικαιώματα στις μη μουσουλμανικές κοινότητες, κατέβαλε ύστατη προσπάθεια να αποφευχθεί η διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Παρά ταύτα, ο μακεδονικός αγώνας και οι βαλκανικοί πόλεμοι, στην διάρκεια των οποίων η Καστοριά βρήκε την ελευθερία της επιτέλους, δεν ανασχέθηκαν.

Είχε έτσι, η απελευθέρωση και μια θρησκευτική, αν όχι απλά αισθητική διάσταση. Την απαλλαγή του λαού της Καστοριάς και της Μακεδονίας, από ένα αναχρονιστικό θεοκρατικό μοντέλο.




Τους τελευταίους αιώνες, το μοντέλο αυτό είχε εκφραστεί από το Ισλάμ και τον σουλτάνο, που εξ ορισμού ήταν ο χαλίφης. Πίσω στους αιώνες όμως, η θεοκρατία χανόταν κάπου στο Βυζάντιο, μιας και η οργάνωση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ενέπνευσε σε πολλούς τομείς την οθωμανική αυτοκρατορία. Έτσι η απελευθέρωση του 1912, είχε και την διάσταση της απελευθέρωσης από δεσμά αιώνων αυστηρής (ή λιγότερο αυστηρής) θεοκρατίας.

Ώστε η εξαίσια αναφορά του κ. δημάρχου, το «πάντοτε ελεύθεροι» να αποτελεί μια σοβαρή δήλωση. Και δέσμευση. Πάντοτε ελεύθερος ο λαός και κυρίως, πάντοτε ελεύθερη, στα όρια του νόμου, και η Διοίκηση. Ανεξάρτητη από κάθε είδους και φύσης δεσμά και προκαταλήψεις.

Μόνος περιορισμός οι δημοκρατικοί κανόνες, η έννομη τάξη και η κυριαρχία του καστοριανού λαού.

Που τις τελευταίες εβδομάδες αντιμετώπισε μια ακόμη αμφισβήτησή του: Χωρίς λόγο, χωρίς εξηγήσεις, δόθηκε η εντύπωση ότι διασαλεύεται η κανονικότητα 105 ετών, που έξω από την εθιμοτυπία, είχε και άλλες διαστάσεις.

Το είπε άλλωστε και με τον τρόπο του ο κ. δήμαρχος: «Στην σημερινή κρίση που διέρχεται η χώρα μας, μέσα στην ένδειά μας δημιουργούμε». Τελεία.



Φωτογραφία: Κολοσσιαία μαρμάρινη κεφαλή νέου (κατ’ άλλους ο Μ. Αλέξανδρος), της ελληνιστικής περιόδου (2ος αι. π.Χ.), Μουσείο Περγάμου,  Βερολίνου Γερμανίας  (Antikensammlung, Staatliche Museen zu Berlin (AvP VII 283)

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 16 Νοεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 910


Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ