Παρουσίαση της σειράς βιβλίων "Μαθαίνω Αραβικά"

Η μόνιμη ερώτηση που επαναλαμβάνεται στην αρχή κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς εκ μέρους των μαθητών μου στα αραβικά και των αναγνωστών του ιστολογίου: «να πάρουμε και αυτό το βιβλίο;» μου έδωσε την αφορμή για το παρόν κείμενο.

Δεν κρύβεται η τάση πολλών μαθητών στην επίπονη προσπάθειά τους να μάθουν αραβικά να πέσουν στην παγίδα του να μαζεύουν διάφορα βιβλία που μπορεί να τους φανούν χρήσιμα. Καμιά φορά οι καθηγητές παίζουν το παιχνίδι της προώθησης και  διαφήμισης- για πολλούς λόγους- κάποιων βιβλίων (δικών τους ή φίλων τους).

Για να μην πελαγώνει κανείς, χρειάζεται να είναι πολύ φειδωλός στην απόκτηση βιβλίων πέραν από το βασικό εγχειρίδιο που του προτείνει ο καθηγητής- ειδικά στα πρώτα επίπεδα.

Ο στόχος μου λοιπόν εδώ είναι να παρουσιάσω διάφορα βιβλία σε μια σειρά κειμένων ώστε οι μαθητές των αραβικών να ξέρουν κάποια πράγματα για το τι κυκλοφορεί και να έχουν μια τεκμηριωμένη παρουσίαση για βιβλία που μπορεί να πέσουν στην αντίληψή τους.

Εγκαινιάζω την σειρά των κειμένων αυτών ανεβάζοντας τον πήχη και προκαλώντας τον εαυτό μου να δω με αντικειμενική ματιά βιβλία για τα οποία κοπίασα και συνέβαλα στην γλωσσική επιμέλειά τους, και με ατελείωτες συζητήσεις και προτάσεις για την βελτίωσή τους. Πρόκειται για την τρίτομη σειρά «Μαθαίνω Αραβικά» της Σουχάντ Νουαϊράτ. Η παρουσίαση αυτή δεν μπορεί να είναι πολύ λεπτομερής εξ αιτίας της φύσης των κειμένων ενός ιστολογίου, αλλά ελπίζω να είναι ένα καλό εφόδιο σκέψεων και προβληματισμών του κάθε αναγνώστη για να σχηματίσει την δική του άποψη μετά.

Γλώσσα του βιβλίου

Ο πρώτος τόμος της σειράς εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2011, και ακολούθησαν οι άλλοι δύο τόμοι. Στην παρουσίαση μου βασίζομαι σε ηλεκτρονική έκδοση που μου δόθηκε από τη συγγραφέα χάρη στην επιμέλεια. Τα τρία αυτά βιβλία είναι γραμμένα στα ελληνικά, με το σκεπτικό ότι θα είναι πιο οικεία στον μαθητή ειδικά σ’ εκείνο που δεν ξέρει αγγλικά ή άλλη γλώσσα.

Ωστόσο τα βιβλία δεν ξεφεύγουν από την ιδέα ότι έστω και λίγα αγγλικά θα τα ξέρουν σίγουρα όλοι οι μαθητές. Η χρησιμότητα των ελληνικών δεν χρειάζεται σχόλια καθώς η απάντηση δίνεται στις φωτογραφίες παρακάτω:

Α’ βιβλίο, σελ. 70

           Γ’ βιβλίο, σελ. 22

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι στην Ελλάδα πρέπει να μας απασχολήσει η γλώσσα με την οποία είναι γραμμένο ένα βιβλίο. Τα ελληνικά δεν βοηθούν πουθενά όταν είναι κακογραμμένα, και φυσικά αν ο καθηγητής έτσι και αλλιώς δεν ξέρει συντακτικό και γραμματική (στα αραβικά, ή τα ελληνικά, ή και τα δύο μαζί).

Ακουστικά

Τα τρία βιβλία συνοδεύονται από ακουστικά αρχεία. Το πρώτο περιέχει μόνο την ανάγνωση των κειμένων. Τα άλλα δύο έχουν αυτοτελή ακουστικά κείμενα για περαιτέρω εξάσκηση. Τα ακουστικά του τρίτου είναι σε δική μου φωνή. Και των τριών βιβλίων τα ακουστικά ηχογραφήθηκαν εκτός στούντιο, και από άτομα σαν εμένα που δεν έχουν κάποια σπουδή στη φωνητική ή την ηθοποιία, πράγμα που δεν εξυπηρετεί τους εκπαιδευτικούς στόχους.

Οπτικοακουστικά

Δυστυχώς τα βιβλία δεν εμπεριέχουν οπτικοακουστικά μέσα. Είναι σημαντικά θα αναρωτηθεί κανείς; Φυσικά και είναι, και δεν αντικαθίστανται από γενικό υλικό του youtube, γιατί πρέπει το υλικό αυτό να είναι εντελώς συμβατό με τους διδακτικούς στόχους- αν υπάρχουν- του κάθε μαθήματος.

Κατανομή ύλης

Αν μελετήσει κανείς τους πίνακες περιεχομένων των τριών βιβλίων μάλλον δεν θα καταλάβει κάποια συνέχεια μεταξύ των κεφαλαίων του καθένα τους αλλά ούτε και μεταξύ τους γενικά. Σε σύγκριση με άλλα βιβλία διδασκαλίας ξένων γλωσσών θα δει κανείς για παράδειγμα ότι τα χρώματα και λίγο λεξιλόγιο για τον ρουχισμό αναφέρονται στο τέλος του δεύτερου βιβλίου, και στο τρίτο μέρος τα μέρη του σώματος. Κάποιος που δεν ξέρει την αραβική γλώσσα μπορεί να νομίσει ότι θα πρόκειται για δύσκολο λεξιλόγιο πράγμα ανακριβές.

Δυστυχώς τα βιβλία γράφτηκαν χωρίς να εμπνευστούν από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Ξένες Γλώσσες, ούτε από κάποια άλλη μεθοδολογική οδηγία. Το τελευταίο φαίνεται από την ασυνέπεια στα κεφάλαια της γραμματικής όπου δεν συνδέεται πάντα το ένα διδακτέο φαινόμενο με το άλλο, και ούτε με τις ασκήσεις που ακολουθούν (π.χ. πίνακες ρημάτων βιβλίο Β’, σελ. 85, 126-127, κλπ.)

Εμπέδωση διδακτικών στόχων

Για την εμπέδωση διδακτικών στόχων, προτείνουν οι ειδικοί να συμπεριλαμβάνονται στα βιβλία γενικά διαφορετικές ασκήσεις, δραστηριότητες, και μαθησιακά καθήκοντα. Τα πρώτα δύο βιβλία βασίζονται μόνο στις ασκήσεις, ενώ στο τρίτο βλέπει κανείς κατευθυνόμενο διάλογο που εμπίπτει στην κατηγορία των δραστηριοτήτων. Τα μαθησιακά καθήκοντα λείπουν γενικά.

Πολιτισμικά ζητήματα

Μαθαίνοντας κανείς μια ξένη γλώσσα ταυτόχρονα εισάγεται σιγά σιγά και στον πολιτισμό της και των ηθών και εθίμων των φυσικών ομιλητών της. Στο πρώτο βιβλίο οι διάλογοι και τα κείμενα δεν έχουν κάποια σαφή αναφορά σε πολιτισμικά στοιχεία. Ούτε προβλέπεται κάποιο μέρος αφιερωμένο στον πολιτισμό σε άλλα σημεία των μαθημάτων. Στο δεύτερο βιβλίο παρακολουθούμε την ιστορία δυο Αράβων οικογενειών που πάνε για διακοπές στην Κρήτη. Το αναμενόμενο θα ήταν ο μαθητής να διαβάσει για διακοπές στα Ιεροσόλυμα π.χ. και να ταξιδεύει με τα κείμενα σε αραβικό πολιτισμικό πλαίσιο μιας που μαθαίνει αυτή την γλώσσα. Το τρίτο βιβλίο έχει κάποια στοιχεία για τον αραβικό πολιτισμό, όπως για παράδειγμα την αραβική ράτσα αλόγων. Υπάρχουν και άλλα αποσπάσματα από λαϊκά παραμύθια που αντικατοπτρίζουν τον τρόπο σκέψης των εποχών τους. Αλλά δεν μπορώ να κρύψω την απορία μου για τον εκπαιδευτικό στόχο από το κείμενο που θα μετέφραζα τον τίτλο του ως «η τιμωρία της κλοπής» (Γ’, σελ. 179). Αυτό το κείμενο εγκωμιάζει τον ακρωτηριασμού των χεριών σε περίπτωση κλοπής, κάτι πιο κατάλληλο ίσως να το διαβάσουμε σε ταξιδιωτικό οδηγό για χωριά που ελέγχονται από τους Ταλιμπάν. «Αυτή η πρακτική μπορεί να φανεί σκληρή και κτηνώδης για μερικούς ανθρώπους, αλλά αν το σκεφτούν καλά θα δουν ότι πρόκειται για την απόλυτη λογική και ότι προστατεύει την κοινωνία από πολλά εγκλήματα που απορρέουν από την κλοπή» (Γ’, σελ.179)! Δεν θέλω να φανταστώ τι θα έλεγαν οι μαθητές αν βρεθεί κάποιος καθηγητής να υποστηρίξει αυτό το παράλογο και απαράδεκτο κείμενο.  

Εν κατακλείδι, μετά από αυτή την σύντομη παρουσίαση, οφείλω να πω ότι αυτά τα βιβλία προσωπικά δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες μου ως καθηγητή αραβικών, ενώ περίμενα με τα χρόνια να εμπλουτιστούν και να καλυφθούν τα κενά τους. Η εργασία μου πάνω στην επιμέλεια τους και την ηχογράφηση των ακουστικών κειμένων τους αποτέλεσε μεγάλη εμπειρία. Βλέποντας από κοντά πόσο λεπτό ζήτημα είναι να συγγράψει κανείς ένα βιβλίο διδασκαλίας κάποιας ξένης γλώσσας με οδήγησε στο να αποφύγω να χρησιμοποιήσω στα μαθήματά μου ελληνόγλωσσα βιβλία και μάλιστα προϊόν ατομικής εργασίας.

Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν στην παρουσίαση των βιβλίων, αλλά ελλείψει χρόνου παραπέμπω τους φιλομαθείς αναγνώστες μεταξύ άλλων στον κάτωθι πίνακα, ελπίζοντας να το εφαρμόσουν σε όλα τα διδακτικά βιβλία ξένων γλωσσών για να επιλέξουν ό,τι είναι καλύτερο και αποτελεσματικότερο.
(https://image.slidesharecdn.com/developinganeltextbookevaluationchecklist-140112210032-phpapp02/95/developing-an-el-textbook-evaluation-checklist-7-638.jpg?cb=1389560724)

Η εκμάθηση των αραβικών: ο δάσκαλος και η μέθοδος

Η εκμάθηση των αραβικών εξαπλώνεται τελευταία μετά από μια μικρή ύφεση στο ξεκίνημα των αναστατώσεων που ξεκίνησαν στις αραβικές χώρες. Αυτή η ραγδαία εξάπλωση έχει τα θετικά αλλά και τα αρνητικά της. Η εκμάθηση της όποιας γλώσσας είναι η βασιλική οδός για την κατανόηση του πολιτισμού της. Αυτή τη στιγμή ο αραβικός πολιτισμός δεν αναδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο, γι’ αυτό και χαίρομαι που τόσοι άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να μαθαίνουν την αραβική γλώσσα στην Ελλάδα.

Προκύπτουν όμως κάποιες δυσκολίες μπροστά στο εγχείρημα αυτό. Η αραβική γλώσσα δεν είναι διαδεδομένη ώστε να έρθει σε καθημερινή επαφή μαζί της ένας νέος μαθητής και να εξοικειωθεί με τους ήχους και τη γραφή της, κλπ. Γι’ αυτό απευθύνω το παρόν κείμενο σε νέους- και παλιούς μαθητές, ποτέ δεν είναι αργά- για να έχουν υπόψη τους κάποιες παραμέτρους που πιστεύω ότι θα τους διευκολύνουν στην εκμάθηση, και συγκεκριμένα δύο: τον καθηγητή και τη μέθοδο.

Η σωστή επιλογή του διδάσκοντα είναι μια από τις βασικότερες παραμέτρους επιτυχίας. Δεν υπάρχει τέλειος άνθρωπος γενικά, άρα σαφώς και δεν θα βρεθεί ο τέλειος καθηγητής. Αλλά κάποια τυπικά προσόντα πρέπει να τα έχει αυτός που διδάσκει. Στην πραγματικότητα βλέπουμε ότι παριστάνουν τους δασκάλους όσοι έχουν περισσό θράσος, και καμιά φορά ισχυρίζονται ότι έχουν προσόντα χωρίς καμία απόδειξη για τα λεγόμενά τους. Οι υποψήφιοι μαθητές δεν πρέπει να ντραπούν να ρωτήσουν τον υποψήφιο δάσκαλό τους για τα τυπικά προσόντα του, και κυρίως να τα διασταυρώσουν. Δόξα τω Θεώ ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και δεν μπορεί κανείς να επικαλείται ψευδώς πτυχία τα οποία δεν τα κατέχει, ούτε αναγνώριση από ιδρύματα με τα οποία δεν έχει ουδεμία επαφή.

Η διδασκαλία των αραβικών ανά τον κόσμο κάνει τα πρώτα βήματά της ακόμα. Τα αραβικά πανεπιστήμια δεν έχουν εμπλακεί όπως θα έπρεπε για να προωθήσουν την διδασκαλία της με μεθοδικότητα και βάσει καθαρών επιστημονικών κριτηρίων. Γι’ αυτό παρατηρεί κανείς ότι κυκλοφορούν πολλά βιβλία σε διάφορες χώρες που βασίζονται ως επί το πλείστον σε ατομική προσπάθεια των συγγραφέων τους. Η κατάσταση αυτή θολώνει το τοπίο δυστυχώς γιατί δεν γίνονται κριτικές μελέτες των βιβλίων με βάση των σύγχρονων αποτελεσμάτων της παιδαγωγικής και της γλωσσολογίας, κ.α.

Ο ίδιος είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά στην Ελλάδα μια τέτοια προσπάθεια. Η εμπειρία μου σ’ αυτό το κομμάτι είναι εντελώς απογοητευτική και αποθαρρυντική. Δεν συστήνω σε κανένα τα βιβλία στα οποία υπήρξα αναγνώστης και επιμελητής των απείρων λαθών πριν και μετά την κυκλοφορία τους, και είχα ηχογραφήσει τα ακουστικά τους στην.. κουζίνα μου. Δεν θα πω ποια βιβλία είναι γιατί δεν έχει σημασία αυτό. Απλά από αυτό το παράδειγμα μπορεί κανείς να καταλάβει την ποιότητα των βιβλίων που κυκλοφορούν σε μικρές αγορές όπως είναι η Ελλάδα. Γι’ αυτό μια απλή συμβουλή στους μαθητές μακριά από ελληνόγλωσσες «τάχα» μεθόδους διδασκαλίας των αραβικών. Τα ελληνόγλωσσα βιβλία που διατείνονται οι συγγραφείς τους ότι είναι για τη διδασκαλία των αραβικών έχουν ένα μεγάλο μειονεκτήματα: την κακή ελληνική γλώσσα τους. Χωρίς να αναφερθώ στο ότι δεν έχουν καμία μεθοδικότητα, και αποτελούνται από άχαρα και ασύντακτα κείμενα στα αραβικά. Ούτε στην απουσία γραφιστικών μέσων. Φυσικά δεν έχουν καμία σχέση ούτε με τις προτάσεις του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις Γλώσσες, αλλά ούτε με τα πορίσματα των σχετικών επιστημών στις οποίες οφείλει να βασιστεί η συγγραφή μιας μεθόδου διδασκαλίας. Όποιος πιστεύει κάτι διαφορετικό τον παρακαλώ να το αποδείξει σε όσα άτομα οι κακές συγκυρίες τους έφερε τα διάφορα ελληνόγλωσσα βιβλία στα χέρια τους. Τα βιβλία που εκδίδονται στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, παρότι όπως είπα είναι και αυτά στην πλειοψηφία τους προϊόν ατομικών προσπαθειών, έχουν πιο πολλά θετικά, γιατί εντάσσονται σε μια μακροχρόνια εμπειρία διδασκαλίας των αραβικών σ’ εκείνες τις χώρες.

Εν πάση περιπτώσει, καλώ τους μαθητές να ψάχνονται σχετικά με τα βιβλία και να συγκρίνουν και να διεκδικούν αυτό που πιστεύουν ότι τους βοηθάει και τους τραβάει στην εκμάθηση. Δεν παραλείπω να τονίσω ότι η χρήση οποιουδήποτε βιβλίου από οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν του προσδίδει ουδεμία αξιοπιστία στο περιεχόμενό του, γιατί καμιά φορά οι επιλογές βιβλίων επηρεάζονται και από πολλά κριτήρια πέραν των επιστημονικών. Δυστυχώς οι ατυχείς επιλογές βιβλίων απωθούν τους μαθητές και επιφέρουν δυσλειτουργία στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι καθηγητές να αμφισβητούνται επίσης, δεν είναι αλάθητοι. Η αραβική γλώσσα μαθαίνεται αποτελεσματικά και χωρίς δυσκολία εφόσον συντρέχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις από τις οποίες αναφέραμε εν τάχει τις ανωτέρω για την ώρα.  

Ερωτήσεις κατανόησης κειμένων κεφ. 4-28 από το βιβλίο Standard Arabic: An Elementary Intermediate Course

     Διδάσκοντας το βιβλίο Standard Arabic: An Elementary Intermediate Course του Eckehard Schulz σκέφτηκα ότι είναι χρήσιμο να φτιάξω κάποιες ερωτήσεις κατανόησης πάνω στα κείμενα των κεφαλαίων. Ο σκοπός είναι να αποτελέσουν ένα μικρό βοήθημα στην αφομοίωση του λεξιλογίου και την καλύτερη κατανόηση των κειμένων αυτών.

     Επισυνάπτω λοιπόν κάτωθι τις ερωτήσεις κατανόησης που αφορούν τα κείμενα των κεφ. 4 έως 28, ελπίζοντας να φανούν χρήσιμες. 

Ερωτήσεις Κατανόησης Κεφ 4-28 Standard Arabic by Roni Bou Saba on Scribd

Πίνακας ρημάτων της αραβικής γλώσσας

Ο κάτωθι πίνακας συμπεριλαμβάνει τα τριγράμματα ρήματα με τις αυξήσεις τους στους βασικούς τρεις ρηματικούς τύπους (συμβατικά μιλώντας στον αόριστο, ενεστώτα, και προστακτική), στην "παθητική και ενεργητική φωνή",  μαζί με τις μετοχές "ενεργ. και παθ. φωνής". Στον πίνακα αυτό συμπεριλαμβάνονται υποκατηγορίες με τα ρήματα που έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες στην κλίση τους.

Το ρηματικό σύστημα στην αραβική γλώσσα διαφέρει από αυτό των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, και η ορολογία δεν μπορεί να μεταφραστεί με αντιστοιχία σε καμία περίπτωση. Προσωπικά όταν διδάσκω τονίζω ότι χρησιμοποιώ συμβατικά και κατά προσέγγιση όρους της ελληνικής γραμματικής.

Τα Τριγράμματα Ρήματα Και Οι Αυξήσεις Σε Αορ- Εν- Προσ- Σε Παθ Και Ενερ- Συν Μτχ by Roni Bou Saba on Scribd

Οι "πανευρωπαϊκές εξετάσεις" αραβικών: η ιστορία μιας οδυνηρής περιπέτειας

Η καινούργια μόδα στις ξένες γλώσσες είναι τα πιστοποιητικά γνώσης της αραβικής. Είπα να δώσω και εγώ, να δω τι θυμάμαι αφενός και σε τι επίπεδο ανταποκρίνεται η γνώση μου. Έμαθα για εξεταστές που έρχονται απευθείας από το εξωτερικό μόνο και μόνο για να διεξάγουν μια πανευρωπαϊκή εξέταση γνώσης των αραβικών!

Ως τώρα αυτή η πανευρωπαϊκή εξέταση δεν είναι αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά εμένα δεν με νοιάζει, είπα γιατί θα πάω!

Όμως η υπόθεση αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη. Πήγα να δω πέρσι τι μελετάω αρχικά…

Η πρώτη ανακοίνωση ύλης[1] για τα επίπεδα Α1, Α2 και Β1, προτείνει τα βιβλία 1 και 2 της σειράς «Μαθαίνω Αραβικά»:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα 1 και 2. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο βιβλίο. Δείτε τα εξώφυλλα.»

Αναρωτήθηκα… ποιο είναι το ανάλογο βιβλίο; Ανάλογο με τί; Αυτός που έγραψε την ανακοίνωσε μελέτησε τα βιβλία που αναφέρονται ενδεικτικά και έφτασε στο συμπέρασμα ότι είναι ανάλογα με άλλα βιβλία, με άλλη ύλη; Αφήνω τα ανάλογα βιβλία. Αυτά θα πάρω! Αλλά πώς χωρίζεται η ύλη τριών επιπέδων στα δυο αυτά βιβλία; Πώς περιμένει κανείς να προετοιμαστώ;

Άκυρο. δεν δίνω! Και πήγα από νωρίς για διακοπές.

Στην ανακοίνωση για τις εξετάσεις του Δεκεμβρίου[2], για την ύλη των επιπέδων διάβασα τα εξής:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα Α1, Α2, Β1, και Β2. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο και αντίστοιχο βιβλίο.

Η ύλη και το προτεινόμενο βιβλίο του επιπέδου Β2 υπάρχει στο μενού επίπεδα πιστοποίησης.»

«Τελικά για το επίπεδο Β2 τι διαβάζω για να δώσω;» είπα μέσα μου. Την ύλη που αναφέρεται ως ύλη του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ ή εκείνη στην οποία παραπέμπει η ίδια ανακοίνωση; Και κάτι ακόμα, τα βιβλία που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο ποια είναι; Πού μπορώ να ξέρω ποια είναι; Φήμες λένε ότι σε κάποια τμήματα γίνονται παράλληλα διάφορα βιβλία. Αν υποθέσω ότι η ανακοίνωση εννοεί τα ίδια βιβλία που ορίστηκαν για τις προηγούμενες εξετάσεις τότε τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Τρία βιβλία πώς μοιράζονται σε τέσσερα εξεταζόμενα επίπεδα; Επιπλέον εδώ τα επίπεδα άλλαξαν όνομα, λέγονται τώρα Α1, Α2 κλπ… Φαντάστηκα ότι είναι σύμφωνα με το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες, αλλά έπεσα έξω.

Πάντως εγώ σκεπτόμενος καλόπιστα και επίμονα να ετοιμαστώ για τις εξετάσεις μελέτησα και το βιβλίο που ορίζεται ρητά στην ιστοσελίδα[3], αυτό δηλαδή του Κέντρου Φανάρ[4]. Και προς μεγάλη μου έκπληξη είδα φως στο τούνελ! Η ιστοσελίδα παραθέτει με κάθε λεπτομέρεια τι αναμένεται να ξέρει ο υποψήφιος για το Β2! Τα σημείωσα και πήγα να κατεβάσω το βιβλίο να ξεκινήσω μελέτη. Να και ακόμα καλύτερη έκπληξη:

Η ύλη του βιβλίου الطَريق إلى العربيّة

Οι θεματικές που αναφέρονται στην ιστοσελίδα http://arablang.org/?page_id=25&lang=el

1-Η ανάγνωση στην εποχή της ταχύτητας. 2-Η ιστορία της αραβικής γλώσσας 3-Η αραβική γραμματεία και οι φάσεις (εποχές) της. 4-Οι αγορές ως τόπος λογοτεχνικής σύναξης. 5-Η «προϊσλαμική» αραβική ποίηση. 6-Η αραβική μετρική. 7-Τα τεμένη. 8-Η ισλαμική τέχνη. 9-Αραβικές παροιμίες. 10-Το ήθος των Αράβων. 11-Τα λεξικά της αραβικής γλώσσας. 12-Άραβες επιστήμονες. 13-Ο «Οίκος της Σοφίας» στη Βαγδάτη. 14-Η Κόρδοβα.

1-Αναγνώριση ταυτότητας 2-Κατοικία, διαμονή 3-Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση    4-Κοινωνικές σχέσεις 5-Υγεία, κατάσταση του οργανισμού 6-Καθημερινή ζωή 7-Δραστηριότητες έξω από το σπίτι 8-Αγορά 9-Διατροφή 10-Σχολείο, εκπαίδευση 11-Επαγγελματικός χώρος 12-Δημόσιες υπηρεσίες 13-Μετακίνηση/ταξίδια

Ομοιότητα που φτάνει στα όρια της κλωνοποίησης θα έλεγα. Σκέτη ταύτιση!   

Τελικά δεν έδωσα τον Δεκέμβρη, μπας και καταλάβω ποια είναι η ύλη, δεν μ’ αρέσει να κοπώ. Παράλληλα μελετούσα γιατί η γνώση της γλώσσας δεν πιστοποιείται με χαρτιά, αλλά στην πράξη.

Με λίγη υπομονή έφτασαν οι εαρινές εξετάσεις- λίγο βιαστικά βέβαια!

Με την ελπίδα να βγάλω άκρη όσον αφορά την ύλη των εξετάσεων διάβασα τα κάτωθι σε ανακοίνωση δυο μέρες πριν τον Άϊ Βαλεντίνο:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα Α1, Α2, Β1, Β2 και C1. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο και αντίστοιχο βιβλίο.»

Τελικά το βιβλίο του Κέντρου Φανάρ αποσύρεται. Γιατί; Πάλι ο γρίφος με τα βιβλία «που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών». Παραλίγο θα κατέληγα σε ντετέκτιβ για να ανακαλύψω ποια είναι αυτή η ύλη τέλος πάντων. Ξεκάθαρη απάντηση δεν βρήκα. Στο πέμπτο έτος στο Διδασκαλείο του ΕΚΠΑ δεν υπάρχει βιβλίο, ο διδάσκων μοίρασε στους σπουδαστές διάφορα βιβλία σε στικάκι usb και από αυτά δουλεύουν. Εγώ πού θα τα βρω; Και απ’ όσα έμαθα ο εν λόγω διδάσκων δεν είναι καθόλου υποστηρικτής των εξετάσεων, ούτε έχει σχέση μ’ αυτές, και δεν θα με βοηθούσε άμα απευθυνθώ σ’ αυτόν. Αναρωτιέμαι λοιπόν, οι εξεταστές θα εξετάσουν τους υποψήφιους με ύλη την οποία δεν γνωρίζουν οι ίδιοι; Πώς παραπέμπουν στην ύλη του Διδασκαλείου την οποία δεν τη γνωρίζουν; Τι κόλλημα έχουν με το Διδασκαλείο του ΕΚΠΑ; 

Άλλο δίλημμα αυτό τώρα… γίνεται ο εξεταστής να μην ξέρει την ύλη που σπούδασε ο υποψήφιος; Οι εξεταστές που έρχονται από το εξωτερικό το κάνουν για να εξετάσουν σε ένα τεχνολογικό ίδρυμα το οποίο δεν προσφέρει μαθήματα αραβικών χωρίς να έχουν ιδέα της κατάστασης της διδασκαλίας της αραβικής γλώσσας στην Ελλάδα, και χωρίς να μπορούν να προτείνουν μια ξεκάθαρη και λεπτομερή ύλη που να μην αλλάξει από τον Δεκέμβρη στον Μάιο.

Έληξε, θα μείνω με την απορία για το επίπεδο των αραβικών μου. Δεν συμμετέχω στις εξετάσεις, και ας είναι πανευρωπαϊκές, αφού δεν αναγνωρίζονται ακόμα ας χάσω και το τσιφτετέλι. Καλή διασκέδαση για όσους μπορεί να λάβουν μέρος. J

υγ. έγραψα το παρόν για να απαντήσω με λίγο χιούμορ σε όσους με ρώτησαν και ρωτούν τη γνώμη μου ως καθηγητή αραβικών για τις εξετάσεις που διεξάγονται στο ΤΕΙ Αθηνών- χωρίς την άμεση εμπλοκή και εποπτεία του ΤΕΙ σ' αυτές απ' όσα ξέρω. Πολλά θα μπορούσα να πω σχετικά, αλλά ίσως σε άλλο κείμενο.

---

[1] Δημοσιεύτηκε στις 12-5-2016, αλλά με αρ. 4β/12-6-2016 στο έντυπο, αλλά είναι λάθος όπως φαίνεται και από τη διεύθυνση της ιστοσελίδας. http://arablang.org/wp-content/uploads/2016/05/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-4%CE%B2-12-5-2016.pdf

[2] Με αρ. 17-10-2016 http://arablang.org/wp-content/uploads/2016/10/Announce_17_17-10-2016.pdf

[3] http://arablang.org/?page_id=25&lang=el

[4] http://daleel-ar.com/2014/05/03/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9/

Επιπρόσθετες ασκήσεις για το βιβλίο Standard Arabic: An elementary-intermediate course

Η εκμάθηση μιας γλώσσας όπως η αραβική απαιτεί εκτός των άλλων ιδιαίτερη εξάσκηση στο λεξιλόγιο και στην γραφή. Το πρώτο, αφενός γιατί δεν ακούγεται αυτή η γλώσσα πουθενά στην Ελλάδα, και αφετέρου γιατί το χάος στο υλικό που διατίθεται στο διαδίκτυο από χρήστες από περίπου 20 διαφορετικές αραβικές χώρες μπερδεύει τους μαθητές όταν αναζητούν άκουσμα εκεί. Γι' αυτό συνιστώ για την ορθογραφία και την εκμάθηση του λεξιλογίου να περιοριστούν οι μαθητές στο υλικό που τους δίνουν οι καθηγητές τους. Και το δεύτερο- εννοώ τη γραφή- γιατί τα αραβικά έχουν ένα τελείως διαφορετικό σύστημα γραφής.

Εξαιτίας της ιδιαιτερότητας του ήχου της αραβικής γλώσσας που βασίζεται στα βραχέα και μακρά φωνήεντα, η σωστή γραφή των λέξεων βοηθάει στο να προσέξει ο μαθητής την προφορά τους, και να καταφέρει ο ίδιος να τις προφέρει καθαρά με τη σειρά του. 

Διδάσκοντας το βιβλίο Standard Arabic: An elementary-intermediate course στο Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου διαπίστωσα ότι οι ασκήσεις για την εμπέδωση του λεξιλογίου και της ορθογραφίας είναι ανεπαρκείς. Αυτό με ώθησε στο να κάνω τα παρόντα δυο αρχεία. Στο μεν πρώτο θα βρει κανείς ερωτήσεις κατανόησης των κειμένων από το κεφάλαιο 4 μέχρι και το 21 (τα υπόλοιπα θα αναρτηθούν αργότερα). Στο δε δεύτερο θα βρει κανείς τα πρώτα κείμενα των κεφαλαίων 2 μέχρι 7 με κενά για την ορθογραφία. Μπορεί ο ενδιαφερόμενος να κάνει την ορθογραφία με την βοήθεια των ηχητικών αρχείων του βιβλίου. 

Σίγουρα αυτά τα δύο αρχεία δεν καλύπτουν τα κενά του βιβλίου σ' αυτό τον τομέα, ούτε έχουν τέτοια φιλοδοξία. Ελπίζω όμως να αποτελέσουν μια μικρή παραπάνω βοήθεια στους μαθητές και όσους διδάσκουν τα αραβικά. 

أسئلة فهم النصّ للدروس 4-21 من كتاب STANDARD ARABIC: AN ELEMENTARY INTERMEDIATE COURSE

 

للإملاء نصوص الدروس 2-7 من كتاب STANDARD ARABIC: AN ELEMENTARY INTERMEDIATE COURSE

Οι αριθμοί κι η σύνταξή τους στα αραβικά

Ο παρακάτω πίνακας είναι μια αναλυτική εξήγηση της σύνταξης των αριθμών στην αραβική γλώσσα.

Αυτή η σύντομη παρουσίαση στόχο έχει να κωδικοποιήσει με απλό και κατανοητό τρόπο τη σύνταξη των αριθμών, η οποία δυσκολεύει τους σπουδαστές των αραβικών. 

Για την επίτευξη του στόχου παρέθεσα πολλά λεπτομερή παραδείγματα, με την ελπίδα να καταστεί πιο εύκολη η κατανόηση της σύνταξης των αριθμών στα αραβικά.  

Μπορείτε να κατεβάσετε ελεύθερα το αρχείο από εδώ: 
https://drive.google.com/open?id=0B2r8ZGRKNwa0UUlVTDlvbDVGZEk

Η διδασκαλία της αραβικής γλώσσας στο Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου: μια προσωπική εμπειρία

Οι πνευματικές σχέσεις του αραβικού κόσμου με την Ελλάδα ήταν πάντα καλές˙ με την Αίγυπτο δε ξεχωριστές. Αυτό αποδεικνύεται αμοιβαίο από την παρουσία πολιτιστικών γραφείων στις δυο χώρες με σημαντική παρουσία.

Το Μορφωτικό κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου το γνώρισα πριν τέσσερα χρόνια όταν μου έδωσε ο τότε Μορφωτικός Ακόλουθος καθηγητής Τάρεκ Ραντουάν την ευκαιρία να διδάξω αραβικά. Αυτό αποτελεί την πηγή των σκέψεων που εκθέτω εδώ.

Πριν μιλήσω για τη διδασκαλία της αραβικής γλώσσας, οφείλω να μιλήσω συνοπτικά για τη δραστηριότητα του Μορφωτικού Κέντρου εν γένει.

Το Μορφωτικό κέντρο δραστηριοποιείται στην Αθήνα από το 1998. Υπάγεται στο Υπουργείο Ανωτάτης Παιδείας της Αιγύπτου και λειτουργεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών. Αξιοσημείωτο ότι είναι το μοναδικό μορφωτικό κέντρο αραβικού κράτους στην Αθήνα. Η Αίγυπτος λόγω της σπουδαίας και μακραίωνης Ιστορίας της, και της μεγάλης συνεισφοράς της στα αραβικά γράμματα και την αναγέννησή τους στις αρχές του 19 αιώνα, και λόγω της γεωπολιτικής θέσης στη Μέση Ανατολή έχει το πιο κατάλληλο υπόβαθρο για να προσβλέπει στο να ασκήσει μια πολιτιστική διπλωματία. Η Αίγυπτος επίσης είναι μια από τις λίγες αραβικές χώρες που προβάλλει το πρότυπο της συνύπαρξης και συμβίωσης των μουσουλμάνων και των χριστιανών. Όλα αυτά καθιστούν πλούσια τη δυνατότητα της Αιγύπτου να ασκήσει πολιτιστική διπλωματία προς όφελος της και των λοιπών αραβικών χωρών.

Σ’ αυτό το πλαίσιο διοργανώνει το Μορφωτικό Κέντρο μια σειρά από ιστορικές, αρχαιολογικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που προβάλλουν την πολιτιστική κληρονομιά της Αιγύπτου και φωτίζουν διάφορες πτυχές της χώρας αυτής. Αυτές οι εκδηλώσεις μπορεί κανείς να τις θεωρήσει και συνέχεια των μαθημάτων που γίνονται του Μορφωτικού Κέντρου.

Η ξεχωριστή παρουσία του Μορφωτικού Κέντρου εκδηλώνεται και στα μαθήματα Ιερογλυφικής που προσφέρει, και φέρνουν τους μελετητές της Αρχαίας Αιγύπτου ένα βήμα πιο μπροστά στις μελέτες τους μ΄ αυτή την ευκαιρία.

Εξ ίσου σημαντική προσφορά του Μορφωτικού Κέντρου είναι η διδασκαλία της αραβικής γλώσσας. Συμμετέχω σ’ αυτή την δραστηριότητα από το 2010, ενώ μαθήματα γίνονται ήδη από το 2000. Επί του παρόντος θα περιοριστώ στην περίοδο 2010-2015, την οποία γνωρίζω επαρκώς.

Βασικό έργο του Μορφωτικού Κέντρου είναι η διδασκαλία της αραβικής γλώσσας, μιας γλώσσας που ομιλείται στις περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής, και η οποία αποτελεί βασικό εργαλείο στην επιστημονική προσέγγιση αυτής της αναστατωμένης περιοχής, όπως και είναι ένα βασικό πλεονέκτημα για επαγγελματικές προοπτικές. Ως άρρηκτα συνδεδεμένη με τις πολιτικές καταστάσεις των αραβικών χωρών που αποτελούν τον χώρο εξάσκησης και εφαρμογής της από τους μαθητευόμενους, αλλά και λόγω της εξάρτησης της εκμάθησής της από την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας εν προκειμένω, η διδασκαλία της αραβικής επηρεάστηκε τα τελευταία χρόνια, και υπήρχε μια μείωση στην προσέλευση για την εκμάθησή της. Αλλά όπως έδειξαν τα πράγματα το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 έδειξε αισθητή άνοδο στην εκμάθηση των αραβικών. Σαφώς, οι λόγοι δεν είναι μόνο αυτοί. Μπορούμε να αναφέρουμε ως εξ ίσου σημαντικό το γεγονός ότι αρκετοί εισέρχονται στον τομέα της διδασκαλίας της αραβικής γλώσσας πρόχειρα και ακατάλληλα, και όντως η ζημία είναι μεγάλη, όπως αυτό φαίνεται από τους πολλούς μαθητευόμενους που έρχονται στο Μορφωτικό Κέντρο για να καταταχθούν και να συνεχίσουν εκεί τα μαθήματά τους.

Είναι στενάχωρο το γεγονός ότι οι τόσες αραβικές χώρες δεν μερίμνησαν για την προβολή και τη διάδοση της γλώσσας τους παρότι έχουν κάθε δυνατότητα, όπως αυτό συμβαίνει με άλλες γλώσσες. Και οι κατά καιρούς προσπάθειες σ’ αυτή την κατεύθυνση δεν ήταν αρκετές ώστε να πετύχει το εγχείρημα. Γι’ αυτό οι μέθοδοι σήμερα οφείλονται σε ιδιωτική πρωτοβουλία παρά σε συντονισμένη προσπάθεια, από τα αραβικά κράτη και τα αραβικά πανεπιστήμια. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Αραβικός Οργανισμός για την Παιδεία, τον Πολιτισμό και τις Επιστήμες (ALECSO) που υπάγεται στον Αραβικό Σύνδεσμο έχει κυκλοφορήσει μια σειρά από τρεις τόμους για την διδασκαλία της αραβικής το 1987. Από τότε δεν έγινε κάποια παρόμοια προσπάθεια.

Το βασικό εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της αραβικής γλώσσας στο Μορφωτικό Κέντρο είναι το βιβλίο Standard Arabic: an elementary intermediate course γραμμένα αρχικώς στα γερμανικά από τον Eckehard Schulz. Χρησιμοποιείται η αγγλική έκδοση που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου μπορεί κανείς να αναφέρει την πλούσια και λεπτομερή παρουσίαση των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων της αραβικής γλώσσας. Στα μειονεκτήματα μπορεί να αναφέρει κανείς την έλλειψη ασκήσεων για την αφομοίωση και εξάσκηση του λεξιλογίου. Αυτό το βιβλίο όπως τα περισσότερα παρόμοια συγγράμματα δεν έχει λάβει υπ’ όψιν την αξιοποίηση των σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων. Γι’ αυτό διαθέτει μόνο ηχογραφήσεις των κειμένων, χωρίς αυτές να αποτελούν μέρος κάποιων ασκήσεων. Για την κάλυψη αυτού το κενού γίνονται κάποιες προσπάθειες εκ μέρους του διδακτικού προσωπικού. Την περασμένη ακαδημαϊκή χρονιά (2015-2016) τοποθετήθηκαν στις αίθουσες διδασκαλίας οθόνες (smart tv). Οι οθόνες αυτές επιλέχθηκαν για να γίνεται χρήση οπτικοακουστικού υλικού στο πλαίσιο του μαθήματος.

Η διδασκαλία της αραβικής γλώσσας, με τον νυν μορφωτικό ακόλουθου δρ. Hussein Marie Mahmoud, συνεχίζει να είναι μια από τις προτεραιότητες του Μορφωτικού Κέντρου. Δεν είναι μόνο ο φορέας του αραβικού πολιτισμού, αλλά και το βημόθυρο για την κατανόηση του αραβικού πολιτισμού μακριά από κλισέ φοβικά ή αποικιοκρατικά, κλπ.

Όταν μου ανέθεσε το 2010 ο τότε μορφωτικός ακόλουθος καθηγητής Τάρεκ Ραντουάν να διδάξω αραβικά και εγώ στο Μορφωτικό Κέντρο, δεν το είχα σκεφτεί, αλλά τώρα σκέφτομαι ότι δεν είναι τυχαίο ότι διάλεξε και έναν καθηγητή από το Λίβανο, και μάλιστα χριστιανό. Τα μηνύματα του κ. Ραντουάν πίσω από την επιλογή ενός ατόμου με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι πολλά. Η Αίγυπτος είναι φάρος του αραβισμού και της συνύπαρξης και συμβίωσης όλων των θρησκειών. 

Η διδασκαλία της αραβικής γλώσσας στην Αθήνα

Παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τον αραβικό πολιτισμό γενικά και την εκμάθηση της αραβικής γλώσσας ειδικά. Διδάσκονται τα αραβικά σε διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά επειδή δεν έχω λεπτομερή γνώση για το τι γίνεται σχετικά μ’ αυτό γενικά θα περιορίσω τις σκέψεις μου γύρω από την διδασκαλία της αραβικής στην Αθήνα που ξέρω πολύ καλά.

Η αραβική γλώσσα διδασκόταν εδώ και δεκαετίες στην Αθήνα, και μάλιστα σε επίσημο φορέα όπως το Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αργότερα άρχισε η αραβική να διδάσκεται και στο Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου. Ωστόσο πριν αρχίσουν οι φασαρίες στις περισσότερες αραβικές χώρες η ζήτηση για την εκμάθηση των αραβικών είχε φτάσει πολύ μεγάλα επίπεδα σε σημείο που πλέον ο καθένας δήλωνε καθηγητής αραβικών και παρίστανε τον ειδικό και δίδασκε σε φροντιστήρια ή σε ιδιαίτερα μαθήματα. Η επαφή μου με τον χώρο δείχνει για φέτος- αν και είναι λίγο νωρίς να βγει τελικό συμπέρασμα- ότι τα αραβικά πήγαν πίσω.

Οι λόγοι, σύμφωνα με κάποιους καθηγητές αραβικών, οφείλονται κυρίως στην πολιτική κατάσταση που επικρατεί στις αραβικές χώρες. Μπορεί να είναι έτσι. Ίσως όμως να φταίει το γεγονός ότι η διδασκαλία των αραβικών πάσχει στο ακαδημαϊκό επίπεδο. Οι πολλοί Άραβες που δήλωναν καθηγητές αραβικών έκαναν μεγάλη ζημιά, αποθαρρύνοντας τους μαθητές τους και συνεπώς και υποψήφιους μαθητές από το να συνεχίσουν να ασχολούνται με τα αραβικά. Η έλλειψη μιας καλά δομημένης μεθοδολογίας για τη διδασκαλία της αραβικής παίζει επίσης μεγάλο ρόλο, γιατί οι παρούσες μέθοδοι είναι αρκετά απαιτητικές και σύνθετες ώστε να φανεί η αραβική μια «εύπεπτη» γλώσσα. Έχουν γίνει κάποιες σοβαρές προσπάθειες για την επίλυση αυτού του προβλήματος, αλλά δεν έχει περάσει ακόμα ο απαιτούμενος χρόνος για να αξιολογηθούν σωστά. Άλλωστε η ζύμωση που γίνεται σχετικά με τις μεθόδους είναι ακόμα σε εξέλιξη, και αυτό είναι αισιόδοξο.

Ευτυχώς τα αραβικά διδάσκονται σε σημαντικά κέντρα όπως είναι το Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ και το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου, γιατί αυτό μειώνει τις πιθανότητες να πέσει κανείς θύμα- χωρίς υπερβολή- ενός τυχάρπαστου Άραβα που εμπορεύεται τη γλώσσα του. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αξιόλογοι καθηγητές που διδάσκουν τα αραβικά εκτός των χώρων που ανέφερα. Υπάρχουν αρκετοί και μάλιστα είναι πολύ αξιόλογοι κιόλας, αλλά πρέπει κάποιος να τους ψάξει και να μην πάει στον πρώτο Άραβα που θα συναντήσει στον δρόμο του.  

Η αραβική γλώσσα θα παραμένει μια γλώσσα που κερδίζει το ενδιαφέρον πολλών Ελλήνων για πολλούς προσωπικούς και επαγγελματικούς λόγους, γι’ αυτό με ενδιαφέρει άμεσα όποια πρόοδος γίνεται στον τομέα της διδασκαλίας των αραβικών γιατί αυτή η δίαυλος είναι η πιο άμεση στο να φέρει κοντά πάλι δυο μεγάλους πολιτισμούς. 

Η αραβική γλώσσα και οι αραβικές διάλεκτοι

   Όποιος ασχολείται με τη διδασκαλία ή την εκμάθηση των αραβικών θα έχει παρατηρήσει αναμφίβολα μια μεγάλη σύγχυση σχετικά με την επίσημη αραβική γλώσσα και τη σχέση της με τις διάφορες διαλέκτους ανά τον αραβικό κόσμο. Το παρόν κείμενο δεν αποτελεί επιστημονικό άρθρο. Σκοπός μου όμως είναι να ξεκαθαρίσω συνοπτικά κάποια πράγματα επί του θέματος αυτού.

  

   Αν πάμε πίσω στον χρόνο, θα δούμε ότι η αραβική που καθιερώθηκε ως η γλώσσα του γραπτού λόγου ήταν μια από τις πολλές διαλέκτους της αραβικής. Όταν εμφανίστηκε ο Μωάμεθ και απήγγειλε το Κοράνι, αυτό έγινε στη διάλεκτο της φυλής του- της Κουράις. Αυτό το γεγονός ήταν καθοριστικό για να επικρατήσει η διάλεκτος της Κουράις και να εξαπλωθεί μαζί με το Ισλάμ εντός των αραβικών φυλών εκείνη την εποχή και στις χώρες που κατέλαβαν οι μουσουλμάνοι αργότερα. Το Κοράνι, για τους μουσουλμάνους, είναι τα λόγια του Θεού τα οποία είναι προγεγραμμένα σε «πίνακα καλά προφυλαγμένο» όπως λέει το ίδιο το Κοράνι (85:22), και σε μια «εύγλωττη και εκφραστική αραβική γλώσσα»- έτσι θα μετέφραζα εν τάχει την Κορανική έκφραση «بلسان عربيّ مبين» (26:195). Το Κοράνι λοιπόν έδωσε στη διάλεκτο της Κουράις υπεροχή σε σχέση με τις άλλες αραβικές διαλέκτους της εποχής εκείνης. Έτσι σταδιακά όλα τα κείμενα άρχισαν να γράφονται αποκλειστικά μ’ αυτήν. Η γραμματική, το συντακτικό, και οι άλλες φιλολογικές μελέτες στράφηκαν κυρίως γύρω από αυτή. Με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί αυτή η διάλεκτος και να γίνει γλώσσα και να περιοριστεί η χρήση των άλλων διαλέκτων- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χάθηκαν. Οι άραβες ενώθηκαν κάτω από μια κρατική οντότητα με την εμφάνιση του Ισλάμ και αυτό έκανε να επιβληθεί η διάλεκτος της Κουράις σε όλα τα μέρη του αραβικού κόσμου- και μέχρι σήμερα, ενώ οι διάλεκτοι κράτησαν τον τοπικό τους χαρακτήρα. Όμως οι αλληλένδετες σχέσεις της αραβικής πλέον γλώσσας με τις άλλες αδελφές αραβικές διαλέκτους είναι πολύ στενές και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους είναι αμέτρητες, τόσο που δεν θα μπορούσε κανείς να τις αντιμετωπίσει σαν δυο διαφορετικές γλώσσες.

   

   Σήμερα στον αραβικό κόσμο, η επίσημη αραβική γλώσσα παραμένει η γλώσσα που διδάσκεται στα σχολεία, η γλώσσα της κρατικής διοίκησης και του Τύπου. Ενώ οι διάλεκτοι μιλούνται μόνο στις αραβικές χώρες στο επίπεδο της καθημερινότητας. Δεν παραλείπω εδώ να αναφέρω ότι προσπάθησαν αρκετοί λογοτέχνες να γράψουν στις διαλέκτους χωρίς όμως να επικρατήσει αυτό. Μέχρι στιγμής τα βασίλειο των αραβικών διαλέκτων είναι η στιχουργία, και η δημοτική ποίηση. Αξιοσημείωτο εδώ ότι αυτό το φαινόμενο με την εκμάθηση της επίσημης γλώσσας και τη χρήση της τοπικής διαλέκτου δεν πληροί επίσης τις προϋποθέσεις της διγλωσσίας.

   

   Ωστόσο εγείρεται ένα μεγάλο ζήτημα όταν πρόκειται για την διδασκαλία των αραβικών, προφανώς και για την εκμάθησή της, τι να διδάξει κανείς σε κάποιον που θέλει να κάνει αραβικά, ή τι να διαλέξει κάποιος που θέλει να μάθει αραβικά;

   

   Θεωρώ ότι μπορεί κανείς να διδάσκει και την επίσημη αραβική και τη διάλεκτο- κυρίως για να μην πω αποκλειστικά τη δική του. Είναι πιο δοκιμασμένες οι μέθοδοι διδασκαλίας της επίσημης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ένας δάσκαλος να βρει τον δικό του τρόπο για τη διδασκαλία της διαλέκτου. Από την εμπειρία μου όμως είναι πιο αποτελεσματικό από γλωσσικής άποψης να ξεκινήσει κανείς να μάθει την επίσημη αραβική και να μεταβεί αργότερα στην εκμάθηση της διαλέκτου που θέλει. Ο χώρος της άσκησης και χρήσης της επίσημης όπως προαναφέραμε είναι διαφορετικός από εκείνον της διαλέκτου και αυτό επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη από κάποιον που θέλει να μάθει αραβικά.

   

   Το ζήτημα χρήζει μεγαλύτερης ανάπτυξης και είναι πρόσφορο και για επιστημονικές μελέτες, αλλά η πίεση της στιγμής μου υπαγόρευσε τις γρήγορες αυτές πρώτες επισημάνσεις.

Εργαστήριο γραπτού και προφορικού λόγου στην Αραβική γλώσσα

Ξεικινάει για πρώτη φορά φέτος το Εργαστήριο γραπτού και προφορικού λόγου στην Αραβική γλώσσα στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ.

Στόχος του Εργαστηρίου είναι η περαιτέρω εξοικείωση των σπουδαστών στην έκφραση στα αραβικά σε διάφορες απλές και πιο εξεζητημένες περιστάσεις του κοινωνικού βίου, στην μετοχή της Τέχνης και του αραβικού πολιτισμού γενικώς, τόσο προφορικά όσο και γραπτά με βάση την ως τώρα γνώση τους στα αραβικά.

Για τον λόγο αυτό στις 60 (63) ώρες των μαθημάτων του Εργαστηρίου θα καλυφθούν 10 θεματικές ενότητες. Και για την διεξαγωγή των μαθημάτων θα χρησιμοποιηθούν νέες διδακτικές μέθοδοι.  Θα αξιοποιηθούν διάφορα ακουστικά και οπτικά (εικόνες κυρίως) μέσα.

Ο εργαστηριακός χαρακτήρας των μαθημάτων, καλεί τους σπουδαστές να προετοιμάσουν διάφορες τακτικές εργασίες, με την βοήθεια σχετικής βιβλιογραφίας που θα διανεμηθεί στην αρχή των μαθημάτων (σε μορφή pdf).

Για την παρακολούθηση των μαθημάτων απαιτείται η συμπλήρωση σπουδών πέραν του τρίτου έτους στην αραβακή γλώσσα σύμφωνα με το πρόγραμμα του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ, ή την ολοκλήρωση του βιβλίου Al Kitab Al Asasi -1-, ή του βιβλίου Al-Kitaab fii Ta ^callum al-^cArabiyya.

Τα μαθήματα θα αρχίσουν την Τρίτη 21 Ιανουαρίου, ώρα 6-9 μμ, και θα διαρκέσουν μέχρι την Τρίτη 08 Ιουλίου, και θα λάβουν μέρος στην πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου (θα ανακοινωθεί η αίθουσα αργότερα), με πιθανότητα μεταφοράς των μαθημάτων στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών στην οδό Μπενάκη στο κέντρο. Οι εγγραφές γίνονται στην Γραμματεία του Διδασκαλείου στην οδό Ιπποκράτους 7στον  Β’ όροφο, μέχρι 17 Ιανουαρίου.