Γιάννης Ρίτσος: Επιλογικό يانيس ريتسوس: خاتِمة

Νὰ μὲ θυμόσαστε - εἶπε. Χιλιάδες χιλιόμετρα περπάτησα
χωρὶς ψωμί, χωρίς νερό, πάνω σὲ πέτρες κι ἀγκάθια,
γιὰ νὰ σᾶς φέρω ψωμὶ καὶ νερὸ καὶ τριαντάφυλλα.

Τὴν ὀμορφιὰ
Ποτές μου δὲν τὴν πρόδωσα. Ὅλο τὸ βιός μου τὸ μοίρασα δίκαια.
Μερτικὸ ἐγὼ δὲν κράτησα. Πάμπτωχος. Μ᾿ ἕνα κρινάκι τοῦ ἀγροῦ
τὶς πιὸ ἄγριες νύχτες μας φώτισα. Νὰ μὲ θυμᾶστε.

Καὶ συγχωρᾶτε μου αὐτὴ τὴν τελευταῖα μου θλίψη:

Θἄθελα
ἀκόμη μιὰ φορὰ μὲ τὸ λεπτὸ δρεπανάκι τοῦ φεγγαριοῦ νὰ θερίσω
ἕνα ὥριμο στάχυ. Νὰ σταθῶ στὸ κατώφλι, νὰ κοιτάω,
καὶ νὰ μασῶ σπυρὶ σπυρὶ τὸ στάρι μὲ τὰ μπροστινά μου δόντια
θαυμάζοντας κι εὐλογώντας τοῦτον τὸν κόσμο ποὺ ἀφήνω,
θαυμάζοντας κι Ἐκεῖνον ποὺ ἀνεβαίνει τὸ λόφο στὸ πάγχρυσο λιόγερμα. Δέστε:
Στὸ ἀριστερὸ μανίκι του ἔχει ἕνα πορφυρὸ τετράγωνο μπάλωμα. Αὐτὸ
δὲν διακρίνεται πολὺ καθαρά. Κι ἤθελα αὐτὸ προπάντων νὰ σᾶς δείξω.

Κι ἴσως γι᾿ αὐτὸ προπάντων θ᾿ ἄξιζε νὰ μὲ θυμᾶστε.

قال: تَذَكّروني. سِرْتُ آلاف الكيلومترات

بِلا خُبْزٍ، بِلا ماء، على الحِجارةِ والشَوْك

لِأَجْلِبَ لَكم خُبْزاً وماءً ووُروداً.

الجمالَ

لم أَخُنْهُ قَطّ. حَياتي كُلَّها وَزَّعْتُها بِالعَدْل

لم أَحْتَفِظْ لي مِنْها بِشَيْء. فَقير مُدْقَع. بِزَنْبَقَةٍ منَ الحَقْل

أَضَأْتُ أَعْتى ليالينا. تَذَكَّروني.

واسْمَحوا لي بِهذا الحُزْنِ الأخير:

أَرْغَبُ

لِمَرَّةٍ أُخْرى أنْ أَحْصُدَ سُنْبُلةً يانِعةً

بِمِنْجَلِ القَمَرِ الرَفيع. أَنْ أَقِفَ عندَ العتبة وأَنْظُر،

وأَمْضُغَ القَمْحَ حبّةً حَبّةً بِأَسْناني الأماميّة

مُتَعَجِّباً ومُبارِكاً هذا العالَم الذي أَتْرُك،

مُتَعجِّباً مِن "ذلك" [الإلَه] الذي يَصعَدُ التَلّةَ في لَمْعِ ذَهَبِ الغُروب. أُنْظُروا:

في كُمِّهِ الأَيْسَر رُقْعةٌ أُرْجوانيّةٌ مُرَبَّعة. هذا

لا يَنْقَشِعُ بوضوحٍ كثير. لَكِنّي رَغِبْتُ قَبْلَ كُلِّ شَيْءٍ أنْ أَدُلَّكم إلَيه.

ولَرُبَّما، لِهذا، قبلَ كُلِّ شَيْء، يَجْدُرُ أنْ تَتَذَكَّروني.

يانيس ريتسوس 

Παρουσίαση της σειράς βιβλίων "Μαθαίνω Αραβικά"

Η μόνιμη ερώτηση που επαναλαμβάνεται στην αρχή κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς εκ μέρους των μαθητών μου στα αραβικά και των αναγνωστών του ιστολογίου: «να πάρουμε και αυτό το βιβλίο;» μου έδωσε την αφορμή για το παρόν κείμενο.

Δεν κρύβεται η τάση πολλών μαθητών στην επίπονη προσπάθειά τους να μάθουν αραβικά να πέσουν στην παγίδα του να μαζεύουν διάφορα βιβλία που μπορεί να τους φανούν χρήσιμα. Καμιά φορά οι καθηγητές παίζουν το παιχνίδι της προώθησης και  διαφήμισης- για πολλούς λόγους- κάποιων βιβλίων (δικών τους ή φίλων τους).

Για να μην πελαγώνει κανείς, χρειάζεται να είναι πολύ φειδωλός στην απόκτηση βιβλίων πέραν από το βασικό εγχειρίδιο που του προτείνει ο καθηγητής- ειδικά στα πρώτα επίπεδα.

Ο στόχος μου λοιπόν εδώ είναι να παρουσιάσω διάφορα βιβλία σε μια σειρά κειμένων ώστε οι μαθητές των αραβικών να ξέρουν κάποια πράγματα για το τι κυκλοφορεί και να έχουν μια τεκμηριωμένη παρουσίαση για βιβλία που μπορεί να πέσουν στην αντίληψή τους.

Εγκαινιάζω την σειρά των κειμένων αυτών ανεβάζοντας τον πήχη και προκαλώντας τον εαυτό μου να δω με αντικειμενική ματιά βιβλία για τα οποία κοπίασα και συνέβαλα στην γλωσσική επιμέλειά τους, και με ατελείωτες συζητήσεις και προτάσεις για την βελτίωσή τους. Πρόκειται για την τρίτομη σειρά «Μαθαίνω Αραβικά» της Σουχάντ Νουαϊράτ. Η παρουσίαση αυτή δεν μπορεί να είναι πολύ λεπτομερής εξ αιτίας της φύσης των κειμένων ενός ιστολογίου, αλλά ελπίζω να είναι ένα καλό εφόδιο σκέψεων και προβληματισμών του κάθε αναγνώστη για να σχηματίσει την δική του άποψη μετά.

Γλώσσα του βιβλίου

Ο πρώτος τόμος της σειράς εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2011, και ακολούθησαν οι άλλοι δύο τόμοι. Στην παρουσίαση μου βασίζομαι σε ηλεκτρονική έκδοση που μου δόθηκε από τη συγγραφέα χάρη στην επιμέλεια. Τα τρία αυτά βιβλία είναι γραμμένα στα ελληνικά, με το σκεπτικό ότι θα είναι πιο οικεία στον μαθητή ειδικά σ’ εκείνο που δεν ξέρει αγγλικά ή άλλη γλώσσα.

Ωστόσο τα βιβλία δεν ξεφεύγουν από την ιδέα ότι έστω και λίγα αγγλικά θα τα ξέρουν σίγουρα όλοι οι μαθητές. Η χρησιμότητα των ελληνικών δεν χρειάζεται σχόλια καθώς η απάντηση δίνεται στις φωτογραφίες παρακάτω:

Α’ βιβλίο, σελ. 70

           Γ’ βιβλίο, σελ. 22

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι στην Ελλάδα πρέπει να μας απασχολήσει η γλώσσα με την οποία είναι γραμμένο ένα βιβλίο. Τα ελληνικά δεν βοηθούν πουθενά όταν είναι κακογραμμένα, και φυσικά αν ο καθηγητής έτσι και αλλιώς δεν ξέρει συντακτικό και γραμματική (στα αραβικά, ή τα ελληνικά, ή και τα δύο μαζί).

Ακουστικά

Τα τρία βιβλία συνοδεύονται από ακουστικά αρχεία. Το πρώτο περιέχει μόνο την ανάγνωση των κειμένων. Τα άλλα δύο έχουν αυτοτελή ακουστικά κείμενα για περαιτέρω εξάσκηση. Τα ακουστικά του τρίτου είναι σε δική μου φωνή. Και των τριών βιβλίων τα ακουστικά ηχογραφήθηκαν εκτός στούντιο, και από άτομα σαν εμένα που δεν έχουν κάποια σπουδή στη φωνητική ή την ηθοποιία, πράγμα που δεν εξυπηρετεί τους εκπαιδευτικούς στόχους.

Οπτικοακουστικά

Δυστυχώς τα βιβλία δεν εμπεριέχουν οπτικοακουστικά μέσα. Είναι σημαντικά θα αναρωτηθεί κανείς; Φυσικά και είναι, και δεν αντικαθίστανται από γενικό υλικό του youtube, γιατί πρέπει το υλικό αυτό να είναι εντελώς συμβατό με τους διδακτικούς στόχους- αν υπάρχουν- του κάθε μαθήματος.

Κατανομή ύλης

Αν μελετήσει κανείς τους πίνακες περιεχομένων των τριών βιβλίων μάλλον δεν θα καταλάβει κάποια συνέχεια μεταξύ των κεφαλαίων του καθένα τους αλλά ούτε και μεταξύ τους γενικά. Σε σύγκριση με άλλα βιβλία διδασκαλίας ξένων γλωσσών θα δει κανείς για παράδειγμα ότι τα χρώματα και λίγο λεξιλόγιο για τον ρουχισμό αναφέρονται στο τέλος του δεύτερου βιβλίου, και στο τρίτο μέρος τα μέρη του σώματος. Κάποιος που δεν ξέρει την αραβική γλώσσα μπορεί να νομίσει ότι θα πρόκειται για δύσκολο λεξιλόγιο πράγμα ανακριβές.

Δυστυχώς τα βιβλία γράφτηκαν χωρίς να εμπνευστούν από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Ξένες Γλώσσες, ούτε από κάποια άλλη μεθοδολογική οδηγία. Το τελευταίο φαίνεται από την ασυνέπεια στα κεφάλαια της γραμματικής όπου δεν συνδέεται πάντα το ένα διδακτέο φαινόμενο με το άλλο, και ούτε με τις ασκήσεις που ακολουθούν (π.χ. πίνακες ρημάτων βιβλίο Β’, σελ. 85, 126-127, κλπ.)

Εμπέδωση διδακτικών στόχων

Για την εμπέδωση διδακτικών στόχων, προτείνουν οι ειδικοί να συμπεριλαμβάνονται στα βιβλία γενικά διαφορετικές ασκήσεις, δραστηριότητες, και μαθησιακά καθήκοντα. Τα πρώτα δύο βιβλία βασίζονται μόνο στις ασκήσεις, ενώ στο τρίτο βλέπει κανείς κατευθυνόμενο διάλογο που εμπίπτει στην κατηγορία των δραστηριοτήτων. Τα μαθησιακά καθήκοντα λείπουν γενικά.

Πολιτισμικά ζητήματα

Μαθαίνοντας κανείς μια ξένη γλώσσα ταυτόχρονα εισάγεται σιγά σιγά και στον πολιτισμό της και των ηθών και εθίμων των φυσικών ομιλητών της. Στο πρώτο βιβλίο οι διάλογοι και τα κείμενα δεν έχουν κάποια σαφή αναφορά σε πολιτισμικά στοιχεία. Ούτε προβλέπεται κάποιο μέρος αφιερωμένο στον πολιτισμό σε άλλα σημεία των μαθημάτων. Στο δεύτερο βιβλίο παρακολουθούμε την ιστορία δυο Αράβων οικογενειών που πάνε για διακοπές στην Κρήτη. Το αναμενόμενο θα ήταν ο μαθητής να διαβάσει για διακοπές στα Ιεροσόλυμα π.χ. και να ταξιδεύει με τα κείμενα σε αραβικό πολιτισμικό πλαίσιο μιας που μαθαίνει αυτή την γλώσσα. Το τρίτο βιβλίο έχει κάποια στοιχεία για τον αραβικό πολιτισμό, όπως για παράδειγμα την αραβική ράτσα αλόγων. Υπάρχουν και άλλα αποσπάσματα από λαϊκά παραμύθια που αντικατοπτρίζουν τον τρόπο σκέψης των εποχών τους. Αλλά δεν μπορώ να κρύψω την απορία μου για τον εκπαιδευτικό στόχο από το κείμενο που θα μετέφραζα τον τίτλο του ως «η τιμωρία της κλοπής» (Γ’, σελ. 179). Αυτό το κείμενο εγκωμιάζει τον ακρωτηριασμού των χεριών σε περίπτωση κλοπής, κάτι πιο κατάλληλο ίσως να το διαβάσουμε σε ταξιδιωτικό οδηγό για χωριά που ελέγχονται από τους Ταλιμπάν. «Αυτή η πρακτική μπορεί να φανεί σκληρή και κτηνώδης για μερικούς ανθρώπους, αλλά αν το σκεφτούν καλά θα δουν ότι πρόκειται για την απόλυτη λογική και ότι προστατεύει την κοινωνία από πολλά εγκλήματα που απορρέουν από την κλοπή» (Γ’, σελ.179)! Δεν θέλω να φανταστώ τι θα έλεγαν οι μαθητές αν βρεθεί κάποιος καθηγητής να υποστηρίξει αυτό το παράλογο και απαράδεκτο κείμενο.  

Εν κατακλείδι, μετά από αυτή την σύντομη παρουσίαση, οφείλω να πω ότι αυτά τα βιβλία προσωπικά δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες μου ως καθηγητή αραβικών, ενώ περίμενα με τα χρόνια να εμπλουτιστούν και να καλυφθούν τα κενά τους. Η εργασία μου πάνω στην επιμέλεια τους και την ηχογράφηση των ακουστικών κειμένων τους αποτέλεσε μεγάλη εμπειρία. Βλέποντας από κοντά πόσο λεπτό ζήτημα είναι να συγγράψει κανείς ένα βιβλίο διδασκαλίας κάποιας ξένης γλώσσας με οδήγησε στο να αποφύγω να χρησιμοποιήσω στα μαθήματά μου ελληνόγλωσσα βιβλία και μάλιστα προϊόν ατομικής εργασίας.

Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν στην παρουσίαση των βιβλίων, αλλά ελλείψει χρόνου παραπέμπω τους φιλομαθείς αναγνώστες μεταξύ άλλων στον κάτωθι πίνακα, ελπίζοντας να το εφαρμόσουν σε όλα τα διδακτικά βιβλία ξένων γλωσσών για να επιλέξουν ό,τι είναι καλύτερο και αποτελεσματικότερο.
(https://image.slidesharecdn.com/developinganeltextbookevaluationchecklist-140112210032-phpapp02/95/developing-an-el-textbook-evaluation-checklist-7-638.jpg?cb=1389560724)

Η εκμάθηση των αραβικών: ο δάσκαλος και η μέθοδος

Η εκμάθηση των αραβικών εξαπλώνεται τελευταία μετά από μια μικρή ύφεση στο ξεκίνημα των αναστατώσεων που ξεκίνησαν στις αραβικές χώρες. Αυτή η ραγδαία εξάπλωση έχει τα θετικά αλλά και τα αρνητικά της. Η εκμάθηση της όποιας γλώσσας είναι η βασιλική οδός για την κατανόηση του πολιτισμού της. Αυτή τη στιγμή ο αραβικός πολιτισμός δεν αναδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο, γι’ αυτό και χαίρομαι που τόσοι άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να μαθαίνουν την αραβική γλώσσα στην Ελλάδα.

Προκύπτουν όμως κάποιες δυσκολίες μπροστά στο εγχείρημα αυτό. Η αραβική γλώσσα δεν είναι διαδεδομένη ώστε να έρθει σε καθημερινή επαφή μαζί της ένας νέος μαθητής και να εξοικειωθεί με τους ήχους και τη γραφή της, κλπ. Γι’ αυτό απευθύνω το παρόν κείμενο σε νέους- και παλιούς μαθητές, ποτέ δεν είναι αργά- για να έχουν υπόψη τους κάποιες παραμέτρους που πιστεύω ότι θα τους διευκολύνουν στην εκμάθηση, και συγκεκριμένα δύο: τον καθηγητή και τη μέθοδο.

Η σωστή επιλογή του διδάσκοντα είναι μια από τις βασικότερες παραμέτρους επιτυχίας. Δεν υπάρχει τέλειος άνθρωπος γενικά, άρα σαφώς και δεν θα βρεθεί ο τέλειος καθηγητής. Αλλά κάποια τυπικά προσόντα πρέπει να τα έχει αυτός που διδάσκει. Στην πραγματικότητα βλέπουμε ότι παριστάνουν τους δασκάλους όσοι έχουν περισσό θράσος, και καμιά φορά ισχυρίζονται ότι έχουν προσόντα χωρίς καμία απόδειξη για τα λεγόμενά τους. Οι υποψήφιοι μαθητές δεν πρέπει να ντραπούν να ρωτήσουν τον υποψήφιο δάσκαλό τους για τα τυπικά προσόντα του, και κυρίως να τα διασταυρώσουν. Δόξα τω Θεώ ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και δεν μπορεί κανείς να επικαλείται ψευδώς πτυχία τα οποία δεν τα κατέχει, ούτε αναγνώριση από ιδρύματα με τα οποία δεν έχει ουδεμία επαφή.

Η διδασκαλία των αραβικών ανά τον κόσμο κάνει τα πρώτα βήματά της ακόμα. Τα αραβικά πανεπιστήμια δεν έχουν εμπλακεί όπως θα έπρεπε για να προωθήσουν την διδασκαλία της με μεθοδικότητα και βάσει καθαρών επιστημονικών κριτηρίων. Γι’ αυτό παρατηρεί κανείς ότι κυκλοφορούν πολλά βιβλία σε διάφορες χώρες που βασίζονται ως επί το πλείστον σε ατομική προσπάθεια των συγγραφέων τους. Η κατάσταση αυτή θολώνει το τοπίο δυστυχώς γιατί δεν γίνονται κριτικές μελέτες των βιβλίων με βάση των σύγχρονων αποτελεσμάτων της παιδαγωγικής και της γλωσσολογίας, κ.α.

Ο ίδιος είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά στην Ελλάδα μια τέτοια προσπάθεια. Η εμπειρία μου σ’ αυτό το κομμάτι είναι εντελώς απογοητευτική και αποθαρρυντική. Δεν συστήνω σε κανένα τα βιβλία στα οποία υπήρξα αναγνώστης και επιμελητής των απείρων λαθών πριν και μετά την κυκλοφορία τους, και είχα ηχογραφήσει τα ακουστικά τους στην.. κουζίνα μου. Δεν θα πω ποια βιβλία είναι γιατί δεν έχει σημασία αυτό. Απλά από αυτό το παράδειγμα μπορεί κανείς να καταλάβει την ποιότητα των βιβλίων που κυκλοφορούν σε μικρές αγορές όπως είναι η Ελλάδα. Γι’ αυτό μια απλή συμβουλή στους μαθητές μακριά από ελληνόγλωσσες «τάχα» μεθόδους διδασκαλίας των αραβικών. Τα ελληνόγλωσσα βιβλία που διατείνονται οι συγγραφείς τους ότι είναι για τη διδασκαλία των αραβικών έχουν ένα μεγάλο μειονεκτήματα: την κακή ελληνική γλώσσα τους. Χωρίς να αναφερθώ στο ότι δεν έχουν καμία μεθοδικότητα, και αποτελούνται από άχαρα και ασύντακτα κείμενα στα αραβικά. Ούτε στην απουσία γραφιστικών μέσων. Φυσικά δεν έχουν καμία σχέση ούτε με τις προτάσεις του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις Γλώσσες, αλλά ούτε με τα πορίσματα των σχετικών επιστημών στις οποίες οφείλει να βασιστεί η συγγραφή μιας μεθόδου διδασκαλίας. Όποιος πιστεύει κάτι διαφορετικό τον παρακαλώ να το αποδείξει σε όσα άτομα οι κακές συγκυρίες τους έφερε τα διάφορα ελληνόγλωσσα βιβλία στα χέρια τους. Τα βιβλία που εκδίδονται στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, παρότι όπως είπα είναι και αυτά στην πλειοψηφία τους προϊόν ατομικών προσπαθειών, έχουν πιο πολλά θετικά, γιατί εντάσσονται σε μια μακροχρόνια εμπειρία διδασκαλίας των αραβικών σ’ εκείνες τις χώρες.

Εν πάση περιπτώσει, καλώ τους μαθητές να ψάχνονται σχετικά με τα βιβλία και να συγκρίνουν και να διεκδικούν αυτό που πιστεύουν ότι τους βοηθάει και τους τραβάει στην εκμάθηση. Δεν παραλείπω να τονίσω ότι η χρήση οποιουδήποτε βιβλίου από οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν του προσδίδει ουδεμία αξιοπιστία στο περιεχόμενό του, γιατί καμιά φορά οι επιλογές βιβλίων επηρεάζονται και από πολλά κριτήρια πέραν των επιστημονικών. Δυστυχώς οι ατυχείς επιλογές βιβλίων απωθούν τους μαθητές και επιφέρουν δυσλειτουργία στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι καθηγητές να αμφισβητούνται επίσης, δεν είναι αλάθητοι. Η αραβική γλώσσα μαθαίνεται αποτελεσματικά και χωρίς δυσκολία εφόσον συντρέχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις από τις οποίες αναφέραμε εν τάχει τις ανωτέρω για την ώρα.  

Ερωτήσεις κατανόησης κειμένων κεφ. 4-28 από το βιβλίο Standard Arabic: An Elementary Intermediate Course

     Διδάσκοντας το βιβλίο Standard Arabic: An Elementary Intermediate Course του Eckehard Schulz σκέφτηκα ότι είναι χρήσιμο να φτιάξω κάποιες ερωτήσεις κατανόησης πάνω στα κείμενα των κεφαλαίων. Ο σκοπός είναι να αποτελέσουν ένα μικρό βοήθημα στην αφομοίωση του λεξιλογίου και την καλύτερη κατανόηση των κειμένων αυτών.

     Επισυνάπτω λοιπόν κάτωθι τις ερωτήσεις κατανόησης που αφορούν τα κείμενα των κεφ. 4 έως 28, ελπίζοντας να φανούν χρήσιμες. 

Ερωτήσεις Κατανόησης Κεφ 4-28 Standard Arabic by Roni Bou Saba on Scribd

Πίνακας ρημάτων της αραβικής γλώσσας

Ο κάτωθι πίνακας συμπεριλαμβάνει τα τριγράμματα ρήματα με τις αυξήσεις τους στους βασικούς τρεις ρηματικούς τύπους (συμβατικά μιλώντας στον αόριστο, ενεστώτα, και προστακτική), στην "παθητική και ενεργητική φωνή",  μαζί με τις μετοχές "ενεργ. και παθ. φωνής". Στον πίνακα αυτό συμπεριλαμβάνονται υποκατηγορίες με τα ρήματα που έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες στην κλίση τους.

Το ρηματικό σύστημα στην αραβική γλώσσα διαφέρει από αυτό των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, και η ορολογία δεν μπορεί να μεταφραστεί με αντιστοιχία σε καμία περίπτωση. Προσωπικά όταν διδάσκω τονίζω ότι χρησιμοποιώ συμβατικά και κατά προσέγγιση όρους της ελληνικής γραμματικής.

Τα Τριγράμματα Ρήματα Και Οι Αυξήσεις Σε Αορ- Εν- Προσ- Σε Παθ Και Ενερ- Συν Μτχ by Roni Bou Saba on Scribd

Αν ήσουνα τρελός لَوْ كُنْتَ مَجنوناً

Αν ήσουνα τρελός θα 'χες κρύψει του ήλιου τον δίσκο αν ήσουνα τρελός θα 'χες κλέψει απ' τα δέντρα τον ίσκιο αν ήσουνα τρελός θα μου θύμιζες λόγια που καίνε αν ήσουνα τρελός θα με μάθαινες πάλι πως κλαίνε. Αν ήσουνα τρελός θα 'χες σβήσει στους δρόμους τα φώτα αν ήσουνα τρελός θα μου χτύπαγες πάλι την πόρτα αν ήσουνα τρελός ένα βήμα θα μού 'λεγες κάμε αν ήσουνα τρελός στον παράδεισο απόψε να πάμε. Μα εσύ μου πήρες τ' όνειρο και το 'κανες κομμάτια στου φεγγαριού το βλέφαρο στων αστεριών τα μάτια. [Νίκος Γκάτσος]

لَوْ كُنْتَ مَجنوناً لأَخْفَيْتَ قُرْصَ الشَمْس لو كُنْتَ مَجنوناً لَسَرَقْتَ من الشَجَراتِ الظِلّ لو كُنْتَ مَجنوناً لَذَكَّرْتَني بِكَلماتٍ تَكْوي لو كُنْتَ مَجنوناً لَعَلّمْتَني كيف من جديدٍ أبْكي لو كُنْتَ مَجنوناً لَأَطْفَأتَ مَصابيحَ الدُروب لو كُنْتَ مَجنوناً لَقَرَعْتَ ثانيةً بابي لو كُنْتَ مَجنوناً لَقُلْتَ "خَطْوةً اُخْطي" لو كُنْتَ مَجنوناً لَذَهَبْنا إلى الفِردَوسِ الليلةَ لَكِنّكَ أَخَذْتَ حُلْمي ونثرتَهُ فُتاتاً على رَمْشِ القَمَر على عُيونِ النُجوم. [نيكوس غاتسوس]

Γράφει και διαβάζει يَكتُب ويَقْرأ

Ήτανε μια παλάμη Ήτανε δυο Ήτανε δυο μικρές παλάμες Που δεν έφτιαξαν παρά μόνο σκιά Χιόνι Και κάρβουνο αναμμένο. … Ήταν ένα χείλος Ήτανε δυο Ήτανε στόμα Που δεν έκανε παρά έρωτα. … Ήταν ένα μέτωπο Πλατύ Που δεν έκανε παρά ταξίδια. … Ήτανε δυο μάτια Που δεν έκαναν παρά φυλάκιση. … Ήταν μαλλιά Κι αστραπή. … Ήτανε μια φωνή Ήτανε μια φωνή σαν την παλάμη Δεν έκανε  Παρά ύπνο. … Ήταν κορμί Σαν τον αέρα ανάμεσα σε φωτιά και νερό Δεν έκανε Παρά φωτιά και νερό. … Ήτανε μια γυναίκα. Εκεί και ένας άντρας Δεν έκανε παρά να τη γράφει Δεν έκανε παρά να τη διαβάζει Δεν έκανε παρά να καθίσει στο μπαλκόνι Πάνω απ’ την πόλη Πάνω απ’ την αλήθεια. Του ποιητή Ούνσι Αλ Χαζ                                       Eικόνα: The Cathedral- Auguste Rodin- 1908

كانَتْ يَد كانَتْ يَدان كانت يدانِ صَغيرتان لم تَفْعَلا غَيْرَ الظِلّ والثَلج والجَمْر. ... كانَتْ شَفَة كانَتْ شَفَتان كان فَم لم يَفْعَل غَيْرَ الحُبّ. ... كان جَبين فَسيح لم يَفْعَل غَيْرَ السَّفَر. ... كانَتْ عَينان لم تَفْعَلا غَيْرَ السَجْن. ... كان شَعْر وبَرْق. ... كان صَوْت كان صَوْت كَاليَد لم يَفْعَل غَيْرَ النَوْم. ... كان جَسَد كَالهَواءِ بَيْنَ نارٍ وماء لم يَفْعَل غَيْرَ نارٍ وماء. ... كانَتِ امْرَأة. كان هُناكَ رَجُل لم يَفْعَلْ غَيْرَ كِتابَتِها لم يَفْعَلْ غَيْرَ قِراءَتِها لم يَفْعَلْ غَيْرَ الجُلوسِ فَوْقَ الشُرْفة فَوْقَ المَدينة فَوْقَ الحَقيقة. للشاعر أُنسي الحاج

Οι "πανευρωπαϊκές εξετάσεις" αραβικών: η ιστορία μιας οδυνηρής περιπέτειας

Η καινούργια μόδα στις ξένες γλώσσες είναι τα πιστοποιητικά γνώσης της αραβικής. Είπα να δώσω και εγώ, να δω τι θυμάμαι αφενός και σε τι επίπεδο ανταποκρίνεται η γνώση μου. Έμαθα για εξεταστές που έρχονται απευθείας από το εξωτερικό μόνο και μόνο για να διεξάγουν μια πανευρωπαϊκή εξέταση γνώσης των αραβικών!

Ως τώρα αυτή η πανευρωπαϊκή εξέταση δεν είναι αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά εμένα δεν με νοιάζει, είπα γιατί θα πάω!

Όμως η υπόθεση αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη. Πήγα να δω πέρσι τι μελετάω αρχικά…

Η πρώτη ανακοίνωση ύλης[1] για τα επίπεδα Α1, Α2 και Β1, προτείνει τα βιβλία 1 και 2 της σειράς «Μαθαίνω Αραβικά»:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα 1 και 2. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο βιβλίο. Δείτε τα εξώφυλλα.»

Αναρωτήθηκα… ποιο είναι το ανάλογο βιβλίο; Ανάλογο με τί; Αυτός που έγραψε την ανακοίνωσε μελέτησε τα βιβλία που αναφέρονται ενδεικτικά και έφτασε στο συμπέρασμα ότι είναι ανάλογα με άλλα βιβλία, με άλλη ύλη; Αφήνω τα ανάλογα βιβλία. Αυτά θα πάρω! Αλλά πώς χωρίζεται η ύλη τριών επιπέδων στα δυο αυτά βιβλία; Πώς περιμένει κανείς να προετοιμαστώ;

Άκυρο. δεν δίνω! Και πήγα από νωρίς για διακοπές.

Στην ανακοίνωση για τις εξετάσεις του Δεκεμβρίου[2], για την ύλη των επιπέδων διάβασα τα εξής:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα Α1, Α2, Β1, και Β2. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο και αντίστοιχο βιβλίο.

Η ύλη και το προτεινόμενο βιβλίο του επιπέδου Β2 υπάρχει στο μενού επίπεδα πιστοποίησης.»

«Τελικά για το επίπεδο Β2 τι διαβάζω για να δώσω;» είπα μέσα μου. Την ύλη που αναφέρεται ως ύλη του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών του ΕΚΠΑ ή εκείνη στην οποία παραπέμπει η ίδια ανακοίνωση; Και κάτι ακόμα, τα βιβλία που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο ποια είναι; Πού μπορώ να ξέρω ποια είναι; Φήμες λένε ότι σε κάποια τμήματα γίνονται παράλληλα διάφορα βιβλία. Αν υποθέσω ότι η ανακοίνωση εννοεί τα ίδια βιβλία που ορίστηκαν για τις προηγούμενες εξετάσεις τότε τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Τρία βιβλία πώς μοιράζονται σε τέσσερα εξεταζόμενα επίπεδα; Επιπλέον εδώ τα επίπεδα άλλαξαν όνομα, λέγονται τώρα Α1, Α2 κλπ… Φαντάστηκα ότι είναι σύμφωνα με το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες, αλλά έπεσα έξω.

Πάντως εγώ σκεπτόμενος καλόπιστα και επίμονα να ετοιμαστώ για τις εξετάσεις μελέτησα και το βιβλίο που ορίζεται ρητά στην ιστοσελίδα[3], αυτό δηλαδή του Κέντρου Φανάρ[4]. Και προς μεγάλη μου έκπληξη είδα φως στο τούνελ! Η ιστοσελίδα παραθέτει με κάθε λεπτομέρεια τι αναμένεται να ξέρει ο υποψήφιος για το Β2! Τα σημείωσα και πήγα να κατεβάσω το βιβλίο να ξεκινήσω μελέτη. Να και ακόμα καλύτερη έκπληξη:

Η ύλη του βιβλίου الطَريق إلى العربيّة

Οι θεματικές που αναφέρονται στην ιστοσελίδα http://arablang.org/?page_id=25&lang=el

1-Η ανάγνωση στην εποχή της ταχύτητας. 2-Η ιστορία της αραβικής γλώσσας 3-Η αραβική γραμματεία και οι φάσεις (εποχές) της. 4-Οι αγορές ως τόπος λογοτεχνικής σύναξης. 5-Η «προϊσλαμική» αραβική ποίηση. 6-Η αραβική μετρική. 7-Τα τεμένη. 8-Η ισλαμική τέχνη. 9-Αραβικές παροιμίες. 10-Το ήθος των Αράβων. 11-Τα λεξικά της αραβικής γλώσσας. 12-Άραβες επιστήμονες. 13-Ο «Οίκος της Σοφίας» στη Βαγδάτη. 14-Η Κόρδοβα.

1-Αναγνώριση ταυτότητας 2-Κατοικία, διαμονή 3-Ελεύθερος χρόνος, διασκέδαση    4-Κοινωνικές σχέσεις 5-Υγεία, κατάσταση του οργανισμού 6-Καθημερινή ζωή 7-Δραστηριότητες έξω από το σπίτι 8-Αγορά 9-Διατροφή 10-Σχολείο, εκπαίδευση 11-Επαγγελματικός χώρος 12-Δημόσιες υπηρεσίες 13-Μετακίνηση/ταξίδια

Ομοιότητα που φτάνει στα όρια της κλωνοποίησης θα έλεγα. Σκέτη ταύτιση!   

Τελικά δεν έδωσα τον Δεκέμβρη, μπας και καταλάβω ποια είναι η ύλη, δεν μ’ αρέσει να κοπώ. Παράλληλα μελετούσα γιατί η γνώση της γλώσσας δεν πιστοποιείται με χαρτιά, αλλά στην πράξη.

Με λίγη υπομονή έφτασαν οι εαρινές εξετάσεις- λίγο βιαστικά βέβαια!

Με την ελπίδα να βγάλω άκρη όσον αφορά την ύλη των εξετάσεων διάβασα τα κάτωθι σε ανακοίνωση δυο μέρες πριν τον Άϊ Βαλεντίνο:

«Η εξεταζόμενη ύλη ενδεικτικά είναι αυτή των βιβλίων που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τα επίπεδα Α1, Α2, Β1, Β2 και C1. Οι υποψήφιοι μπορούν να μελετήσουν από οποιοδήποτε ανάλογο και αντίστοιχο βιβλίο.»

Τελικά το βιβλίο του Κέντρου Φανάρ αποσύρεται. Γιατί; Πάλι ο γρίφος με τα βιβλία «που χρησιμοποιούνται στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών». Παραλίγο θα κατέληγα σε ντετέκτιβ για να ανακαλύψω ποια είναι αυτή η ύλη τέλος πάντων. Ξεκάθαρη απάντηση δεν βρήκα. Στο πέμπτο έτος στο Διδασκαλείο του ΕΚΠΑ δεν υπάρχει βιβλίο, ο διδάσκων μοίρασε στους σπουδαστές διάφορα βιβλία σε στικάκι usb και από αυτά δουλεύουν. Εγώ πού θα τα βρω; Και απ’ όσα έμαθα ο εν λόγω διδάσκων δεν είναι καθόλου υποστηρικτής των εξετάσεων, ούτε έχει σχέση μ’ αυτές, και δεν θα με βοηθούσε άμα απευθυνθώ σ’ αυτόν. Αναρωτιέμαι λοιπόν, οι εξεταστές θα εξετάσουν τους υποψήφιους με ύλη την οποία δεν γνωρίζουν οι ίδιοι; Πώς παραπέμπουν στην ύλη του Διδασκαλείου την οποία δεν τη γνωρίζουν; Τι κόλλημα έχουν με το Διδασκαλείο του ΕΚΠΑ; 

Άλλο δίλημμα αυτό τώρα… γίνεται ο εξεταστής να μην ξέρει την ύλη που σπούδασε ο υποψήφιος; Οι εξεταστές που έρχονται από το εξωτερικό το κάνουν για να εξετάσουν σε ένα τεχνολογικό ίδρυμα το οποίο δεν προσφέρει μαθήματα αραβικών χωρίς να έχουν ιδέα της κατάστασης της διδασκαλίας της αραβικής γλώσσας στην Ελλάδα, και χωρίς να μπορούν να προτείνουν μια ξεκάθαρη και λεπτομερή ύλη που να μην αλλάξει από τον Δεκέμβρη στον Μάιο.

Έληξε, θα μείνω με την απορία για το επίπεδο των αραβικών μου. Δεν συμμετέχω στις εξετάσεις, και ας είναι πανευρωπαϊκές, αφού δεν αναγνωρίζονται ακόμα ας χάσω και το τσιφτετέλι. Καλή διασκέδαση για όσους μπορεί να λάβουν μέρος. J

υγ. έγραψα το παρόν για να απαντήσω με λίγο χιούμορ σε όσους με ρώτησαν και ρωτούν τη γνώμη μου ως καθηγητή αραβικών για τις εξετάσεις που διεξάγονται στο ΤΕΙ Αθηνών- χωρίς την άμεση εμπλοκή και εποπτεία του ΤΕΙ σ' αυτές απ' όσα ξέρω. Πολλά θα μπορούσα να πω σχετικά, αλλά ίσως σε άλλο κείμενο.

---

[1] Δημοσιεύτηκε στις 12-5-2016, αλλά με αρ. 4β/12-6-2016 στο έντυπο, αλλά είναι λάθος όπως φαίνεται και από τη διεύθυνση της ιστοσελίδας. http://arablang.org/wp-content/uploads/2016/05/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-4%CE%B2-12-5-2016.pdf

[2] Με αρ. 17-10-2016 http://arablang.org/wp-content/uploads/2016/10/Announce_17_17-10-2016.pdf

[3] http://arablang.org/?page_id=25&lang=el

[4] http://daleel-ar.com/2014/05/03/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9/