Η επιστολή του Παναή στη Φρειδερίκη

 

Από επίσκεψη στο νοσοκομείο Άγιος Σάββας
όπου νοσηλεύονταν ο Γιάννης Πανογεώργος 

Στη κορυφή μπορεί και να είναι εύκολο  να φτάσεις .Το δύσκολο όμως είναι να κρατηθείς .Εκεί χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και αυτό το γνώριζαν πολύ καλά οι άρχοντες του κάθε χωριού όταν ζητούσαν την ψήφο  του κόσμου  στον αγώνα τους για την κατάκτηση της προεδρίας.Ο ψηφοφόρος απαιτούσε να τον θυμάσαι  και μετά την κάλπη .

Αυτό το γνώριζε πολύ καλά ο Παναής - κατά κόσμον Νικόλαος Πολίτης.Δεν είναι τυχαία η επί σειρά ετών, θητεία του στη προεδρεία  του χωριού! Έπρεπε

Ο κυρ Μίμης

Αντράκλας δυο μέτρα ο κυρ Μίμης .Αρκάς στη καταγωγή και ψηλός σαν το Ταΰγετο .  Ευθυτενής και αγέρωχος που όταν πέρναγε ίσκιωνε ο τόπος που λένε ! Αγαπητός σε  όλους ! Πολύ αγαπητός .
Στο καφενείο μικροί  μεγάλοι ήθελαν να κάτσουν μαζί του γιατί τους άρεσε ο τρόπος που μιλούσε. Αργός, βαρύς ,κοσμοπολίτικος  και  καλαμπουρτζής ......!
Πολύ καλαμπουρτζής ο κυρ Μίμης. Και ασυμβίβαστος. Στην Εθνική Αντίσταση όργωσε τα βουνά του Μοριά κυνηγώντας τους φασίστες κατακτητές της πατρίδας του. Μετά τον πόλεμο γύρισε  όλο τον τόπο πουλώντας φανελοσώβρακα στα παζάρια . Γνώρισε τη Μάρω,την παντρεύτηκε και έκτοτε άραξε στο χωριό.
Πως να βολευτεί όμως μέσα στο  σπίτι  που είχε μάθει να γυρίζει όλη την Ελλάδα

Έτσι κάθε μέρα, κατά το απόβραδο στο καφενείο του μπάρμπα Μήτρου του Μπλίκα,  μαζί με άλλους απ το χωριό ,γίνονταν παρέα και έπαιζε  τη δηλωτή του. Μετά μπύρα!
Τις χρονιάρες μέρες ,όπως η πρωτοχρονιά ,το χόντρυναν λιγάκι ,για το καλό λέει .Έπαιζαν στούκι , και έκλειναν των Φώτων για να τα φωτίσουν , λέει !

Μια φορά εκεί που έπαιζαν τριάντα ένα, λέει κάποιος από την παρέα 

 -Κάποιος καίγεται !

- Εγώ καίγομαι λέει ο κυρ Μίμης και κατεβάζει τα χαρτιά του

- Όρε κάτι μυρίζει ....Μίμη καίγεσαι ;

Κάνει έτσι ο κυρ Μίμης...Από την τσέπη του σακακιού του έβγαινε καπνός .

- Όρε καίγομαι στ΄ Αλήθεια !!!

Είχε πέσει η καύτρα του τσιγάρου του μέσα και δεν το χε πάρει χαμπάρι .

Μια άλλη φορά στην καφετέρια του Ζάχου έλεγε για τον Κολοκοτρώνη .Κάθε λίγο και λιγάκι ο Σπύρος ο Βασιλείου πετάγονταν και τον διέκοπτε .

Φόρτωνε ο κυρ Μίμης αλλά έκανε υπομονή .Μετά από λίγο πάλι πετάγονταν ο Σπύρος.

Και που λέτε παιδιά σε μια μάχη, λέει ο Κολοκοτρώνης. Που πάτε ορέ Έλληνες !

Ο κυρ Μίμης που εκτός των άλλων δεν σήκωνε  μύγα στο σπαθί του αντάριασε !  Σηκώνεται όρθιος και με ένα νεύρο λέει στο Σπύρο που ήταν στο μπόι ένα και εξήντα . 

- Ήσουνα εκεί Σπύρο Βασιλείου ή θα σου γαμήσω κάνα κώλο !

Έγινε μολόϊμα !

Είχε μια μαγεία η εποχή εκείνη στα καφενεία του χωριού .Τώρα με τον πολιτισμό της καφετέριας .... χάθηκαν οι γενιές .Μεγάλωσε το χάσμα ! 

''ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΟΠΛΗΚΤΟΙ''

Στο βάθος τα δυο Ζωγραφεικα  σπίτια'' Γιουργούλια'' και ''Τραχανά'' 

Το 1948 η έκβαση του εμφυλίου πολέμου έγειρε υπέρ του κυβερνητικού στρατού και εις βάρος των ανταρτών.Εν όψη των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων ο στρατός διέταξε  την απομάκρυσή του ορεινού πληθυσμού προς τις πεδινές περιοχές της χώρας. Το σχέδιο ήταν η έλλειψη τροφίμων με το σταμάτημα κάθε παραγωγικής δραστηριότητας στις ελεγχόμενες από τους αντάρτες περιοχές.
Στο πλαίσιο αυτού του σχεδιασμού πολλοί κάτοικοι των ορεινών χωριών όχι μόνο δεν επέστρεψαν στα χωριά τους την άνοιξη όπως το συνήθιζαν αλλά έφυγαν και αυτοί που έμειναν πίσω τον Χειμώνα.
Στο Χρυσοβέργι και στην ορεινή περιοχή του , προς την ψηλή Παναγιά,  εγκαταστάθηκαν πολλοί από διάφορα χωριά της Ευρυτανίας . Στο Χάραμα ,στις  Μάνες , στα Παλιοχώρια και το Άι Γιώργη Σταμνάς ήρθαν από τα Σελά .Στην Τραγάνα Σταμνάς και στο Χρυσοβέργι ήταν Τσικλιστιάνοι
 Ζούσαν σε καλύβες και τουρλοκάλυβες καμωμένες με κλαδιά και ψαθιά ,αριστοτεχνικά φτιαγμένες που δεν τις πέρναγε  το νερό της βροχής.
Μαρτυρίες αναφέρουν (Μήτσος Ζωγράφος ) πως στα παλιοχώρια είχαν φτιάξει  στοά με κορμούς δένδρων και  ήταν σκεπασμένη με κλαδιά και από πάνω πηλό.

Με την ήττα των ανταρτών και την οπισθοχώρηση τους στην Αλβανία άρχισε το 1950 η επιστροφή  στα χωριά τους. Η προώθηση έγινε σχεδιασμένα και το συντονισμό είχε ο πρόεδρος της Τσεκλίστας

Νικολόπουλος που ζούσε στα Κλεισορέμματα . Αφετηρία η πλατεία του Χρυσοβεργίου  Η μεταφορά ,ανθρώπων και ζώων, έγινε με τα αμερικάνικα καμιόνια ,τα Ντζέιμς μέχρι την Δομνίστα που υπήρχε δρόμος και από κει με τα πόδια στην Τσεκλίστα .Μαζί τους έφεραν αλεύρια ,ζάχαρη  σπόρους και μηχανές - έτσι ονόμαζαν τα ειδικά άροτρα που δεν είχαν καμιά σχέση με το παραδοσιακό ελληνικό άροτρο- για την παραγωγική ανασυγκρότηση του χωριού τους όπως προέβλεπε το σχέδιο Μάρσαλ.

Το βίντεο που παραπέμπει ο σύνδεσμος ( http://www.ina.fr/video/VDD09016151) στο σημείο απο 0,15 έως 0,20  διακρίνονται καθαρά τα σπίτια του Γιώργου Ζωγράφου (Γιουργούλια) με τη σκαμνιά απ' έξω και του Θόδωρου Ζωγράφου (Τραχανά) στο οποίο κοιτώντας στο επάνω δεξιό άκρο της σκεπής του διακρίνεται στο βάθος  το σπίτι των Ακριδαίαων Στο φόντο του πλάνου θα αναγνωρίσετε την πλαγιά

Στο σημείο 0,45 του βίντεο φαίνεται το δημοτικό σχολείο και στο βάθος το ριζό

στο Ριζό .Επίσης στο σημείο 0,45 φαίνεται καθαρά το δημοτικό σχολείο .Η μια η αίθουσα γιατί η άλλη χτίστηκε μεταγενέστερα
 Σχετικές πληροφορίες  έδωσαν οι Χρυσοβεργιώτες Ευθύμιος  Μάντης (Μάκιας) με καταγωγή από Τσεκλίστα , ο Ζωγράφος Δημήτριος ( Ντάης) Χρυσοβεργιώτης και η Πολίτη Βασιλική Του Φωτίου ,Χρυσοβεργιώτισσα με καταγωγή από Τσεκλίστα
Περιτό να πούμε πως εκτός ελαχίστων σημείων το βίντεο είναι στημένο .Δηλαδή δεν καταγράφει αλλά προπαγανδίζει. Έχει όμως ενδιαφέρον  γιατί είναι ένα ντοκουμέντο ! 

Το χρονικό του εορτασμού της 25ης Μαρτίου 1942 στο Αιτωλικό .Δια χειρός Κώστα Μαυροσκώτη

Εκδηλώσεις ανθρωπιάς σε συνθήκες βαρβαρότητας

 Κατά την περίοδο της κατοχής - τέλος Ιουλίου με αρχάς Αυγούστου 1943- συνέβη ένα ατύχημα που αναστάτωσε το μικρό χωριό Φραγκουλεΐκα.

Οι Γερμανοί το απόγευμα εκείνο συγκεντρώνονταν από την περιοχή του Αγρινίου στην

Λυσιμαχεία..Ετοιμάζονταν για  αντίποινα στα χωριά της Μακρυνειας για την

εκτέλεση Γερμανού αξιωματικού  στη περιοχή της  Συκιάς. Eνα   γερμανικό   καμιόνι ξεκίνησε καθυστερημένα για τον τόπο συγκέντρωσης και  στα

Κλεισορεύματα  έχασε το δρόμο και πήγε προς τα Φραγκουλεΐκα . Πληροφορίες λένε ότι ερχόταν από την Άρτα  και δεν πρόλαβε τους υπόλοιπους της φάλαγγας. Στο αυτοκίνητο επέβαιναν τρία άτομα και στην καρότσα του ήταν δυο Έλληνες  από την Άρτα  με πέντε έξι  μουλάρια επιταγμένα από τους Γερμανούς.

    

    Η γέφυρα της κλεισούρας ήταν κομμένη, από σαμποτάζ   του ΕΛΑΣ και οι Γερμανοί  επιτάσσοντας  τους κατοίκους

Ηχητικο ντοκουμεντο απο την κομπανια των Ακριδαιων

Για πολλά χρόνια τα λαούτα και τα βιολιά ήταν παρατημένα στα σεντούκια . Ο αγώνας για επιβίωση ήταν ατέρμονος .Τα δάχτυλα έγιναν κούτσουρα και δεν μπορούσαν να βρουν τις νότες.
Είναι όμως δυνατόν να ξεχάσεις τον τρόπο που εκφραζόσουν όταν

Καλημέρα πεδίμου Πἀνο

 ''Καλημέρα πεδίμου Πάνο.''
''...φτοχια εχομε αλλα δεν βαργεσε...''
''...ποσο στιναχορεθηκα που δεν τα ελαβες.''
'' ο πατερασου εδισε τον καπνο''
''.... οτη περνου απο τη δουλια που πιγενο οταν κρατή ..''

Σκέψεις απλές,ζεστές, γιομάτες αγάπη.

Η ανατίναξη της γέφυρας στα Φραγκουεΐκα στις 3/6/1944

Ανατινάχθηκε στις 3/6/1944

Στις αρχές του Απριλίου το 1944 το 2^ο  εφεδρικό  τάγμα του ΕΛΛΑΣ  της περιοχής Μεσολογγίου πραγματοποίησε στην περιοχή ευθύνης του διάφορες δολιοφθορές και σαμποτάζ . Όλες οι ενέργειες έγιναν στα πλαίσια γενικής διαταγής  προκειμένου να υπάρξει παρακώλυση στις μετακινήσεις των Γερμανών και παραπλάνηση  σχετικά με την περιοχή απόβασης των συμμαχικών δυνάμεων. Η δράση αυτή ανάγκασε τους Γερμανούς να διατηρήσουν σημαντικό αριθμό δυνάμεων στην περιοχή της Μεσογείου για να γίνει η απόβαση και η τελική επίθεση κατά της Γερμανίας από την Νορμανδία.

Στις 7/6/1944  ομάδα του τάγματος με επικεφαλής το Κωνσταντίνο Κοκκόλια από το Αιτωλικό και τμήμα του εφεδρικού τάγματος Γαυριάς με επικεφαλής τον  Θεόδωρο Κούσουλα  και σε συνεργασία με τον Γιάννη Σαπλαούρα από τον Άγιο Ηλία ,μετέφεραν μια Γερμανική νάρκη τύπου TELEPMAN στη τραγάνα Σταμνάς και συγκεκριμένα στη θέση Τούμπα και ανατίναξαν Γερμανική αμαξοστοιχία
Στις 22/6/1944 Ανατινάσσεται αμαξοστοιχία των Γερμανών στο Σταθμό Αιτωλικού. Ακολουθεί  μάχη με απώλειες και αρκετά λάφυρα .

Στις 3/6/41944 ανατινάσσεται η οδική γέφυρα στο τέρμα Κλεισούρας στο χωριό Φραγκουλεΐκα  .Η ανατίναξη έγινε από ομάδα του εφεδρικού ΕΛΛΑΣ με επικεφαλής τον Αιτωλικιώτη  Κωνσταντίνο  Κοκκόλια.

Στη επιχείρηση αυτή συμμετείχε υποστηρικτικά και τμήμα Χρυσοβεργιωτών  το οποίο είχε λάβει θέση στα Γιατσεΐκα.

Στην κομμένη  γέφυρα αργότερα έπεσε γερμανικό καμιόνι φορτωμένο με άλογα  και σκοτώθηκε ένας Γερμανός στρατιώτης  .Σε άλλη ανάρτηση θα περιγράψουμε το περιστατικό γιατί έχει σημασία ο τρόπος που το διαχειρίστηκαν οι κάτοικοι  και δεν αντιμετώπισαν προβλήματα αντιποίνων 

Υ.Γ. Τα στοιχεία είναι παρμένα από το βιβλίο του Θανάση Καλογιάννη '' Μνήμες και σελίδες της εθνικής Αντίστασης ΑΓΡΙΝΙΟ - ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ''

Κλεισούρα τα Κύκνεια Τέμπη ! Το Κάστρο στα φραγκουλείκα είναι η αρχαία Πυλήνη;

Κλεισούρα τα Κύκνεια Τέμπη ! Το Κάστρο στα φραγκουλείκα είναι η αρχαία Πυλήνη;

Του Γιώργου Μπαλτά 12.6.2014

Τα στενά της Κλεισούρας ορίζονται από την είσοδο τους στα Δυτικά , από τη διαστάρωση προς Χρυσοβέργι ΄μέχρι και την έξοδό τους βόρεια στο χωριό Κλεισορεύματα.
Σήμερα είναι γνωστά ως το φαράγγι της κλεισούρας , μνημείο ανθρώπινης κληρονολιάς , περιοχή ιιαίτερου φυσικού κάλους, προστατεύομενη από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα NATURA.
Στην αρχαιότητα το φαράγγι της κλεισούρας ήταν γνωστό ως «Κύκνεια Τέμπη» μέσω των οποίων ο Αχελώος χυνότανε προς την Θάλλασα του Αιτωλικού – Μεσολογγίου.
Σύμφωνα με αναφορές , στην βόρεια Πύλη των Κύκνειων Τεμπών ήταν χτισμένη η Πόλη Πυλλήνη που καταστράφηκε από τους Αιολείς και μεταφέρθηκε βορειότερα με το όνομα Πρόσχιον.
Η ακριβής θέση τη Πυλήνης δεν έχει προσδιορισθεί από του αρχαιολόγους και το κενό καλύπτεται από ικασίες και ερμηνείες που σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονται αρμονικά με λαϊκούς μύθους και οδηγούν σε παράλληλες «βεβαιότητες» .

Έχομε λοιπόν το όνομα Πυλήνη με το σχέδιο Καποδίστριας να έχει αποδοθεί σε Δήμο της Ναυπακτίας μακριά από το σημείο που τοποθετείτε σήμερα η Πυλλήνη.
Αντίθετα όλα συγκλίνουν πως η Πυλλήνη, πόλη Αιτωλική ευρίσκετο στην βόρεια Πύλη των Κύκνειων Τεμπών . Εξ ου και το όνομά της Πυλήνη (Πύλη) .
Βέβαια η αρχαιολογική έρευνα δεν έχει ακόμα εντοπίσει την πρσγματική θέση της Πυλήνης.
Γεννημένος στο χωριό ΦραγκουλέΪκα μεγάλωσα με διηγήσεις των μεγαλυτέρων για την ύπαρξη αρχαίας Πόλης με Νεκροταφείο στη θέση Κάστρο στη βόρεια απόλειξη του Αράκυνθου! Στη βορειοανατολική κορυφογραμή του Αράκυνθου όπως αυτή διαγραφότανε από το Σπίτι μου ξεχώριζαν τεράστια αιωνόβια δένδρα Δρυός που ορίζανε τη θέση «Κάστρο» . Απλά Κάστρο, χωρίς καμιά αναφορά σε Πυλήνη. Μόνο αναφορές για πήλινα ευρύματα , οστά ανθρώπων και μέσα μέσα για ανασκαφές ξένων «επιτήδειων» που μάλλον κάτι σοβαρό έβρισκαν!

Διηγήσεις λοιπόν για λαθρανασκαφές , ευρύματα ανθρωπίνων οστών, ευρύματα πήλινων «σπαραγμάτων» , εμφανή γιγάντια τείχη, γινόντανε αντικείμενο συζητήσεων μεταξύ των μεγαλύτερων που γυρίζανε κατάκοποι από τη φύλαξη-βόσκηση των ζώων τους, κυρίως προβάτων και γιδιών. Συχνές αναφορές και για κάποιους περίεργους επισκέπτες – κυνηγούς που ζητούσανε πληροφορίες για το πώς πάνε στο Κάστρο.
Νεαρός «βοηθός» κτηνοτροφικών εργασιών της οικογένειάς μου , είχα επισκεφθεί πολλές φορές το κάστρο και ήταν ορατές οι «παρεμβάσεις» των «τυμβωρύχων», αλλά μικρής «έντασης».
Τελευταία άνοιξαν δασικοί δρόμοι οι οποίοι επέτρεψαν την προσέγγιση του χώρου πιο εύκολα και με αποτελεσματικότερα τεχνικά μέσα.
Ακόμα και αυτή καθαυτή η διάνυξη του δασικού δρόμου στη βόρεια πλευρά του Κάστρου έγινε επί των θεμελίων του Κάστρου το οποίο και γκρέμισε ολοσχερώς. Αλήθεια δεν υπήρχε αρχαιολόγος να παρακολουθεί τη διάνοιξη του δρόμου?
Με την ευκαιρεία να σημειώσω πως η διάνοιξη των δασικών δρόμων δεν χρειάστηκε να συμβάλλουν στην προστασία του δάσους από φωτιές . Συμβάλλανε όμως αποφασιστικά να περιοριστεί το δάσος δρυός του Αράκυνθου, σε επικίνδυνο βαθμό. Η ανεξέλεγκτη χρήση των αλυσοπρίονων οδήγησε στην εξαφάνιση αιωνόβιων δένδρων δρυός κατά μήκος των δασικών δρόμων. Ας είναι!
Τελευταία , με τη βοήθεια του google earth , περιδιαβαίνοντας τη περιοχή των χωριών μου Φραγκουλέικα και Χρυσοβέργη, από την Αθήνα, παρατήρησα στη θέση Κάστρο μια μεγάλη εκσκαφή. Χάρηκα γιατί τη θεώρησα «τομή» της Αρχαιολογικής υπηρεσίας. Έτσι έδειχνε από την Αθήνα!
Όταν βρέθηκα στο χωριό, λίγο η περιέργεια λίγο η νοσταλγία με έφεραν στο Κάστρο . Άλλωστε με τους Δασικούς δρόμους έγινε πολύ εύκολη η πρόσβαση.
Οδηγήθηκα στο σημείο της «τομής» που είδα από το google earth και με λύπη μου διαπίστωσα ότι πρόκειται για λαθρανασκαφή με τη βοήθεια σκαπτικού μηχανήματος . Η καταστροφή του τελευταίου απομειναριού των γιγαντιαίων τειχών ήταν το αποτέλεσμα των «κυνηγών θυσαυρών». Οι αθεόφοβοι ανεβάσανε εκσκαφέα και δεν τους πήρε χαμπάρι κανένας? Μάλον η προσπάθειά τους δεν τους απέδωσε τίποτα! Το μόνο που κατορθώσανε η καταστροφή ενός σημαντικού «Μυκηναϊκού» τείχους!!

Λίγο πιο πάνω, στην Ακρόπολη θα λέγαμε του Κάστρου, ένας πρόσφατα ανοιγμένος τάφος ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος όπως προκύπει από τις γιγαντιαίες πλάκες που τις παραμερίσανε οι αρχαιοκάπηλοι . Εδώ κάτι σημαντικό πρέπει να βρέθηκε!
Λίγο ποιο πέρα μέσα σε ένα σωρό λαξευμένων πετρών , μια μεγάλη πέτρα λαξευμένη , μοιάζει με βωμό!
Ανάμεσα στα γιγαντιαία δένδρα δρυός που καλύπτουν το Κάστρο (Πυλήνη) αψευδείς μάρτυρες οι κομμένοι κορμοί των αιωνόβιων δένδρων θύματα των λαθροξυλοκόπων.
Λαθροξυλοκόποι, λαθροανασκαφείς, λαθροκυνηγοί συνωστίζονται στο Κάστρο που μπορεί να είναι και η αρχαία Πυλήνη.
Με τη βοήθεια του «κινητού» μου έβγαλα κάποιες φωτογραφίες τις οποίες και δημοσειοποιώ μπας και ενδιαφερθεί κάποιος αρμόδιος!

Η καλλιτέχνης Μαρίας Ακρίδα

Πολλοί  τεχνοκριτικοί λένε  πως σε περιόδους κρίσης έχουμε ανασκούμπωμα και η 

καλλιτεχνική φύση του ανθρώπου  επιχειρεί την αποτίναξη των κίβδηλων αξίων, από τις οποίες έχει εμβολιστεί. 

Στον πολιτιστικό σύλλογο Αιτωλικού ένα απέραντο μελίσσι ανθρώπων, πάσης ηλικίας, ανταμώνει σχεδόν κάθε μέρα. 

Απλοί καθημερινοί άνθρωποι,απελευθερωμένοι από την κυριαρχία των υλιστικών συμπεριφορών, γεύονται την χαρά της έκφρασης και της δημιουργίας !  

Τραγουδούν ,χορεύουν, διαβάζουν και παίζουν θέατρο. Παίρνουν μπογιές και πινέλα και  βάζουν χρώματα στη μίζερη και φοβική τηλεοπτική προπαγάνδα του συστήματος, που μας θέλει ενόχους και υπεύθυνους για την οικονομική κατάσταση που μαστίζει την πατρίδα μας !

Σ΄ αυτήν την κυψέλη της χαράς ,της δημιουργίας και του εκλεπτισμού της ψυχής, βρίσκεται και η Μαρία Ακριδα.

Πολυτάλαντη και  στο θέατρο και στα εικαστικά.

Μια συμβολή στην Ιστορία του χωριού «Χρυσοβέργη»

Γράφει ο Γιώργος Μπαλτάς 
(Αφιερωμένο στο φίλο μου Αριστείδη Ζωγράφο τ΄ Χαριλί)

Πριν χρόνια ο φίλος μου Αριστείδης Ζωγράφος τ΄Χαριλί , έρχεται στο σπίτι και μου λέει περιχαρής : είδες Μπαλτά ? Του ξουβέρ έχsite τα φραγγλεϊκα έχνε? Δεν έχνε! Άνοιξ του κουμπιούτερ να ιδείς !
Βρέθηκα αμήχανος μπροστά στην ορμητικότητά του και υπάκουσα με «κατεβασμένο» ηθικό! Είχα χάσει και άλλες μάχες σε τέτοιου είδους «συγκρούσεις» ! Άλλωστε είμαστε οι δύο τελευταίοι

Οι παιδικές μου αναμνήσεις από την Τσεκλίστα

 

Γράφει ο Πάνος Ακρίδας
Ο παππούς μου, ένας ασπρομάλλης γεροντάκος ,ήταν κατά γενική ομολογία ένας άκακος άνθρωπος που το μόνο του μεράκι ήταν τα πρόβατα. Άμα  καταλάβαινε πως έλιωσαν τα χιόνια... δεν τον χώραγε  ο κάμπος!
Παλιότερα που δεν υπήρχαν αυτοκίνητα για να μεταφέρει τις χιόνες του - έτσι έλεγε τις προβατίνες του -πήγαινε στην Τεκλίστα με τα πόδια. Δυο μέρες ταξίδι! Ξεκινούσε το απόγευμα από το Ξουβέρι, να πιάσει το Μουσταφούλι  και το πρωί  να ξεκινήσει  για Θέρμο ,Πλάτανο ,Λιόλιο ,ώσπου να φτάσει στην Τσεκλίστα .

Ο ΜπαλοΝίκος με τις ''χιόνες'' του

 Εμείς τα εγγόνια του πηγαίναμε σαν τέλειωναν τα καπνά.
Εγώ πήγα δυο χρονιές.

Η ξαδέλφη μου η Τούλα ήταν η μεγαλύτερη από τα εγγόνια.
Στις δουλειές του σπιτιού ήταν το δεξί χέρι της γιαγιάς μας, της ΜπαλοΛένης .Ευτυχώς που ήταν κι αυτή !Αλλιώς πως θα τα έβγαζε πέρα η γρια με τόσα λιαπατσόρια.

Το Μπαλέικο ήταν ένα διόροφο, πέτρινο σπίτι που στο πάνω μέρος του  υπήρχαν  δυο δωμάτια και από κάτω ένα υπόγειο.
 Ήταν σκεπασμένο με πέτρινες πλάκες και τη σκεπή του συγκρατούσαν κάτι τεράστιες στρουπίνες - έτσι έλεγαν τα μαδέρια - που από δω και από κει ήταν καρφωμένες πρόγκες για να κρεμάνε τα  καλαμπόκια ! Είχε και μια χωμάτινη γωνιά με δυο παραθύρες .

  Το μαντρί ήταν δίπλα στο σπίτι. Το σούσουρο που ερχόταν ο παππούς μας  με τα πρόβατα καθόταν σε μια πέτρα και ένα, ένα όπως τ΄ άρμεγε τα πέρναγε μέσα στη στρούγκα .

Μπροστά στο Μπαλέκο
Εγώ,ο αδελφός Νίκος , η αδελφή μου Γεωργία
 και στο μέσον της φωτογραφίας
η μεγαλύτερη  η Τούλα ,κόρη του Φώτη Πολίτη 

  Η καημένη η Τούλα ,η ξαδέρφη μου,τι να πρωτοκάνει με τόσους διαόλους που έμπλεξε . Που δεν έμπαιναν σε στρέβλα με τίποτα.

  Εγώ όλη μέρα γύριζα Πότε πήγαινα στο κόμμα .Πότε στους Αγίους Αποστόλους και ανακατευόμουνα με το ρετσίνι. Πότε κυνηγούσα βερβέρες. Όλο διαολιές ! Όμως η μεγαλύτερη απόλαυση ήταν να παίζω στις μελίστρες. Σαν στούκας κατέβαινα την μελίστρα! Καθώς έφτανα στον πάτο, ήταν μια ρίζα από κέδρο που την έπιανα και,με την φόρα που είχα, έκανα επιτόπια στροφή .

  Σε μια γωνιά της αυλής η γιαγιά άναβε φωτιά και έβραζε νερό στο καζάνι για την μπουγάδα. Τα χεράκια της Τούλας έλιωναν από το τρίψιμο  των ρούχων .Τόσα παιδιά !

  Φόρεσα την καθαρή μου μπλούζα και καμαρωτός, καμαρωτός τράβηξα για τις μελίστρες .Χόρτασα παιχνίδι και ευχαριστήθηκε η ψυχή μου. Γύρισα στο σπίτι ξελιγωμένος.

Ε ρε και βλέπει η Τούλα την καθαρή μπλούζα που είχα φορέσει...Ποιός είδε το θεό και δεν τον φοβήθηκε ! Ε ρε ματσούκι που έφαγα ...!Δεν το έβαλα όμως κάτω. Από τα νεύρα μου μια και δεν μπορούσα να τα βάλω με την Τούλα, πήγα εκεί που άναβε το καζάνι και είχε μπόλικη στάχτη, ξάπλωσα και ανακυλιόμουν απ΄το άχτι μου. Σαν αλευρωμένος χοβιός έγινα . Μόνο τα μάτια μου γυάλιζαν.

- Να δεις και 'γω  ,της λέω.

Κι' άλλο μπερτάκι η Τούλα .

-  Θα φύγω και θα πάω στο σπίτι μου.

- Και που ξέρεις το δρόμο ;

-Θα πάρω της κολόνες απ' το τηλέφωνο και θα φύγω .

Επειδή μας έπαιρναν τηλέφωνο απ' το χωριό ,νόμιζα πως αν τις ακολουθήσω θα φτάσω σπίτι μου.

 Μια βραδιά μας έκανε ξαφνική επίσκεψη ο πατέρας μου.
Σαν ήρθε ο παππούς με τα πρόβατα το σούρουπο,  δεν άκουσε φωνές και ανησύχησε.
Μέχρι να τα τακτοποιήσει τα ζωντανά  και ν ανέβει στο σπίτι,του φάνηκε αιώνας.  Μπήκε μέσα και είδε τον πατέρα μου.
Εσύ είσαι εδώ ; Φοβήθηκα  πως κάτι έγινε με τόση ησυχία ;

 Σήμερα δυστυχώς εκείνες οι μελίστρες δεν υπάρχουν. Μπαζώθηκαν!
Έτσι όμως δεν χάνει την γραφικότητα του ο τόπος ; Δεν έχουμε ρήξη με το παρελθόν ;

Αποκριάτικα στιγμιότυπα

Γι'αυτούς τους χαρακτήρες έχουν γίνει άπειρες συζητήσεις στο καφενείο του χωριού .Όλοι κάτι έχουμε να θυμηθούμε από εκείνα τα ευχάριστα καλαμπούρια τους, τα πειράγματα τους και τα παθήματά τους όταν έπιναν ένα ποτηράκι παραπάνω.

Όλοι τους μεροκαματιάρηδες .Άνοιγαν με τους Κασμάδες την γαλαρία για να φέρουν νερό στον κάμπο . Μέσα στα λασπόνερα  της στοάς σαν  τυφλοπόντικες με την υγρασία να τους σαπίζει τα κοκάλα. 

Τα χέρια τους χοντρά και ροζιασμένα απ' τη δουλειά ,σπούδασαν παιδιά και προικιωσαν κορίτσια . Και μετά τη βάρδια... στα καπνοτόπια με όλη την οικογένεια. Γιατί ο καπνός ήταν κουμπαράς! Αν τα 'φερνες γύρα με το μεροκάματο και ο καπνός σου έμεινε ξεχάρτσοτος, είχες μεγάλο διάφορο! Για να μπορέσει όμως το γαϊδουράκι να κουβαλήσει την ψυχή μέχρι την παράδεισο, έπρεπε να φάει και να πιει.

Η καθαρή Δευτέρα ήταν μια καλή ευκαιρία για κάτι τέτοιο. Θα αφήσουμε τις εικόνες να μιλήσουν .

Κάπου στη Μακρυνεία 

Στην φωτογραφία Χρυσοβεργιώτες με τα μηχανάκια τους στην Μακρυνεία

Στους ρυθμούς το τζού μπόξ 

«Κοσμάς ο Αιτωλός: Φτιάξτε σχολειά-φτιάξτε σχολειά».

Ο Χρήστος Βερβερούδης υποδυόμενος
τον Κοσμά τον Αιτωλό

Τυχεροί  όσοι βρέθηκαν την παρασκευή  21 Φεβρουαρίου στο πνευματικό κέντρο Ευανθίας Καρβέλη στο Αιτωλικό. Είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν, στα πλαίσια της επετείου της μάχης του  Ντολμά και της συμπλήρωσης των 300 χρόνων (1714-2014) από τη γέννηση του Κοσμά του Αιτωλού , μια υπέροχη θεατρική παράσταση από τον ηθοποιό Χρήστο Βερβερούδη.
Ο Χρήστος Bερβερούδης με την  καταπληκτική του ερμηνεία και την επιβλητική του  φωνή κατάφερε να μεταφέρει  το κοινό του Ευανθίας Καρβέλη 300 χρόνια πίσω ,''βιώνοντας'' με συγκλονιστικό τρόπο τον λόγο και τις διδαχές του Κοσμά του Αιτωλού.
Η παράσταση πρόκειται  να παιχθεί και στο Μεσολόγγι στα πλαίσια των εορτών εξόδου. Είναι μια καλή ευκαιρία για όσους θα ήθελαν και δεν κατάφεραν να την παρακολουθήσουν στο Αιτωλικό.
Η ημερομηνία δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη.
Είμαστε σε επαφή με τον Χρήστο Βερβερούδη και  έγκαιρα θα ενημερώσουμε τους αναγνώστες του blog για το πότε αυτό θα γίνει.
 Παραθέτουμε ένα μικρο απόσπασμα από το σχετικό δελτίο τύπου της παράστασης, ώστε να έχουν μια σχετική  άποψη ,όσοι  θα την παρακολουθήσουν, για το ''ταξίδι'' που  πρόκειται  να κάνουν.


Τη σημερινή εποχή της καταναλωτικής αδηφαγίας και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, τα Γράμματα οι Τέχνες και γενικότερα ο πολιτισμός, είναι η σημαντικότερη όαση ελπίδας και προοπτικής για τους λαούς, όπου γης. Οι Έλληνες έχουμε διέλθει μέσα από δύσκολες περιόδους και ατραπούς, με  υποδουλώσεις, κατοχές, εμφυλίους, και το αίμα του λαού μας  έχει ποτίσει τούτη την ευλογημένη χώρα που λέγεται Ελλάδα. Είναι χρέος όλων μας, κυρίως,  των πνευματικών ανθρώπων, να ενδυναμώσουμε την διαχρονική μνήμη της ιστορίας μας, που δεν περιορίζεται σε συνοριακές περιχαράξεις αλλά απηχεί στην έννοια του Ελληνισμού, λέξης, συνώνυμης του Πολιτισμού.
Ο ιεραπόστολος της ειρήνης Κοσμάς ο Αιτωλός, ο ιεροκήρυκας Πατροκοσμάς, που όργωσε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο επί τουρκοκρατίας  για να διατρανώσει την πίστη του στην Ορθοδοξία και την Ελληνική γλώσσα και βρήκε τραγικό θάνατο από εκείνους που ενοχλούνταν από τις Διδαχές του, αποτέλεσε την έμπνευση για ένα θεατρικό μονόλογο, με τον τίτλο: «Κοσμάς ο Αιτωλός: Φτιάξτε σχολειά-φτιάξτε σχολειά».

Το έργο έγραψε ο συγγραφέας - δημοσιογράφος, Γρηγόρης Χαλιακόπουλος .Σκηνοθεσια Χριστος Βερβερουδης-Νικος Παυλιτινας τον ρόλο του Κοσμά Αιτωλού υποδύεται ο ηθοποιός Χρίστος Βερβερούδης. Το ρόλο του αφηγητή ζωντανεύει η υποβλητική φωνή του ηθοποιού Χρίστου Τσάγκα, η δε μουσική επένδυση ανήκει στον   μουσικοσυνθέτη Φίλιππο Περιστέρη.

Το κλάδεμα και η σχέση του με το φεγγάρι

Παροιμία  είναι σύντομος λόγος, που περιέχει αλήθεια βγαλμένη απ' την πείρα . Είναι η γνώση και η  παρατήρηση πολλών χρόνων και πολλών ανθρώπων ταυτόχρονα  .Είναι προϊόν συλλογικό .
Λαϊκό γνωμικό στο χωριό μας λέει πως ο πρώτος κλαδούχος του αμπελιού ήταν ο  γάιδαρος .
Ο γάιδαρος έχει μεγάλη αδυναμία στα κλίματα και κάποια  φορά που λύθηκε, έπεσε με βουλιμία πάνω τους  .
Παρατηρήθηκε πως τα κλίματα που βόσκησε  ο γάιδαρος έκαναν   σταφύλια μεγάλα και ζουμερά και αυτή η παρατήρηση καθιέρωσε  και την πρακτική του κλαδέματος

Κλάδεψε με το Γενάρη και μην κοιτάζεις το φεγγάρι 

λέει ο λαός μας για το κλάδεμα των αμπελιών και των δένδρων.Αν κλαδέψεις τον Φλεβάρη πρέπει να λάβεις υπόψιν σου σε πια φάση βρίσκετε το Φεγγάρι .Πρέπει να είναι  στη ''χάση '' και όχι  στη ''γέμιση'' Το κλάδεμα με την πανσέληνο σαπίζει τις κλιματόβεργες και το κλίμα δεν καρπίζει
 Στους ελαιώνες  και στου οπωρώνες πρέπει μετά το κλάδεμα να αποσύρουν αμέσως τα κλαδιά και τα ξύλα. Εκτός του ότι σαπίζουν, το σαράκι που εμφανίζετε και τα διάφορα ξυλοφάγα, προσβάλουν τους νεαρούς βλαστούς και κατά συνέπεια την καρποφορία των δένδρων!
Σε διατριβή της κ. Γιαννακοπούλου ,σχετικά με την γαλλοελληνική εκμετάλλευση των δασών τον 17ο  αιώνα στα δάση της Δυτικής Ελλάδας και Ηπείρου, οπού υλοτομούνταν ξυλεία για ναυπηγικούς οικοδομικούς σκοπούς ,ξυλεία για βαρελοποιία κ.α.,διαβάζουμε πως πάντα  τα  συνεργεία υλοτόμησης, λάμβαναν  υπόψιν τους το φεγγάρι.
Καυσόξυλα που κόβονται από ζερβό μέρος δεν καίγονται καλά στο τζάκι γιατί δεν τα βλέπει το φως του φεγγαριού
Η πατάτα που έβγαινε από τη γη  ,στου φεγγαριού τη χάση ,δεν σαπίζει και κρατάει  πιο πολύ καιρό.

Βάλτε νιους και σκάψτε με 

Γέρους να  με κλαδέψουν 

Βάλτε κορίτσια ανύπαντρα 

να με κορφολογήσουν 

λέει μια άλλη παροιμία του λαού μας 

Ο νιος έχει δύναμη ! Το τσαπί υπακούει στα δυνατά του μπράτσα ! .Μπορεί να σκάψει το έδαφος πιο βαθιά  και η ρίζα του αμπελιού δεν θα τεμπελιάζει στην επιφάνεια του ! Θα πάει πιο βαθιά  και στις δύσκολες μέρες του καλοκαιριού θα βρίσκει πιο εύκολα  υγρασία. 

Οι γέροι έχουν πείρα και ξέρουν πότε και πως πρέπει να κλαδέψουν. 

Ο κλαδούχος πρέπει να είναι έμπειρος.Να ξέρει που θα κόψει .Ν' αφήσει τους κληρονόμους που θα διαδεχτούν τα γέρικα κλαδιά! 

Από κοντά και νιος για να του μάθει την τέχνη. 

Και μετά κορίτσια ανύπαντρα γεμάτα όρεξη και υπομονή .

Η υπομονή είναι η προίκα της φύσης στη γυναίκα για να κρατήσει τα βάρη του σπιτιού και των παραδόσεων.

Τ' ανύπαντρα κορίτσια μπορούν να καταλάβουν τα τρυφερά βλαστάρια του αμπελιού καλλίτερα. 

Έχουν από την φύση ίδια αποστολή .

Να φέρουν ζωή  στο κόσμο!

Γιαυτό και ''κορίτσια ανύπαντρα να με κορφολογήσουν'' !

Αυτές είναι κάποιες -μέσα στις πολλές-από τις παροιμίες του λαού μας που ακούγονται και στο χωριό μας.

 Σήμερα με την εντατικοποιήση των καλλιεργειών και την αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων αν λάβουμε υπόψιν τις καλλιεργιτικές πρακτικές των παππούδων μας δεν θα χάσουμε .
Θα κερδίσουμε .Και θα κερδίσουμε την παραγωγή ασφαλών προϊόντων για τη διατροφή των παιδιών μας 

Η κοπή της πίτας μας για το 2014

Εικόνες παλιών εποχών σήμερα στο Χρυσοβέργι. Έχει καθιερωθεί των Φώτων μετά την εκκλησιά , ο σύλλογος να κόβει την πρωτοχρονιάτικη πίτα του. Μετά το αγιασμό ,από άμβωνος , ο κόσμος κλήθηκε  να παραστεί στην κοπή της πίτας σε ένα από τα καφενεία του χωριού,  όπου ο σύλλογος προσέφερε καφέ και αναψυκτικά . Χαρούμενα και καλόκαρδα πρόσωπα αντήλλασαν ευχές. Μικρά παιδιά χαίρονταν και γελούσαν στις αγκαλιές, άλλα των μανάδων και άλλα  των παππούδων, ενώ τα μεγαλύτερα έτρεχαν και γελούσαν .Ήταν ένα πολύ ευχάριστο και γιορτινό πρωινό !Ευχόμαστε σε όλους τους χωριανούς μας που βρίσκονται μακρυά μας υγεία , ευτυχία , υπομονή και αλληλεγγύη  για τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε.

Το φλουρί έπεσε στον μικρό  

Μουσικές κομπανίες του τόπου μας

Στο βιολί και το κλαρίνο οι Σκουραίοι απο το Αιτωλικό .

Στο σαντούρι ο Νίκος Τσίνας από το Χρυσοβέργι.

Και στο λαούτο ο Θεόδωρος Ακρίδας,

επίσης από το Χρυσοβέργι

Αυτούς τους ανθρώπους δεν πρέπει να τους ξεχάσουμε.

Είναι οι τοπικοί μας καλλιτέχνες που διασκέδασαν τον κόσμο και διατήρησαν το τοπικό μουσικό χρώμα πριν την άλωση του από τα τσιφτελοτράγουδα !

Η φωτογραφία είναι από την εκδήλωση των κυνηγών στην Αγία Ελεούσα









Την κομπανία διευθύνει ο Χρήστος Βλαχογιάννης .Παραθέτουμε σχολειό του από το fb με σημαντικές παρατηρήσεις

Christos Vlahoyiannis Και διευθύνω εγώ! Ούτε που την θυμάμαι. Πότε ήταν Πάνο; Πρέπει να είιναι κοντά στο 1990. Υπάρχει και χορωδία 4 ατόμων πίσω από την κομπανία. Από αριστερά: Λάκης Φούντας, ο συγχωρεμένος Σπύρος Πατσούρας και οι Αιτωλικιώτες ψάλτες Πέτρος Παρράς και Θανάσης Βελής. Κιθάρα παίζει ο τότε συνεργάτης μου Πέτρος Θωμάς. Τραγουδήσαμε τραγούδια που έλεγαν για το κυνήγι, στην ετήσια γιορτή των κυνηγών.

Ένα μικρο αφιέρωμα στον δρομέα Χρήστο Ακρίδα

Ο Χρήστος Ακρίδας με τις κόρες του, Ελένη και Εβίνα, 

και τον Γιάννη Κούρο, μετά τον δρόμο θυσίας

 στο Μεσολόγγι τον Απρίλιο του 2000

Ο Χρήστος Ακρίδας του Γεωργίου γεννήθηκε το 1960 στο Χρυσοβέργι, όπου έμεινε μέχρι τα 18 του χρόνια. Από τότε εγκαταστάθηκε στην Πάτρα, διατηρώντας συνεχή επαφή με το χωριό του.

Με το τρέξιμο άρχισε να ασχολείται από τα 35 του χρόνια, όταν αποφάσισε να απαλλαγεί από τη συνήθεια του καπνίσματος που κουβαλούσε από την ηλικία των 14.

Σε λιγότερο από 2 χρόνια άρχισε να παίρνει μέρος σε λαϊκούς αγώνες δρόμου.

Τον Απρίλιο του 1997 τρέχει τον πρώτο του αγώνα: παίρνει μέρος στον δρόμο θυσίας (περίπου 9χλμ) στο Μεσολόγγι, που διοργανώνεται κάθε χρόνο στα πλαίσια του εορτασμού της επετείου της Εξόδου.

Στον συγκεκριμένο αγώνα έχει πλέον το ρεκόρ συνεχόμενων συμμετοχών, αφού από το 1997 έως σήμερα συμμετέχει κάθε χρόνο.

Τον Δεκέμβριο του 1997 τρέχει τον πρώτο του μαραθώνιο (42,2 χλμ) στην Πάτρα.

Τον Απρίλιο του 2002 παίρνει μέρος σε αγώνα 100 χλμ από το Παναθηναϊκό Στάδιο έως το Σούνιο.

Μέχρι τώρα έχει συμμετάσχει σε περισσότερους από 30 μαραθωνίους και υπερμαραθωνίους, μεταξύ αυτών το Σαρωνικό δρόμο με αφετηρία την Ελευσίνα και τερματισμό την Κόρινθο (63 χλμ) και το εξάωρο σε στάδιο που διοργανώθηκε στο Παμπελοποννησιακό στάδιο της Πάτρας το Μάη του 2007.

Έχει τρέξει δίπλα (σε αγώνες και προπονήσεις) με μεγάλες μορφές των μαραθωνίων και υπερμαραθωνίων:

Με τον  μεγάλο μαραθωνοδρόμο των δεκαετιών ’70 και ’80 και βαλκανιονίκη Νίκο Αργυρόπουλο. Με τον μεγάλο, επίσης, μαραθωνοδρόμο της ίδιας εποχής και επί 20 χρόνια κάτοχο του πανελληνίου ρεκόρ της κλασικής διαδρομής μαραθωνίου, τον Φάνη Τσιμιγκάτο, αλλά και με τον μέγιστο όλων στις μεγάλες αποστάσεις, τον Γιάννη Κούρο. Ο Κούρος είναι ο μεγαλύτερος δρομέας μεγάλων αποστάσεων, όλων των εποχών στον κόσμο, έχοντας πάνω από 300 παγκόσμια ρεκόρ σε αγώνες δρόμου άνω των 100 χλμ.

Στα πενήντα τρία του χρόνια πλέον τρέχει –όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν-  πάνω από 50 χλμ την εβδομάδα, θεωρώντας τη συγκεκριμένη ενασχόληση μέρος της ζωής του και αναγκαίο μέσο διατήρησης μίας στοιχειώδους φυσικής κατάστασης και μίας αξιοπρεπούς ποιότητας ζωής. Και όπως λέει «ένας μαραθώνιος το χρόνο βοηθάει στη διαδρομή του μαραθωνίου της ζωής»

Ο δρόμος Αγρινίου - Μεσολογγίου μέσω Κλεισούρας κατά τον 19ο αι

πηγη :http://www.epoxi.gr

Μνήμες και αναδρομές:    Του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΕΜΜ. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Το κείμενο προώθησε στο blog  ο φίλος αναγνώστης μας Κώστας φραγκούλης

Για έναν ξένο (Ευρωπαίο, αλλά και Έλληνα, άσχετο με την Αιτωλοακαρνανία), η διαδρομή.

Αγρίνιο-Κλεισούρα- Μεσολόγγι, ανέκαθεν προξενούσε έκπληξη, αλλά και δέος και ιδία σε άλλες εποχές που η συγκοινωνία ήταν πρωτόγονη. Αναφέρομαι σε δυο περιηγητές, του Ι9ου αιώνα, ενός Γάλλου, του Φραγκίσκου Πουκεβίλ (1770-1838), γιατρού στο επάγγελμα, ιστοριογράφου και πρόξενου της Γαλλίας στα Γιάννενα, που περιηγήθηκε την Περιοχή μας προεπαναστατικά (περί το 1815) και στον Έλληνα Δημήτρη Βικέλα, διακεκριμένου πνευματικού ανθρώπου, (εισηγητή των Ολυμπιακών Αγώνων), που πέρασε από το Βραχώρι και έκαμε την πιο πάνω διαδρομή, το 1884.
Οι δυο περιηγητές αναφέρονται με θαυμασμό στη γέφυρα Αλάμπεη με τις 370 καμάρες, που διέσχιζε τότε το έλος μεταξύ των δυο λιμνών της Τριχωνίδας (Βραχωρίου) και της Λυσιμαχείας (Αγγελοκάστρου), την κατασκευή των οποίων ο Πουκεβίλ την αποδίδει στους Ρωμαίους. Ο Βικέλας, χωρίς να παίρνει Θέση, αναφέρει...

Ένα video του 1987 στην πλατεία του χωριού μας

Το 1987 επισκέφτηκε το χωριό μας ένα  τσίρκο   και έδωσε μια υποτυπώδη  παράσταση στην πλατεία.  Αυτό που έχει μεγάλη σημασία δεν είναι η παράσταση αλλά η καταγραφή που έκανε ο κύριος αυτός !
 Μετά από κάποια χρόνια, ξαναπέρασε από το χωριό για να κάνει μια επίδειξη με κάποια εκπαιδευμένα σκυλιά
Ζήτησε να προβάλει την κασέτα του σε κάποιο καφενείο αλλά δεν ήταν δυνατόν μια και εκείνη την ώρα  είχε ποδοσφαιρικό αγώνα
 Τότε ήταν που προμηθευτήκαμε το video που αναρτούμε σήμερα με αντάλλαγμα, δωρεάν παραχώρηση χώρου για να κάνει την παράστασή του.
Αγαπημένα μας πρόσωπα που χάθηκαν και πιτσιρίκια που μεγάλωσαν και άλλαξαν .Και η πλατεία του χωριού που δεν έχει καμιά σχέση με το σήμερα .
Έτσι για θυμούνται οι μεγάλοι και να γνωρίζουν οι νεότεροι,
Απολαύστε το !!!

Χρυσοβεργιώτες στον πόλεμο της Μικράς Ασίας

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 συντελέστηκε, βάσει οργανωμένου σχεδίου, ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της σύγχρονης ιστορίας . Η καταστροφή της Σμύρνης!
Ήταν τότε που ο Κεμάλ Ατατούρκ θέλοντας να ξεμπερδεύει με τις μειονότητες προκείμενου να δημιουργήσει ένα αμιγώς Τουρκικό κράτος δεν δίστασε μπροστά σε τίποτα προκείμενου να το πετύχει.
Δεν θα ασχοληθούμε σε αυτή την ανάρτηση με το ρόλο του μεγαλοιδεατισμού και των διαφόρων συμφερόντων στην διαδραμάτιση των ιστορικών γεγονότων. Αυτό το κάνουν  και θα το κάνουν οι ιστορικοί. Σκοπός είναι να μνημονεύσουμε όλους τους συγχωριανούς μας , όσων τα ονόματα μπορέσαμε μα συγκεντρώσουμε , που πήραν μέρος σε αυτή την εκστρατεία
Και αυτοί ήταν:

1) Κουμπούρας Δημήτριος Γεωργίου -
2) Κουμπούρας Παναγιώτης Γεωργίου-  έπεσε στη Μικρά Ασία
3)Κουμπούρας Παντελής Γεωργίου
4)Ακρίδας Ιωάννης του Ζησίμου .Αποστρατεύτηκε και αμέσως τον ξανακάλεσαν . Εγώ δεν πάω πάλι πίσω  είπε .Προτιμώ να έρθει ο Τούρκος εδώ.  Έχω δυο στρέμματα χωράφι να πάρει αυτός το ένα και εγώ δεν ξαναπάω να πολεμήσω. Αν πάω θα πεθάνω. Δεν πρόλαβε να πει γιατί την άλλη μέρα πέθανε από τη στεναχώρια του !
5) Ακρίδας Δημήτριος  του Ζησίμου ( Γύρισε άρρωστος με φυματίωση και πέθανε απομονωμένος για να μην κολλήσει τα παιδιά του)
6) Ακρίδας Παναγιώτης Ζησίμου
7) Ζωγράφος Λάμπρος Δημητρίου ( Λοχίας Υγειονομικού)
8) Ζωγράφος Απόστολος Δημητρίου
9) Ζωγράφος Γιάννης Κωνσταντίνου ( έπεσε στη Μικρά Ασία)
10) Μάντης Παναγιώτης του Ευθυμίου - στρατιώτης
11) Πανογεώργος Αλέξανδρος του Κωνσταντίνου
12) Ζωγράφος Επαμεινώνδας του Βασιλείου
13)Ρούμπας Λάμπρος Αθανασίου  στρατιώτης
14) Πεσίνης Λάμπρος Αθανασίου -στρατιώτης
15) Αχυράκης Λάμπρος
16) Ντοβάκος Απόστολος -έπεσε στην Μικρά Ασία
17) Ντοβάκος Λάμπρος
18) Ντοβάκος  Ιωάννης
19) Ζωγράφος Παναγιώτης Γεωργίου (Γιωργούλιας)

Ελιά η καληστέφανος και η θέση της στο Ομηρικό κόσμο

Στο Χρυσοβέργι και στην ευρύτερη περιοχή, η ελιά είναι αυτή που δίνει σημαντική οικονομική ανάσα στους δύσκολους καιρούς  που ζούμε και που έχει κρατήσει πάρα πολλούς νέους στον τόπο.
Η επιλογή των Χρυσοβεργιωτών , μετά την αγροτική πολιτική που οδήγησε στην έξοδο από την καπνοκαλλιέργεια ,να στραφούν στην ελιά ,ήταν επιτυχημένη .Δεν παρασύρθηκαν από διάφορες σειρήνες για νέες μορφές καλλιέργειας  κ.λ.π ,αλλά εκτίμησαν σωστά τη σημαντική γεωγραφική θέση του χωριού και το υπέροχο μικροκλίμα του,εκμεταλλευόμενοι άριστα τα το δώρο της θεάς Αθηνάς στους Ελληνες. Την ελιά!
Σήμερα το χωριό διαθέτει τους καλύτερους και παραγωγικότερους  ελαιώνες της περιοχής.Αυτό δεν είναι εκτίμηση μόνο δική μας,αλλά και της επιστημονικής κοινότητας των γεωπόνων που τους  επισκέπτονται ,αφού η καλλιέργειά της είναι ενταγμένη στο σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης για την παραγωγή ασφαλών και  υγιεινών προϊόντων.Το 2011 οι καλλιεργούμενες εκτάσεις του χωριού ήταν 4000 στρέμματα περίπου.
Ανέκαθεν η ελιά προσέφερε οικονομική ευμάρεια στους ανθρώπους.
Δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο ''Ελαία η καλλιστέφανος '',εκδόσεις ΑΤΤΙΚΉ ΤΡΑΠΕΖΑ  2004 . που δείχνει πόσο  σημαντική θέση κατείχε στην οικονομία των πόλεων και την ισχύ που τους παρείχε.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

Η ελιά είναι το κόσμημα της ελληνικής γης, το δέντρο που προσαρμόστηκε απόλυτα στο ‘λεπτόγεω’ του ελληνικού εδάφους. Ελάχιστα απαιτητική, με την αιωνόβια θητεία της μέσα στο χρόνο, αποτελεί σύμβολο σταθερότητας, υπομονής και ελπίδας. Γι’αυτό υμνήθηκε ανά τους αιώνες. Στην Οδύσσεια, συχνά, αποτελεί το πλαίσιο της εικόνας του πρωταγωνιστή Οδυσσέα. Στη ρίζα της κάθισε με τη θεά Αθηνά, για να οργανώσουν τη μνηστηροφρονία (ν. 385) και την ελιά χρησιμοποίησε η Αθηνά ως απόδειξη για να πειστεί ο ήρωας, ότι πατεί το χώμα της πατρίδας του.

Μον’ έλα τώρα να πεισθείς το Θιάκι να σου δείξω. 

Να του θαλάσσιου γέροντα Φόρκυνα το λιμάνι. 

Να κι η στενόφυλλη ελιά στου λιμανιού το βάθος… 

(ν, 356-358)

Άλλωστε, η ελιά τον πρωτοδέχτηκε στη στεριά και τον έσωσε από βέβαιο θάνατο, όταν, πρησμένος από την πολυήμερη πάλη του με τα κύματα και κατακομματιασμένος από τα χτυπήματα στους βράχους, έφτασε στη Σχερία, μετά το νησί της Καλυψώς. Πού θα περνούσε τη νύχτα ο πολύπαθος ήρωας, για να μη τον παραλύσει η υγρασία και να μη τον κατασπαράξουν τα θηρία :

Κι εκεί που τέτοια ανάδευε, καλύτερο του βρήκε 

Να πάει στο δάσος. Και κοντά το βρήκε στο ποτάμι, 

Σε μια κορφή και τρύπωσε σε δυο από κάτω δέντρα 

Μαζί βγαλμένα, το ένα ελιά και το άλλο ήταν αγρέλα. 

Ποτέ δεν τα’ πιανε η ορμή του νοτισμένου ανέμου, 

μήτε κι ο ήλιος τα’ φρυγε με τις λαμπρές του αχτίδες, 

μήτε περνούσε κι η βροχή στη ρίζα τους να φτάσει. 

Τόσο πυκνά που φύτρωναν πλεγμένα ένα με τ’ άλλο. 

Κάτω ο Δυσσέας τρύπωσε, και με τα δυο του χέρια 

στοίβασε στρώμα απλόχωρο-γιατί είχε κει χυμένα 

σωρό τα φύλλα, που και δυο και τρεις θα φυλαγόνταν 

μες στου χειμώνα την καρδιά κι ας φρένιαζε φυσώντας. 

Το είδε και χάρηκε ο θεϊκός πολύπαθος Δυσσέας 

κι εκεί στη μέση πλάγιασε κι απάνω του με φύλλα 

σκεπάστηκε. 

( ε, 495-509)

Στην υπέροχη περιγραφή του κήπου του Αλκίνου η ελιά βρίσκεται σε περίοπτη θέση:
Στο απόξω μέρος της αυλής, κοντά στις πόρτες, είχε μεγάλο κήπο, τέσσερων στρεμμάτων, κι ένας φράχτης γύρω τον έφραζε παντού. Κι εκεί μεγάλα δέντρα, φύτρωναν δροσερά , αχλαδιές , ροδιές, μηλιές με μήλα , συκιές γλυκόκαρπες κι ελιές απάνω στον ανθό τους, που δεν τους έλειπε ο καρπός του χειμώνα καλοκαίρι, μήτε ποτέ τον έχαναν, μόν’ απαυτά φυσώντας ο Ζέφυρος άλλον γεννά κι άλλον τον ωριμάζει.
Στη ‘μεστή Άρεως’ Ιλιάδα υπάρχει μια θαυμάσια παρομοίωση του νεαρού Εύφορβου με τρυφερό δέντρο ελιάς.

Πώς ανασταίνει μ’ έγνοια ολόδροσο φιντάνι ελιά ο ξωμάχος

σε τόπο απόμερο, που γύρα του νερά βρυσίζουν πλήθια,

πανώριο, τρυφερό, κι οι αγέρηδες κάθε λογής φυσώντας

το ακρολογούν, και στέκει κάτασπρο στον πλήθιο μέσα ανθό του,

όμως αγέρας ξάφνου ασκώνεται και δυνατό δρολάπι

κι από το λάκκο του ανασπώντας το στο χώμα το ξαπλώνει,

του Πάνθου τον υγιό, τον Εύφορβο τον κονταρά, παρό-

μοια σκότωσε ο γιος του Ατρέα …

( Ρ, 53-60 )

Αν και το λάδι της ελιάς δεν αποτελούσε τροφή στους Ομηρικούς χρόνους, ωστόσο αναφέρεται ως ένδειξη πλούτου και ισχύος. Η αποθήκη του Οδυσσέα ‘είχε σωρό χρυσάφι και στα σεντούκια ρουχικά και μυρωδάτο λάδι’ (β, 356). Στον ομηρικό κόσμο το λάδι είναι το απαραίτητο καλλυντικό μετά το λουτρό και προσδίδει στο σώμα ελαστικότητα και χάρη. Η βασίλισσα Αρήτη δίνει στην κόρη της, τη Ναυσικά, ένα χρυσό ροΐ γεμάτο λάδι για να τρίψει το σώμα της, όταν λουστεί στο ποτάμι (ζ, 81-82). Κι όταν λουστεί και τριφτεί με λάδι, με τη βοήθεια πάντα της Αθηνάς, θα παρουσιαστεί μπροστά στα μάτια της έκπληκτης κόρης γεμάτος τόση χάρη κι ομορφιά που θα ευχηθεί να ήταν αυτός ο άνδρας της ζωής της (ζ, 222).

Παρόμοια εικόνα έχουμε και στη ραψωδία ψ, όταν η Ευρυνόμη λούζει τον Οδυσσέα και αλείφει το κορμί του με λάδι, προκειμένου να εμφανιστεί στην Πηνελόπη. Και ήταν τόσο ευεργετικά τα αποτελέσματα του λαδιού, που μόλις βγήκε από το λουτρό έμοιαζε με αθάνατο θεό (ψ, 161). Μα και ο Τηλέμαχος, στο ανάκτορο του Νέστορα, στην Πύλο. Λούζεται και αλείφεται με λάδι και βγαίνει κι αυτός από το λουτρό όμοιος με αθάνατο θεό (γ, 486).
Στην Ιλιάδα (Κ,577) ο Οδυσσέας με το Διομήδη επιστρέφοντας από μια περιπολία, όπου σκότωσαν δώδεκα Θρακιώτες κι ένα κατάσκοπο του Έκτορα,

σε καλοσκαλισμένους μπήκανε λουτρούς ν’ απολουστούνε. 

Κι αφού λουστήκαν πια αλείφτηκαν καλά με λάδι, 

πήγαν και κάθισαν να φαν….

Βαθιά θλιμμένος ο ‘νεφεληγερέτης’ Δίας προστάζει τον Απόλλωνα ν’ απομακρύνει από της μάχης την αντάρα το άψυχο σώμα του αγαπημένου του γιου Σαρπηδόνα και να τον φροντίσει τρυφερά:

…στο ρέμα λούσε τον του ποταμού, με λάδι 

αθάνατο άλειψε τον, φορά του θεϊκό χιτώνα γύρω…

Το νεκρό Πάτροκλο ‘τον λούσαν και τον άλειψαν με μυρωμένο λάδι’ οι Αχαιοί (Σ,350), ενώ η Αφροδίτη ΄ με αθάνατο ροδόλαδο ’ άλειφε το νεκρό Έκτορα να μη γδαρθεί από την κακοποίηση που έκανε στο πτώμα του ο Αχιλλέας (Ψ,186).

Κουρασμένη από τα ερωτικά παιχνίδια η θέα του κάλλους επιφυλάσσει την ίδια περιποίηση για τον εαυτό της: αποσύρεται στην Πάφο, όπου οι Χάριτες την οδηγούν στο εσωτερικό του περικαλλούς ναού της, τη λούζουν και αρωματίζουν το θεσπέσιο σώμα της με άφθαρτο λάδι.

Κι όταν η Ήρα σκέφτηκε να παρασύρει ερωτικά το Δια, για ν’ αποσπάσει την προσοχή του από τη μάχη, χάρη των Αχαιών, κίνησε για το ιδιαίτερο διαμέρισμα της, που το είχε χτίσει ο Ήφαιστος

Κι ως μπήκε εκεί, διπλομαντάλωσε τις στραφταλούσες πόρτες. 

Το ποθητό κορμί μ’ αθάνατο νερό ξεπλένει πρώτα 

να φύγει η λέρα, διπλοπάλαμα μετά με λάδι αλείφτη, 

ευωδιαστό, θεϊκό, πανέμνοστο. Να το κουνούσες μόνο 

στου Δια μπροστά το χαλκοκάτωφλο, το αρχοντικό παλάτι, 

γη κι ουρανό θα γέμιζε με τη μοσκοβολιά του. 

Μ’ αυτό το πάγκαλο της άλειψε κορμί … 

Ξ, 169-175

Στην ομηρική εποχή το ξύλο της ελιάς ήταν σε ευρεία χρήση. Η Καλυψώ έδωσε στον Οδυσσέα, ‘μεγάλο μπαλτά, ολόχαλκο και δίστομο που ’χε όμορφο στειλιάρι μέσα μπηγμένο ελίτικο, με τέχνη σφηνωμένο…’ (ε, 242-4), για να κατασκευάσει τη σχεδία του. Ο Κύκλωπας Πολύφημος είχε στη σπηλιά του ένα τεράστιο ξύλο ελιάς, χλωροκομένο, που το προόριζε για ραβδί, όταν θα ξεραινόταν. Ήταν τόσο μεγάλο και χοντρό που έμοιαζε με κατάρτι εικοσάκουπου καραβιού, από τα μεγάλα φορτηγά (ι,320-4). Ένα κομμάτι, έως μια οργιά, απ’ αυτόν τον κορμό χρησιμοποίησε ο Οδυσσέας, για να τον τυφλώσει.
Αλλά η πιο ρομαντική αναφορά στη χρήση του ξύλου της ελιάς γίνεται στη ραψωδία ψ.
Ο Οδυσσέας έχει φτάσει στην Ιθάκη, έχει αναγνωριστεί από τον Εύμαιο, τον Τηλέμαχο και την Ευρύκλεια, έχει σκοτώσει τους μνηστήρες, δεν έχει όμως ακόμη αναγνωριστεί από την πίστη και γι ‘ αυτό δύσπιστη Πηνελόπη, που απαιτεί να τον… δοκιμάσει. Δίνει, λοιπόν, εντολή στην Ευρύκλεια να μεταφέρει έξω από το παλάτι το κρεβάτι του Οδυσσέα και να του στρώσει να κοιμηθεί εκεί. Και τότε ο ήρωας εξανίσταται, φωνάζει θυμωμένος, πως είναι δυνατόν να συμβεί αυτό, ποιος μπορεί να μετακινήσει το κρεβάτι του, αφού ήταν ένα κρεβάτι με… ρίζες!

Φιντάνι ελιάς στενόφυλλης μες στην αυλή μου ανθούσε, 

 Χλωρόφλουδο, ολοφούντωτο, χοντρό όσο ένας στύλος. 

Κι ολόγυρα της έχτισα μια καμάρα, φτιασμένη 

με μάρμαρα πελεκητά και με σκεπή από πάνω 

κι έβαλα πόρτες ταιριαστές κι ομορφοκαμωμένες. 

Έκοψα της πυκνόφυλλης ελιάς τη φούντα τότες 

και τον κορμό κλαδεύοντας τον πελεκώ απ’ τη ρίζα 

μ’ ένα σκεπάρνι τεχνικά, στη στάφνη ισώνοντας τον 

κι έφτιασα τα κλινόποδα, τρυπώντας με τρυπάνι. 

Κι εκείθε τότες άρχισα να φτιάχνω το κρεβάτι 

πλουμίζοντας το μάλαμα και φίλντισι κι ασήμι 

και μέσα κόκκινο λουρί βοδιού λαμπρό τεντώνω. 

Να τώρα τα σημάδια του σου τα’ πα, μήτε ξέρω 

αν μένει ακόμα ασάλευτο, γυναίκα, το κρεβάτι 

ή πια απ’ τη ρίζα το’ κόψε κανείς κι αλλού το πήγε.  

Μόλις η Πηνελόπη άκουσε τα αλάθητα σημάδια 

έτρεξε ευθύς απάνω του στα δάκρυα βουτημένη 

και το λαιμό του αγκάλιασε με τα λευκά της χέρια 

και φίλαε το κεφάλι του …

Και το ελίτικο κρεβάτι στρώθηκε με στρώματα απαλά, για να χαρεί το πολύπαθο και πολυπόθητο ζευγάρι μια νύχτα μαγική, σπαρμένη θάματα. Γιατί η θεά Αθηνά, γεμάτη κατανόηση, επιμήκυνε τη διάρκεια της νύχτας, καθυστερώντας την Αυγή στην άκρη του Ωκεανού και εμποδίζοντας τη να ζέψει τα άλογα,

που της τραβούν τ’ αμάξι της και φως στον κόσμο φέρνουν.

Τέλος, ο Ομηρικός άνθρωπος, που δεν μπορεί να διανοηθεί το θάνατο να τον αποκόπτει από το φυσικό του περιβάλλον, φαντάζεται την ελιά απάνω στον καρπό της μαζί με τις γλυκόκαρπες συκιές και τα άλλα οπωροφόρα δέντρα να επιτείνει στον Κάτω Κόσμο το μαρτύριο του Ταντάλου (λ,596).