"Βουνά της Αλωνίσταινας......"

 Τις επιδρομές του Ιμπραήμ Πασά στην Γορτυνία απομνημόνευσε το ακόλουθο τραγούδι, που επί δεκαετηρίδες τραγουδούσαν με φρίκη στην περιοχή, όπως  αναφέρει ο Τ. Κανδηλώρος στο βιβλίο του  “Η Γορτυνία”, έκδοση 1898. Μόνο φρίκη βεβαίως προκαλούσαν οι επιδρομές του Ιμπραήμ. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι κατέστρεψε τη Βυτίνα επτά φορές.
Μέχρι σήμερα είναι γνωστό με μικροπαραλλαγές στα χωριά της Βόρειας Γορτυνίας και της περιοχής Φαλάνθου.
Η Δόμνα Σαμίου μέσα από τις εκπομπές της στην κρατική τηλεόραση την δεκαετία του “70, πρόβαλλε το τραγούδι ύστερα από επιτόπια καταγραφή στο Βαλτεσινίκο Γορτυνίας.
Τραγουδούν ο Φώτης Κατσίγιαννης και ο μπάρμπα-Μιχάλης. Παίζει φλογέρα ο 15χρονος Χρήστος Κατσίγιαννης, όπως αναφέρεται στο βίντεο. 

Καταστροφή της Βυτίνας και των γύρω χωριών από τον Ιμπραήμ τον Ιούνιο 1825

(Λεηλασία της Πελοποννήσου από τον Ιμπραήμ Πασά-Τοιχογραφία σε σχέδια του Λούντβιχ Σβαντχάλερ,1840)

 Κάψιμο των χωριών, λεηλασίες, αιχμαλωσίες, αρπαγές γυναικών και αναγκαστικοί γάμοι, αυτοθυσία των κατοίκων.
".....τότε μόνος του έλαβεν εις γυναίκα την ωραιοτέραν, και έπειτα καλέσας εκεί τους περί αυτόν Αγάδες και Μπέηδες έδωκεν εις έκαστον εξ αυτών μίαν εκ των αιχμαλώτων παρθένων....."

Ο  Φωτάκος αναφέρει στα απομνημονεύματα του

Η μάχη στα Τρίκορφα(Αρκαδία) και η επέλαση του Ιμπραήμ στην Γορτυνία

Τον Φεβρουάριο του 1825 ο Ιμπραήμ αποβιβάστηκε στην Πελοπόννησο και άρχισε να κυριεύει μια-μια τις περιοχές. Η Επανάσταση βρισκόταν σε μεγάλο κίνδυνο. Τον Ιούνιο του 1825 κυρίευσε την Τριπολιτσά. Οι ελληνικές δυνάμεις(Καρυτινοί, Τριπολιτσιώτες, Καλαβρυτινοί, Λάκωνες, Κορίνθιοι, Αργείοι, κ.λ.π.) με Γενικό Αρχηγό τον Κολοκοτρώνη ταμπουρώθηκαν στα Τρίκορφα στις 23 Ιουνίου 1825. Δόθηκε μεγάλη μάχη, αλλά ο αγώνας ήταν άνισος. Οι ελληνικές δυνάμεις υποχώρησαν και ο Ιμπραήμ πέρασε από το Διάσελο της Αλωνίσταινας στην Γορτυνία και συνέχισε σε Ηλεία και Καλάβρυτα, καίγοντας, αρπάζοντας, λεηλατώντας, αιχμαλωτίζοντας. Οι κάτοικοι έτρεξαν στα δάση και στις σπηλιές να σωθούν, οι δε στρατιώτες πήγαν στον τόπο τους να σώσουν τις οικογένειες τους.

 

Ο Γέρος του Μωριά ειρηνοποιός για το καλό της πατρίδας

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αρχιστράτηγος του Αγώνα, ανάμεσα στα μεγάλα προτερήματα του, όπως στρατηγική ικανότητα και αποτελεσματικότητα, οξυδέρκεια, πατριωτισμός, κ.λ.π. ήταν και η ικανότητα του να λειτουργεί ως ειρηνοποιός πάντα για το καλό της πατρίδας, όταν ξεσπούσαν διαφωνίες και έριδες στις ελληνικές δυνάμεις. 

Ακολουθούν δύο χαρακτηριστικά περιστατικά από τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης. Οι πρόκριτοι, που δεν ήθελαν τον Υψηλάντη και ο λαός που τον θαύμαζε και προσδοκούσε πολλά. 

 

 

 

Ο Κολοκοτρώνης αφηγείται στα απομνημονεύματα του:

“Τον Ιούνιο μήνα ήλθε ο Υψηλάντης εις το  Άστρος και εσυνάχθηκαν όλοι οι άρχοντες της Πελοποννήσου……
Εκεί ο Υψηλάντης εγύρευε να κάμη πράγματα οπού δεν άρεζαν των αρχόντων και έτσι εφιλονείκησαν….ήθελεν να κάμη ως Επίτροπος του γενικού Επιτρόπου, οι άρχοντες δεν ηθέλησαν και έτσι εδυσαρεστήθη ο Υψηλάντης και ανεχώρησε δια την Καλαμάτα….

Η μάχη του Λάλα-Ιούνιος 1821

και η καθοριστική συμβολή των Κεφαλλήνων και Ζακυνθινών

 

 Όταν κηρύχτηκε η Επανάσταση του 1821, οι Λαλαίοι αριθμούσαν χίλια πεντακόσια ντουφέκια. Ήταν- και αποδείχτηκαν-οι πολεμικώτεροι από τους μουσουλμάνους του Μοριά. Με τα πρώτα χτυπήματα των Ελλήνων, οι Τούρκοι απ’ τ’ άλλα μέρη της Πελοποννήσου τραβήχτηκαν προς την Τριπολιτσά ή άλλοι κρύφτηκαν σε κοντινά κάστρα. Οι Λαλαίοι δεν έφυγαν από τον τόπο τους, απεναντίας συνέχισαν τις επιθέσεις και ενεργούσαν επιδρομές, κατά τις οποίες λεηλατούσαν τα πάντα, φθάνοντας ως τον Πύργο  και την Αγουλινίτσα. Γι αυτό στο συνέδριο των προκρίτων, που συνήλθε στο Αίγιο, αποφάσισε να σταλεί εκεί εκστρατευτικό σώμα, για να εξουδετερώσει τον κίνδυνο.

Άρχισαν λοιπόν να συγκεντρώνονται: Ηλείοι, με αρχηγούς το Σισίνη και Βιλαέτη, Καλαβρυτινοί, με τους Φωτήλα και Λεχουρίτη, Τριφύλλιοι(από την περιοχή της Ολυμπίας) με τον Χριστόπουλο, Γορτύνιοι με τους  Πλαπουταίους, Ζακυνθινοί με τον Διονύσιο Σεμπρικό και Κεφαλλήνες με τους Ανδρέα και Κωνσταντίνο Μεταξά από το Αργοστόλι και Ανδρέα Πανά από τα Σπαρτιά της Λειβαθώς. Μέσα σ’ αυτό το σώμα εκλεκτή θέση είχε και ο ιερέας Παναγής Μαρκέτος από το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου με 30 περίπου συγγενείς του...ο εμποροπλοίαρχος Ευάγγελος Πανάς μαζί με τους αδελφούς του Δανιήλ  και Ηλία με δυο κανόνια.

Άφιξη του Δημητρίου Υψηλάντη στο Άστρος Αρκαδίας-Ιούνιος 1821

Θερμότατη ήταν η υποδοχή “μετά βαϊων και κλάδων”, με ζητωκραυγές, πυροβολισμούς και μεγάλες προσδοκίες, με υπαίθριο γεύμα που παρέθεσε ο Κολοκοτρώνης καταγής, πάνω σε κλαδιά σχίνου, αλλά και με την καχυποψία και την δυσαρέσκεια των προκρίτων, οι οποίοι μάλιστα δεν προσκλήθηκαν στο γεύμα. Ακολούθησε γενικός πανηγυρισμός από την ανάγνωση του εμψυχωτικού εγγράφου του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Ιδού πως περιγράφει, πολύ παραστατικά, ο Ιωάννης Φιλήμων την υποδοχή του Δημητρίου Υψηλάντη από τους Έλληνες στο Άστρος, στις 19 Ιουνίου του 1821:

“Τη 19 Ιουνίου ηγκυροβόλησεν εν τω Άστρει, συνοδευόμενος υπό πολλών προκρίτων της Ύδρας και των Σπετσών. Εκεί περιέμενον αυτόν και αρχιερείς και γερουσιασταί και πρόκριτοι και οπλαρχηγοί και στρατός, εκεί συνέρρευσε λαός πολυάριθμος. Πρώτοι εισήλθον  εν τω πλοίω οι επισημότεροι εξ όλων των τάξεων, ευλογούντες τον Θεόν και συγχαίροντες εκ καρδίας την έλευσιν τούτου. Ο Υψηλάντης περιπαθώς ησπάσθη τον Κολοκοτρώνην, τον Αναγνωσταράν και τον Δικαίον, οις προς την ακοήν ήρξατο ψιθυρίζειν ο Αναγνωστόπουλος. Ταύτα παρετήρησαν δύσθυμοι οι αρχιερείς και πρόκριτοι. Αποβάντα δε υπεδέχθησαν πάντες δι’ εξαισίας τιμής πυροβολισμών και ζητωκραυγών υπέρ αυτού, υπέρ της πατρίδος και υπέρ της ελευθερίας. Του στρατού, τεταγμένου εν γραμμή, ηγείτο ο Κολοκοτρώνης.  Δάκρυα χαράς, ασπασμοί και συγχαρητήριοι προσρήσεις του ενός προς τον άλλον, λαός δε φέρων κλόνους ευώδους μυρρίνης, ιδού ό,τι συνεπλήρου το πανόραμα της ημέρας αυτής, ως ημέρας εθνικής αναστάσεως πανηγυριζομένης. 

Αγωνιστές του 1821 από τα Λαγκάδια Γορτυνίας

όπως τους αναφέρει ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος ή Φωτάκος από τα Μαγούλιανα, υπασπιστής και γραμματέας του Θ. Κολοκοτρώνη, στο βιβλίο του “Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών-Κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών, των αγωνισαμένων τον αγώνα της Επαναστάσεως”.

"....Η οικογένεια αύτη των Δεληγιανναίων είναι μία εκ των πρώτων οικογενειών της Πελοποννήσου. Πολύ δε συνετέλεσε και προ και κατά την επανάστασιν, αφθόνως δαπανώσα εξ ιδίων της εις τας ανάγκας της πατρίδος, και ένεκα τούτου, εκτός του Αναγνώστη, όλοι οι άλλοι αδελφοί έμειναν πτωχοί....."

 

Πολιορκία του Λάλα- Θάνατος του Γεωργάκη Πλαπούτα

 Πολιορκία του Λάλα- Θάνατος του Γεωργάκη Πλαπούτα-Ανάληψη αρχηγίας του σώματος των Καρυτινών στην πολιορκία του Λάλα από τον Δημητράκη Πλαπούτα και μετάβαση από τα Τρίκορφα στου Λάλα (Αρχές Ιουνίου 1821).

(φωτο: Δημητράκης Πλαπούτας)

Ο Νικόλαος Σπηλιάδης γράφει στ’ Απομνημονεύματα του:

“...Οι Έλληνες ήδη επολιόρκησαν και τους Λαλιώτας. Ο Γ. Πλαπούτας με τον Ζανέτον Χρηστόπουλον προηγήθησαν εις Λάλα και εστρατοπεύδευσαν εις Συκιάν, μία ώραν μακράν εκείθεν. Ο Σισίνης ήτον εις Στρέφι. Συννενοήθησαν δε με τούτον και με τον Ασημ. Φωτήλαν να καταλάβωσι την θέσιν Πούσι. Όθεν περί τα τέλη μαϊου, ο μεν Σισίνης με χιλίους διακοσίους περίπου Ηλείους και Πυργίους , ο δε Φωτήλας με πεντακοσίους Καλαβρυτινούς, ο δε Γ. Πλαπούτας και Δημ. Δελιγιάννης με πεντακοσίους Καρυτινούς, ο δε Ζ.Χρηστόπουλος με διακοσίους Φαναρίτας, εκινήθησαν προς εκείνην την θ’εσιν, και την κατέλαβον μαχόμενοι προς τους Λαλιώτας. Έφθασαν δ’ εκεί και εξακόσιοι περίπου Επτανήσιοι, από μεν την Ζάκυνθον ο Διονύσιος Σεμπρικός (και ο Κατσιλίβας) με διακοσίους εβδομήντα, τους οποίους εφωδιασεν εξ ιδίας δαπάνης, από δε την Κεφαλληνίαν ο Ανδρέας Μεταξάς και ο εξάδελφός του Κωνσταντίνος, ο Ευαγγέλης Πανάς (και ο Τσιμπούκης), ο Γ.Φωκάς και ο Αθ. Χέλμης με τρακοσίους και με τέσσαρα πυροβόλα, τα μεν δύω εις τον Μεταξάν ανήκοντα τα δε δύω εις τον Πανάν,  και πολεμοφόδια και εργαλεία χρήσιμα εις οχύρωσιν και κατασκευήν προμαχώνων. Οι πολιορκηταί συνεκρότουν καθ’ ημέραν αψιμαχίας.