Fyrste bloggen i 2012

Endeleg har eg fått logga meg inn på bloggen min att :) Den vart oppretta på den gamle gmail-adressa mi, som vart "kapra" av hakk-karar (Laga eit nytt ord?) frå både Canada og Afrika for vel 1 år sia!

Det er mange intertessante tema å skriva om, - så me får sjå -- Kunne tenkt meg ein bloggmal som var lettare å bruka, bl.a. til innlegging av bilder og redigering av tekst. - Forslag??

Kva skal eg så velgja å skriva om fyrst?

Gaupejakta, som alt er avslutta i Numedal etter 3 dagar, med 3 felte dyr av ei (tvilsamt) halvert kvote på 2? Bilde frå Lp. http://laagendalsposten.no/nyheter/tre-gauper-felt-1.6750823

Dei 2 siste datt omtrent samtidig i Flesberg og Nore! Da får vel eks-leder i naturvernforbundet, "miljøvernminister" Heidi Sørensen "vatn på Solheim-mylla"? I Lp idag skriv ho kvifor ho må overprøva det lokalorganet ho sjøl har sett til å forvalta rovdyrstamma!!

Gamle eplesortar, der eg var så heldig å få bli med hagelaget i bygda til Gjennestad gartnerskule, for å lære poding. Me hadde med podekvistar av bl.a. Gvams-eplur, og vil gje 4 småapaler til bygdetunet. Fekk forresten ein podekvist av "Signe Tillisch" av ei Skiens-jente. Me hadde eit slikt epletre i hagen vår da eg var liten. Sjå meir om dette eplet og andre på nett, med bilde av Signe frå omtala: http://www.skogoglandskap.no/Artsbeskrivelser/signetillisch

Så var det kunstmålar Jacob Gløersen, som eg har fortalt om i bloggen før. Eg vart ringt opp av slektningar no etter nyttår, og har fått mange interessante opplysingar om han. Skal forresten ha foredrag om han i Flesberg og Rollag Rotary neste veke. I år er det 100 år sia han døydde, så kanskje burde det vori skrivi om han i eit kunst-tidskrift eller liknande?

Den andre kunstmålen eg har bruka mykje tid på det siste året, er vår eigen Anstein Risteigen. Det har vori ei interessant reise å setja seg inn i alt materialet me fant etter han, da me skulle arrangera utstilling om han på Rollag bygdetun i sommar! Eg skal halda foredrag nr 6 om han på årsmøtet i Rollag historielag i slutten av månaden. Bildet frå foredraget mitt på bygdetunet har eg lånt frå Lp.

Så har me frå i sommar vorti med i "Stabbursnatt" med alt det spennande som skjer der. 2 besøk i sommar, frå Nederland/Barcelona og eit nygift par frå ei øy i Hellas! -med fantastisk attendemelding :) På "Grühne Woche" no nyleg var Olav og Svein, og fortalte om det me driv med, med kjempegod respons. Det var laga ei egen fotobok for anledningen, og her viser landbruksministeren og Olav fram tunet og stabburet vårt i Nordli!

Andre ting eg gjerne kunne fortelja om er "Feleseminaret" på hytta til Sverre ved Risør i haust, eller meir om knivar, der denne Heimesida frå Sverige viser mange av auksjons-knivane i Norden (og ebay) dei siste 5 åra, med pris: http://www.cultur.nu/knivar/index.shtml

Sist helg var eg med på kretsmeisterskapet i lag-bridge i Flesberg, 2.runde i 4.divisjon. Det gikk ganske bra laurdag med Jan Terje og meg, og enda betre søndag med fast makker Harald, trass i tredje siste plass for Flesberg III . For dei interesserte, finns resultata på nett - http://nbfdata.bridge.no/Turnering/default.asp?Fil=BBK4div11 Under "spillestensil" kan ein sjå resultatet av kvart spel, med namnet på spelarane ved å peka på lagnummeret (Me er lag 6).

Var det meir da? Jau, alle turane saman med Hilde og Kjell i Trillemarka/Rollagsfjell for å vera med å vise fram alle kulturminnene som finns i dette store området. Eg var med som kjentmann lengst i sør, og høgdepunktet var nok dei 2 dagane me var i Fjøslien, med alle hus, tufter, jorder, røyser, steinmurar og -gardar, vegar og masse meir som fanns der! Med god hjelp av "Fjøsli-boka" fant me meir enn nokon kunne tru, og no er snart rapporten til Hilde ferdig :)

Det blir heilt sikkert eit flott dokument, som til gangs slår fast at dette ikkje er den "urskogen" som naturfantastane" lenge prøvde å bløffa styresmaktene med. Nei, her har folk levd og budd, og nytta kvar ein kvadratmeter for å overleva! Bildet har Hilde teki i Nedre Fjøslien, og vist på http://www.facebook.com/pages/Opplev-Sigdal-og-Trillemarka/138465729567277?ref=ts.

Så dette vart ein blogg utan eigne bilder! Men dei kan eg bruka seinare.

Fint besøk i tunet på Nordli!

Me har stadig besøk av ei rådyrmor med to bukkekje i tunet. Dei står i husveggen og et roseknuppar, eller grev etter epler under snøen. Tørre bringebærblad smakar visst godt og.

Kjea er nesten like store som mora, og runde og fine i pelsen.

Midt i tunet tok bukkane plutseleg rennafart og small isammen med pannebraskane, akkurat som geitungar og lam ofte gjer. Fekk dessverre ikkje filma det, men duverden så moro det var å sjå på!

Gaupa har vori nordpå jordet her 2 veker på rad, og da såg det ut til at rådyra stakk ned i bygda. Gauper tok fleire rådyr rundt her i fjor vinter! Truleg var det 2 gauper i følgje denne gongen, etter spora ned på jordet frå grendevegen å døma. 

Har teki mange bilder av rådyra med det nye kompaktkameraet mitt. Og dei fleste bildene står eg inne i stugu og tek ut gjennom glaset :) Kanskje legg eg ut fleire på Picasa internettalbum.

Gaupejakta er alt over i Numedal!

Ja, detta gikk omtrent som venta - eller kanskje enda litt raskare. Igår kom meldinga om at gaupejakta i Numedal var over for i vinter, med fyllt kvote på 3 dyr.

Nytt iår er at det er godt organiserte jaktlag i alle 3 kommunane, som har fått ei gaupe kvar! Og det har vori jakt på gaupe ein eller anna plass i dalen kvar einaste dag etter at jakta starta, altså har det vori mange dyr å jakta på! Truleg er det fortsatt slik at det blir født mange fleire gaupeungar til våren enn dei 3 som er felt - så stamma veks fortsatt ukontrollert vidare!

Her er eit bilde frå Facebook, og eit blogginnlegg om felt hangaupe i Nore fyrste jaktdagen, ved Lindtveit på østsia av Norefjorden: http://hjortefot.blogspot.com/search?updated-min=2010-01-01T00%3A00%3A00-08%3A00&updated-max=2011-01-01T00%3A00%3A00-08%3A00&max-results=1

Her er eit kort samandrag av det eg har fått med meg av jakta dei neste dagane:
Same dagen og begge dei to neste dagane vart det jakta på 1 eller 2 gauper ved Koppargarden, på vestsia av dalen på begge sidene av kommunegrensa mellom Nore og Rollag. Her hadde gaupa(ene) forsynt seg med 2 hjortar!! - med eit par dagars mellomrom. Nesten utruleg at det går an, sjølv om snøen er ganske djup. Eit fenomenalt rovdyr -!
Neste dag vart det jakta på eit dyr opp for Idrettskulen i Rollag, men dyret har truleg merka jegerane - og drog opp bratte lia og rett til fjells!
dagen etter vart det jakta på ei gaupe på østsida av dalen, opp for Prestmoen og Kongsjorden. På ein jaktpost passerte gaupa i bilvegen ca.10 meter frå posten, men det var berre hårdottane på øyrene som kunne sjåas over brøytekanten, så dyret fekk passera.
Så kom søndagen, med ny jakt etter ei gaupe i same området, som enda med vellykka felling av ei hangaupe! Og utruleg nok kunne jaktlaget fortsetta med jakt på enda ei gaupe til rett nordanfor, men utan resultat.
Sjå http://www.laagendalsposten.no/article/20100208/NYHET/702099989/1009/ABONNEMENT
Så på mandag var Flesbergingane igang med jakt på ei gaupe på østsia av dalen nær kommunegrensa mot Rollag. Og ei lita hogaupe vart felt på eftan! Og dermed var jakta for i år over - etter berre ei veke!! Eit fantastisk resultat, med effektive og dyktige jegerar! Her er ei ny Facebook-side, med bilder: http://www.facebook.com/group.php?gid=295367603987&v=info#!/group.php?v=wall&gid=295367603987
Eg kjenner alle dei 3 skyttarane godt, som rolege og sindige karar. 2 av dei er yngre og har vori med i gjengen av flinke skogsarbeidarar me hadde her i dalen for nokre år sia. Tredjemann må vel kallas "vel vaksin", ein av dei aktive knivmakarane i knivgjengen vår!
Det som er skremmande, er alle trugsmåla som kom etter at Lp viste bilde og navn på jegeren frå Nore fyrste dagen. Såkalla dyre- eller naturvernfantastar utan bakkekontakt :(

Dei trur vel at desse rovdyra berre kosar seg, som her frå ein bildeserie på internett.

Meir gaupe og Gløersen.

Gaupejakta startar 1.februar, altså mandags morgon. Det er tydelegvis meir gaupe i området enn nokon gong før, med rekordskader på saueflokkane rundt oss i sommar. Dei 2 gaupene som vart merka her i bygda i fjor, Torstein og Kari, har havna ut av dalen til andre jaktmarker. Truleg pressa ut av ei stamme som alt fyller terrenget?!

Medan jegerane i Nore og Uvdal har skyti 1-2 gauper kvart år i mange år, må me nesten 50 år attende til den siste gaupa vart felt her i Rollag, av Andres Fløtterud. Men i kveld var rundt 20 jegerar samla i kjellaren på herredshuset, for å organisera gaupejakta betre, som oppi dalen!

Utgangspunktet skulle vera det beste:

Etter siste blogginnlegg, der eg skreiv om gaupa med rådyrkadaveret sønnom Våsedokk, fekk me i forrige veke gaupebesøk rett ovanfor hagen her. Ho hadde lista seg oppover mot dei 13 foringsdyra me har gåande ute rett oppi skogen, 100 meter frå husa. Dei var tydelegvis veldig interessante, i likhet med ein elgfamilie rett ovanfor! Gaupa hadde passert like ved kyrflokken, og teki ein runde eller to før ho drog vidare sørover i retning mot dei tomme revebura i Meli.

Ikkje nok med det; Frå mandag til tirsdag overnatta eg og eit par andre i Svartetjønnbua. Me vakna til ein fantastisk soloppgang, og i løpet av natta hadde det komi ei stor gaupe nordafrå over Bufjellnatten, fylgd spora våre rett ovanfor hytta, og teki strake vegen østover ned "Himmelstigen" i retning Sigdal. På same tida vart det meldt at ei anna gaupe hadde passert over Ulvikbrua - til vestsia av Laugen.

Med litt tur bør me derfor no få vår deil av årets kvote på 3 dyr i Numedals-regionen. Lite tydar på at me med denne avskytinga greier å høsta tilveksten, eit mål som normalt gjeld for ei balansert forvaltning av ei viltstamme!

Så til Jacob Gløersen:

Midt i januar reiste me til Uppsala etter bildet frå Sigdal (sjå forrige blogg). Ein litt travel tur til ein gamal flott by, som eg gjerne skulle besøka på sommaren. Bildet var nesten større enn eg hadde tenkt meg, ettersom den originale ramma satt på. Ramma var forgylt, av høvla bord på 7-8 tommar, og med eit dekorativt gipsmønster frampå. Sjølv om ramma ikkje er spesielt fin, blir ho liksom ein deil av heile kunstverket.

I mellomtida var fleire Gløersen-bilder til salgs på auksjon i Oslo, og det eine fekk eg tilslaget på. Eit vinterbilde kalla "Snøveir" frå Dagali, skrivi med Gløersen si eiga handskrift bak på lerretet. På blindramma står dette: "GAVE TIL SIMON THORBJØRNSEN FRA ONKEL JAKOB GLØERSEN". Kven var så dette? Han var sjølv kunstmålar, er omtala i Norsk kunstnerleksikon, og var son til ei syster til Jacob Gløersen.

Dermed var eg plutseleg eigar av to originale Gløersenmaleri - i tillegg til det eg har frå før - "Der Erlkønig" etter diktet til Gøethe!

Her er eit dårleg bilde av maleriet.

Nytt og gamalt frå skog og mark

Ei "intetsigande" bloggoverskrift ;)
Eigentleg er det to vidt forskjellige tema eg ville skriva om, nemleg Gaupe og Gløersen -.

Her om dagen var det ferske spor etter gaupa att, rett nedom kraftverksdammen sønnom Våsedokk. Det er no meir vanleg å sjå gaupespor enn det var å sjå elgspor da eg var liten - på 50-talet. Da hugsar eg me gjekk "mann av huse" ein vinter for å sjå på elgspor som kryssa vegen ovanfor garden!
Attende til gaupespora. Fyrst såg det ut til å vera fleire i følgje, men så såg eg at gaupa hadde gått i same sporet i begge retningar. Dette er visstnok ganske vanleg iflg. rovviltkontakt Sigurd Storemoen, som kom og såg på spora.

Så, knappe 100 meter sønnom dammen, låg det eit halv-eti kadaver av eit rådyr. Ja her hadde gaupa meska seg! På ein stein oppå ein haug rett på sørsida hadde ho liggi og kvilt, og spretti avgarde i lange byks sørover. Kanskje vart ho skremt da eg kom på snøskutern for å renska snø ved inntaket til kraftverket?? Ho hadde nok full kontroll, sjølv om ho kunne sjå bort til husa på Våsedokk!

Bildet viser kvileplassen, med rådyret mellom bjørka og grana bak, og husa på Våsedokk.

Så var det Jacob Gløersen, kunstmålaren som med jamne mellomrom gjennom mange år budde og måla sine bilder her i bygda. Fyrste gongen han var i Numedal, det me kjenner til, var på studiereise i 1884. Da reiste han gjennom Numedal, Sigdal og Krødsherad.

Eg har etterkvart samla ganske mykje opplysingar om Gløersen, bl.a. frå 122 brev i Håndskriftregisteret i Oslo, og bilder frå katalogar og auksjonar. Dei siste par åra har det vori "tørke" med Gløersen-maleri på internett, men i sommar dukka det opp eit bilde i Sverige, som ikkje vart seldt. Da det på nytt dukka opp no seinhaustes, til rimelegare pris, baud eg på bildet. Så no er eg den lykkelege eigar av eit bilde måla i Sigdal i 1889! Eit flott maleri, etter min smak!

Kva veit eg så om dette bildet? Andreas Mørch skriv i bygdeboka for Sigdal at "Jens Varsla ble, som felemaker, malt av Jakob Gløersen i 1889, men bildet kom til Sverige". På Haustutstillinga dette året hadde Gløersen to bilder frå Sigdal, "Felemaker" og "Landskap". Det siste er sannsynlegvis bildet "mitt", som har tittelen "Landskap med vårbäck og flicka".

Korleis bildene har havna i Sverige, veit eg ikkje. Men det var nokså vanleg på den tida å senda bilder til utstillingar i Sverige, der det var meir internasjonal kunst og fleire kjøparar. Om nokon blogglesarar derute veit meir om dette, vil eg svært gjerne høyra :-)

Gaupe

Idag har eg vori med Sigurd Storemoen i skogen. Han er rovdyrkontakt i Rollag, knytta til SNO (Statens Naturoppsyn), og er den som skal ha beskjed om vi ser gaupespor mv. Sjå heimesida til Sigurd: http://sigurd.storemoen.net/rovdyr.htm.
Igår efta kjørte eg skuter for å brøyta skiløypa etter Bufjellvegen, og der oppdaga eg ganske ferske spor etter minst 2 gauper. Så idag kom Sigurd på sporing. Og heilt riktig, det var 2 gauper som hadde passert sørover frå Nilsset/Måsåvåberget, under Torsrudåsen og vidare etter Løytekøsvegen til Larsgardkøsin, truleg i går morgon. Så no er dei gjerne komne til Djupdal, og kanskje over Ulvikbrua til vestsida, ein plass der dei ofte passerar Laugen.

Det er ikkje uvanleg å sjå spor etter gaupe lenger. Ofte kan det sjå ut til å vera berre eitt dyr, for dyra kan gå nøyaktig i spora etter kvarandre lange strekningar, for så plutseleg å deile lag i 2 eller 3 spor.

Det spesielle denne gongen er at ei hogaupe omtrent samtidig vart fanga i gaupebås litt lenger opp i bygda. Ho fekk GPS-utstyr og blei døpt Kari, og er no på vandring nordover i Veggli. Og dagen etterpå kom det enda ei gaupe opp til fella, som ikkje var gjort klar etter forrige fangst. Så det manglar ikkje på gauper her i bygda! Utfordringa er å setta jaktkvoter som er høge nok til å hausta tilveksten, så ikkje folk mistar trua på forvaltinga, og tek seg til rette på eiga hånd!

Bildene er teki av Sigurd. Det fyrste viser dokumentasjon av dagens sporing, og det andre Kari med ei bedøva Kari.
Kari kan etterkvart følgjas på internett, noko forsinka. Slå opp på NINA Dyreobservasjonar og logg deg på http://www.dyreposisjoner.no/
Meir om gaupe kan du lesa på http://scandlynx.nina.no/

Tillegg: Det er masse spor å sjå i skogen no, både etter hare, rev og rådyr. Og ferske elgspor "tussa" det av omtrent overalt mellom bygda og høgda. På turen møtte eg elgkyr med kalv nørst i Løytekøsvegen. Ved Pjolterbordet, i enden av Tobakkrullvegen, flaug det opp ein flokk på rundt 20 orrar, den største flokken eg har sett på mange år! Og fleire stader flaug det opp orrfugl frå "dokk" - nedsnøga grop i snøen.