Περὶ πολυλογίας καὶ σιωπῆς, Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος- Λόγος 11ος, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου

Περὶ πολυλογίας καὶ σιωπῆς, Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος- Λόγος 11ος, 19-4-2024, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου

 

Διῶχνε μακριά σου τό πνεῦμα τῆς πολυλογίας....

«Διώχνε μακριά σου το πνεύμα της πολυλογίας. Γιατί σ᾽ αυτή βρίσκονται φοβερότατα πάθη, το ψεύδος, η θρασύτητα, οι αστειότητες, η αισχρότητα, η μωρολογία και γενικώς όπως έχει λεχθεί: “Από την πολυλογία δεν θα ξεφύγεις την αμαρτία”. Ο σιωπηλός, όμως, άνθρωπος είναι θρόνος της επιγνώσεως. Αλλά και λόγο θα δώσουμε για κάθε περιττό και ανωφελή λόγο, είπε ο Κύριος. Επομένως η σιωπή είναι πολύ αναγκαία και ωφέλιμη».

Αγιος Θεόδωρος της Εδέσσης

https://proskynitis.blogspot.com/2024/01/blog-post_243.html

Φλυαρία καί Ἀργολογία: ὅταν ὁ φίλος μας μᾶς κουράζει (Κωνσταντίνος Ἀθ. Οἰκονόμου, δάσκαλος-συγγραφέας)

Φλυαρία εἶναι ἡ κουραστική, γιὰ τοὺς ἀκροατές, πολυλογία κάποιου, κενὴ οὐσιαστικοῦ περιεχομένου, ἐνῶ ἀργολογία εἶναι ἡ ἀδρανής, τεμπέλικη, ἀνούσια, ὁμιλία.

ΑΡΧΑΙΑ ΣΟΦΙΑ: Ὁ Θουκιδίδης διασώζει μία χαρακτηριστικὴ ἀπάντηση τῶν Σπαρτιατῶν, σὲ μία φλύαρη ἀντιπροσωπεία-πρεσβεία τῶν Σαμίων: “Τὸ πρῶτο μισὸ τῆς ὁμιλίας σας ξεχάσαμε, ἐνῶ τὸ δεύτερο δὲν καταλάβαμε, ἀφοῦ ξεχάσαμε τὸ πρῶτο!” Ὁ Πλούταρχος ἔλεγε πώς: “Ἡ πολυλογία εἶναι μάστιγα ποὺ συνδέεται μὲ τὴν περιέργεια, γιατί οἱ φλύαροι θέλουν ν’ ἀκοῦνε πολλά, γιὰ νὰ ἔχουν νὰ λένε πολλά.” Στὰ ἀρχαιότατα Δελφικὰ Παραγγέλματα τονίζεται: “συγκράτησε τὴ γλῶσσα καὶ κυριάρχησε σ’ αὐτή”. Ὁ Πυθαγόρας συμβούλευε: “πρέπει νὰ σιωπᾶς ἢ νὰ λὲς λόγια ἀνώτερα τῆς σιωπῆς”. Ὁ Σόλων δίνοντας σημασία περισσότερο στὰ ἔργα, ἔλεγε: “Τὰ ἔργα εἶναι ὁ καθρέφτης τῶν λόγων”. Ὁ Θαλὴς ἔδειχνε πίσω ἀπὸ τὴ φλυαρία τὸν ἄφρονο ἄνθρωπο: “Τὰ πολλὰ λόγια δὲν εἶναι ἀπόδειξη φρονιμάδας”. Κατὰ τὸν Δημόκριτο, ἡ ἀλήθεια δίνεται πάντα μὲ λίγα λόγια, ἐνῶ τόνιζε: “Ὅσοι μὲ τὰ λόγια κάνουν τὰ πάντα ἀλλὰ μὲ τὰ ἔργα τίποτε, εἶναι ψεύτικοι καὶ κατ΄ ἐπίφαση ἐνάρετοι”. Τέλος ὁ Πλάτων σημείωνε τὴν σημασία αὐτῶν ποὺ ἔπρεπε νὰ λεχθοῦν: “Αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ εἰπωθοῦν, πρέπει νὰ συμφέρουν καὶ τὸν ὁμιλητὴ καὶ τὸν ἀκροατή”.

ΝΕΟΤΕΡΗ ΣΟΦΙΑ: Μία γερμανικὴ παροιμία λέει πὼς “τὸ ψέμα συνήθως φλυαρεῖ”, δείχνοντας ὅτι συχνὰ φλυαρία σημαίνει δικαιολόγηση ἑνὸς ψέματος. Ὁ Σίλλερ πίστευε στὴ στενὴ σχέση μέθης καὶ φλυαρίας. Ὁ Λαφονταὶν διακωμωδώντας ἔγραψε: “Κάθε φλύαρος ζεῖ μὲ δαπάνες ἐκείνου ποὺ τὸν ἀκούει“, ἀποδίδοντας εὐθύνη καὶ στοὺς ἀκροατὲς τῆς φλυαρίας. Ὁ Μοντεσκιὲ πίστευε πὼς τὸ πάθος εὐθύνεται στὴν ἔλλειψη βαθύτητας τοῦ ὁμιλητῆ, ἐνῶ ὁ Νίτσε, ἀλαζονικότερα, τόνιζε γιὰ τὸν ἑαυτό του: “Φιλοδοξία μου εἶναι νὰ πῶ σὲ δέκα προτάσεις αὐτὸ ποὺ ἄλλοι λένε σὲ ἕνα ὁλόκληρο βιβλίο”. Ἀκόμη, ὁ ὠμὸς Γκαῖμπελς τόνιζε σὲ στελέχη τῆς ὁμάδας του: “Δὲ μιλᾶμε γιὰ νὰ ποῦμε κάτι, ἀλλὰ γιὰ νὰ πετύχουμε ἀποτέλεσμα”. Τὸ Ταλμούδ, ἱερὸ βιβλίο τῶν Εβραίων, τονίζει σοφά: “Σιωπᾶς καλύτερα, παρὰ μιλᾶς!”

Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης γιά τήν πολυλογία

Πρέπει να δούμε την αιτία απ’ όπου μπαίνει και βγαίνει το αμάρτημα της πολυλογίας

Οι ρίζες, τα αίτια και οι επιπτώσεις από την πολυλογία στον άνθρωπο, όπως τα βλέπει ο Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης.

«Πρέπει να δούμε την αιτία απ’ όπου μπαίνει και βγαίνει το αμάρτημα της πολυλογίας.

Η πολυλογία είναι θρόνος της ματαιοδοξίας, καθισμένη πάνω της η κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτό της.

Νά ὁμιλεῖς μόνο ὅταν πρόκειται νά πεῖς κάτι ἀνώτερο τῆς σιωπῆς

 Να ομιλείς μόνο όταν πρόκειται να πεις κάτι ανώτερο της σιωπής

Σιώπα και ειρήνευε.

Ο πολύλογος, έστω κι αν είναι ρήτορας, πνευματικά δεν ευδοκιμεί.

Η αργολογία εκδιώκει από την καρδιά το χαροποιόν πένθος. Να ομιλείς μόνο όταν πρόκειται να πεις κάτι ανώτερο της σιωπής.

Αυτός, που θέλει να μιμηθεί τον πράο και ησύχιο Κύριο, πρέπει να αγαπήσει την ευλογημένη σιωπή.

Τότε μόνο θα μπορεί να προφέρει αδιαλείπτως το πανάγιο Του όνομα και να εργάζεται διαρκώς το θέλημα Του «εξ όλης της ψυχής» του και με πόθο άγιο.

Για να αποκτήσεις τη σιωπή και την ησυχία στην καρδιά σου, απόφευγε τις περιττές βιοτικές σκέψεις.

Έτσι θα σωθείς και θα συγχορεύεις με Αγγέλους.

Να γνωρίζεις για ποιο σκοπο σιωπάς.

Αν π.χ. με τη γλώσσα σιωπάς και με τον λογισμό σου κατακρίνεις, δεν σε ωφελεί μια τέτοια σιωπή.

Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ: «Τό γέλιο εἶναι γνώρισμα φιλήδονης καρδιᾶς, φανέρωση ψυχῆς δειλῆς καί ἀπόδειξη πνευματικῆς ἀνανδρίας»

Μην παρασύρεσαι σε άκαιρο και αδιάκριτο γέλιο και σε αργολογία, για να μη σκορπίσεις ό,τι μάζεψες με κόπο και δάκρυ. Το αδιάκριτο γέλιο διασκορπίζει όλα τα καλά που μαζεύτηκαν στην ψυχή. 

Απομακρύνει τη χάρη του Κυρίου, φονεύει τη μνήμη του θανάτου, φέρνει τη λησμοσύνη της φοβερής κρίσεως, ψυχραίνει τον αγωνιστικό ζήλο, σκοτίζει τη συνείδηση, θλίβει τους αγγέλους, χαροποιεί τους δαίμονες. Το γέλιο είναι αίτιο της αυθάδειας, παραγωγός της αμαρτίας, χειραγωγός στην ασωτία, πρόδρομος κάθε πτώσεως. Το γέλιο είναι γνώρισμα φιλήδονης καρδιάς, φανέρωση ψυχής δειλής και απόδειξη πνευματικής ανανδρίας.

Φυλάξου από το άκαιρο γέλιο, για να μη σου κλέψει τα δάκρυα, που προξενούν κάθε πνευματικό καλό. Φυλάξου από το γέλιο, για να μην αδειάσει η ψυχή σου από την αρετή, για να μη σε κυριεύσει πνευματική αδιαφορία, για να μην πέσεις στα δίχτυα του διαβόλου. Ο Χριστός μακαρίζει όχι αυτούς που γελούν, αλλά αυτούς που με επίγνωση κλαίνε και πενθούν: «Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται» (Ματθ. 5:4). «Μακάριοι οι κλαίοντες νυν, ότι γελάσετε» (Λουκ. 6:21). Μακάριοι είναι όσοι κλαίνε σ’ αυτή τη ζωή για τις αμαρτίες τους και τις παιδαγωγικές δοκιμασίες του Θεού, που με ευγνωμοσύνη και υπομονή αποδέχονται. Αυτοί θα γελάσουν και θα χαρούν στη μέλλουσα ζωή.

Φυλάξου όμως και από την πολυλογία και αργολογία. Αν δεν είναι ανάγκη να μιλήσεις, μη λες τίποτα, έστω κι αν θες να πεις κάτι καλό. Γιατί από τα περίσσια λόγια συνήθως προέρχονται πολλά κακά. «Το περισσόν εκ του πονηρού». Συχνά αρχίζοντας από θεάρεστους λόγους καταλήγουμε σε αισχρολογίες, όρκους, συκοφαντίες, ψεύδη και κάθε πονηρό.

Γιά τήν πολυλογία

 ...Η πολυλογία είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών ανθρώπων. Η γλώσσα τους είναι αχαλίνωτη, αλλά κι ενοχλητική στους άλλους. Ο άγιος Νικόδημος λέει γι’ αυτό το πάθος: «Ο κάθε άνθρωπος αφήνει τη γλώσσα του να μιλάει για πράγματα που δίνουν ηδονή στις αισθήσεις. Η πολυλογία τις περισσότερες φορές , προέρχεται απ’ την υπερηφάνεια πως τάχα ξέρουμε πολλά και γι’ αυτό βιαζόμαστε με πολλές επαναλήψεις να εντυπώσουμε τη γνώμη μας στις καρδιές των άλλων, για να φανούμε σ’ αυτούς διδάσκαλοι, λες κι έχουν ανάγκη να μάθουν από μας. Την υπερηφάνεια αυτή τη δείχνουμε , όταν διδάσκουμε χωρίς να μας το έχουν ζητήσει».

 Χρήσιμες συμβουλές του αγίου Νικοδήμου για την καταπολέμηση του πάθους της πολυλογίας:

«Ἐκ πολυλογίας οὐκ ἐκφεύξῃ ἁμαρτίαν»

Τὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἱερὰ Ἀναγνώσματα ποὺ ἀναγινώσκονται στὴν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ εἶναι ἀπὸ τὸ βιβλίο τῶν Παροιμιῶν. Μία ἀπὸ τὶς σοφὲς Παροιμίες τῆς λειτουργικῆς αὐτῆς περιόδου μᾶς προτρέπει νὰ περιορίσουμε τὴν πολυλογία μας. Διότι ἀπὸ τὴν πολυλογία εἶναι ἀδύνατο νὰ ξεφύγουμε τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ μὴν παρεκτραποῦμε σὲ ἀπερίσκεπτα λόγια. Συνετὸς καὶ μυαλωμένος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ προσέχει τὰ χείλη του. «Ἐκ πολυλογίας οὐκ ἐκφεύξῃ ἁμαρτίαν, φειδόμενος δὲ χειλέων νοήμων ἔσῃ» (Παρ. ι΄ [10] 19). 

   Ὁ ἔναρθρος λόγος, ἡ λαλιά, ἡ ὁμιλία εἶναι ἐξαίρετο προσὸν τοῦ ἀνθρώπου. Μᾶς δίνει τὴ δυνατότητα νὰ ἐκφράσουμε μὲ λόγια τὸν ἐσωτερικὸ κόσμο τῶν σκέψεων καὶ συναισθημάτων μας.

Στάρετς Ζωσιμᾶς: Περί πολυλογίας

Κάποια αδελφή έλεγε κάποτε θλιμμένη στο στάρετς Ζωσιμά:

-Τι να κάνω, γέροντα, που νικιέμαι από τη γλώσσα μου και φλυαρώ και ματαιολογώ; Στεναχωριέμαι πολύ γι’ αυτό και παίρνω κάθε τόσο απόφαση να διορθωθώ, αλλά πάλι πέφτω.

-Να θυμάσαι ότι, όπως είπε ο Κύριος, για κάθε περιττό μας λόγο θα μας ζητηθεί ευθύνη την ημέρα της Κρίσεως. Κατάφυγε στη βοήθειά Του. Και όποτε αμαρτάνεις να μετανοείς. Χίλιες φορές έπεσες; Χίλιες να μετανοήσεις.

- Κάποιες φορές λέω κάτι χρήσιμο ή ψυχωφελές. Ενώ όμως αρχίζω με πνευματικούς λόγους, σε λίγο, χωρίς να το καταλάβω, ξεγλιστράω στην αργολογία ή την κατάκριση ή την περιέργεια ή τον κομπασμό… Μετά από όλα αυτά με κυριεύει κατάθλιψη και αθυμία. Τι να κάνω; Δεν μπορώ να διορθωθώ…

Ἡ εὐλογημένη ἀρετή τῆς σιωπῆς

Γέρων Γερμανός Σταυροβουνιώτης

 Αυτός, που θέλει να μιμηθεί τον πράο και ησύχιο Κύριο, πρέπει να αγαπήσει την ευλογημένη σιωπή.

Τότε μόνο θα μπορεί να προφέρει αδιαλείπτως το πανάγιό Του όνομα και να εργάζεται διαρκώς το θέλημά Του «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς» του και με πόθο άγιο.
Για να αποκτήσεις τη σιωπή και την ησυχία στην καρδιά σου, απόφευγε τις περιττές βιοτικές σκέψεις. Ετσι θά σωθεις και θα συγχορεύεις με Αγγέλους.
Να μιλάς μόνο όταν πρόκειται να πεις κάτι ανώτερο της σιωπής.
Ο πολύλογος, έστω κι αν ειναι ρήτορας, πνευματικά δέν ευδοκιμεί.
Η αργολογία εκδιώκει από την καρδιά το χαροποιόν πένθος.

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου:Περί πολυλογίας καί σιωπῆς

"Κλίμαξ"

ΛΟΓΟΣ ΕΝΔΕΚΑΤΟΣ

Περί πολυλογίας και σιωπής

1. Έχομε αναφέρει με συντομία στα προηγούμενα ότι είναι πολύ επικίνδυνο, και γι΄ αυτούς ακόμη πού θεωρούνται πνευματικοί, να κρίνουν τους άλλους, πράγμα πού υπεισέρχεται ανεπαίσθητα. Και είναι το να κρίνη κανείς τους άλλους σαν να κρίνη τον εαυτόν του και να τιμωρήται από την γλώσσα του. Τώρα λοιπόν η σειρά των λόγων απαιτεί να ομιλήσωμε για την αιτία και την θύρα από όπου εισέρχεται και εξέρχεται το πάθος της πολυλογίας.

2. Η πολυλογία είναι η καθέδρα της κενοδοξίας. Καθισμένη επάνω της η κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτόν της. Η πολυλογία είναι σημάδι αγνωσίας, θύρα της καταλαλιάς, οδηγός στα ευτράπελα, πρόξενος της ψευδολογίας, σκορπισμός της κατανύξεως. Είναι αυτή που δημιουργεί και πού προκαλεί την ακηδία. Είναι πρόδρομος του ύπνου, διασκορπισμός της «συννοίας», αφανισμός της φυλακής του νοός, απόψυξις της πνευματικής θερμότητος, αμαύρωσις της προσευχής.

Ὁ ἄνθρωπος δίδει ἐξετάσεις. Μιχαὴλ Μιχαηλίδη

 Ὁ ἄνθρωπος δίδει ἐξετάσεις

 
Μιχαὴλ Ε. Μιχαηλίδη, Θεολόγου

"Κόσμος" τοῦ κόσμου ὁ ἄνθρωπος. Τό πιό ὄμορφο καί ἀσύγκριτο στολίδι τῆς δημιουργίας.Ἡ ἀνυπέρβλητη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Γι' αυτό καί ἡ ἀναφώνηση ἑνός ἁγίου: «Εἶδες τόν ἄνθρωπόν σου; Εἶδες τόν Θεόν σου»! Θαυμαστά ὅλα τά χαρίσματά του, σωματικά,ψυχικά,φιλοσοφικά, ἐπιστημονικά, τεχνολογικά... ἀμέτρητα! Οὔτε ἀριθμοῦνται, οὔτε ταξινομοῦνται.
Ἀλλά καί τά λάθη του, τά ἐλαττώματά του καί τ᾽ ἁμαρτήματά του, ὄχι λιγότερα. Πόσο κατάστρεψε τό "κατ᾽ εἰκόνα"! Ὅπως σωρεύει κανείς τήν ἄμμο στή φούχτα του κι ἀδυνατεῖ νά μετρήσει τούς κόκκους, ἔτσι πολλά καί τά πάθη του, τά ψυχικά καί πνευματικά τραύματά του, οἱ λογισμοί του, οἱ πτώσεις του, τ᾽ ἁμαρτήματά του: "ἑκούσια, ἀκούσια, ἐν λόγῳ, ἐν ἔργῳ, κατά νοῦν καί διάνοιαν...". Πάμπολλα. Ἀμέτρητα! Ὅλοι δίνουμε ἐξετάσεις πνευματικές. Κάθε ἄνθρωπος.
Σήμερα, θά ποῦμε λίγα λόγια γιά τά... λόγια μας! Θέμα μας, δηλαδή, ἡ πολυλογία, ἡ φλυαρία, ἡ περιαυτολογία.

Ἡ εἰρηνική κατάσταση τῆς ψυχῆς καί ἡ πολυλογία

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΔΙΑΔΟΧΟ ΦΩΤΙΚΗΣ (π. Σάββα Ἁγιορείτη)
 Ὅπως συμβαίνει μέ ἕνα ζεστό δωμάτιο πού συνεχῶς ἀνοιγοκλείνει ἡ πόρτα ἔτσι καί στήν ψυχή πού θέλει νά λέγει πολλά ἀκόμη καί καλά: Ἡ ψυχή χάνει τήν πνευματική της θέρμη.

Αὐτή ἡ θέρμη δημιουργεῖται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα ὅταν ἡ ψυχή θυμᾶται τόν Θεό.

Ἡ ἀπώλεια τῆς Ἁγιοπνευματικῆς θερμότητας συμβαίνει διότι ἡ πολυλογία σκορπίζει τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ καί τήν διώχνει ἀπό τήν ψυχή. «Ὥσπερ αἱ τῶν λουτρῶν συνεχῶς ἀνοιγόμεναι θύραι» διδάσκει ὁ Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς «τήν ἔνδον θέρμην θᾶττον ὠθοῦνται πρός τά ἔξω, οὕτω καί ἡ ψυχή, ὅταν πολλά θέλῃ διαλέγεσθαι, κἄν πάντα καλά λέγῃ, τήν ἑαυτῆς μνήμην διά τῆς φωνητικῆς πύλης διαφορεῖ»¹.

Μιλᾶμε πολύ γιατί δέν ἔχουμε τίποτα νά ποῦμε!

Θα έχετε παρατηρήσει πόσο ενοχλητικοί και κουραστικοί γίνονται κάποιοι συνάνθρωποι μας όταν μιλούν στο κινητό τους τηλέφωνο σε δημόσιο χώρο.Σπάνια θα δεις κάποιον να χαμηλώνει την ένταση της φωνής του ή να βάζει συνεσταλμένα την παλάμη του μπροστά στο στόμα του.Συχνά γινόμαστε μάρτυρες δημόσίων εξομολογήσεων η οποία όμως μου φαίνεται ότι δεν προδίδει ''άνεση''αλλά κοινωνικό ''αυτισμό''.Δεν επικοινωνούν με τους άλλους,αλλά αυτό που κάνουν είναι να μιλάν για τον εαυτό τους μπροστά στους άλλους.
Τα ριάλιτι και τα πρωινάδικα εισήλθαν στην πραγματική μας ζωή.Σε αυτά ακούς να μιλάνε για όλους και για όλα χωρίς αναστολές,χωρίς ταμπού,για σεξουαλικά,οικογενειακά και άλλα θέματα.Η τηλεόραση και η τεχνολογία έχουν εισάγει νέα ήθη και όλοι θεωρούν φυσικό να αποκαλύπτουν την προσωπική τους ζωή σε όλους.
Τους αφιερώνω λοιπόν αυτό το παρακάτω  υπέροχο κείμενο:

Είναι ανάγκη να επαγρυπνούμε !

Κάποιοι αδελφοί από τη Σκήτη (Σκήτη: Τόπος μοναχικών οικισμών βορειοδυτικά του Καΐρου) ξεκίνησαν να επισκεφθούν τον αββά Αντώνιο. Μπήκαν λοιπόν σ’ ένα καράβι για να πάνε και σ’ αυτό βρήκαν έναν άλλο Γέροντα, που ήθελε κι αυτός να πάει εκεί. Δεν τον γνώριζαν όμως αυτόν οι αδελφοί. Καθισμένοι λοιπόν μέσα στο καράβι ανέφεραν μεταξύ τους αποφθέγματα Πατέρων (Είναι η αρχαιότερη μαρτυρία περί προφορικής χρήσεως Αποφθεγμάτων των Πατέρων. Έχουμε δηλαδή ένα προδρομικό στάδιο προς την γραπτή συλλογή που ακολούθησε αργότερα) ή ρητά από την Γραφή και από ανάμεσα για το εργόχειρό τους. Ο Γέροντας έμενε εντελώς σιωπηλός. Σαν βγήκαν στο λιμάνι παρατήρησαν ότι και ο Γέροντας πήγαινε προς τον Αββά Αντώνιο. Κι όταν έφτασαν εκεί τους είπε ο αββάς Αντώνιος:«Καλή συνοδεία βρήκατε τον Γέροντα αυτόν». Στον Γέροντα είπε: «Καλούς αδελφούς είχες μαζί σου, αββά» και ο Γέροντας του απαντά:«Καλοί βέβαια είναι, αλλά η αυλή τους δεν έχει πόρτα και όποιος θέλει μπαίνει στον στάβλο και λύνει το γαϊδούρι». Αυτό το είπε γιατί ό,τι ερχόταν στο στόμα τους, το έλεγαν.

Νὰ μὴν προσκολλᾶται κανεῖς σὲ ἄνθρωπο ποὺ καταφρονεῖ τὰ θεῖα...

Ὅπως ὁ Κύριος θέλει ὁ ἄνθρωπος νὰ σώζεται μέσω ἄλλου ἀνθρώπου, ἔτσι καὶ ὁ σατανᾶς σπεύδει τὸν ἄνθρωπο μέσω ἄλλου ἀνθρώπου νὰ τὸν κολάσει. Γι’ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ προσκολλᾶται κανείς σὲ ἄνθρωπο ποὺ καταφρονεῖ τὰ θεῖα καὶ εἶναι πονηρὸς καὶ δὲν κρατεῖ τὴν γλώσσα του, γιὰ νὰ μὴν πάει μαζὶ του στὴν κόλαση.

Γιατὶ καὶ δίκαιον ἄνθρωπο νὰ συναναστρέφεται κανείς, μόλις καὶ μπορεῖ νὰ σωθεῖ. Ἂν ὅμως συναναστραφεῖ μὲ πονηρὸ (ἄνθρωπο) ἀπρόσεκτα, εἶναι σὰν νὰ κόλλησε λέπρα καὶ θὰ ὁδηγηθεῖ σὲ ναυάγιο. Καὶ ποιος λοιπὸν θὰ θελήσει ἐκεῖνον ποὺ πλησιάζει χαρούμενος τὸ φίδι; Ν’ ἀποφεύγεις λοιπὸν ἐκείνους ποὺ εἶναι ἄτακτοι στὴν γλώσσα τους καὶ φιλόνεικοι καὶ ταράζονται ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικά.

Ἀπὸ τὴν Φιλοκαλία - Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος (100 παρηγορητικὰ κεφάλαια, Κεφ. 88.)

O Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ (σύντομες διδασκαλίες του Αγίου).

Α. Περί Θεού.

Ο Θεός είναι φωτιά που θερμαίνει και φλογίζει την καρδιά. Αν νοιώσουμε λοιπόν στην καρδιά μας ψυχρότητα, ας επικαλεσθούμε τον Κύριο για να έρθει να μας θερμάνει εμπνέοντάς μας αγάπη προς Αυτόν και πρός τον πλησίον.
Οι πατέρες έλεγαν: Αναζήτησε τον Κύριο, αλλά μην ερευνάς περίεργα που βρίσκεται. Όπου βρίσκεται ο Θεός, εκεί δεν υπάρχει κακό. Όσα προέρχονται από τον Θεό είναι ειρηνικά και ωφέλιμα και οδηγούν τον άνθρωπο στην αυτομεμψία και την ταπείνωση.
Ο Θεός φανερώνει την φιλανθρωπία Του όχι μόνο όταν κάνουμε το καλό, αλλά και όταν Τον προσβάλλουμε και Τον παροργίζουμε με τις αμαρτίες μας. Πόσο μακρόθυμα υπομένει τα παραπτώματά μας! Αλλά και όταν τιμωρεί, με πόση συμπάθεια τιμωρεί!
Ο Θεός είναι βέβαια δίκαιος, αλλά συνήθως η δικαιοσύνη Του δεν φαίνεται στη ζωή μας… Ο Δαβίδ τον ωνόμαζε δικαιοκρίτη. Ο Υιός Του όμως μας έδειξε ότι ο Θεός είναι περισσότερο αγαθός και εύσπλαγχνος. Αν και είμαστε αμαρτωλοί, ήρθε και σταυρώθηκε για μας!
Όσο ο άνθρωπος προχωρεί στην αρετή, τόσο περισσότερο βαδίζει στα ίχνη του Κυρίου, ο οποίος στον μέλλοντα αιώνα θα του φανερώσει το πρόσωπό Του. Οι δίκαιοι, όσο ζουν σ’ αυτή τη γη, Τον βλέπουν σαν σε κάτοπτρο. Στην άλλη όμως ζωή θα Τον δουν όπως ακριβώς είναι.