Η αναπαράσταση του άγχους

One is persuaded that a truth is fertile only when an effort has been  made to conquer it. That it does not exist in itself and for itself but results from a conquest of the spirit. Similarly, in each individual it is necessary to reproduce that state of anxiety that the studious person has crossed before reaching [a truth]. This representation is much more educational than the schematic exposition of this same knowledge to the hearer of efforts, errors and gradual dexterity through which men have passed to reach actual knowledge. Teaching, developed in this way, becomes an act of liberation.

Ένας άνθρωπος μπορεί να πειστεί ότι μία αλήθεια είναι γόνιμη μόνο όταν έχει γίνει προσπάθεια για να κατακτηθεί. Αυτό σημαίνει ­­­ότι η αλήθεια δεν υπάρχει από μόνη της και για τον εαυτό της αλλά απορρέει από μία κατάκτηση του πνεύματος. Με παρόμοιο τρόπο, είναι απαραίτητο σε κάθε άτομο να αναπαραχθεί αυτή η κατάσταση άγχους που πέρασε ο μαθητευόμενος άνθρωπος πριν φτάσει [σε μία αλήθεια].  Αυτή η αναπαράσταση είναι πολύ πιο εκπαιδευτική από την αποτυπωμένη παρουσίαση αυτής της ίδιας γνώσης στον ακροατή [καθώς εμπεριέχει και περιγράφει] τις προσπάθειες, τα λάθη και την σταδιακή ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα  από την οποία περνούν οι άνθρωποι για να αποκτήσουν την πραγματική γνώση. Η διδασκαλία που αναπτύσσεται με αυτό τον τρόπο μετατρέπεται σε απελευθερωτική πράξη.

Αντόνιο Γκραμσι, από το βιβλίο Literacy: Reading the world and the word των Freire & Macedo