Strauss in the Doghouse - Ezio Bosso (Recorded at Oratorio San Filippo Neri, Torino, 20/11/1989)

 ..............................................................

Strauss in the Doghouse - Ezio Bosso (1971-2020)

Ezio Bosso, Giorgio Sanvito, Stefano Scopesce, Giuseppe Lo Sardo: Double Bass

Recorded at Oratorio San Filippo Neri, Torino, 20/11/1989

Παραλλαγή γ "Άνθρωπος στο παγκάκι" από τις 24 παραλλαγές "Έλγκαρ" του Αχιλλέα Κυριακίδη (γ.1946) (εκδ. ΠΑΤΑΚΗ, 2021)

 .............................................................

Παραλλαγή γ "Άνθρωπος στο παγκάκι"  από τις 24 παραλλαγές "Έλγκαρ" του Αχιλλέα Κυριακίδη (γ.1946) (εκδ. ΠΑΤΑΚΗ, 2021)

Ωσάν επί την άπειρον

θάλασσαν των ονείρων, 

ολίγαι, απηλπισμέναι

ψυχαί νεκρών διαβαίνουσι

με δίχως βίαν'

Ανδρέας Κάλβος

Η θάλασσα έχει πάντα δίκιο.

Η Βαρντά από την Ανιές

Κάθε πρωί, ο κύριος Γ παίρνει το μπαστουνάκι του με την καμπυλωτή κοκάλινη λαβή και κατεβαίνει στην ακτή να δει τη θάλασσα. Έχει βρει το ιδανικό παγκάκι, πράσινο μεταλλικό, με πόδια λιονταριού μισοθαμμένα στα χαλίκια και στην άμμο, ακριβώς στη μέση της διαδρομής από την άσφαλτο των περιπάτων ως την υγρή αμμουδιά όπου σκάει το κύμα. Κάθεται στο παγκάκι και, καμιά φορά, αδέξιος ραβδοσκόπος, ανασκαλεύει την άμμο για κανένα μικροθησαυρό, κάνα κοχύλι, μια μικρή αλυσίδα όπως κάποτε, αλλά η ζωή του, φαίνεται έχει στεγνώσει από εκπλήξεις.

   Να, όμως, που σήμερα, κατηφορίζοντας τη ράμπα που οδηγούσε στη βίγλα του, είδε μια ράχη καθισμένη στο παγκάκι, μαύρα μαλλιά βρεγμένα που κάλυπταν το σβέρκο, ένα δεξί χέρι που τίναζε τη στάχτη του. Παίρνοντας τη γνωστή κατεύθυνση πέρασε από μπροστά του, κι όταν πλησίασε στο παγκάκι, ο άλλος παραμέρισε για να του κάνει χώρο να καθίσει. Ξένος. Και δεν ήταν μόνο τα μαλλιά του βρεγμένα. Πώς κάπνιζε, και το τσιγάρο του πώς ήτανε στεγνό, απόρησε ο κύριος Γ που, πάντως, είδε τον ξένο να του χαμογελάει και να τον καλημερίζει σε ωραία, γάργαρα ελληνικά.

   Μετά από λίγο, ξαφνικά, Εσύ δεν έχεις ανάγκη, είπε ο ξένος. Τι ανάγκη, είπε ο κύριος Γ. Να σωθείς, γέλασε ο ξένος και, θαρρείς θεόσταλτος για να γλιτώσει τον κύριο Γ απ' το να πει καμιά φιλοσοφία του τύπου Όλοι έχουμε ανάγκη να σωθούμε, έσπευσε να συνεχίσει: Βλέπεις εκείνο το βράχο, στα ψηλά, δεξιά σου, αυτόν που είναι εξώστης της μικρής σπηλιάς, εκεί μου είπαν να φυλάω, να περιμένω, κι όταν τα δω να πέσω στο νερό και να τα πιάσω και να τα φέρω έξω, να, χτες ακόμα είδα δύο με τα γιλέκα τους τα κίτρινα, πότε μες στο νερό πότε από πάνω, ένα κορίτσι κι ένα αγόρι, να 'ταν οκτώ, να 'ταν στα εννιά τους, και τα 'συρα ως εδώ, τα μάλαξα με τη σειρά να βγει από μέσα ο θάνατος, τους δάνεισα λιγάκι αναπνοή να πάρει πάλι μπρος το σώμα που 'χε ναυαγήσει, άλλα δεν ξέρω, δε ρωτάω, μήτε πού βούλιαξε η βάρκα τους μήτε πόσοι άλλοι.

   Κι εσύ από πότε ζεις εκεί κι εσύ πώς σώθηκες, ρώτησε ο κύριος Γ. Εγώ είμαι απ' τους πνιγμένους, είπε ο ξένος.

"THE CARNIVAL IS OVER" - NICK CAVE & THE BAD SEEDS 1986 (youtube)

 ..............................................................

THE CARNIVAL IS OVER
NICK CAVE & THE BAD SEEDS
1986

Say goodbye, my one true lover
And we’ll steal a lover’s song
How it breaks my heart to leave you
Now the carnival has gone

Oh my love, the dawn is breaking
And my tears are falling rain
For the carnival is over
We may never meet again

Like a drum my heart was beating
And your kiss was sweet as wine
But the joys of love are fleeting
For Pierrot and Columbine

Now the cloak of night is falling
This will be our last goodbye
Though the carnival is over
I will love you till I die
I will love you till I die
Yeah, I will love you till I die

''Αλό μαμά'' - Ένα άγνωστο ποίημα του Μιχ. Κατσαρού με μουσική Βασ. Νικολαΐδη, από τον φίλο στο fb Θέμη Ανδρεάδη (facebook, 23.12.2021)

 ..............................................................

''Αλό μαμά'' Ένα άγνωστο ποίημα του Μιχ. Κατσαρού με μουσική Βασ. Νικολαΐδη, απο τον Θέμη Ανδρεάδη

Ένα ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού που προσφέρθηκε ιδιοχείρως, ιδιογράφως και αφιερωμένο απο τον ποιητή στον Θέμη Ανδρεάδη, παραμονές Χριστουγέννων του 1972 και που παρέμεινε επί 49 χρόνια στο συρτάρι, ώσπου κατά προτροπή του Θ.Α δώθηκε για μελοποίηση στον σπουδαίο τραγουδοποιό Βασίλη Νικολαΐδη τον Δεκέμβριο του 2021όπερ και εγένετο τραγούδι. Εδώ ο Θέμης Ανδρεάδης με την κιθάρα του στην πρώτη ερασιτεχνική βιντεοσκόπηση. 

Αλό μαμά αλό 

βρήκα επιτέλους δουλειά 

στου Ιωσήφ τη φάτνη 

αλό μαμά 

σου μιλάει ο Σαμ 

Διορίστηκα μετά απο δεκατέσσερις γενιές 

μαζί με τη Μαρία 

Δεκατέσσερις και δεκατέσσερις και πάλι δεκατέσσερις 

Βρήκα δουλειά μαμά 

στου Ιωσήφ την φάτνη 

Με τα ζώα τα βόδια τα αρνιά 

Αλό μαμά 

Θα σου στείλω χρυσά χρυσά δολλάρια και φράγκα 

Αλό μαμά βρήκα επιτέλους δουλειά 

στου Ιωσήφ την φάτνη 

Αλό μαμά Αλό

"Ανομολόγητη αλήθεια" γράφει ο Δημήτρης Κ. Ψυχογιός (https://www.in.gr, 22/12/2021)

 ...............................................................

                 Ανομολόγητη αλήθεια

γράφει ο Δημήτρης Κ. Ψυχογιός (https://www.in.gr, 22/12/2021)

Είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο σήμερα, θα έχουμε απόψε την πιο μεγάλη νύχτα του χρόνου στο βόρειο ημισφαίριο -από αύριο θα έχουμε περισσότερο φως, ό,τι χειρότερο ως προς το σκοτάδι βρίσκεται πίσω μας πια.

Δεν φαίνεται όμως να συμβαίνει το ίδιο με την Covid-19, δεν έχουμε ενδείξεις ότι η επιδημία υποχωρεί – υπάρχουν βεβαίως χώρες με λαμπρά αποτελέσματα στην αντιμετώπισή της αλλά αποτελούν εξαιρέσεις, όπως πχ οι σκανδιναβικές χώρες. Η άριστη απόκρισή τους στην επιδημία φαίνεται να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες: από το κλίμα και την αραιότητα του πληθυσμού τους ως την κουλτούρα, τον πλούτο τους και το γεγονός ότι οι σοσιαλδημοκράτες που κυβέρνησαν επί δεκαετίας δημιούργησαν συστήματα πρόνοιας και υγείας απαράμιλλα.

Η Ελλάδα, δεν έχει κανένα από αυτά τα πλεονεκτήματα των σκανδιναβικών χωρών και επιπλέον κουβαλά μειονέκτημα βαρύτατο: με ευθύνη των πολιτικών της, το κράτος χρωστά 350 δισεκατομμύρια ευρώ, βρίσκεται μεταξύ των παγκόσμιων πρωταθλητών αναλογικά προς το ΑΕΠ της χώρας.

Είναι το μόνο στοιχείο που δεν αναφέρθηκε κατά τη συζήτηση στη βουλή για τον προϋπολογισμό, της οποίας σημαντικό μέρος αναλώθηκε στην κυβερνητική πολιτική για την αντιμετώπιση της Covid-19 – όπως δεν αναφέρθηκε ούτε στον δημόσιο διάλογο σχετικά με την κατάσταση του ΕΣΥ, τις μονάδες εντατικής θεραπείας, τον αριθμό τους, και την ποιότητα της περίθαλψης που παρέχεται.

Κατά την κυβέρνηση έχουν γίνει όλα όσα έπρεπε και το ΕΣΥ «άντεξε», κατά τον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα και το ΕΣΥ «κατέρρευσε». Εκτός όμως από την ανόητη πρόταση για διορισμό «διακομματικού υπουργού Υγείας», όλα τα άλλα που προτείνει η αξιωματική αντιπολίτευση απαιτούν χρήματα που δεν υπάρχουν. Για τον ίδιο λόγο, της έλλειψης πόρων, δεν έχουν γίνει και όλα όσα θα έπρεπε, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση.

Είναι αδύνατον χρεοκοπημένο κράτος να εγκαθιστά εκατοντάδες ΜΕΘ και να προσλαμβάνει το προσωπικό που απαιτείται ή να επιτάσσει όσες υπάρχουν στον ιδιωτικό τομέα (εκτός και αν ως επίταξη ο ΣΥΡΙΖΑ εννοεί την απαλλοτρίωσή τους) και ταυτόχρονα να εφοδιάζει τις ένοπλες δυνάμεις της με την τελευταία λέξη της μόδας σε οπλικά συστήματα

Αλλά τα πολιτικά κόμματα, και κυρίως ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορούν να αναφερθούν στην φτώχεια της χώρας· διότι κυβέρνηση της πρώτης δημιούργησε την κρίση χρέους και κυβέρνηση του δεύτερου την παρόξυνε. Φέρονται λοιπόν σαν να «υπάρχουν λεφτά» – ίσως και επειδή θεωρούν υποτιμητικό να παραδεχθούν ότι πολιτεύονται σε υποτιμημένη χώρα, μήπως και απαξιωθούν στα μάτια των ψηφοφόρων.

"Πέρασμα από τη Νεβάδα" γράφει η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών" 21.12.2021)

 ...............................................................

              Πέρασμα από τη Νεβάδα

γράφει η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών" 21.12.2021)

-Φτάσαμε και στο Λας Βέγκας, παρατήρησε ένα βράδυ ο ταξιτζής καθώς έστριβε αργά και βασανιστικά από το Σύνταγμα στην Πανεπιστημίου. Πραγματικά, με τόση ένταση σε λούζουν τα φώτα εκεί μπροστά στα δυο κομμάτια του αριστοκρατικού μας πεζόδρομου, που μεταφέρεσαι νοερά σε άλλους πλανήτες, ή έστω σε άλλο ημισφαίριο, έτοιμος για τρέλες σε καζίνο.

Μόνο που κρατάει πολύ λίγο η ψευδαίσθηση, όσο κι αν κινούνται σημειωτόν τ’ αυτοκίνητα, όσο κι αν καθυστερούν, κάποια στιγμή προχωρούν παρακάτω, φτάνουν μπροστά στην αθηναϊκή τριλογία (τριλογία-τριλογία, σ’ έπνιξε η πολυλογία) όπου ήδη το πράγμα σκοτεινιάζει, μη νομίζετε ότι θα σωθείτε κοινωνικά αγαπητοί αδελφοί Χάνσεν, όπως σας έδιωξαν κάποτε από το Πολυτεχνείο ως ετερόχθονες, έτσι και τώρα τα έργα σας πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ανήκουν σε μια ενδιάμεση ζώνη, ούτε πολύ χάι ούτε πολύ μπασκλάς, μια στιγμή αμηχανίας όπου ταχύνουμε το βήμα μας, τι είναι αυτά εδώ ρωτούν οι τουρίστες και οι ντόπιοι δεν πολυξέρουν.

Οπότε στο σημείο αυτό τα φώτα αραιώνουν, υπάρχει μάλιστα μια ολόκληρη σειρά χαλασμένη και ύστερα αραιώνουν περισσότερο, δεν μοιάζει και με φάτνη η Ακαδημία Αθηνών, να της βάλουμε λίγο φωτεινό σανό, να αναδειχθεί κάπως, μένει λοιπόν εκεί μετέωρη μεταξύ φτωχών και πλουσίων που προσέχουν να μην πάνε κάτω από το Ρεξ, αν και ήδη εκεί βρίσκονται έξω από τα νερά τους. Κι ακόμα παρακάτω οι φωτεινές γιρλάντες εξαφανίζονται τελείως, μένουν σεμνές μέδουσες κρεμασμένες στους στύλους, έτσι ώς την Ομόνοια, πάει και το Λας Βέγκας και η τρέλα στο καζίνο, άλλη φορά.

Εχει αμεσότητα κι ενδιαφέρον αυτή η ξεκάθαρη οριοθέτηση του πάνω τμήματος της πόλης από το κάτω. Ξεχαστείτε λίγο με τις γιορτές, μας λέει η δημοτική φωτοχυσία, ελάτε στο Σύνταγμα να δείτε τη νύχτα φτιαγμένη μέρα στην κεντρική πλατεία της πόλης, στριμωχτείτε και μποτιλιαριστείτε, είναι το φετινό τρεντ, αλλά μην περιμένετε να σας πάει και μέχρι την Ομόνοια όλη αυτή η αρχοντιά, μην αφήσουμε πια και να μας πάρουν από κάτω η γενναιοδωρία και το πνεύμα των Χριστουγέννων.

Καθώς αργά θα κατεβαίνετε προς τη σκοτεινή γαστέρα της πόλης καλόν θα είναι να προσγειώνεστε σιγά σιγά στην κοινωνική πραγματικότητα και τη γενικότερη ανάγκη για οικονομία στο ρεύμα. Γι' αυτό καλύτερα στρίψτε προς Βασιλίσσης Σοφίας, πίσω στα προάστια που τα ξέρετε, η πόλη κρύβει απογοητεύσεις.

"T̲he̲ W̲rong Blue̲s" - Keith Jarrett (Keith Jarrett – piano Gary Peacock - bass Jack DeJonhette - drums) 1989

 ...............................................................

T̲he̲ W̲rong Blue̲s - Keith Jarrett

00:00 Lover Man 13:09 The Way You Look Tonight 22:18 Ballad Of The Sad Young Men 29:27 My Man’s Gone Now 45:16 When I Fall In Love 53:01 The Wrong Blues 01:05:29 All The Things You Are 01:18:36 I Fall In Love Too Easily / 

Keith Jarrett – piano 

Gary Peacock - bass 

Jack DeJonhette - drums  

1989

"Υπάρχουν κι αυτοί..." ποίημα από τη φίλη στο fb Βιβή Παπαδοπούλου (facebook, 19.12.2021)

 ...............................................................

                   Υπάρχουν κι αυτοί...

ποίημα από τη φίλη στο fb Βιβή Παπαδοπούλου (facebook, 19.12.2021)

Υπάρχουν κι αυτοί που δεν έχουν ιστορία να τους ακολουθεί,
ο μύθος κουτσός χωλαίνει σε κάθε βήμα.
Όλοι αυτοί τα βράδια αγαπούν τα φαρμακεία
Που μένουν ανοιχτά
Με τα φώτα αναμμένα στους σκοτεινούς δρόμους
Τους σταυρούς στο στήθος,να φέγγουν σφυγμό
Κρατούν τον οίστρο όρθιο με χνάρια από πυρετό
Με αιμόφυρτη ανάσα από βήχα ασθενικο
Κοιτούν την διανυκτέρευση στα μάτια σαν συγγενή .

Υπάρχουν κι αυτοί που βραδιαζουν
στα ανοιχτά περίπτερα
Δίπλα στα τσιγάρα, στα κρεμασμένα περιοδικά κοιμάται και συγχωρεί το ημίφως που ζαλίζει
Αυτό που σου λέει έρχομαι σαν ξημέρωμα
Από άλλη πόλη.
Όμως εσύ δεν έχεις καθρέφτη πρόχειρο να χτενιστείς
Ούτε λιγάκι πούδρα να βάλεις στο πρόσωπο του νεκρού που σέρνεις δεμένο απ' το δεξί σου πόδι.

"The Singer" - Nick Cave and the Bad Seeds (youtube, 2009 remastered)

 ..............................................................

The Singer - Nick Cave and the Bad Seeds

As I walk these narrow streets
Where a million passing feet have tromped before me
With my guitar in my hand
Suddenly, I realize nobody knows me

Where yesterday the multitude
Screamed and cried my name out for a song
Today the streets are empty
And the crowds have all gone home

I pass a million houses
But there is no place that I belong
All I knew to give you
Was song after song after song

All the truths I tried to tell you
Were as distant to you as the moon
Born two-hundred years too late
And two-hundred years too soon

I'm a child of this age
Locked into the pages of your book
And when I am but dust and clay
And all the children stop to take a look

Will they marvel at the miracles I did perform
And the heights I did aspire
Or will they tear out the pages of the book
To light a fire

With the rain on my face
There is no place where I belong

Did you forget this fucking singer so soon?
And did you forget my song?

Human Race (Official Music Video) - Neil Young & Crazy Horse (youtube, Recorded 6/21/2021)

 ...............................................................

Human Race (Official Music Video) - Neil Young & Crazy Horse

HUMAN RACE - Neil Young & Crazy Horse

Today no one cares
Tomorrow no one shares
Because they all will be gone, but the children
(Children of the fires and floods)
Children of the fires and floods

Who's gonna save the human race?
Where are the children gonna run and hide?
(Children of the fires and floods)
From the fires and floods
Today's people have left behind
(Today's people)

Who's gonna tell
The children of destiny
That we didn't try to save the world for them?
(Children of the fires and floods)

The human race is on
We're all lined up at the starting gun
The crowd is rising to its feet

Who's gonna save the human race?
Where are all the children gonna run and hide?
(Children of the fires and floods)
From the fires and floods
Today's people have left behind
(Today's people)

Child, like a flower
That rose and fell
Back to the earth as it turned to hell
Today's people
From the flames and the waves
Today's people have left behind

«Ηράκλειτος» ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899 – 1986) από τη συλλογή «Το εγκώμιο της σκιάς» (μτφ.Δ ημήτρης Καλοκύρης, εκδ. Ύψιλον, 1985)

 ...............................................................

       Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986)

·        «Ηράκλειτος» ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899 – 

1986) από τη συλλογή «Το εγκώμιο της σκιάς» (μτφ.Δ

ημήτρης Καλοκύρης, εκδ. Ύψιλον, 1985)

 

Το δεύτερο μισοσκόταδο.

Η νύχτα που βαθαίνει μες στον  ύπνο

Η κάθαρση κι η λησμονιά.

Το πρώτο μισοσκόταδο.

Το πρωινό που ήταν αυγή.

Η μέρα που ήταν πρωί.

Η πλούσια μέρα που θα καταλήξει σε μια χαμένη βραδιά.

Το δεύτερο μισοσκόταδο.

Η νύχτα – τούτο το άλλο ένδυμα του χρόνου.

Η κάθαρση κι η λησμονιά.

Το πρώτο μισοσκόταδο…

Το φευγαλέο ξημέρωμα και, καθώς ξημερώνει

η αγωνία του Έλληνα.

Τι υφάδι είναι τούτο το ποτάμι

που από μέσα του κυλάει ο Γάγγης;

Τι είναι τούτο το ποτάμι που την πηγή του δεν αντέχεις να σκεφτείς;

Τι είναι τούτο το ποτάμι

που παρασέρνει ξίφη και μυθολογίες;

Είναι ανώφελο να κοιμηθώ.

Κυλάει μες στον ύπνο, στην έρημο, στα υπόγεια.

Με παρασέρνει το ποτάμι καιν το ποτάμι τούτο είμαι εγώ.

Είμαι από μια ύλη που συνέχεια μεταβάλλεται,

από αινιγματικό χρόνο.

Ίσως η πηγή να βρίσκεται μέσα μου

Ίσως απ’ τη σκιά μου

να αναβλύζουν ανελέητες οι μέρες και φανταστικές.       

"Όχι άλλη γοητεία" έγραψε η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 14.12.2021)

 ...............................................................

Όχι άλλη γοητεία

έγραψε η Άννα Δαμιανίδη ("Εφημερίδα των Συντακτών", 14.12.2021)

Δεν έχει καθόλου προσωπική γοητεία ο νέος ηγέτης του ΚΙΝ.ΑΛΛ., απεφάνθη φίλη μου και συμφώνησα μαζί της. Πραγματικά, να κάτι που δεν είχα συνεκτιμήσει στα προσόντα του συγκεκριμένου. Μα καμία, τίποτε; Δώσε του μια ευκαιρία όμως, της είπα, μπορεί κάτι να βρεθεί στο μεταξύ, όταν τον γνωρίσουμε καλύτερα, όταν τον συνηθίσουμε. Θυμήθηκα τις ωραίες εποχές με τα περιοδικά ποικίλης ύλης που τα πληρώναμε μάλιστα, όχι όπως τώρα που μας παρακαλούν οι εφημερίδες να τα πάρουμε τζάμπα, «ήπιαμε καφέ με τον Ανδρέα» ή «στην κουζίνα της Μαρίκας Μητσοτάκη». Αλλά κυρίως τις εκδηλώσεις λατρείας προς το πρόσωπο πολιτικών που έπρεπε να είναι σώνει και καλά γοητευτικοί. Και που δεν ήταν. Ενα σωρό από δαύτους, από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι, πάσχιζαν να γίνουν γοητευτικοί και δεν τους έβγαινε.

Κάπως το έχουμε ξεπεράσει νομίζω αυτό το στάδιο, αλλά όχι εντελώς. Περάσαμε και κρίση. Κι όμως ακόμα αναζητάμε να γοητευτούμε, υποσυνείδητα ίσως, ή προεξοφλούμε ότι κάποιος αληθινά γοητευτικός πολιτικός έτσι και εμφανιστεί θα σαρώσει μόνο με τη σκέτη γοητεία του. Και σαν λαγωνικά ψάχνουμε να τον ανακαλύψουμε πρώτοι απ’ όλους, πού να βρίσκεται αυτό το θαύμα, αυτό το ακαταμάχητο ον που θα φέρει τα πάνω- κάτω στην πολιτική ζωή, που θα μας βγάλει από τις επαναλήψεις;

Η αλήθεια είναι ότι στις μέρες μας υπάρχει ένα είδος γοητευτικής πανσπερμίας. Κυκλοφορεί πολλή γοητεία στο θέατρο, αρκετή στο διαδίκτυο, κάμποση στα βιβλία, άφθονη στη μουσική, στα κοινωνικά δίκτυα, στο σινεμά, ακόμα και στις επιστημονικές ομιλίες. Γοητευτικοί καθηγητές μάς μιλούν για γοητευτικά θέματα, γοητευτικοί ηθοποιοί παίζουν γοητευτικούς ρόλους και τα μέιλ μας κατακλύζονται από γοητευτικές προτάσεις. Δεν ξέρεις σε ποια γοητεία να πρωτοϋποκύψεις. Οι δυνατότητες έκφρασης δεν ήταν ποτέ πριν τόσο πλούσιες και ποικίλες. Γιατί να πρέπει να είναι και οι πολιτικοί γοητευτικοί;

Ας προσπαθήσουν να είναι κυρίως αποτελεσματικοί και όσο γίνεται λογικοί, να εξηγούν, να πείθουν με επιχειρήματα απευθυνόμενοι στην ψυχραιμία που ευελπιστώ εγώ τουλάχιστον να αποκτήσω, αν δεν τη διαθέτω. Και μάλλον δεν τη διαθέτω, έχοντας μεγαλώσει σε εποχές πολιτικών παθών όπου έπρεπε να είσαι οπαδός και πιστός σαν μέλος θρησκείας, έχοντας καθυστερήσει δεκαετίες λόγω χούντας να νιώσω την ανάγκη ψυχραιμίας. Αλλά πλέον, με τόση γοητεία περιρρέουσα που απευθύνεται στην προσωπική ματιά μου, λέω πως δεν τη χρειάζομαι και στους πολιτικούς τη γοητεία. Φτάνει, δεν τα πήγαμε καλά ώς τώρα με τους γοητευτικούς. Ας μην πασχίζουν να μας γοητεύσουν άλλο.

Everybody Knows (Lyrics) Leonard Cohen (1934-2016) (youtube)

 ...............................................................

Everybody Knows (Lyrics)  Leonard Cohen

 

Leonard Norman Cohen (September 21, 1934 – November 7, 2016) 

"Everybody Knows" from Leonard Cohen's album: "I'm Your Man"

"...Ίσως στην πραγματικότητα δεν φύγαμε ποτέ από αυτόν τον αστερισμό..." του Γιώργου Τράγκα και της "σχολής" του... Από τον δημοσιογράφο και φίλο στο fb Yannis Androulidakis (facebook, 14.12.2021)

 ...............................................................

"...Ίσως στην πραγματικότητα δεν φύγαμε ποτέ από αυτόν τον αστερισμό..."

"Αν είστε κάτω από 45 δεν θα το θυμάστε και ίσως δύσκολα θα μπορείτε να το καταλάβετε, αλλά υπήρξε μια περίοδος, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του '90, κατά την οποία ο Γιώργος Τράγκας, που αποδήμησε σήμερα, ήταν ίσως ο πιο επιδραστικός άνθρωπος στη χώρα.

Είχε μια ραδιοφωνική εκπομπή, που έπαιζε στον ΣΚΑΪ από τις 06:00 μέχρι τις 09:00 το πρωί και την οποία την άκουγε όλη η Ελλάδα. Όλη όμως, ήθελε δεν ήθελε. Έπαιζε στα σπίτια, στα αυτοκίνητα, στα ταξί, στα μαγαζιά, στα κουρεία, παντού. Θυμάμαι τον εαυτό μου να περπατά από το σπίτι του πατέρα μου προς το σχολείο και τη φωνή του Τράγκα να βγαίνει από διαφορετικά ραδιόφωνα σε όλη τη διαδρομή.

Σε αυτή την εκπομπή, ο μακαρίτης, φώναζε και έβριζε ασταμάτητα. Συνήθως ο στόχος του ήταν ο πατέρας Μητσοτάκης, με τον οποίον ήταν στα μαχαίρια ο πατέρας Αλαφουζος -άλλες εποχές-, αλλά όχι περιοριστικά. Έβριζε όποιον έβρισκε μπροστά του: την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, αυτούς που έκλειναν τον δρόμο, άσχετα δημόσια πρόσωπα, όλοι περνούσαν από τη μέγγενη της θεατρικής του αγανάκτησης. Στο τρίωρο πρωινό κρεσέντο, με το οποίο απολάμβανε να ξυπνά η Ελλάδα, περιλαμβανόταν η επίμονη επανάληψη των λέξεων «βρωμιάρης», «λαδιάρης», «απατεώνας», «αρχικλέφταρος», με φόντο μια επική μουσική, ενώ στο σόου συμμετείχαν και τα μηνύματα των ακροατών, τα οποία τα διάβαζε με τον ίδιο στόμφο και την ίδια δίκαιη οργή, ακόμα και όταν στρέφονταν εναντίον του. Διάβαζε ας πούμε, «και μια καλημέρα στον κύριο Τάκη από Καματερό που μου γράφει: ''είσαι σκουλήκι Τράγκα, είσαι ένα τιποτένιο σκουλήκι!'' Καλή σου μέρα φίλε μου και να λες πάντα ελεύθερα την άποψή σου». Ιδιαίτερες εκπομπές έκανε όταν έβρεχε, και η βροχή γινόταν ο στόχος της αγανάκτησής του, συνήθως διαμαρτυρόμενος με τη φράση «γίναμε Ουαγκαμπούμπου στην Αφρική φίλες και φίλοι», εννοώντας τα φρεάτια.

Νομίζω ότι ποτέ δεν αναλύθηκε ανθρωπολογικά όσο θα της άξιζε η τεράστια επιτυχία εκείνης της εκπομπής. Τι έκανε έναν ολόκληρο λαό να απολαμβάνει να ξυπνάει κάθε πρωί με βρισιές και οργισμένες φωνές; Ποια μεγάλη τραγωδία έκανε τόσους ανθρώπους να θέλουν να πίνουν τον καφέ τους, να ξυρίζονται, να πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σχολείο τους ή τον εαυτό τους στη δουλειά τους, ακούγοντας στη διαπασών έναν τύπο που ούρλιαζε για τους «βρωμιάρηδες» και τους «λαδιάρηδες», την ίδια ώρα που οι ίδιοι μπορεί να πατούσαν την κόρνα του αυτοκινήτου τους με όλη τους την γεμάτη παλάμη μόλις άλλαζε το φανάρι βρίζοντας τον μπροστινό οδηγό που τους απαντούσε κι αυτός στα ίσα, ακούγοντας Τράγκα επίσης;

Ίσως στην πραγματικότητα δεν φύγαμε ποτέ από αυτόν τον αστερισμό. Παραμείναμε πρωτίστως μια χώρα όπου όλοι έχουν τα νεύρα τους με όλους τους άλλους και βρίζουν αγανακτισμένοι από τη στιγμή που ανοίγουν τα μάτια τους, σαν ταινία του Οικονομίδη.

Η σχολή του Τράγκα δεν ξεπεράστηκε ποτέ στ' αλήθεια. Στους ραδιοφωνικούς σταθμούς θεωρείται κάτι σαν υποχρέωση από τότε ότι η πρωινή ζώνη θα ανήκει σε κάποιον που θα έχει την ικανότητα να φωνάζει την ιερή του οργή με την τσίμπλα στο μάτι. Λιγότεροι άνθρωποι ακούν ραδιόφωνο, αλλά αυτή η ατομικιστική οργή έχει διαχυθεί σε όλες τις λειτουργίες της ελληνικής κοινωνίας, σε κάθε πτυχή του δημόσιου λόγου. Άλλοτε είναι απλά ένας ενοχλητικός θόρυβος που αποκλείει το επιχείρημα και τη σύνθεση, άλλοτε μετατρέπεται σε οργανωμένη πολιτική έκφραση του φασισμού (ίσως όχι τυχαία, η εκπομπή του Τράγκα ήταν από τις πρώτες που φιλοξένησε χρυσαυγίτες στο στούντιο).

Σήμερα η πιο προφανής μορφή της είναι οι άνθρωποι που ξεκινούν από το να χοροπηδάνε πάνω στις μάσκες, να μπαίνουν χωρίς μάσκες στο μετρό και να τραμπουκίζουν όποιον τους κάνει παρατήρηση, και καταλήγουν να ντύνονται ρέιντζερς και να απαγάγουν καθηγητές, να φωτογραφίζονται με όπλα και να καίνε παιδικά βιβλία σε μεσοπολεμικές ναζιστικές τελετές.

Ο μακαρίτης δεν έλειψε ούτε από αυτό το κάλεσμα θυμού, μπήκε πάλι μπροστά. Με μία εναλλακτική έννοια πέθανε με τις ιδέες του. Όντας τους τελευταίους μήνες γείτονας με διαφορά ενός ορόφου με την οργάνωση που είχε φτιάξει, αισθανόμουν πως είναι θέμα χρόνου να ασθενήσουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ελαφριά ή βαριά, και απλά προσπαθούσα να αποφύγω το συναπάντημα στο ασανσέρ ή τη σκάλα, φορώντας δεύτερη μάσκα.

Οι άνθρωποι είναι θνητοί και ο θάνατος είναι η τραγική μας μοίρα. Οι ιδέες δυστυχώς, αυτές που θα έπρεπε συχνότερα να πεθαίνουν για να γεννιούνται άλλες, δεν υπόκεινται ακριβώς στον ίδιο φυσικό νόμο. Η ιδέα της ατομικιστικής αγανάκτησης, της εχθρότητας απέναντι στη συλλογική διάσταση της ζωής, η καταφυγή στην επιθετική οργή απέναντι σε κάθε τι άλλο, παραμένει, φοβάμαι, η κεντρική ιδέα του έθνους μας -και διαπερνά με έναν τρόπο όλα τα στρώματα και τις αντιλήψεις.

Ο μακαρίτης υπήρξε ένας από τους εισηγητές της, και από τους πιο δημοφιλείς ανάμεσά τους, ένας ας πούμε σύγχρονος Μακρυγιάννης του νεοελληνικού θυμού.

Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να φοράμε τη μάσκα μας και να γίνουμε πιο δημιουργικοί με τις ιδέες μας. Αυτό ήθελα να πω."

"Σ’ αγαπώ" ποίημα του Πολ Ελιάρ (1895-1952) (μτφ. Οδυσσέας Ελύτης)

 ...............................................................

              Paul Éluard (1895-1952)

Σ’ αγαπώ

Σ’ αγαπώ για όλες τις γυναίκες που δε γνώρισα

σ’ αγαπώ για όλες τις εποχές που δεν έζησα

για το άρωμα της απεραντοσύνης και το άρωμα του ζεστού ψωμιού

για το χιόνι που λιώνει, για τα πρώτα λουλούδια

για τα αγνά ζώα που δε φοβίζει ο άνθρωπος

σ’ αγαπώ για ν’ αγαπώ. Σ’ αγαπώ για όλες τις γυναίκες που δεν αγαπώ.

Ποιος με αντανακλά αν όχι εσύ η ίδια, βλέπω τον εαυτό μου τόσο λίγο

χωρίς εσένα δε βλέπω τίποτε άλλο παρά μια απέραντη έρημο

ανάμεσα στο άλλοτε και το σήμερα.

Υπήρξαν όλοι αυτοί οι θάνατοι που ξεπέρασα πάνω στ’ άχυρα

δεν μπόρεσα να περάσω το τείχος του καθρέφτη μου

χρειάστηκε να μάθω λέξη προς λέξη τη ζωή

Όπως τη λήθη.

Σ’ αγαπώ για τη σύνεση που έχεις σε αντίθεση με μένα για την ευεξία.

Σ’ αγαπώ κόντρα σ’ όλες τις ψευδαισθήσεις

γι’ αυτήν την αθάνατη καρδιά που δε φυλακίζω.

Νομίζεις πως είσαι η αμφιβολία ενώ είσαι η λογική

είσαι ο μεγάλος ήλιος που ανατέλλει στο κεφάλι μου

όταν είμαι βέβαιος για μένα.

Πωλ Ελυάρ (Paul Éluard), «Σ’αγαπώ» (μτφρ: Οδυσσέας Ελύτης), Le phénix, 1951

Διαγωνισμός Νανο-διηγήματος του διαδικτυακού περιοδικού "Περί ου" Τα τρία πρώτα βραβεία (http://www.periou.gr, 25.11.2021)

 ..............................................................

     

                     Α'. Την επόμενη μέρα

                                          Διήγημα του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Το βροχερό δειλινό κηδέψαμε τη νεαρή Ιουλία που αυτοκτόνησε. Από έρωτα, είπαν, προδομένο. Την επομένη την είδαν πολλοί. Άλλος ντυμένη μ’ άσπρο νυφικό να κάνει ισορροπία σε μονόκυκλο ποδήλατο παίζοντας στον αέρα πέντε πορτοκάλια και την καρδιά του προδότη. Άλλος στη θάλασσα μ’ ανεβασμένο το φόρεμα, με το νερό μέχρι τα κρουστά της σφυρά και γύρω της να πετάνε πετροχελίδονα. Άλλος να πετάει πάνω από τις κεραμοσκεπές, έχοντας αγκαλιά την κατσίκα που την έλεγε Πηνελόπη. Και, τέλος, άλλος ντυμένη στα μαύρα, ανεβασμένη στη θεόρατη αχλαδιά, δίχως εσώρουχο, να στολίζει μ’ ανθάκια λευκά το σγουρό της εφηβαίο. Όσοι την είδαν, την επόμενη μέρα, έχασαν τη φωνή τους, μέχρι την μεθεπόμενη. Όταν η φωνή τους επανήλθε, το βλέμμα τους είχε αλλάξει τελεσίδικα.

Ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης γεννήθηκε το 1951 στη Δεσφίνα Φωκίδας. Από το 1965 διαμένει στην Αντίκυρα Βοιωτίας. Είναι ποιητής, μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό “Εμβόλιμον” που εκδίδεται στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας. Συμμετείχε, επίσης, στη σύνταξη της έντυπης εφημερίδας “Book Press”. Έχει εκδώσει πολλά βιβλία ποίησης και έχει επιμεληθεί τον συλλογικό τόμο ιστορικών μαρτυριών “Δίστομο, 10 Ιουνίου 1944: Το Oλοκαύτωμα” (Σύγχρονη Έκφραση, 2010), που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας.

                           Β'. ΜΕΤΑ ΤΑ ΣΑΡΑΝΤΑ

Διήγημα του Γιάννη Κονδυλόπουλου

Πριν σαραντίσει η Δέσποινα, οι γείτονές της ρίξανε τον φράχτη από το σπίτι της. Γυρνούσε η ψυχή της δυο βδομάδες γυρεύοντας τα ίχνη του, ψάχνοντας πού τελείωνε το βιος της. Σαράντα μέρες πέρασαν και κίνησε για τ’ άστρα. Ξέχασε φράχτες κι όρια, κι έφυγε λυτρωμένη. Κείνοι που πράξαν τ’ άδικο καμάρωναν ερήμην της για το κατόρθωμά τους, για ό,τι όσο ανέπνεε είχανε τόσο μάταια πασχίσει. Πού να ’ξεραν την ώρα που λυγίζανε τα σύρματα πως ένας άλλος φράχτης στο μυαλό τους υψωνότανε, ενόσω η ψυχούλα της ελεύθερη πετούσε.

Ο Γιάννης Κονδυλόπουλος είναι εκπαιδευτικός και ποιητής.

                        Γ'.  Η ΒΑΛΙΤΣΑ 

Διήγημα της Κλεονίκης Δρούγκα

Ο παππούς ζητά από τη γυναίκα του να ετοιμάσει ρούχα για το νοσοκομείο. Η καρδιά του δεν είναι καλά και θα κάνει εξετάσεις. Η γιαγιά τού βάζει ένα σατέν πουκάμισο, κάλτσες τρύπιες -δεν πρόλαβε να τις μαντάρει-, δυο σώβρακα που είχε για καλά από τα νιάτα του, την πολύχρωμη ρόμπα της· δεν έβρισκε τη δική του. Η βαλίτσα έχει χώρο. Κοιτάζει στο δωμάτιο έναν παλιό πίνακα, τον κατεβάζει, τον ξεσκονίζει, τον τυλίγει σε εφημερίδα και τον βάζει μέσα. Μετά προσθέτει και την παλιά εφημερίδα, για να ΄χει ο παππούς να διαβάζει. Ρίχνει και δυο ζευγάρια γυαλιά πρεσβυωπίας. Αυτά δεν τα φορά ο παππούς -είναι ραγισμένα. Η γιαγιά συνεχίζει να γεμίζει τη βαλίτσα. Διαπιστώνει ότι υπάρχει κι άλλος χώρος. Βάζει φρούτα μήπως και ο παππούς πεινάσει. Δεν βλέπει καλά και επιλέγει τα σάπια. Προσθέτει κι ένα ζευγάρι παπούτσια που πάντα τον χτυπούσαν, ρίχνει μια ομπρέλα φθαρμένη απ΄ τον καιρό και κλείνει τη βαλίτσα, που γέμισε. Ο παππούς κάνει εξετάσεις.

Στην αναμονή η γιαγιά διαπιστώνει πόσα καλαμπαλίκια έβαλε. Αδειάζει τη βαλίτσα και πετά πράγματα. Σταδιακά η λειτουργία της καρδιάς του παππού βελτιώνεται.

Η Κλεονίκη Δρούγκα είναι πτυχιούχος Φιλοσοφικής ΑΠΘ, κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος. Έχει εκδώσει ένα βιβλίο. Ανήκει στοι Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό, Τμήμα Κινηματογράφου.

"...Φίλησα κατουρημένες ποδιές..." από το άρθρο του Ηλία Μαγκλίνη "Μάχη με τα θηρία" ("ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 11.12.2021)

 ...............................................................

                   "Μάχη με τα θηρία"

 έγραψε ο Ηλίας Μαγκλίνης ("ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 11.12.2021)

Είχα καιρό να τον δω παρότι γείτονες. Προχθές το βράδυ, όμως, συναντηθήκαμε τυχαία πολύ κοντά στα σπίτια μας, Τριβωνιανού και Δομπόλη γωνία, στο Μετς.

Εδειχνε ταραγμένος, λυπημένος. «Εχασα τον πατέρα μου», μου είπε αμέσως. Γνώριζα ότι ο πατέρας του, στα εβδομήντα τέσσερά του, πάλευε με τη λευχαιμία εδώ κάμποσους μήνες.

Αλλά δεν ήταν η λευχαιμία που σκότωσε τον άνθρωπο. Ηταν ο κορωνοϊός. «Η ειρωνεία είναι ότι το τελευταίο του μυελόγραμμα βγήκε καθαρό», μου είπε αποκαρδιωμένος. «Επρεπε όμως να κάνει και μια αξονική θώρακος. Πήγε σε ένα ιδιωτικό εξεταστικό κέντρο και την έκανε. Εως τότε ήταν καλά, εμβολιασμένος τρις μάλιστα. Φαίνεται όμως ότι δεν είχε αναπτύξει ισχυρά αντισώματα εξαιτίας των χημειοθεραπειών που είχαν προηγηθεί λίγους μήνες πριν. Τέλος πάντων, ακόμα και η αξονική θώρακα βγήκε καθαρή. Μία ημέρα όμως μετά την επιστροφή του από το εξεταστικό κέντρο, παρουσίασε έντονο βήχα. Κάναμε τεστ, βγήκε θετικός. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε, το οξυγόνο του έπεσε πολύ, και νοσηλεύτηκε. Αλλά δεν υπήρχε στο δημόσιο νοσοκομείο που πήγε θέση στη ΜΕΘ. Διασωληνώθηκε εκτός ΜΕΘ. Είχαν εξήντα άτομα σε λίστα αναμονής! Φίλησα κατουρημένες ποδιές και κατάφερα να τον μεταφέρω σε άλλο δημόσιο νοσοκομείο, όπου βρήκαμε μια θέση σε ΜΕΘ. Εκεί, παρουσίασε αμυδρή βελτίωση, αλλά την ίδια νύχτα, ο οργανισμός του παρουσίασε δραματική κατάρρευση και κατέληξε».

Ο γείτονας έκανε ένα μορφασμό πόνου και αγανάκτησης μαζί. «Θυμάσαι εκείνη την πολεμική ταινία, το “1917”; Που ο άλλος βρίσκεται μέσα στο χαράκωμα και φωνάζει στον ασύρματο “χρειαζόμαστε επιδέσμους, φέρτε μας επιδέσμους!” και γύρω του πέφτουν βλήματα του πυροβολικού; Ε, κάπως έτσι είναι η κατάσταση στα νοσοκομεία. Τουλάχιστον σε αυτά που είδα εγώ. Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό είναι τρελαμένοι».

Οση ώρα μού διηγούνταν όλα αυτά, είχα την έντονη αίσθηση ότι αν τον έπιανα από τη μύτη θα έσκαγε. «Και τον έτρεμε ο πατέρας μου», είπε μετά. «Τον κορωνοϊό, τον έτρεμε. Εμβολιάστηκε τρεις φορές, ήταν κλεισμένος μέσα με τη μάνα μου, πήγαινε για τις θεραπείες του φυσικά, λευχαιμία είχε, το πάλευε, αγωνιζόταν. Κι όμως ο μεγάλος του φόβος πλέον, όσο και τα μυελογράμματα έβγαιναν καθαρά εννοείται, ήταν ο κορωνοϊός όχι ο καρκίνος».

Τον ρώτησα τι κάνει το μωρό. Πριν από λίγους μήνες είχε γίνει πατέρας κόρης. Ο πατέρας του πρόλαβε το εγγόνι. Από κάτι τέτοια κρατιέσαι στιγμές όπως αυτή.

Θυμάμαι ακόμα τη φράση του λίγο πριν χωριστούμε: «Πάλευε με τα θηρία και πήγε απ’ τον ιό». Ο νους μου πήγε στην αλησμόνητη φράση του Βιζυηνού: «Ο παππούς παλεύει με τον άγγελο».

Μην το ξεχνάει κανένας: ο κορωνοϊός είναι ένα θηρίο. Απρόβλεπτο, ύπουλο και φονικό.

Natassa Mare Quintet, TRIGONA | Megaron Concert Hall, Thessaloniki (youtube)

 ...............................................................

Natassa Mare Quintet, TRIGONA | Megaron Concert Hall, Thessaloniki

Natassa Mare Moumtzidou: Vocalist 

Philippos Kostavelis: Piano  

Wolfgang Fuhr: Tenor Saxophone

 

Giorgos Smirnis: Double bass 

Hans Fickelscher: Percussion 

"Η πολιτική σφαίρα και η άλλη κοινωνία / Η εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και το ζωηρό ενδιαφέρον που γέννησε." γράφει ο Νικόλας Σεβαστάκης (www.lifo.gr, 10.12.2021)

 ...............................................................

Η πολιτική σφαίρα και η άλλη κοινωνία

Η εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και το ζωηρό ενδιαφέρον που γέννησε.

γράφει ο Νικόλας Σεβαστάκης (www.lifo.gr, 10.12.2021)

ΠΑΡΑΣΥΡΟΜΑΣΤΕ ΣΥΧΝΑ ΑΠΟ το πολιτικό ημερολόγιο, από τις περιπέτειες της δημοκρατίας των κομμάτων κι από τα εσωτερικά δράματα και τις εξελίξεις της πολιτικής-κομματικής σφαίρας. Γιατί; Μα γιατί είμαστε insiders, άνθρωποι που κινούμαστε μέσα στην περίμετρο, με γνώση προσώπων και ιστοριών που ανάγονται στο παρελθόν. Και, ως ένα σημείο, αυτό είναι καλό. Γιατί η ιδέα που καλλιεργήθηκε τις δυο τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες ότι επειδή τα κόμματα είναι βαριά και παραδοσιακά πρέπει να στραφούμε σε κινήματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις ή λαμπερές και εκκεντρικές περσόνες ήταν μια βιαστική και επιπόλαιη ανάγνωση των εξελίξεων. Όπως είναι μεγάλο λάθος η στάση κάποιων που βλέπουν αφ’ υψηλού τα κομματικά πάθη, σαν να αφορούν απλώς μια κοινωνία γέρων ή «νεόγερων» ξεγραμμένων από την Ιστορία.

Η αλήθεια είναι πως η πολιτική και κομματική περίμετρος έχει πάντα μεγάλη σημασία. Ακόμα και εξασθενημένη ή λιγότερο ηχηρή από άλλες εποχές. Το βλέπουμε αυτές τις μέρες με την εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και το ζωηρό ενδιαφέρον που γέννησε – έστω και με την ανάγκη κάποιων τρίτων να λοιδορήσουν ή να σνομπάρουν με νότες περιφρόνησης.

Αν όμως η ζώνη των κομματικών παθών και η εσωτερική γνώση γι’ αυτά μετράει, δεν είναι παρά μία όψη: μια σημαντική πλευρά, μια γωνία λήψης, ένα πλάνο μεταξύ άλλων πλάνων. Αν το δούμε ως μονοπλάνο που σκεπάζει όλο τον πλούτο της κοινωνικής πραγματικότητας, αυτή η «μυητική» γνώση μπορεί να μετατραπεί σε τύφλωση και άγνοια.

Αν πιστέψουμε, ας πούμε, ότι τα πάντα παίζονται σε εκείνα τα σύνολα ανθρώπων που αναγνωρίζονται σε κομματικές φυσιογνωμίες, σύμβολα και παραταξιακές συγκινήσεις, θα έχουμε χάσει ένα μεγάλο κομμάτι της πραγματικότητας.

Ό,τι συμβαίνει τώρα στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν είναι μικρό πράγμα – αν δούμε μάλιστα τι κλονισμοί συντελέστηκαν μετά το 2011 στο βασικό μεταπολιτευτικό κόμμα.

Γι’ αυτό χρειαζόμαστε πιο ακριβείς χαρτογραφήσεις των κοινωνικών κόσμων που μεταμορφώνονται μέσα στα χρόνια. Στην πολιτική δεν αρκεί η οργάνωση ανθεκτικών μηχανισμών και αποτελεσματικών επιτελείων, πράγματα που φυσικά είναι απαραίτητα για όσους «κάνουν» πολιτική και όχι για τους πολιτικούς φιλοσόφους. Η πολιτική γνώση δεν μπορεί όμως να στηρίζεται σε μεταφερόμενα λεξιλόγια ή συναισθήματα τριάντα και πενήντα χρόνων πίσω. Οι διάφορες κρίσεις από το 2008 και μετά, αλλεπάλληλα κύματα με διαφορετική ένταση και σημεία εκδήλωσης, επηρέασαν τα κοινωνικά συναισθήματα αλλά και τη σύσταση της ελληνικής κοινωνίας.

Το βασικό παραπροϊόν των τελευταίων δεκαετιών είναι όμως ένα: το ρήγμα εμπιστοσύνης, δηλαδή η οριζόντια αύξηση όσων έχουν πειστεί πως τα κόμματα, η επίσημη δημοκρατία, οι μηχανισμοί, οι ελίτ είναι εχθρικά πράγματα για τον «λαό» και για τους ίδιους ως άτομα.

Προφανώς, η ανανέωση των κομμάτων και γεγονότα που συμβολίζουν τη μαζική συμμετοχή στην πολιτική εμπειρία είναι ένας τρόπος να μετριαστεί κάπως αυτό το ρήγμα. Γι’ αυτό και ό,τι συμβαίνει τώρα στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν είναι μικρό πράγμα – αν δούμε μάλιστα τι κλονισμοί συντελέστηκαν μετά το 2011 στο βασικό μεταπολιτευτικό κόμμα.

Όμως μια κομματική αναζωογόνηση δεν αρκεί. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν δύο κοινωνίες, που η καθεμιά είναι επίσης χωρισμένη σε επιμέρους φυλές.

Ας πούμε όμως πως η πρώτη κοινωνία περιέχει όσους και όσες αναγνωρίζονται στα κόμματα, στις διαδικασίες, σε «ουρές» εκλογικές και γεγονότα της εθνικής πολιτικής ιστορίας. Είναι μια κοινωνία πιο ηλικιωμένη, κοινωνία πολλών αναμνήσεων και λογαριασμών που εξοφλούνται ή παραμένουν σε εκκρεμότητα και παράγουν συναίσθημα. Είναι, τέλος, μια κοινωνία όπου η πολιτική διαίρεση, τα αντιδεξιά, αντισύριζα κ.λπ. πάθη εξακολουθούν να έχουν νόημα. Τα άτομα που μετέχουν σε αυτήν τη μεσήλικη πολιτική κοινωνία ψάχνουν ακόμα τα debate μεταξύ υποψηφίων και παύουν να διαβάζουν οτιδήποτε προσβάλλει, βρίζει ή στιγματίζει τους «δικούς τους».

Η δεύτερη κοινωνία είναι φυλές δίχως κάποιον κώδικα ενότητας ή άτομα που ζουν χωρίς σοβαρή επαφή με τις κομματικές ιστορίες και τις πολιτικές μηχανές. Έχουν μια περιστασιακή ή τυχαία σύνδεση με την άλλη κοινωνία, μέσω γονέων, συγγενών ή τρίτων. Είναι σε μεγάλο βαθμό πιο νέοι, δεν διαβάζουν τα εσωτερικά δράματα της πολιτικής σφαίρας και δεν ιεραρχούν το θέμα της διακυβέρνησης ως σημαντικό. Επιμένουν περισσότερο σε άλλες αξίες ή κώδικες ζωής, στη διασκέδαση, στην ευζωία, στις οικογενειακές χαρές, στην εκμετάλλευση των όποιων περιθωρίων για μια καλύτερη ζωή. Η δική τους «καλύτερη ζωή» δεν περνάει μέσα από την πολιτική προσφορά, αλλά συνδέεται με ατομικές τύχες, μικρές διαπραγματεύσεις της καθημερινότητας, ευκαιρίες οικογενειακές ή επαγγελματικές τρύπες.

Θα έλεγε κανείς πως έχουμε λοιπόν μια κοινωνία που ενδιαφέρεται/παθιάζεται για την εξουσία και την κατανομή της και μια άλλη που δεν πιστεύει πως η όποια κυβέρνηση ή αντιπολίτευση θα της λύσει τα προβλήματα ή θα ξορκίσει τους δαίμονες που την απειλούν σε προσωπικό επίπεδο.

Το θέμα είναι ότι η κομματική ζωή επικοινωνεί μόνο με τα μέλη της πρώτης κοινωνίας: με όσους απαντούν στα τηλεφωνικά γκάλοπ, με όσους συμπληρώνουν ερωτηματολόγια σε έρευνες, παθιάζονται για υποψηφίους, απογοητεύονται ή απολαμβάνουν με φίλους και αντιπάλους μέσα στη φούσκα της πολιτικής μνήμης. Αυτή είναι ακόμα η μεταπολιτευτική μήτρα, από την οποία βγήκε και ο Νίκος Ανδρουλάκης ως στέλεχος με διαδρομή συγκεκριμένη.

Το ερώτημα είναι επομένως τι θα γίνει με τη δεύτερη κοινωνία. Αν θα αποδεχτούμε την ουσιαστική απόσχισή της από την άλλη συλλογικότητα, αν θα προσυπογράψουμε την πολιτική της ασημαντότητα.

Νομίζω πως αυτή η παραδοχή θα ήταν ολέθρια για κάθε δημοκράτη. Όχι μόνο για λόγους ηθικής αλλά και για δημογραφικούς και πολιτισμικούς λόγους: η δεύτερη κοινωνία είναι αυτή που οι άνθρωποί της έρχονται «μετά τη Μεταπολίτευση», και χρονολογικά αλλά και βιωματικά. Είναι οι άνθρωποι που θα εργάζονται στην Ελλάδα του 2030, ενώ ένα σημαντικό μέρος της πρώτης κοινωνίας θα έχει αποχωρήσει από το προσκήνιο.

Έχω την εντύπωση πως οι αλλαγές στα κόμματα –και μάλιστα σε χώρους που διεκδικούν μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική ταυτότητα– δεν μπορεί να προχωρήσουν χωρίς χαρτογράφηση αυτής της άλλης χώρας, που περιλαμβάνει όμως εκατομμύρια ανθρώπους. Παράλληλα με την παραταξιακή ενδυνάμωση ή με τους συσχετισμούς κομματικής ισχύος, υπάρχουν εδάφη της δημοκρατίας που δεν έχουν ακόμα αναγνωριστεί και περιγραφεί επαρκώς.

Αυτά τα εδάφη παραμένουν εξωτικά για τους πολίτες και τους επαγγελματίες της μεταπολιτευτικής πολιτικής κουλτούρας, η οποία εξακολουθεί να καθοδηγεί τα λεξιλόγια και τη φαντασία αυτών που στέκονται στις ουρές κάποιας κάλπης.