Ανατολή- Δύση: Ο παρωχημένος και αντιεπιστημονικός χαρακτήρας του διλήμματος

Το δίλημμα Ανατολή - Δύση υπάρχει ως αντικείμενο θρησκευτικό - φιλοσοφικής και πολιτικο-ιδεολογικής αντιπαράθεσης από τότε που διασπάται ο ενιαίος χώρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Στην ιστορική του διαδρομή εμφανίζεται με διαφορετικό περιεχόμενο και διαφορετική ένταση. Οι αντιπαραθέσεις που αναπτύσσονται δεν αντανακλούν παρά μόνο κοινωνικές αντιστοιχίες.

Οι διαφορετικές ταχύτητες που εμφανίστηκαν στην Ανατολή και στη Δύση σε ό,τι αφορά την κοινωνική εξέλιξη αποτελούν την αντικειμενική βάση του διλήμματος αυτού.

Στην ιστορική του πορεία, βέβαια, το δίλημμα Ανατολή - Δύση απογυμνώνεται από τα όποια αντικειμενικά του στοιχεία και οδηγείται στη συνολική του απίσχναση.

Καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή παίζει η εμφάνιση και η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην ευρύτερη περιοχή της πάλαι ποτέ Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και ειδικότερα στην Ελλάδα και την Τουρκία και τη διαμόρφωσή τους σε έθνη, κράτη. Ηδη στη Δύση ο καπιταλισμός όχι μόνο έχει εμφανιστεί, αλλά βρίσκεται και σε πολύ πιο προωθημένο επίπεδο ανάπτυξης.

Η εμφάνιση και η επέκταση του σοσιαλισμού, μετά τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο αντίστοιχα, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ίδια κατεύθυνση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ρωσία και η ευρύτερη περιοχή που ήταν κάτω από την επιρροή της, όπως και άλλες χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία κλπ. «ανήκαν» στην Ανατολή, με τον ένα ή τον άλλον τρόπο είναι μέρος αυτού που ονομάζουμε «Ανατολικό ζήτημα». Η απόσπασή τους από το καπιταλιστικό σύστημα αποτελεί ένα απ' ευθείας χτύπημα στο δίλημμα Ανατολή - Δύση, κάτω από οποιοδήποτε πρίσμα και αν το δει κανείς, ιδεολογικοπολιτικό, γεωγραφικό, κλπ.

Ενα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η κοινωνική εξέλιξη έχει τις δικές της νομοτέλειες και οι διαχωρισμοί που δε θεμελιώνονται πάνω σε βασικές κοινωνικές αντιθέσεις σαρώνονται από την ίδια την ιστορική εξέλιξη.

Από αυτήν την άποψη έχει σημασία να δούμε ποιος πρέπει να είναι ο πυρήνας μιας αντιπαράθεσης στις σύγχρονες συνθήκες.



Η αστική τάξη, ως άρχουσα τάξη, που ενδιαφέρεται να διατηρήσει την κυριαρχία που έχει κατακτήσει, και η εργατική τάξη ως ανερχόμενη τάξη, που διεκδικεί την πολιτική εξουσία διά μέσου της πολιτικής της πρωτοπορίας για την εγκαθίδρυση του δικού της κράτους και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, αλλάζουν άρδην το πεδίο των αντιθέσεων και των αντιπαραθέσεων, άρα και των διλημμάτων.

Ειδικότερα, η εργατική τάξη έχει πολύ πιο ζωτικό συμφέρον από την αστική τάξη να επικεντρώσει την αντιπαράθεση με την αστική τάξη πάνω στη βασική αντίθεση του καπιταλισμού και σε όλες τις άλλες αντιθέσεις που θεμελιώνονται πάνω σ' αυτήν, για να αντιπαρέλθει το αντίστοιχο ζωτικό συμφέρον της αστικής τάξης, να διασκεδάσει και να αποπροσανατολίσει από την αντιπαράθεση ως προς τη λύση της βασικής αντίθεσης της κοινωνίας, μέσα από την οποία θα οδηγηθεί στην ιστορική της ήττα.

Η θέση που μόλις αναπτύχθηκε εκφράζει κατά τη γνώμη μας το πραγματικό πεδίο των κοινωνικών, πολιτικών και ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, που τώρα πρέπει να διεξάγονται. Από αυτή την άποψη, επειδή θεωρούμε ότι η θέση αυτή έχει θεωρητική, αλλά και ιστορική και οικονομική θεμελίωση, ακριβώς γιατί ξεκινάει από τις σχέσεις των τάξεων στην κοινωνία, πιστεύουμε ότι το δίλημμα Ανατολή - Δύση είναι ένα παρωχημένο δίλημμα, κενό περιεχομένου σ' ό,τι αφορά την ιστορική προοπτική αυτού του τόπου.

Φυσικά, δεν αγνοούμε τη συζήτηση που διεξάγεται. Πως υπάρχουν δυνάμεις που αναφέρονται στο λεγόμενο εκδυτικισμό της χώρας.

Εννοώντας τον προσανατολισμό της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), το ΝΑΤΟ και τη λεγόμενη ευρωπαϊκή κουλτούρα. Και συνεπώς ό,τι συνεπάγεται αυτός ο προσανατολισμός, εξάρτηση, υποταγή, ανισότιμο καταμερισμό εργασίας, συμμετοχή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια κλπ.

Δεν αγνοούμε επίσης πως υπάρχουν δυνάμεις που απορρίπτουν συλλήβδην τη Δύση, «πετώντας μαζί με τα απόνερα και το παιδί». Μάλλον τα «παιδιά».

Και τα παιδιά είναι ο Διαφωτισμός, που ξεκινάει με την Ενδοξη Επανάσταση της Αγγλίας και που αποτέλεσε την ιδεολογική προπαρασκευή της Γαλλικής Επανάστασης και ο Μαρξισμός που οδήγησε στη Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία.

Αλλοι επίσης καλλιεργούν φανερά τον πόθο για τις χαμένες πατρίδες, ίσως με μια βαθύτερη νοσταλγία για τη βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Μια άποψη φανερά αντιδραστική, που μας γυρνάει επικίνδυνα προς τα πίσω και που ρίχνει λάδι στη φωτιά εξωιστορικών αντιθέσεων και του πολέμου.

Η γνώμη μας είναι ότι πρόκειται για αλληλοτροφοδοτούμενες απόψεις, που σε τελική ανάλυση καταλήγουν στον ίδιο στόχο σε σχέση με το εργατικό - επαναστατικό κίνημα. Πως έχουν κοινότητα αντιλήψεων, έστω και αν παρουσιάζονται διαφορετικές. Πως δεν απαντούν στο θεμελιώδες πρόβλημα της κοινωνίας της χώρας μας, στη σχέση, δηλαδή, των βασικών κοινωνικών τάξεων και στην επίλυση του πλέγματος των αντιθέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των δύο βασικών τάξεων της ελληνικής κοινωνίας, της αστικής τάξης και της εργατικής.

Είναι βέβαιο ότι στο πεδίο της ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης το δίλημμα Ανατολή - Δύση θα ηττηθεί στην πορεία διαφοροποίησης της εργατικής τάξης από τάξη καθ' εαυτή σε τάξη για τον εαυτό της.

Τον παρωχημένο και αντιεπιστημονικό χαρακτήρα αυτού του διλήμματος θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε μέσα από το πλέγμα των οικονομικών σχέσεων που αναπτύσσονται από τον 19ο αιώνα, στα πλαίσια της εξέλιξης του καπιταλισμού και της διαμόρφωσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς.

Η ανάπτυξη του καπιταλισμού


Αυτό που παρατηρούμε κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα στη με πολύ γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξη της βιομηχανίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ είναι η δημιουργία τεράστιων επιχειρήσεων. Η δημιουργία αυτή εξελίσσεται μέσα από μια ταχεία πρόοδο στη συγκέντρωση της παραγωγής. Το γεγονός που επιβάλλει τη δημιουργία μεγάλων επιχειρήσεων είναι ότι με τη συγκέντρωση της παραγωγής, την αντίστοιχη συγκέντρωση των εργατών, το πέρασμα των επιστημονικοτεχνικών επιτευγμάτων στην παραγωγική διαδικασία και την οργάνωση της εργασίας επιτυγχάνεται μεγαλύτερη παραγωγικότητα εργασίας. Σε κάθε περίπτωση η συγκέντρωση της παραγωγής είναι μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση των εργατών.

Η συγκέντρωση αυτή, σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης, οδηγεί από μόνη της στο μονοπώλιο. Η γένεση του μονοπωλίου από τη συγκέντρωση της παραγωγής αποτελεί γενικό και βασικό νόμο στη διαδικασία ανάπτυξης του καπιταλισμού. Εχει σημασία να τονίσουμε ότι το μονοπώλιο προκύπτει είτε μέσα από συνθήκες προστατευτισμού, όπως εκείνη την εποχή εφαρμόζονταν στη Γερμανία, είτε από συνθήκες ελεύθερου εμπορίου, όπως στην Αγγλία.

Η γένεση του μονοπωλίου δικαιώνει τον Μαρξ, ο οποίος είχε αποδείξει ότι ο ελεύθερος συναγωνισμός θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη συγκέντρωση της παραγωγής και τη δημιουργία του μονοπωλίου.

Ο Λένιν μας λέει: «Ο συναγωνισμός μετατράπηκε σε μονοπώλιο. Το αποτέλεσμα είναι τεράστια πρόοδος στην κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Ιδιαίτερα κοινωνικοποιείται και το προτσές των τεχνικών εφευρέσεων και τελειοποιήσεων».

Το μονοπώλιο αποτελεί τη βάση ενός νέου σταδίου του καπιταλισμού, στην ιστορική του εξέλιξη, του ιμπεριαλισμού, που εκφράζει τη μετάβαση από την πλήρη ελευθερία του συναγωνισμού προς την πλήρη κοινωνικοποίηση.

Ταυτόχρονα, όμως, μονοπώλιο σημαίνει τάση για κυριαρχία, τάση επέκτασης, εξάσκηση βίας πάνω στους άλλους.

Τραπεζιτικό και χρηματιστικό κεφάλαιο

Η διαδικασία που μόλις περιγράψαμε δεν αφορά μόνο τη βιομηχανία. Η ίδια εξέλιξη παρατηρείται και στον τραπεζικό τομέα. Η συγκέντρωση μετατρέπει τους τραπεζίτες από «μετριόφρονες μεσολαβητές» σε πανίσχυρους μονοπωλητές.

Δημιουργούνται οι μεγάλες τράπεζες που εκτοπίζουν τις μικρές. Εκτόπιση δε σημαίνει αναγκαστικά κλείσιμο της μικρής τράπεζας. Σημαίνει «σύνδεση», «συμμετοχή», αλλά και απορρόφηση. Σε κάθε περίπτωση σημαίνει υποταγή.

Το τραπεζικό κεφάλαιο, με τη δημιουργία των τραπεζικών μονοπωλίων, αναδεικνύεται σε κυρίαρχο του οικονομικού παιχνιδιού. Υποτάσσει τις εμπορικές και βιομηχανικές πράξεις όλης της καπιταλιστικής κοινωνίας. Αυτό γίνεται μέσα από πολλούς δρόμους. Κυρίως όμως γίνεται μέσα από την ανάγκη για κεφάλαια που έχει η βιομηχανία και το εμπόριο.

Οι τράπεζες επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στη βιομηχανία (αλλά και στο εμπόριο, στο χρηματιστήριο). Οδηγούμαστε σ' ένα σημαντικό αποτέλεσμα. Στη σύμφυση του τραπεζικού κεφαλαίου με το βιομηχανικό κεφάλαιο. Δημιουργείται το χρηματικό κεφάλαιο και η χρηματιστική ολιγαρχία. Το χρηματιστικό κεφάλαιο υπερέχει από κάθε άλλη μορφή κεφαλαίου. Είναι το πιο ισχυρό κεφάλαιο που δημιουργεί ο καπιταλισμός.

Ταυτόχρονα, στο επίπεδο των χωρών ξεχωρίζουν μερικά κράτη που κατέχουν τη χρηματιστική «δύναμη» απ' όλα τα υπόλοιπα. Γεγονός που τους προσδίδει κυρίαρχη θέση στον παγκόσμιο χάρτη.

Η εποχή του ιμπεριαλισμού

Οταν μιλάμε για καπιταλισμό, πριν απ' όλα κάνουμε λόγο για εμπορευματική παραγωγή. Στον ελεύθερο συναγωνισμό, στο επίπεδο των εξαγωγών, κυριαρχούν οι εξαγωγές εμπορευμάτων. Η αύξηση των ανταλλαγών τόσο μέσα σε μια χώρα όσο και διεθνώς, με τη δημιουργία των μονοπωλίων και των μονοπωλιακών ενώσεων, δημιουργεί μια τεράστια συσσώρευση κεφαλαίου. Είναι αυτό που ονομάζουμε «περίσσευμα» κεφαλαίου.

Το κεφάλαιο αυτό πλέον έχει τη δυνατότητα να εξαχθεί. Και τη δυνατότητα αυτή την αποχτάει από το γεγονός ότι οι καθυστερημένες χώρες έχουν τραβηχτεί στην τροχιά του παγκόσμιου καπιταλισμού. Εχει δηλαδή σχηματιστεί η παγκόσμια αγορά (ως χώρος η παγκόσμια αγορά έχει σχηματιστεί από την εποχή της ανακάλυψης της αμερικανικής ηπείρου). Η εξαγωγή κεφαλαίων συνδυάζεται ταυτόχρονα και με την εξαγωγή εμπορευμάτων. Αλλά το βασικό χαρακτηριστικό που προκύπτει από την εξαγωγή κεφαλαίων είναι ότι αυτή οδηγεί στο πραγματικό μοίρασμα του κόσμου. Τα χρηματικά κεφάλαια για να εξαχθούν και να επενδυθούν, χρειάζονται χώρο. Και κυρίως χρειάζονται χώρο προσαρτημένο ή εξαρτημένο.(Στις μέρες μας, βέβαια, η εξαγωγή κεφαλαίων δεν κατευθύνεται μόνο προς τις μικρότερες χώρες).

Και είναι προφανές ότι όταν τελειώνει το μοίρασμα του κόσμου, τότε προκύπτει η ανάγκη για το ξαναμοίρασμα. Ξαναμοίρασμα που δεν μπορεί να γίνει με κανέναν άλλο τρόπο παρά μόνο στη βάση της δύναμης είτε μέσα από τοπικούς πολέμους, είτε από παγκόσμιους ή και με «ειρηνικό τρόπο», στη βάση της άσκησης βίας. Σε κάθε περίπτωση προηγείται η διπλωματία.

Το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα του κόσμου δε γίνεται από «κάποια ιδιαίτερη κακία» των καπιταλιστών. Γίνεται γιατί η συγκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου που έχει επιτευχθεί ωθεί στο δρόμο για την εξαγωγή κέρδους, όλο και περισσότερου κέρδους.

Οπως είπαμε, το μοίρασμα του κόσμου γίνεται στη βάση της δύναμης, οικονομικής και πολιτικής. Το γεγονός αυτό δεν αναδεικνύει παρά την ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού. Η ανισόμετρη ανάπτυξη, οικονομική και πολιτική, του καπιταλισμού, είναι απόλυτος νόμος του καπιταλισμού.

Παραπέρα όμως η προσπάθεια για το μοίρασμα του κόσμου οξύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα στις ενώσεις των μονοπωλίων και των λίγων ιμπεριαλιστικών χωρών που το προωθούν.

Οι αντιθέσεις αυτές είναι και η αιτία που ξέσπασε ο Α` Παγκόσμιο Πόλεμος, λίγα μόνο χρόνια μετά την ολοκλήρωση της μετατροπής του παλιού στο νέο καπιταλισμό, του ελεύθερου συναγωνισμού στο μονοπωλιακό καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό. Αυτές οι αντιθέσεις είναι που οδηγούν και στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, και επειδή βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε ένα ξαναμοίρασμα του κόσμου, που προς το παρόν εκφράζεται μέσα από τη διεξαγωγή τοπικών πολέμων, τις παρεμβάσεις, τις απειλές, τίποτα δεν μπορεί να αποκλείει το ξέσπασμα μιας ευρύτερης σύρραξης.

Στην εποχή του ιμπεριαλισμού παίρνει τεράστια σημασία η έννοια του οικονομικού εδάφους, «καθώς και του εδάφους γενικά». Πράγμα που σημαίνει ότι οι μονοπωλιακές ενώσεις και αντίστοιχα οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δε σταματούν ποτέ την αναζήτηση νέους εδάφους. Κατά συνέπεια, ειρήνη και ιμπεριαλισμός είναι ασυμβίβαστες έννοιες. Ο ιμπεριαλισμός, το χρηματιστικό κεφάλαιο δε θέλει ελευθερία, δε θέλει ειρήνη. Εκείνο που επιδιώκει είναι η κυριαρχία, η επέκταση.

Το γεγονός αυτό προσδιορίζει τις οικονομικές σχέσεις,και γενικότερα τις σχέσεις ανάμεσα στις μονοπωλιακές ενώσεις και ανάμεσα στις χώρες. Αυτό που χαρακτηρίζει τις σχέσεις των χωρών ως βασικό γνώρισμα την εποχή του ιμπεριαλισμού είναι η υποταγή και η εξάρτηση των μικρών χωρών στις λίγες μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες. Αυτή η σχέση δεν αλλάζει ακόμη και όταν μετέχουν στις ίδιες ενώσεις μικρές και μεγάλες χώρες, όπως είναι σήμερα η ΕΕ, όπως η ΠΟΕ ή το ΝΑΤΟ, ακόμη και οργανισμοί όπως το ΔΝΤ ή η Παγκόσμια Τράπεζα κλπ.

Τέτοιες σχέσεις βέβαια ανάμεσα σε μεγάλα κράτη και μικρά υπήρχαν ανέκαθεν. Η διαφορά όμως με τον καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό είναι ότι γίνονται γενικό σύστημα, εντάσσονται οργανικά ως μέρος στο σύνολο των σχέσεων του μοιράσματος του κόσμου, ως μέρος της δράσης του παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου. Παράλληλα όμως η μ' αυτόν τον τρόπο κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου εντείνει την ανισόμετρη ανάπτυξη και τις αντιθέσεις μέσα στην παγκόσμια οικονομία. Τροφοδοτεί την παγκόσμια κρίση.

(ριζοσπάστης 27/10/2000)

Εχουν τελικά κάποιο νόημα οι αγώνες;

Μπορεί κάποια πράγματα να μη φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού.

Μπορεί τα αποτελέσματα κάποιας δράσης να μην εμφανίζονται αμέσως.

Δε μπορεί όμως να κρυφτει ότι κανένας αγωνας δεν πάει χαμένος!

Βέβαια όταν η Λαική Συσπείρωση και το ΚΚΕ καταδίκαζαν το κυνηγητό των δικαιωμάτων του λαού, με πρώτο το δικαίωμα στη μόνιμη δουλειά, και μέσω δικαστικών αποφάσεων και καλούσε τους Δήμους να παραιτηθούν από περαιτέρω διεκδικήσεις εναντίον εργαζομένων, τα άλλα κόμματα που τώρα σκίζουν τα ρούχα τους για τα λαικά συμφέροντα, όχι απλά σφύριζαν αδιάφορα αλλά καταψήφιζαν.
Τωρα όμως έστω και λόγω εκλογών τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Φαίνεται λοιπόν για αλλη μια φορά το εξής:
Αυτό που δίνει φτερά σε έναν αγώνα δεν είναι το πόσοι συμμετέχουν ή το πόσοι πιστεύουν σε αυτόν. Είναι κυρια το ότι είναι δίκαιος!

Το ρεπορτάζ από το 902 για το Δήμο Θεσσαλονίκης:

Να παραιτηθεί ο δήμος Θεσσαλονίκης από τα ένδικα μέσα (έφεση) για τους 192 συμβασιούχους εργαζομένους στον τομέα της καθαριότητας, που δικαιώθηκαν από τα δικαστήρια για την επιστροφή στην εργασία τους με σύμβαση αορίστου χρόνου, αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο του δήμου Θεσσαλονίκης. Η απόφαση ανοίγει το δρόμο για τη δικαίωση του αγώνα τους για μόνιμη και σταθερή δουλειά.

Υπέρ της παραίτησης από την έφεση ψήφισαν δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφίας και σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση, παρά την αρνητική εισήγηση του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, που επανέλαβε την αντίθεσή του στη μονιμοποίηση των εργαζομένων. Να σημειωθεί ότι όσοι ξαφνικά θυμήθηκαν -όχι τυχαία, εν μέσω προεκλογικής περιόδου- ότι οι συμβασιούχοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, μέχρι χτες κρύβονταν πίσω από τη δήθεν "νομιμότητα" που επικαλείται ακόμα και σήμερα ο δήμαρχος.

Σχολιάζοντας τη θετική αυτή εξέλιξη, ο Μιχάλης Κωνσταντινίδης, δημοτικός σύμβουλος με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», σημείωσε: «Αποδείχθηκε ότι η πίεση που ασκήθηκε με τους πολύχρονους αγώνες και τις πολύμορφες κινητοποιήσεις, ακόμα και η πολιτική πίεση, έφερε αποτέλεσμα. Ο λαός όμως δεν πρέπει να ξεχνά ούτε στιγμή ποια είναι η βασική θέση αυτών των παρατάξεων. Είναι ολοφάνερο ότι αν δεν είχαμε εκλογές τώρα η στάση τους θα ήταν διαφορετική». Τα προηγούμενα χρόνια, θύμισε, οι παραπάνω έβαλλαν εναντίον της «Λαϊκής Συσπείρωσης» για το ότι υπερασπιζόταν το δικαίωμα των συμβασιούχων στη δουλειά και ζητούσε τη μονιμοποίησή τους. Ακόμα και μέχρι προχτές, που η «Λαϊκή Συσπείρωση» ζητούσε να παραιτηθεί ο δήμος από την έφεση, να πάνε οι εργαζόμενοι στη δουλειά τους και να μπορέσουμε να έχουμε πιο καθαρή πόλη. Και τόνισε ότι «πρέπει να γίνει αίτημα και να εκφραστεί και με την ψήφο στις ερχόμενες εκλογές η απαίτηση για μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων, για το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά».

Οι θεωρητικές ρίζες της Γαλλικής Επανάστασης (1789 - 1794)

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Τις αντιφεουδαρχικές επαναστάσεις πρώτη τις γνώρισε η Δυτική Ευρώπη. Κατά τον Φ. Ενγκελς «ο αγώνας της ευρωπαϊκής τάξης εναντίον του φεουδαρχισμού έφτασε ως την ανώτερη ένταση σε τρεις μεγάλες αποφασιστικές επαναστάσεις» που είναι: Ο πόλεμος των χωρικών στη Γερμανία το 1525, η αγγλική επανάσταση του 1642 - '49 και η μεγάλη Γαλλική Επανάσταση του 1789 - '94, η οποία κατέχει την κορυφαία θέση και συγκλόνισε όλο τον κόσμο.



Η Γαλλική Επανάσταση, με βίαια μέσα, ανέτρεψε την εξουσία της φεουδαρχικής αριστοκρατίας, κατήργησε τη μοναρχία και τα προνόμια των ευγενών, εγκαθίδρυσε την πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξης, καθιέρωσε αστικούς θεσμούς στη γαλλική κοινωνία, δημιούργησε εθνικό στρατό, διαχώρισε την εκκλησία από το κράτος, συνέβαλε στην ενίσχυση και στην κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που έχουν ως κυριότερο χαρακτηριστικό γνώρισμα την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και την εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας. Με τη Γαλλική Επανάσταση, για πρώτη φορά στην ιστορία, ο λαός αναλαμβάνει το ρόλο του πρωταγωνιστή στην εξέλιξη των ιστορικών πραγμάτων, χωρίς ωστόσο να μπορέσει να επιβάλει τελικώς τα δικά του συμφέροντα.

Αποτέλεσμα μακράς κοινωνικής διεργασίας

Η Γαλλική Επανάσταση δεν ήταν τυχαίο φαινόμενο, μια παρέκκλιση από το «φυσιολογικό» δρόμο ανάπτυξης της κοινωνίας, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι αστοί ιστορικοί - ιδεολόγοι. Τα αίτιά της βρίσκονται στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Γαλλία εκείνη την εποχή και συνδέονται με την ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, της βιομηχανίας, του προλεταριάτου, του εμπορίου, την εξασθένιση του φεουδαρχικού συστήματος, τον εμπλουτισμό της ανερχόμενης αστικής τάξης, η οποία είχε στα χέρια της την οικονομική δύναμη, όμως επιθυμούσε φορολογικές μεταρρυθμίσεις και ιδιαιτέρως την άνοδό της στην πολιτική εξουσία. Η επανάσταση ήταν αποτέλεσμα μιας μακράς κοινωνικής διεργασίας, προϊόν ιστορικών αναγκών, το αποκορύφωμα της βαθιάς ταξικής πάλης.

Ο εορτασμός της ενότητας των επαναστατών στις 10 Αυγούστου 1793 στην πλατεία της Επανάστασης. Ο λαός καταστρέφει τα εμβλήματα της μοναρχίας

Η επανάσταση προετοιμάστηκε θεωρητικά -ιδεολογικά από τις νέες φιλοσοφικές, κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις που εμφανίστηκαν στην προεπαναστατική περίοδο. Αυτές οι αντιλήψεις αποτελούν τις θεωρητικές πηγές της επανάστασης. Τον 18ο αιώνα, ιδιαιτέρως στη Γαλλία, αναπτύσσονται: Η κριτική σκέψη, η επιστημονική έρευνα που κατευθύνεται σε μεθόδους βασισμένες στην παρατήρηση, στο πείραμα, στη λογική. Είναι ο αιώνας του πειραματισμού, του διαφωτισμού, του ορθολογισμού, του φιλελευθερισμού, και γι' αυτό ονομάστηκε «αιώνας, κατ' εξοχήν, γαλλικός». Διατυπώθηκαν αντιλήψεις που ήταν αντίθετες με την κυρίαρχη φεουδαρχική θρησκευτική κοσμοθεωρία, υποστηρίχτηκε η ιδέα ότι οι άνθρωποι από τη φύση τους είναι ίσοι και καλοί (η θεωρία του «φυσικού δικαίου»), εδραιώνεται η πίστη στην ανάγκη της κοινωνικής προόδου, των κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών, προβάλλεται το καθήκον της λύτρωσης της ανθρώπινης συνείδησης από τα δεσμά του μυστικισμού, της θεολογίας, του σχολαστικισμού, από την κατάργηση της πνευματικής κυριαρχίας της καθολικής εκκλησίας, η οποία για να διαφυλάξει την κυριαρχία της κατέφευγε σε σκληρούς διωγμούς των αντιπάλων της. Ολα αυτά εκφράζονται από το κοινωνικό στρώμα των προοδευτικών ανθρώπων, που στην ουσία προετοίμασαν ιδεολογικά - πολιτικά την αστική τάξη για την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας.

Εορτασμός για την ελευθερία γύρω από το άγαλμα που κρατάει τη γαλλική σημαία

Οι φιλοσοφικές απόψεις εκφράστηκαν απ' όλους τους υλιστές του 18ου αιώνα, και ιδιαιτέρως από τους Ντ. Ντιντερό (1713 - 1784), Ελβέτιο (1715 - 1771), Χολμπάχ (1723 - 1789) κ.ά. Οι φιλοσοφικές τους αντιλήψεις αποτελούν την ανώτατη βαθμίδα ανάπτυξης της φιλοσοφικής σκέψης της εποχής, σταθμό στην ιστορία της φιλοσοφίας, της πάλης ανάμεσα στον ιδεαλισμό και τον υλισμό, όπλο της αστικής τάξης κατά της απόλυτης μοναρχίας, του φεουδαρχισμού, της θεολογίας. Ο υλισμός τους ήταν μια μαχητική κοσμοθεωρία, τάχτηκε αποφασιστικά ενάντια στη θρησκευτική ιδεολογία, στις βάσεις του φεουδαρχικού καθεστώτος. Η κριτική τους όμως στη θρησκεία δεν ήταν αρκετά συνεπής, ούτε βαθιά, δεν έφτανε στην ουσία της θρησκείας ως κοινωνικού και ιστορικο-ταξικού φαινομένου, δεν έφτανε στο μαχόμενο αθεϊσμό, στην ανεπιφύλακτη απόλυτη άρνηση της θρησκείας, ούτε στην επαναστατική ανατροπή των θρησκευτικών δογμάτων της κοινωνίας. Ο υλισμός τους εντάσσεται στην κατηγορία του μηχανιστικού -μεταφυσικού υλισμού, την ανώτερη μορφή του προμαρξιστικού υλισμού.


Ο Ντιντερό

Κορυφαίος φιλόσοφος της εποχής ήταν ο διευθυντής της περίφημης «Εγκυκλοπαίδειας» ο Ντ. Ντιντερό. Θεωρούσε τον ιδεαλισμό αλλόκοτο σύστημα, το οποίο δεν μπορούσε να δημιουργηθεί παρά από κάποιον τυφλό, ήταν ανεπιφύλακτα υπέρ του υλιστικού αθεϊσμού. Κατά την άποψή του η ύλη είναι το θεμελιακό στοιχείο όλων των πραγμάτων, είναι ποιοτικά πολύμορφη, βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, έχει την ιδιότητα της εξέλιξης και της ανάπτυξης. Πίστευε πως η συνείδηση είναι η ανώτερη ιδιότητά της, πως η ψυχή δεν μπορεί να χωριστεί από το σώμα. Ο Ντιντερό προσπαθεί να συνδέσει οργανικά τη φιλοσοφία με την επιστήμη, να θεμελιώσει επιστημονικά τις θέσεις και τα συμπεράσματά του. Στη σκέψη του συναντάμε και αρκετά στοιχεία διαλεκτικής, δεν έφτασε όμως στην ιδέα της ανάπτυξης από το ανώτερο στο κατώτερο, από το απλό στο σύνθετο, ως αποτέλεσμα της πάλης των αντιθέτων.

Σημαντικές είναι οι πολιτικές του αντιλήψεις. Είναι κατά της απόλυτης μοναρχίας και του φεουδαρχικού συστήματος, το οποίο, κατά την άποψή του, δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της ανθρώπινης νόησης και του φυσικού δικαίου και δε δικαιώνει την ύπαρξή του. Ο Ντιντερό ζητά την εγκαθίδρυση ενός ορθολογικού κοινωνικού συστήματος. Η κριτική του φεουδαρχισμού είναι κριτική από την ηθική σκοπιά. Το ανήθικο φεουδαρχικό καθεστώς μπορεί να παραμεριστεί και να εξαλειφθεί με την εκπαίδευση, τη γνώση, την ανεύρεση της αλήθειας από τον άνθρωπο. Μάχεται για τη μόρφωση του λαού, καταδικάζει το σκοταδισμό, τη θρησκεία, την εκκλησία που στηρίζει τη φεουδαρχική μοναρχία, αρνείται την ύπαρξη του θεού, θεωρώντας παραμύθι τη δημιουργία του κόσμου από μια υπερφυσική δύναμη.

Στην ουσία, όμως, η κοινωνική του αντίληψη είναι ιδεαλιστική, μιλάει για τον άνθρωπο γενικά και αφηρημένα ως φυσικό ον, ως μέρος της φύσης και όχι ως κοινωνικό ον, δε βλέπει τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής, τις κοινωνικές τάξεις και την ταξική πάλη, δεν αντιλαμβανόταν τα κοινωνικά φαινόμενα που διέπονται από αντικειμενικούς νόμους αντικειμενικά και επιπλέον δεν κατανόησε τις κοινωνικές ρίζες που γέννησαν και διατηρούν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. «Πάρε - έλεγε - από έναν χριστιανό το φόβο της κόλασης και θα του πάρεις την πίστη». Ο φόβος της κόλασης είναι δηλαδή κύρια αιτία της πίστης. Κατανόησε όμως τη στενή σχέση ανάμεσα στο θρόνο και τον άμβωνα, γι' αυτό η πολιτική σημασία των θρησκευτικών του αντιλήψεων συνίσταται στο ότι αυτές αποτέλεσαν τη βάση για την άρνηση της θεϊκής καταγωγής της βασιλικής εξουσίας, της κοινωνικής ανισότητας και της υποταγής της επιστήμης στη θρησκεία.

Οι θεωρητικοί «προάγγελοι»

Στη θεωρητικο-ιδεολογική προετοιμασία της Γαλλικής Επανάστασης σημαντικό ρόλο είχαν οι κοινωνικο-πολιτικές αντιλήψεις του Μοντεσκιέ (1689 - 1755), του Βολταίρου (1694 - 1778) και ιδιαιτέρως του Ζ.Ζ. Ρουσώ (1712 - 1778). Αυτοί έβαλαν γερές ιδεολογικές βάσεις με τα έργα και την κοινωνική τους δράση, στις οποίες στηρίχτηκαν οι πρωτεργάτες της επανάστασης.

Ο Μοντεσκιέ δανείζεται ιδέες από τον Τζ. Λοκ που έκανε διακρίσεις ανάμεσα στα δικαιώματα του προσώπου (του ατόμου) και του πολίτη και θεωρούσε πως το κράτος δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα προσωπικά δικαιώματα. Ο Μοντεσκιέ υπογραμμίζει πως τα δικαιώματα, που ο πολίτης θα παραχωρεί στο κράτος (στην πολιτεία), πρέπει να τα διαφυλάξει. Στο έργο του «Το πνεύμα των νόμων» (1748), ο Μοντεσκιέ εξετάζει τη φύση και τις μορφές των πολιτευμάτων και διακρίνει τρεις μορφές τους: Δημοκρατία, Αριστοκρατία, Μοναρχία. Δε βλέπει τη Δημοκρατία ως το ανώτερο και δικαιότερο πολίτευμα. Καταδικάζει τον δεσποτισμό, επιθυμεί τον περιορισμό των αυθαιρεσιών του απόλυτου μονάρχη, δε ζητά όμως την κατάργηση της μοναρχίας. Σημαντικό στοιχείο στον Μοντεσκιέ είναι ο διαχωρισμός των εξουσιών: Νομοθετική, Εκτελεστική, Δικαστική - θεωρώντας πως αυτές πρέπει να είναι απολύτως ανεξάρτητες η μία από την άλλη. Κατά την άποψή του η Νομοθετική εξουσία πρέπει να εκφράζεται από ένα κοινοβούλιο, η Εκτελεστική από την κυβέρνηση και η Δικαστική από τη Δικαιοσύνη. Είναι στην ουσία βασικές θέσεις της αστικής δημοκρατίας.

Ο Βολταίρος υποστήριζε πως την εξουσία του μονάρχη τη θεμελιώνει όχι το θεϊκό δίκαιο, αλλά η λογική. Μόνο με αφετηρία τη λογική ο μονάρχης μπορεί να εξασφαλίσει ορθή διακυβέρνηση. Ο Βολταίρος ήθελε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις όχι όμως ριζικές επαναστατικές αλλαγές - αυτές τις θεωρούσε ουτοπικές. Μέχρι το 1770 ήταν υπέρ της «πεφωτισμένης δεσποτείας», μετά έκανε λόγο για μορφές λαϊκής διακυβέρνησης. Πίστευε στην ελευθερία των πολιτών, στην κοινωνική πρόοδο. Δεν είδε το ρόλο των μαζών, του λαού. Οι απόψεις του είναι καθαρά αστικές και πολλές φορές αντιφατικές.

Ο Ρουσώ

Ο κατ' εξοχήν ιδεολόγος της Επανάστασης, ο εκπρόσωπος της αριστερής πτέρυγάς της, ο εκφραστής των πόθων της και της φιλοδοξίας των λαϊκών στρωμάτων και πρωτίστως της μικροαστικής τάξης ήταν ο Ρουσώ. Είναι οπαδός της θεωρίας του «κοινωνικού συμβολαίου» και του «φυσικού δικαίου», θεωρεί πως η κοινωνία είναι αποτέλεσμα μιας ελεύθερης ένωσης, ενσωμάτωσης ατόμων, που από τη φύση τους είναι ίσοι και πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, αλλά παραχωρούν ορισμένα από αυτά στην πολιτική εξουσία. Στην κοινωνία, λόγω της ατομικής ιδιοκτησίας, εμφανίζεται η ανισότητα. Δεν αρνείται την ανάγκη της ύπαρξης της ατομικής ιδιοκτησίας παρά τηνανισότητα της περιουσίας. Η μικρή ατομική ιδιοκτησία, βασισμένη στην εργασία, μπορεί να εξασφαλίσει μια σωστή κοινωνική τάξη όπου «όλοι θα έχουν κάτι και κανένας δε θα έχει κάτι περιττό (παραπανίσιο)».

Κατά τον Ρουσώ κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να ασκεί φυσική εξουσία πάνω σε συνανθρώπους του, καμία εξουσία δεν είναι νόμιμη εάν δεν ασκείται με τη συγκατάθεση εκείνων που είναι εθελοντικά υποταγμένοι σε αυτήν. Κατά συνέπεια, κάθε κυβέρνηση πρέπει να είναι μια εξουσία υποταγμένη στη βούληση του λαού και οι νόμοι της να εκφράζουν ακριβώς τη βούλησή του. Οι αλλαγές, οι μεταρρυθμίσεις στην κοινωνία, πρέπει να γίνονται προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των φυσικών δικαιωμάτων των πολιτών, προς την ισότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη, αδελφότητα. Κατακρίνει τη θρησκεία και ό,τι συνεπάγεται μ' αυτήν, χωρίς να αρνείται την ύπαρξη μιας «ανώτερης νόησης» του Θεού.

Παραμονές της Επανάστασης είχαν πλατιά διάδοση και απόψεις όπως η ανάγκη μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης του λαού, κατάργησης των βασανιστηρίων, της θανατικής ποινής, η αναγκαιότητα της ελεύθερης οικονομικής δραστηριότητας των πολιτών, της ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής, του εμπορίου κ.τ.λ.

Ολες οι παραπάνω πολιτικές, οικονομικές, ιδεολογικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις εκφράστηκαν στη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του πολίτη» του 1789, αλλά και στο Σύνταγμα του 1791 που καθόριζε αντιπροσωπευτικές μορφές διακυβέρνησης της χώρας. Μ' αυτά η αστική τάξη έδωσε νομική μορφή στα ταξικά της συμφέροντα. Το Σύνταγμα των Ιακωβίνων του 1793 έκανε ένα βήμα μπροστά προς τις αστικοδημοκρατικές αλλαγές, διακηρύσσοντας την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Ομως αυτό το Σύνταγμα δεν εφαρμόστηκε λόγω του εμφυλίου πολέμου όπου η επανάσταση, κατά τη γνωστή ρήση, «έφαγε τα παιδιά της».

Η τύχη της επανάστασης είναι γνωστή. Τα διδάγματά της είναι πολλά, σημαντικά, αποτελούν πολύτιμη εμπειρία για την ιστορική εξέλιξη, αφού άνοιξε το δρόμο για το πέρασμα από μια κατώτερη κοινωνία (φεουδαρχία) σε μια ανώτερη (καπιταλισμός). Ιδιαιτέρως δε για μας τους κομμουνιστές που σήμερα, στην εποχή του ιμπεριαλισμού που είναι τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού, εποχή δηλαδή των σοσιαλιστικών επαναστάσεων, αγωνιζόμαστε στην πρώτη γραμμή για την ανατροπή της ιστορικά ξεπερασμένης σημερινής κοινωνίας και το πέρασμα στην ανώτερή της τη σοσιαλιστική με προοπτική τον κομμουνισμό, για την κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Κώστας ΚΑΤΣΙΑΜΑΝΗΣ
Συνεργάτης του ΚΜΕ

ΓΙΑΝΝΕΝΑ Αδικη και προκλητική ποινή στην καθαρίστρια στο Νοσοκομείο

Καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση με αναστολή, γιατί... άλλαξε κατά ένα χρόνο το έτος κτήσης του απολυτηρίου Δημοτικού!


Σε τρία χρόνια με αναστολή καταδικάστηκε η καθαρίστρια, εργαζόμενη στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (ΠΓΝΙ), κατά τη χτεσινή εκδίκαση της έφεσής της.

Η εργαζόμενη, που δουλεύει από το 2003 στο ΠΓΝΙ ως καθαρίστρια, είχε καταδικαστεί πρωτόδικα σε 8 χρόνια φυλάκιση επειδή το 2001 άλλαξε κατά ένα χρόνο το έτος κτήσης του απολυτηρίου Δημοτικού (!), προκειμένου να μπορέσει να λάβει μέρος σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για μια θέση βοηθητικού προσωπικού στο νοσοκομείο. Μάλιστα, η εξοντωτική αυτή ποινή τής είχε επιβληθεί ερήμην, καθώς αν και αντιμετώπιζε καρδιολογικό πρόβλημα, το δικαστήριο δεν είχε κάνει δεκτό το αίτημά της για αναβολή. Σημειώνεται ότι η 50χρονη εργαζόμενη είναι μητέρα 13 παιδιών, τα τέσσερα από τα οποία είναι ανήλικα.

Η μείωση της ποινής έγινε γιατί αναγνωρίστηκαν τρία ελαφρυντικά: Του πρότερου έντιμου βίου, της μεμονωμένης πράξης η οποία δεν χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά της κατ' εξακολούθηση και γιατί η δίκη τράβηξε πολλά χρόνια χωρίς την υπαιτιότητά της.

Ο εισαγγελέας ωστόσο της καταλόγισε βλάβη, προς τρίτον και όχι προς το Δημόσιο, καταλογίζοντάς της ότι αυτό έγινε με στόχο τον «παράνομο πλουτισμό» των 150 χιλιάδων ευρώ που ήταν οι μισθοί της από το 2003 έως το 2013, για τους οποίους φυσικά η ίδια εργάστηκε.

Στο πλευρό της καθαρίστριας βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή το Εργατικό Κέντρο Ιωαννίνων και σωματεία του νομού, τα οποία μάλιστα στο πλαίσιο της αλληλεγγύης την στήριξαν και οικονομικά για τα έξοδα της δίκης.
Γ. Πρέντζας: Εγκληματική είναι η πολιτική που αφήνει πολύτεκνους άνεργους...

Βασικός μάρτυρας υπεράσπισης της καθαρίστριας ήταν ο υποψήφιος περιφερειάρχης Ιωαννίνων με τη «Λαϊκή Συσπείρωση», Γιώργος Πρέντζας, ως εργαζόμενος και συνδικαλιστής στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων.

Σε δήλωσή του για τη νέα άδικη και σκληρή ποινή, ο Γ. Πρέντζας σημείωσε:

«Δεν μπορεί να μην αναγνωρίζεται το πρωταρχικό κίνητρο: Να μεγαλώσει τα 10 ανήλικα τότε παιδιά της και ενώ ήταν έγκυος στο ενδέκατο. Αυτό ήταν το υπέρτατο αγαθό που πήγε να προστατέψει: Την οικογένειά της. Ολα τα χρήματα πήγαν για να μεγαλώσει τα παιδιά της... Ο δόλος, ο πλουτισμός και η βλάβη τρίτου καταπέφτουν στην κοινή λογική, αν σκεφτεί κανείς το απλό κίνητρο και τον στόχο που υπήρχε από αυτή την πράξη.

Εγκληματική είναι η πολιτική που αφήνει πολύτεκνους άνεργους, να μην μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, που δυστυχώς είναι νόμιμη με βάση την αστική δικαιοσύνη, αλλά πλήρως ανήθικη.

Ο μόνος τρόπος είναι η οργάνωση στα ταξικά σωματεία και η πάλη για μόνιμη και σταθερή δουλειά, βρεφονηπιακούς σταθμούς χωρίς ανταποδοτικά δημοτικά τέλη, πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη παιδιών χωρίς ούτε ένα χαράτσι πληρωμής από τους γονείς και αποφασιστικότητα για σύγκρουση με αυτή την πολιτική και αυτή την οικονομία».

ΠΑΜΕ: Αλληλεγγύη και ενίσχυση του αγώνα για μόνιμη και σταθερή δουλειά

Το «νέο κρούσμα εκδικητικής τιμωρίας»καταγγέλλει και καταδικάζει η Πανελλαδική Γραμματεία Εμπορίου και Υπηρεσιών του ΠΑΜΕ.

Οπως επισημαίνει με ανακοίνωσή της, μαζί με την προηγούμενη καταδίκη συναδέλφισσας στον Βόλο, «αποκτούν παραπέρα προκλητικό χαρακτήρα, καθώς οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα εξακολουθούν να βρίσκονται στον αέρα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή σε καθεστώς εργολαβίας, δουλεύοντας κάτω από άθλιες συνθήκες και χαμηλούς μισθούς.Η υποκρισία έχει ξεπεράσει και τα πιο ανεκτά όρια όσον αφορά τον κλάδο της καθαριότητας! Η ομηρία είναι διαρκής, η εκμετάλλευση χτυπάει κόκκινο!».

Και προσθέτει: «Αντί λοιπόν να λυθούν τα προφανή που αφορούν τη δουλειά και τις εργασιακές συνθήκες, τιμωρούν τους εργαζόμενους, τους φέρνουν απέναντι σε άλλους, ενεργοποιώντας τον "κοινωνικό αυτοματισμό", οδηγούν αρκετούς από αυτούς σε λύσεις που σε διαφορετικές συνθήκες δεν θα επέλεγαν ποτέ να προχωρήσουν, ρίχνοντάς τους στο τέλος και την ευθύνη!

Καλούμε τα σωματεία και τους εργαζόμενους να στηρίξουν την συναδέλφισσα, να δυναμώσει ο διεκδικητικός αγώνας για το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή εργασία, για αυξήσεις στους μισθούς, για πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, για την ένταξη του κλάδου της καθαριότητας στα Βαρέα και Ανθυγιεινά».  

rizospastis 9/4

Η Απεργία του 1896 στο Λαύριο

Εκτός απ' τα άλλα οι εργάτες ζητούσαν απ' την εταιρεία να μένουν σε σπίτια, διότι μέχρι τότε κατοικούσαν σε σπήλαια (!) ή σε αυτοσχέδιες καλύβες.

(Σαν Σήμερα)

Στην Καμάριζα του Λαυρίου πραγματοποιείται γενικευμένη εξέγερση των εργατών στα ορυχεία. Θύματα υπήρχαν τόσο απ' τους απεργούς εργάτες, όσο και απ' τους φύλακες της Γαλλικής Εταιρείας του Λαυρίου. Οι φύλακες σκότωσαν τους εργάτες Καραφλιά και Βασιλακόπουλο. Οι οργισμένοι εργάτες, μπρος στη θέα των σκοτωμένων συναδέλφων τους, θα ορμίσουν στα γραφεία της Εταιρείας και θα βάλουν φωτιά, με αποτέλεσμα να εξοντωθούν όλοι οι φύλακες, πλην ενός. Συνολικά είχαν σκοτωθεί τέσσερις απεργοί. Ο δε εργοδότης (ο Σερπιέρι) φυγαδεύτηκε και σώθηκε, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, μεταμφιεσμένος.

Σ' εκείνη την απεργία, περισσότεροι από 1.800 μεταλλεργάτες ανέβηκαν από το μεταλλευτικό φρέαρ - βάθους 182 μέτρων - και, με μια οργάνωση που θα τη ζήλευαν πολλοί, κήρυξαν εκείνη την πρώτη μεγάλη απεργία. Περιγράφει ο παλιός μεταλλεργάτης Γιώργος Βουγιούκας(«ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 23/1/1996): «Κανείς από τ' αφεντικά δεν τους πήρε μυρωδιά. Η απεργία εκδηλώθηκε την Κυριακή το βράδυ - 7 Απριλίου 1896 - στην αλλαγή της βραδινής βάρδιας των 10 και έγινε δημοσίως γνωστή τη Δευτέρα το πρωί».

Η μεγάλη αυτή απεργία διήρκεσε 18 μέρες. Κύρια αιτήματα των εργατών ήταν η κατάργηση των εργολάβων ως ενδιάμεσων μισθωτών, η πληρωμή των εργατών κατ' ευθείαν απ' την εταιρεία, η αύξηση του μεροκάματου σε 3,5 δραχμές (ήταν 2,5), η δημιουργία νοσοκομείου ή φαρμακείου στην Καμάριζα και η διάθεση σούστας στους εργάτες για τη μεταφορά των τραυματιών στο νοσοκομείο του Θορικού, καθώς μεταφερόμενοι με το κάρο πέθαιναν στη διαδρομή. Εκτός απ' τα παραπάνω, οι εργάτες ζητούσαν απ' την εταιρεία να μένουν σε σπίτια, διότι μέχρι τότε κατοικούσαν σε σπήλαια (!) ή σε αυτοσχέδιες καλύβες.

Το Δεκέμβρη του 1896 πραγματοποιήθηκε η δίκη 15 απεργών, οι οποίοι αθωώθηκαν και επανήλθαν στη δουλειά τους χωρίς όρους. Ωστόσο, μετά την απεργία, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Καμάριζα στρατιωτικό σώμα, όχι μακριά από τους χώρους δουλειάς, προκειμένου να αποτρέψει νέες εργατικές εξεγέρσεις

(ριζοσπάστης)