Ας γυρίσω λοιπόν στον αναστοχασμό μου..

Πρόσεξα την ημερομηνία στην τελευταία μου ανάρτηση και συνειδητοποίησα πόσο καιρό έχω να ασχοληθω με το blog. Αναλογίστηκα γιατί όλο αυτό το διάστημα δεν έχω γράψει.. ναι η έλλειψη χρόνου είναι μια δικαιολογία..  υπαρκτή και βάσιμη αλλά.. δικαιολογία.
Και με ποιο αντικείμενο να ασχοληθώ?Με τη νέα κάρτα του πολίτη και το surveillance society.. αυτά αποτελούν επιστημονικά ενδιαφέροντα και κάθε μου λέξη θα έπρεπε να είναι ιδιαιτέρως προσεγμένη, θα ήταν σαν να γράφω ακαδημαϊκό άρθρο και αυτό όντως θέλει χρόνο.. να γράψω για την ανεργία, την οικονομία, την κατάσταση στη Λιβύη.. δεν αντέχω άλλη μαυρίλα.. τα ακούμε, τα βλέπουμε, τα συζητάμε καθημερινά, τα αναλύουμε.. άλλη μια ανάλυση λοιπόν.. ούτε μ' αυτά λοιπόν θέλω να καταπιαστώ.. να ασχοληθώ με ό,τι βλεπω στην τηλεόραση.. τα καινούργια ριάλιτυ προγράμματα, τη Eurovision, τον συντοπίτη νικητή του Big Brother, τα Όσκαρς?.. δε μου κάνει καμία αίσθηση επί της παρούσης να γίνω τηλεκριτικός..
Έχασα το ενδιαφέρον μου για τα πάντα? Μα δε θα πω κάτι καινούργιο ακόμη κι αν γράψω.. ναι θα μου πεις θα δώσεις τη δική σου οπτική.. τη δίνω μέσα από σχόλια που αφήνω σε άλλα μπλογκς και social networks..
Ας γυρίσω λοιπόν στον αναστοχασμό μου.. νομίζω ότι επί της παρούσης καλό θα ήταν να ακούμε, να βλέπουμε, να παρατηρούμε, να κρίνουμε, να φιλτράρουμε και να σκεφτόμαστε.. αλλά κυρίως να δρούμε..μέσα σε όλη αυτή τη μιζέρια έχουν ξεπηδήσει πολλές έξυπνες και ελπιδοφόρες κινήσεις από ανθρώπους που δεν είναι κολλημένοι κομματικά, που απλά μοιράζονται κοινούς προβληματισμούς και αγωνίες και δημιουργούν.. να γι αυτό θα γράψω στην επόμενη ανάρτησή μου.. για την ελπίδα.. για το μέλλον.. για ανθρώπους που συνεχίζουν να δημιουργούν.. 

Νέα γενιά μεταναστών 2

Η μετανάστευση δεν αποτελεί νέο φαινόμενο για την ελληνική πραγματικότητα. Έλληνες μετανάστες υπάρχουν ίσως, όσο υπάρχουν και οι ίδιοι οι Έλληνες. Διαφορετικές συγκυρίες ενδεχομένως να δημιουργούν και την ανάγκη της ξενιτιάς σε κάθε εποχή. Δε θα μιλήσω ως ιστορικός ή ως κοινωνιολόγος άλλωστε για να αναπτύξω τους λόγους για τους οποίους ο Έλληνας αναγκάστηκε κατά καιρούς να αφήσει τη χώρα του και να μεταναστεύσει. Θα μιλήσω ως νέος επιστήμονας που ζει στο εξωτερικό.

Είναι γεγονός ωστόσο, ότι κατά τη μεταπολεμική περίοδο η μετανάστευση γνώρισε μεγάλη δόξα κυρίως κατά τις δεκαετίες 1950-1970. Οι Έλληνες άρχισαν να μεταναστεύουν κατά κύματα αναζητώντας σε ξένα μέρη την τύχη τους. Ήταν κυρίως αγρότες, άνθρωποι από την επαρχία που δεν είχαν μόρφωση, δεν είχαν δουλειά και οι συνθήκες τους ανάγκασαν να ξενιτευτούν. Γερμανία, Αμερική, Καναδάς, Αυστραλία  οι προσφιλέστεροι προορισμοί όπου χρειάζονταν εργατικά χέρια λόγω των αυξημένων αναγκών τους στον κλάδο της βιομηχανίας. Και οι Έλληνες ήταν διατεθειμένοι να δουλέψουν σκληρά για να επιβιώσουν, αλλά και για να στείλουν χρήματα στην οικογένειες που έμεναν πίσω πολλές φορές.

Σήμερα ένα νέο κύμα Ελλήνων μεταναστών αναπτύσσεται. Αυτή τη φορά δεν πρόκειται για εργάτες. Η νέα γενιά μεταναστών είναι άνθρωποι μορφωμένοι που κόπιασαν για να αποκτήσουν παιδεία και μόρφωση. Επιστήμονες που φτάνουν στα 28 και 29 τους χρόνια να ζουν μέσα στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια. Σε μια χώρα που νοιώθουν ξένοι, παράταιροι. Για ποια γενιά των 700€ μιλάμε όταν ο βασικός μισθός με επίδομα πτυχίου φτάνει στα 640€; (τουλάχιστον μέχρι που έφυγα εγώ από Ελλάδα τρία χρόνια πριν) Είναι άνθρωποι μορφωμένοι, καταρτισμένοι όπου η αγορά δεν μπορεί να τους απορροφήσει ακόμη και αν είναι διατεθειμένοι να συμβιβαστούν και να κάνουν δουλειές που δεν ανήκουν στο αντικείμενο που σπούδασαν. Πολλοί νέοι Έλληνες μετανάστες ανήκουν στον κλάδο των ερευνητών. Νέοι επιστήμονες με δίψα για μάθηση, για γνώση. Άνθρωποι που ονειρεύονται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του επιστημονικού τους κλάδου και η Ελλάδα δεν τους προσφέρει τη δυνατότητα.

Η Αμερικανική εφημερίδα Νew York Times παρουσίασε ένα δημοσίευμα όπου έκανε  λόγο για τον αυξανόμενο αριθμό νεαρών αποφοίτων πανεπιστημίου που αφήνει την Ελλάδα καθώς η ύφεση βαθαίνει και πνίγει μια αγορά εργασίας ήδη ακρωτηριασμένη από την παγιωμένη κουλτούρα των καρντάσηδων.

Στις μέρες μας, οι νέες τεχνολογίες βέβαια κάνουν την επικοινωνία μας με τα αγαπημένα πρόσωπα που αφήνουμε πίσω πιο εύκολη σε σύγκριση με τους μετανάστες του παρελθόντος, απαλύνοντας τον πόνο της ξενιτιάς. Μια οθόνη υπολογιστή φτάνει για να δούμε φίλους και οικογένειες και να νιώσουμε λίγο πιο κοντά τους. Το διαδίκτυο μας επιτρέπει να μαθαίνουμε τα νέα της χώρας μας και να συμμετέχουμε στο δημόσιο διάλογο, όμως ο νόστος υπάρχει πάντα σαν συναίσθημα. Μιλάω για εκείνο το γλυκόπικρο συναίσθημα, που σε κάνει να θες να γυρίσεις στην πατρίδα και πολλές φορές συγκρούεται μ’ εκείνο του θυμού. Θυμός γιατί δεν είναι απόλυτη επιλογή σου η ξενιτιά. Γιατί οι συνθήκες σε αναγκάζουν να μεταναστεύσεις. Θυμώνεις που δεν μπορείς να μείνεις, να δουλέψεις, να δημιουργήσεις και να προσφέρεις στη χώρα σου ενώ την ίδια στιγμή μια ξένη χώρα «εκμεταλλεύεται» τις ικανότητες και τις γνώσεις σου και σου επιτρέπει να ζεις αξιοπρεπώς. Αυτά τα αντικρουόμενα συναισθήματα που σε κάνουν να νιώθεις πως δεν ανήκεις πουθενά και ζεις σαν ξένος ανάμεσα σε δύο χώρες.

Τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα στην Αγγλία όπου ζω. Θα έχετε ακούσει όλοι άλλωστε τα νέα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στις 20 Οκτωβρίου. Περικοπές εξόδων σε κρίσιμους τομείς όπως της Υγείας. Περικοπές στο δημόσιο τομέα. Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους. Το γεγονός όμως ότι οι νέοι της χώρας μας δείχνουν να εμπιστεύονται ξένες κυβερνήσεις και να δηλώνουν πρόθυμοι να κάνουν μια νέα αρχή σε μια άλλη χώρα έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα βλέπουν τόσο δυσοίωνο το μέλλον της Ελλάδας πρέπει να θορυβήσει τους πολιτικούς.. έτσι γιατί έρχονται και εκλογές. 

Με αφορμή την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου

Τέτοια μέρα θυμάμαι θα ξυπνούσα πολύ πρωί.. το άγχος βλέπεις.. το τύμπανο με περίμενε στην ντουλάπα- το φύλαγα σαν θησαυρό, μην τυχόν και πάθει κάτι. Είχαν προηγηθεί πολλές πρόβες στους δρόμους γύρω από το σχολείο και ατέλειωτες στο σπίτι χρησιμοποιώντας το στυλό πάνω στο γραφείο, στο τραπέζι.. μάλλον γινόμουν ενοχλητική αν κρίνω από την γκρίνια του μπαμπά και της μαμάς που δεν τους άφηνα σε ησυχία.. φοβόμουν όμως μη χάσω τον ρυθμό. Ήμουν τυμπανίστρια στις εθνικές παρελάσεις. Και η μεγάλη μέρα έφτανε.. η ανησυχία έντονη! Να συγχρονιστούμε, να μην σκοντάψουμε αλλά κυρίως μη μας φύγει η μπαγκέτα από το χέρι –τα στραγάλια που πετούσαν οι παρευρισκόμενοι μεγάλωνε τον κίνδυνο. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί πετούσαν στραγάλια στις παρελάσεις. Η ομάδα των τυμπανιστών καταργήθηκε. Δε συμμετείχα ποτέ ξανά σε καμιά παρέλαση.

Περνώντας στο πανεπιστήμιο απομακρύνθηκε ακόμη περισσότερο η όλη διαδικασία των παρελάσεων. Οι φοιτητές δε συμμετέχουν στις παρελάσεις. Οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί πήραν τη θέση των προβών. Γιατί γίνονται ακόμη παρελάσεις για τις εθνικές επετείους;

-          Ναι αλλά θα χάσουμε την εθνική μας ταυτότητα αν την καταργήσουμε.

-          Μπα γιατί τώρα οι μαθητές που συμμετέχουν ξέρουν το λόγο ύπαρξής τους;

-          Με τη διατήρησή τους εντείνουμε φαινόμενα υπέρμετρου εθνικισμού και ρατσισμού.

-          Μα αν καταργηθούν θα ξεχάσουμε την ιστορία μας.

-          Πλάκα μου κάνεις τα κοριτσάκια την έχουν δει πασαρέλα και όλοι μαζί βιάζονται να τελειώσει το όλο σκηνικό να πάνε να τα πιουν στα μπαράκια.  

-          Και κάθε χρόνο ξεφτιλίζονται μπροστά στις κάμερες που τους ρωτάνε τι γιορτάζουμε και πάντα μ#@ς λένε.

-          Και ξοδεύουμε και τόσα λεφτά! Αν θέλουν να διατηρήσουν την εθνική μας ταυτότητα ας διδάσκουν σωστά την ελληνική γλώσσα και την ιστορία. Τα  ζώα.

Οι αντιπαραθέσεις συνεχίζονταν και καταλήγαμε να φωνάζουμε μέσα στο κυλικείο της σχολής.

Και μετά ξεσπάει η περιβόητη ιστορία του αλβανού μαθητή που ενώ διέπρεψε στην ελληνική εκπαίδευση εμείς οι πολιτισμένοι και Δημοκρατικοί Έλληνες του στερήσαμε το δικαίωμα να σηκώσει την Ελληνική σημαία στην παρέλαση. Είναι προσβολή να σηκώνει Αλβανός την Ελληνική σημαία. Αυτοί θέλουν να πάρουν μέρος της χώρας μας κι εμείς θα τους αφήσουμε να σηκώσουν την Ελληνική σημαία; Ας του δώσουν έπαινο για την απόδοσή του στο σχολείο. Άκου τη σημαία!  Άκουγα αποσβολωμένη. Είναι προσβολή να θέλει κάποιος ξένος να σηκώσει τη σημαία της χώρας σου; Όταν την καίνε Έλληνες σέβονται περισσότερο το σύμβολο; Ποιος είναι Έλληνας; Ακολουθούν και οι συζητήσεις ότι οι Αλβανοί δε σέβονται τη χώρα που τους δίνει να φάνε και εκεί νομίζω ότι τα έχω χάσει τελείως. Από τη μία δεν τους επιτρέπεις να ενσωματωθούν στη χώρα, τους παραγκωνίζεις, τους ταπεινώνεις αλλά μετά αναρωτιέσαι γιατί δε σε σέβονται! Όταν ένα παιδί γεννηθεί στην Ελλάδα, ή έρθει στη χώρα μετά από κακουχίες στη ζωή του, φοιτήσει στο ελληνικό σχολείο, αποδίδει καλύτερα από κάθε Έλληνα συμμαθητή του, μιλάει άπταιστα την Ελληνική γλώσσα, αγαπάει τη χώρα που του επέτρεψε να ελπίζει και να μεγαλώσει με αξιοπρέπεια και σε καλύτερες συνθήκες απ’ ότι οι γονείς τους, νιώθει τιμή να σηκώσει το σύμβολο της πατρίδας σου κι εσύ τον απαξιώνεις πως περιμένεις να νιώσει αυτό το παιδί; Τι συναισθήματα θα αναπτύξει για τη  χώρα σου και τους πολίτες της; Αλλά ξέχασα.. πάντα φταίνε αυτοί, οι ξένοι! 

Ο ανελεύθερος "καρτο-πολίτης"

Αναδημοσιεύω άρθρο του Αναπλ. Καθηγητή Μηνά Σαματά σχετικά με την κάρτα του πολίτη.

Ο ανελεύθερος "καρτο-πολίτης"

 

Ημερομηνία δημοσίευσης: 10/10/2010

ΤΟΥ ΜΗΝΑ ΣΑΜΑΤΑ

Μετά την αποτυχημένη απόπειρα της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να καθιερώσει το 1986 τον λεγόμενο ΕΚΑΜ (Ενιαίο Κωδικό Αριθμό Μητρώου), μετά την περιπέτεια με την αναγραφή ή μη του θρησκεύματος στις νέες ταυτότητες στη δεκαετία του 90, και τα νέου τύπου διαβατήρια αποδεκτά από τις ΗΠΑ το 2006, ο νυν πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου εξήγγειλε πρόσφατα από τη Θεσσαλονίκη, ότι το «...δικαίωμα στη σύνταξη, δικαίωμα στην εκπαίδευση, ... στο επίδομα αναπηρίας, στο βιβλιάριο υγείας. Όλα θα αποτυπώνονται στην Κάρτα του Πολίτη...».
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης η «Κάρτα» θα έχει σχήμα πιστωτικής, θα περιέχει ένα «έξυπνο» τσιπ, στο οποίο θα ενσωματωθούν ο αριθμός δημοτολογίου, το ΑΦΜ, ο ΑΜΚΑ, ο ιατρικός φάκελος, ο εκλογικός αριθμός, καθώς και ο αριθμός της αστυνομικής ταυτότητας, η φωτογραφία του κατόχου, το δακτυλικό αποτύπωμα και στο μέλλον θα υπάρχει και η ηλεκτρονική υπογραφή του πολίτη, ώστε να εξυπηρετείται παντού και χωρίς γραφειοκρατία.
Η υιοθέτηση της κάρτας του πολίτη γίνεται και στην Ελλάδα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση ενάντια στη γραφειοκρατία, την απάτη, το οργανωμένο έγκλημα και την τρομοκρατία. Όμως, σε αντίθεση με τα βορειο-ευρωπαϊκά κράτη, η Ελλάδα έχει μια μακρόχρονη αυταρχική κληρονομιά φακελώματος και διακρίσεων των πολιτών, έναν κομματικό κρατικό μηχανισμό και μια δυσλειτουργική και αναξιόπιστη δημόσια διοίκηση, που δεν εγγυώνται ασφάλεια και δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη στη διαχείριση των προσωπικών πληροφοριών. Ακόμη και η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 2008, ενάντια στην πολιτική παρακολούθησης των διαδηλωτών από την προηγούμενη κυβέρνηση. Η τωρινή κυβερνητική διαφήμιση της κάρτας του πολίτη μπορεί να υπόσχεται διοικητική αποτελεσματικότητα, ευκολία και ταχύτητα, αλλά αποκρύπτει την τεράστια ενίσχυση των κρατικών και υπερεθνικών ελέγχων και της παρακολούθησης των πολιτών, με τη μορφή επεξεργασίας των προσωπικών τους δεδομένων, από εθνικά και υπερεθνικά κέντρα ελέγχου, με πιθανές διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Μετά την 11-9-2001, με την κυριαρχία της λογικής της ασφάλειας σε όλα τα θέματα, οι σύγχρονες κοινωνίες του πληροφοριακού καπιταλισμού εφαρμόζουν προηγμένες ψηφιακές καρτοτεχνολογίες διαχείρισης προσωπικών δεδομένων και «έξυπνα» συστήματα ταυτοποίησης των πολιτών, ώστε σε κάθε συναλλαγή ή αίτημα πρόσβασης, επικοινωνίας ή μετακίνησης να απαιτείται η εξακρίβωση εάν οι πολίτες είναι αυτοί που δηλώνουν ότι είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία των αρχών. Χωρίς αυτές τις «έξυπνες» πλαστικές κάρτες που περιέχουν βιομετρικά στοιχεία και προσωπικά δεδομένα, και είναι δικτυωμένες με ηλεκτρονικές τράπεζες πληροφοριών, ο πολίτης δεν αναγνωρίζεται, αποκλείεται, και oυσιαστικά δεν υπάρχει, έχοντας πιθανώς και επιπρόσθετες κυρώσεις. O νέες ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν την αντικατάσταση των διαφόρων εξειδικευμένων καρτών από μια ενιαία, συγκεντρωτική υπερ-κάρτα, απαραίτητη όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, δικτυωμένη με εθνικά και υπερεθνικά συστήματα πληροφοριών, όπως της Σένγκεν και των αρχών ασφαλείας των ΗΠΑ, καθώς θα αντικαθιστά την αστυνομική ταυτότητα και σταδιακά και το διαβατήριο.
Συνήθως οι επιλογές καρτοτεχνολογιών των διαφόρων κρατών διαπνέονται από τη νεοφιλεύθερη λογική και αντανακλούν ένα καρτέλ οικονομικο-πολιτικών συμφερόντων που εμπλέκουν το κράτος με συγκεκριμένες εταιρίες και τεχνολογίες ελέγχου. Οι κάρτες βέβαια υιοθετούνται ή απορρίπτονται ανάλογα με την ιστορία και την πολιτική κουλτούρα ελέγχου των πολιτών στις διάφορες χώρες. Έτσι, για παράδειγμα, στην Αυστραλία, όταν το 1986 και το 2006 επιχειρήθηκε να επιβληθεί μια υποχρεωτική “κάρτα πρόσβασης” για όλους τους Αυστραλούς πολίτες και κατοίκους, αυτοί αντιστάθηκαν μαζικά και την απέτρεψαν, φοβούμενοι διακρίσεις σε βάρος των μειονοτήτων, το ακριβό οικονομικό κόστος του συστήματος, την αναποτελεσματικότητά του λόγω της μεγάλης συνθετότητας και συγκεντροποίησης, του πιθανού τεχνολογικού και ανθρώπινου λάθους, τη δυνατότητα κλοπής, απάτης και διαφθοράς, τη σίγουρη συρρίκνωση της ιδιωτικότητας, και την αναπόφευκτη επέκταση των λειτουργιών ελέγχου και παρακολούθησης, με ταξινομήσεις, αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Στους βάσιμους φόβους των Αυστραλών, και πολλών άλλων που εναντιώνονται στην ενιαία κάρτα, προστίθενται και πολλά άλλα βασικά ερωτήματα, τα σημαντικότερα των οποίων ίσως είναι τα εξής:
-Γιατί να είναι υποχρεωτική μια ενιαία υπερ-κάρτα και να επιβάλλεται αποκλεισμός, ακόμη και κυρώσεις, σε όσους πολίτες αρνούνται τη χρήση της;
-Τι θα γίνει με τους ηλικιωμένους, τους γραμματικά αλλά και ηλεκτρονικά αναλφάβητους, τους μετανάστες, τις μειονότητες και γενικά με τους διαφορετικούς “άλλους” ή και τους ιδεολογικά αρνητές της χρήσης της κάρτας;
-Υπάρχουν εγγυήσεις που μπορούν να δοθούν ότι δεν πρόκειται για ένα νέο ολοκληρωτικό ψηφιακό φακέλωμα, σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο;
-Τελικά, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, μπορεί το σημερινό κομματικό κράτος να εγγυηθεί την αντικειμενική και ασφαλή διαχείριση μιας υπερ-κάρτας του πολίτη;
Οι όποιες απαντήσεις δεν πρέπει να είναι απλά τεχνικές, αλλά ουσιαστικά πολιτικές. Αφορούν το είδος του πολίτη, του κράτους και της κοινωνίας που εμείς οι δημοκρατικοί πολίτες επιθυμούμε, σε σχέση με αυτό που κάποια οικονομικο-πολιτικά συμφέροντα θέλουν να μας επιβάλλουν. Γι' αυτό και η ουσιαστική πληροφόρηση των Ελλήνων πολιτών είναι αναγκαία, για να μη “μασήσουν” την όποια κυβερνητική καρτο-προπαγάνδα. O αγώνας για τα μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα πρέπει να συμπεριλάβει και την αντίσταση στα ηλεκτρονικά δεσμά της ενιαίας υπερ-κάρτας, που μετατρέπει τον πολίτη σε ανελεύθερο “καρτο-πολίτη”.

*Ο Μηνάς Σαματάς διδάσκει Πολιτική Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και είναι συγγραφέας του βιβλίου στην αγγλική Η παρακολούθηση στην Ελλάδα: από την αντικομουνιστική στην καταναλωτική παρακολούθηση, Pella, N.Y. 2004


Μετά την 11-9-2001, με την κυριαρχία της λογικής της ασφάλειας σε όλα τα θέματα, οι σύγχρονες κοινωνίες του πληροφοριακού καπιταλισμού εφαρμόζουν προηγμένες ψηφιακές καρτοτεχνολογίες διαχείρισης προσωπικών δεδομένων

Μας στέρησαν το δικαίωμα στο όνειρο;

Οι εξαγγελίες περικοπών στο δημόσιο τομέα της Αγγλίας την προηγούμενη Τετάρτη δε με ξάφνιασαν. Δε με βρήκαν απροετοίμαστη, καθώς δεν επρόκειτο για κάποιο μυστικό ότι η οικονομία της Αγγλίας δεν βρίσκεται στα καλύτερά της κι ας μη γινόταν τόσος ντόρος στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.  

Θυμάμαι πως από όταν ξεκίνησε όλος αυτός ο θόρυβος στα ελληνικά Μ.Μ.Ε για την εθνική μας οικονομία φίλοι και γνωστοί μου εκμυστηρεύονταν τα σχέδιά τους να μεταναστεύσουν προς τα βόρεια. Θεωρούσαν ότι εδώ τα πράγματα είναι εύκολα και οι θέσεις εργασίας εξασφαλισμένες. Τα νέα της Τετάρτης όμως προφανώς μας επανέφεραν στην πραγματικότητα και δικαιολόγησαν τους προβληματισμούς που εξέφραζα σε κάθε τέτοια κουβέντα. Έβλεπα και βλέπω και εδώ (στην Αγγλία) γονείς να ανησυχούν για το μέλλον των παιδιών τους. Πολλοί από τους διδακτορικούς φοιτητές επέλεξαν αυτήν την πορεία όχι γιατί ήθελαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στον ακαδημαϊκό χώρο  αλλά γιατί το είδαν σαν μια δουλειά που τους εξασφάλιζε έναν αξιοπρεπή μισθό. Τραγικό; Μπορεί..

Η κατάσταση όμως είναι τέτοια που οι επιλογές μας ενδεχομένως δε γίνονται βάσει του τι αγαπάμε αλλά του τι μπορούμε να κάνουμε τώρα και τι θα μας εξασφαλίσει ένα καλύτερο παρόν.. για το μέλλον δε σχεδιάζουμε πια.. κι αυτό είναι όντως τραγικό.. φοβόμαστε πια να ονειρευτούμε κι αυτή είναι για ’μενα προσωπικά  η πιο μεγάλη  συνέπεια της οικονομικής κρίσης.. η στέρηση του δικαιώματος να ονειρεύεσαι το μέλλον σου.. γιατί αυτή η κατάσταση έχει ολισθηρές συνέπειες. Ένας άνθρωπος που έχει πάψει να ονειρεύεται, πως θα διεκδικήσει το μέλλον του; Ένας άνθρωπος που έχει πειστεί ότι ακόμη και να βρει δουλειά είναι τυχερός πως θα διεκδικήσει τα δικαιώματά του;  Ένας άνθρωπος που έχει πάψει να πιστεύει ότι υπάρχει, μπορεί να υπάρξει ένα καλύτερο αύριο δεν απολαμβάνει, δε ζει ούτε το σήμερα.. βυθίζεται στη μιζέρια, στο σκοτάδι  και τελικά δε ζει!

Ναι, δε ζει.. γιατί τι σημαίνει να ζεις; Όχι δε θα απαντήσω σαν φιλόσοφος ούτε και θα κάνω φιλοσοφική ανάλυση περί του τι είναι η ζωή, τι είναι ο άνθρωπος.. αλλά ίσως είναι μια ευκαιρία και αυτή μέσα στις όποιες δυσκολίες να επανακαθορίσουμε τι σημαίνει ζωή, τι σημαίνει ευτυχία για τον καθένα μας.. Τα ακριβά ρούχα, ο πολυτελής τρόπος ζωής; Και μετά τι; Όλα αυτά δεν είναι που οδήγησαν σε ψεύτικες ανθρώπινες σχέσεις, σε ψεύτικα ιδανικά και αξίες και τελικά σε μια ψευδή σύλληψης του εαυτού μας και των στόχων μας.. Μας έκαναν να πιστεύουμε πως είμαστε ευτυχισμένοι με κάθε νέα τσάντα που αγοράζουμε, με κάθε νέο αυτοκίνητο.. μας έκαναν να πιστεύουμε πως όσα πιο πολλά υλικά αγαθά έχουμε τόσο πιο ευτυχισμένοι θα είμαστε.. μα τα υλικά αγαθά δεν εξαντλούνται ποτέ.. πάντα θα λανσάρουν κάτι νέο, πιο μοδάτο, πάντα θα δημιουργούν τεχνητές ανάγκες κι εμείς ποτέ δε θα ‘μαστε ευτυχισμένοι.. γιατί αν είχαμε το χρόνο να σκεφτούμε τι μας κάνει ευτυχισμένους θα είχαμε τα μισά από αυτά που μας ανήκουν, δε θα κατοικούσαμε στις μεγαλουπόλεις και τελικά η οικονομία που στηρίζεται σε όλο αυτό το σκεπτικό και την ψυχολογία του καταναλωτή θα κατέρρεε, αλλά εμείς θα ήμασταν  ευτυχισμένοι.. μας μετέτρεψαν από πολίτες σε καταναλωτές.. διαμαρτυρόμαστε ως προς τις καταναλωτικές αλλαγές που επιφέρει η οικονομική κρίση κυρίως.. ως πολίτες τι κάνουμε;

Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο μάλλον δεν βλέπω καμία συνοχή, δεν είναι αυτά που ήθελα να γράψω ξεκινώντας.. αυτές οι σκέψεις είναι που καταπιέζονται όμως μάλλον στο κεφάλι μου και βρήκαν την ευκαιρία να ξεπηδήσουν μέσα από διάσπαρτες λέξεις.. 

Δεν το "κόψαμε".. μάλλον το "κάψαμε".. περί απαγόρευσης του καπνίσματος!

Αναρωτιόμουν αν και κατά πόσο θα εφαρμόζαμε τον αντικαπνιστικό νόμο στην Ελλάδα μέχρι που το διαπίστωσα ιδίοις όμασι.. Σε όποιο νυχτερινό μαγαζί κι αν πήγα είτε υπήρχαν σταχτοδοχεία επάνω στα τραπεζάκια είτε όχι οι θαμώνες κάπνιζαν ανενόχλητοι παρά το διακριτικό σήμα δίπλα στο μπαρ ότι απαγορεύεται το κάπνισμα.

Εδώ είναι Ελλάδα, σιγά μην εφαρμοστεί ο νόμος.. θα μείνει μόνο στα χαρτιά.. η κλασική απάντηση. Ωστόσο τα πρόστιμα άρχισαν να πέφτουν βροχή και το πρώτο πρόστιμο που άκουσα δόθηκε σε παιδότοπο. Δηλαδή είναι για κλάμματα η κατάσταση. Εντάξει ο Ελληνάρας έχει μάθει να συνδυάζει το ποτό του, τον καφέ του, το φαγητό του και γενικά την κάθε έξοδό του με το τσιγάρο αλλά στο χώρο που πας τα παιδιά σου με τι θράσσος μπορεί να καπνίζεις; Περιμένεις τον αντικαπνιστικό νόμο για να κάνεις το αυτονόητο; Να προστατεύσεις το παιδί σου;

Άνοιξα τη συζήτηση επί του θέματος με αρκετούς φίλους και γνωστούς και οι περισσότεροι μου έδιναν την ίδια απάντηση. Δεν μπορείς να πίνεις και να μην κάνεις τσιγάρο ή να υποχρεωθείς να βγεις έξω για να καπνίσεις. Το κάπνισμα το ξεκίνησα στην Αγγλία όπου δεν υπάρχει περίπτωση ούτε καν να σκεφτείς να ανάψεις τσιγάρο σε κλειστό χώρο. Στην Αγγλία που δεν υπάρχει καλοκαίρι και που τις περισσότερες μέρες του χρόνου είτε θα βρέχει, είτε θα κάνει κρύο, είτε και τα δύο μαζί! Και όμως όλοι βγαίνουμε έξω για τσιγάρο. Δε λέω ότι δεν παραπονιέται ο κόσμος αλλά είναι θέμα συνήθειας. Θέμα ευσυνειδησίας και ευαισθητοποίησης. Άκουσα και την πρόταση να γίνουν μαγαζιά για καπνίζοντες και μη. Δηλαδή να έχουμε ακόμη ένα κριτήριο κοινωνικού ρατσισμού και να τσακωνόμαστε κάθε φορά που θα θέλουμε να βγούμε έξω. Δε σε κάνω παρέα γιατί δεν καπνίζεις! Γιατί οι μη καπνιστές είναι λιγότεροι στην Ελλάδα και θα απομονωθούν σαν τους λεπρούς- τώρα που είναι και επίκαιρο λόγω του σήριαλ!

Δεν είναι το τσιγάρο το θέμα. Είναι η νοοτροπία του Έλληνα. Έτσι έχω μάθει, αυτό ισχύει και δεν αλλάζει. Εγώ καπνίζω κι άμα γουστάρεις αλλιώς να πας αλλού. Τις συνέπειες του καπνίσματος, το σεβασμό προς τους γύρω μας δεν τα συμπεριλαμάνουμε όταν συζητάμε για το νέο νομοσχέδιο. Τα επιχειρήματα κατά του νόμου είναι η ελευθερία –δεν ξέρω καν αν γνωρίζουμε τι σημαίνει η λέξη- και φυσικά το κυριότερο η μειωμένη πελατεία στα ψυχαγωγικά στέκια.

Και το πιο παράδοξο είναι πως στο Ηράκλειο Κρητης αποφάσισαν δημοψήφισμα οι ιδιοκτήτες μπαρ ενάντια στον αντικαπνιστικό νόμο. Γιατί αν δεν καπνίζεις πίνεις λιγότερο και εκείνοι χάνουν λεφτά!! Μάλιστα στην ανακοινωσή τους ισχυρίζονται ότι λόγω της πτώσης των κερδών αναγκάζονται να απολύουν τους σερβιτόρους. Ο συλλογισμός που προκύπτει λοιπόν είναι: ψηφίστε κατά της απαγόρευσης του καπνίσματος για να μην αυξηθεί η ανεργία!! Τα σχόλια είναι περιττά!

Ο δρόμος του γυρισμού για την Αγγλία

Οι μεταρρυθμίσεις του Καλλικράτη δεν άλλαξαν και τη νοοτροπία μας. Ένα σύντομο ταξίδι στην Ελλάδα μ’ έκανε να σκεφτώ για ακόμη μία φορά τους λόγους για τους οποίους έφυγα για το εξωτερικό και γιατί παραμένω έξω. Η προεκλογική περίοδος είναι από τις καλύτερες ευκαιρίες για έναν τέτοιο αναστοχασμό. Εύκολη λύση θα μου πείτε.. ενδεχομένως..

Πόσο εύκολη λύση βέβαια μπορεί να είναι να αποχωρίζεσαι αγαπημένα πρόσωπα, να αισθάνεσαι σαν ένα «εκκρεμές» μεταξύ δύο χωρών που και στις δύο νιώθεις ξένος; Πόσο εύκολη λύση μπορεί να είναι η απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία; Φεύγοντας έβαλα στοίχημα με τον εαυτό μου να μάθω πράγματα, να αλλάξω το δικό μου τρόπο σκέψης και να αναγνωριστώ στο πεδίο δράσης μου προκειμένου να γυρίσω πίσω και να συμβάλλω κι εγώ στη χώρα μου.. δεν εγκατέλειψα την Ελλάδα, ίσως απλά νιώθω ότι από εδώ που είμαι μπορώ να προσφέρω περισσότερα..ή να μπορέσω κάποτε να επηρεάσσω περισσότερο την αλλαγή.. 

Ο απολογητικό τόνος δεν είναι τρόπος εξιλέωσης.. απλά γράφω όπως ακριβώς σκέφτομαι, όπως ακριβώς αισθάνομαι. Η παραμονή μου στην Ελλάδα γι’ αυτό το τετραήμερο, όπως και κάθε φορά που γυρίζω πίσω, με γεμίζει ερωτηματικά.. γιατί δεν επιστρέφω πίσω έστω και μ’ αυτόν το βασικό μισθό με τον οποίο ζουν τόσοι νέοι της ηλικίας μου, γιατί δεν επιστρέφω να προσπαθήσω εγώ να αλλάξω τη νοοτροπία που τόσο με ενοχλεί; Να γίνω μέρος αυτής της αλλαγής, να συσπειρωθώ με άλλα παιδιά που έχουν όνειρα και μοιράζονται τις ίδιες αξίες και τα ίδια ιδανικά;

Στο αεροδρόμιο όμως περιμένοντας την πτήση του γυρισμού προς την Αγγλία γνώρισα ένα παιδί που απλά ήρθε να επιβεβαιώσει την απόφασή μου να παραμείνω στο εξωτερικό. Ο Γιώργος δεν πρέπει να είναι πάνω από 32 χρόνων. Καλλιτέχνης, ζωγράφος… το προσπάθησε στην Ελλάδα μέχρι που αποφάσισε και εκείνος ότι απλά δεν γίνεται.. πάει να βρει την κοπελιά του που είναι λέκτορας σ’ ένα πανεπιστήμιο της Αγγλίας.. τον προετοίμασα ότι ούτε κι εδώ  είναι εύκολο πια να βρεις δουλειά.. δεν ήταν αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημά του όμως.. θέλει να μάθει, να δουλέψει με ανθρώπους που θα σέβονται αυτό που αγαπάει.. θέλει να κάνει αιτήσεις για δουλειά και αν δεν τον πάρουν να ξέρει ότι τη θέση την πήρε κάποιος με περισσότερα προσόντα και όχι ο μπατζανάκης του αφεντικού.. τι να του απαντήσω; Καλή αρχή.. και «καλωσόρισες»;!