Αρχαίο θέατρο της Καρθαίας στη Κέα

Το θέατρο της Καρθαίας βρίσκεται στη θέση Πόλες, στην περιοχή της Κάτω Μεριάς του δήμου Κέας Κυκλάδων. Συγκεκριμένα εντοπίζεται στα ριζά της νότιας κλιτύος της Άσπρης Βίγλας, στην κοιλάδα του Βαθυποτάμου, σε απόσταση 200 μ. περίπου από το σημερινό χειμέριο κύμα.

Από τα ευρήματα των τομών, που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, δεν προκύπτουν στοιχεία για ύπαρξη οικοδομικών φάσεων του θεάτρου. Η κεραμική που βρέθηκε στην επίχωση είναι ανάμεικτη, από τα αρχαϊκά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια και περιέχει αρκετά κομμάτια αρχιτεκτονικών μελών από τα υπερκείμενα οικοδομήματα της ακρόπολης. Το θέατρο χρονολογείται γενικά στην ελληνιστική περίοδο.

Πρόκειται για ένα μικρό θέατρο απλής κατασκευής, ενταγμένο στη μορφολογία της περιοχής και προσαρμοσμένο στις ανάγκες της πόλης. Το μνημείο πιθανότατα εμφάνιζε την τριμερή χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα.

Το κοίλο διέθετε 4 ή 5 κερκίδες με τουλάχιστον 15 σειρές εδωλίων η καθεμία. Έχουν αποκαλυφθεί δύο από τις κλίμακές του με 20 βαθμίδες και τμήμα από δύο κερκίδες του. Σε κάθε σειρά εδωλίων αντιστοιχούν δύο βαθμίδες των κλιμάκων. Η μέγιστη χωρητικότητα του θεάτρου υπολογίζεται σε 2.000 θεατές. Δεν έχει αποκαλυφθεί άνω διάζωμα.

Κρίνοντας από τα επιφανειακά ορατά κατάλοιπα και από τα ευρήματα των τομών, το μνημείο φαίνεται ότι ήταν εξ ολοκλήρου κτιστό. Τα εδώλια διαμορφώνονται από μεγάλες πλάκες πρασινωπού σχιστόλιθου, οι οποίες εδράζονται σε δόμο από ορθογώνιους ή τραπεζοειδείς λίθους λευκού σιπολίνη. Στοιχεία για τη διαμόρφωση των παρόδων και των αναλημματικών τοίχων, που θα πρέπει να συγκρατούσαν πλευρικά το κοίλο, αναμένεται να αποκαλυφθούν με την ανασκαφή του μνημείου.

Από την ορχήστρα έχει εντοπιστεί μόνο μικρό τμήμα της περιφέρειάς της, όπου υπάρχει πλακόστρωτος διάδρομος. Ο Ν. Ζαφειρόπουλος σημειώνει επίσης ότι μεταξύ της ορχήστρας και της κατώτερης βαθμίδας εντόπισε χαμηλή κατασκευή εν είδει θωρακείου που περιβάλλει την ορχήστρα.

Δεν έχει ακόμη γίνει ανασκαφή στην περιοχή, όπου αναμένεται να βρεθούν κατάλοιπα του σκηνικού οικοδομήματος. Τα όποια σωζόμενα κατάλοιπα της σκηνής και της ορχήστρας καλύπτονται από επίχωση 3,50 μ.

Στο νότιο άκρο του θεάτρου υπάρχουν εκτεταμένα κατάλοιπα του συστήματος υδροδότησης της αρχαίας πόλης.

Η ύπαρξη του θεάτρου της Καρθαίας μαρτυρείται και εμμέσως από τις κατακλείδες των ψηφισμάτων της πόλης (3ου-2ου αι. π.κ.χ.), όπου η ανακήρυξη του στεφάνου των τιμωμένων γίνεται «Διονυσίοις τῶι ἀγῶνι τῶν τραγωιδῶν». Το θέατρο της Καρθαίας φιλοξενούσε, λοιπόν, αγώνες δράματος, αλλά δεν αποκλείεται να λειτουργούσε και ως τόπος συνάθροισης των πολιτών, παρότι κάτι τέτοιο δεν μαρτυρείται επιγραφικά.

Το επιφανειακά ορατό τμήμα του κοίλου του θεάτρου είναι εκτενώς λιθολογημένο. Οι λίθοι του χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό στα παρακείμενα κτήρια (εκκλησία Κοίμησης Θεοτόκου, κελί, αποθήκες) που υφίστανται ήδη πριν το 1812.

Το τμήμα του θεάτρου που αποκαλύφθηκε στις ανασκαφικές τομές, διαπιστώνεται ότι διατηρείται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. Η ίδια διατήρηση εικάζεται ότι μπορεί να ισχύει και για την ορχήστρα και ενδεχομένως για το σκηνικό οικοδόμημα.

Αρχαιολόγος

Εύα Μπουρνιά – Σημαντώνη