Bước tới nội dung

Ngữ tộc Ấn-Iran

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Ngữ tộc Ấn-Iran
Ngữ tộc Arya
Phân bố
địa lý
Nam, Trung, Tây Á, Đông Nam ÂuKavkaz / Tổng số người nói = xấp xỉ 1,5 tỷ sống ở 15 nước
Phân loại ngôn ngữ họcẤn-Âu
  • Ngữ tộc Ấn-Iran
Tiền ngôn ngữẤn-Iran nguyên thủy
Ngữ ngành con
ISO 639-5:iir
Glottolog:indo1320[1]
{{{mapalt}}}
Phân bố xấp xỉ của ngữ hệ Ấn-Âu tại lục địa Á-Âu:
  Ấn-Iran

Ngữ tộc Ấn-Iran hay Ngữ tộc Arya[2] là nhánh lớn nhất về số người bản ngữ và số ngôn ngữ của ngữ hệ Ấn-Âu, đồng thời là nhánh cực đông. Các ngôn ngữ trong hệ có hơn 1 tỉ người nói, kéo dài từ châu Âu (tiếng Digan), qua Thổ Nhĩ Kỳ (tiếng KurdZaza–Gorani) đến Kavkaz (tiếng Ossetia), rồi về phía đông tới Tân Cương (tiếng Sarikol) và Assam (tiếng Assam), và về phía nam tới Sri Lanka (tiếng Sinhala) và Maldives (tiếng Dhivehi).

Ngôn ngữ tổ tiên của tất cả ngôn ngữ Ấn-Iran tức ngôn ngữ Ấn-Iran nguyên thủy, có lẽ từng được nói vào thiên niên kỷ 3 TCN. Đôi khi nhóm Dard cũng được thêm vào như nhánh thứ tư, nhưng nay các nhà nghiên cứu thường coi nhóm Dard là một nhánh cổ trong ngữ chi Ấn-Arya.[3]

Ngôn ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]
Ngữ tộc Ấn-Iran

Ngữ tộc Ấn-Iran được chia làm ba phân nhóm:

Phần đông ngôn ngữ lớn (về số người nói) thuộc nhánh Ấn-Arya: Hindustan (Hindi–Urdu), Bengal, Punjab, Marathi, Gujarat, Bhojpur, Awadh, Maithil, Odia, Sindh, Assam, Rajasthan, Chhattisgarh, Sinhala, Nepal, và Rangpur. Trong nhánh Iran, ngữ ngôn ngữ lớn là tiếng Ba Tư, Pashtun, Kurd, và Baloch. Ngoài ra, ngữ tộc Ấn-Iran còn có rất nhiều ngôn ngữ nhỏ.

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Indo-Iranian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Numeral Types and Changes Worldwide, by Jadranka (EDT) Gvozdanovic, Language Arts & Disciplines,1999, Page 221. Books.google.com. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2013.: "The usage of 'Aryan languages' is not to be equated with Indo-Aryan languages, rather Indo-Iranic languages of which Indo-Aryan is a subgrouping."
  3. ^ Bashir, Elena (2007). Jain, Danesh; Cardona, George (biên tập). The Indo-Aryan languages. tr. 905. ISBN 978-0415772945. 'Dardic' is a geographic cover term for those Northwest Indo-Aryan languages which [..] developed new characteristics different from the IA languages of the Indo-Gangetic plain. Although the Dardic and Nuristani (previously 'Kafiri') languages were formerly grouped together, Morgenstierne (1965) has established that the Dardic languages are Indo-Aryan, and that the Nuristani languages constitute a separate subgroup of Indo-Iranian.

Tài liệu

[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]