Araro
Ang araro ay isang kasangkapan sa bukid para sa pagluwag o pag-ikot ng lupa bago magtanim ng binhi o itanim.[1] Ang mga araro ay tradisyonal na ikinakabit sa mga baka at kabayo ngunit sa modernong mga sakahan ay ikinakabit sa mga traktora. Ang araro ay maaaring may kahoy, bakal o bakal na kuwadro na may kabit na talim upang putulin at paluwagin ang lupa. Ito ay naging pangunahing kagamitan sa pagsasaka sa karamihan ng kasaysayan nito. [2] Ang pinakaunang mga araro ay walang mga gulong; ang naturang araro ay kilala sa mga Romano bilang isang aratrum. Ang mga Selta ay unang gumamit ng mga gulong na araro noong panahon ng mga Romano.[3]
Ang pangunahing layunin ng pag-aararo ay upang baligtarin ang pinakamataas na lupa,[4] na nagdadala ng mga sariwang sustansya sa ibabaw[5] habang ang pagbabaon ng mga damo at mga pananim ay nananatiling nabubulok. Ang mga kanal na pinutol ng araro ay tinatawag na mga tudling. Sa modernong paggamit, ang inararo na bukid ay karaniwang pinababayaan na matuyo at pagkatapos ay sinusuklay bago itanim. Ang pag-aararo at paglilinang ng lupa ay nagpapapantay sa nilalaman ng itaas 12 hanggang 25 centimetro (4.7 hanggang 9.8 pul) na sapin ng lupa, kung saan tumutubo ang karamihan mga ugat ng tagapagpakain ng halaman.
Ang mga araro sa una ay pinapagana ng mga tao, ngunit napalitan ito ng paggamit ng mga hayop sa bukid. Ang pinakaunang mga hayop na nagtrabaho ay mga baka. Nang maglaon, ginamit ang mga kabayo at mule sa maraming lugar. Sa Rebolusyong Industriyal dumating ang posibilidad ng mga makinang pinasisingawan na humila ng mga araro. Ang mga ito naman ay pinalitan ng trakturang pinapagana ng kombustiyong panloob noong unang bahagi ng ika-20 siglo. Ang Petty Plough ay isang kilalang imbensyon para sa pag-aararo ng mga piraso ng halamanan sa Australia noong 1930s.
Ang paggamit ng tradisyunal na araro ay nabawasan sa ilang mga lugar na nanganganib sa pinsala at pagguho ng lupa. Ang ginagamit sa halip ay ang mas mababaw na pag-aararo o iba pang hindi gaanong nakakasirang pagbubungkal gamit ang araro.
Ang araro ay lumilitaw sa isa sa mga pinakalumang natitirang piraso ng sulating panitikan, mula noong ika-3 milenyo BC, kung saan ito ay binibigyang-katauhan at nakikipagdebate sa isa pang kasangkapan, ang asarol, kung saan mas mabuti: isang Sumerian na tula ng pagtatalo na kilala bilang "Debate sa pagitan ng asarol at ang araro".[6]
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ "Plough". Cambridge English Dictionary. Nakuha noong 16 Setyembre 2018.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Anglo-Saxon 7th Century plough coulter found in Kent". BBC News. 7 Abril 2011.
{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Collingwood, R. G.; Collingwood, Robin George; Nowell, John; Myres, Linton (1936). Roman Britain and the English Settlements. Biblo & Tannen Publishers. p. 211. ISBN 9780819611604.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Plow". Encyclopaedia Britannica. Nakuha noong 16 Setyembre 2018.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Sahgal, A C; Sahgal, Mukul. Living Sci. 8 Silver Jubilee. India: Ratna Sagar. p. 7. ISBN 9788183325035.
- ↑ Jiménez, Enrique (2017). The Babylonian disputation poems: with editions of the series of the Poplar, Palm and vine, the Series of the spider, and the Story of the poor, forlorn wren. Culture and history of the ancient Near East. Leiden ; Boston: Brill. pp. 13–18. ISBN 978-90-04-33625-4.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)