Ardagai ezpaingorri
Ardagai ezpaingorria | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Polyporales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Fomitopsidaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Fomitopsis | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Fomitopsis pinicola P.Karst., 1881 | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Boletus pinicola | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Ardagai ezpaingorria (Fomitopsis pinicola) Fomitopsidaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Sukaldaritzarako interesik gabea. Antzina hemostatiko gisa erabiltzen zen hemorragiak mozteko.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Karpoforoa: 40 cm arteko luzera eta 20 cm arteko zabalera; dimidiatua edo ungulatua, eremu zentrokide arinekin, azal bereizgarri batekin: hasieran hori-laranja kolorekoa, gero beltzaxka, ertza izan ezik, kamutsa eta hori-gorrixka da; ur tantak exudatu ditzake.
Tutuak: Estratuak eratzen dituzte.
Poroak: Txikiak, 3 - 4 mm batean, zurixketatik horixketara, zauritzean zikintzen direnak.
Trama: Suberosoa, krema-okre kolorekoa; pixka bat erretxinaren zaporekoa.[2]
Etimologia: Fomitopsis terminoak, Fomes generoko perretxikoen antzekoa dela esan nahi du, eta sua pizteko ardagaia esan nahi du, Fomes hitzak. Pinicola epitetoak esan nahi du, pinua erabiltzen duela ostatu gisa.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ez dana garria.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azal erretxinaduna duten espezieen artean, hemen, bi baino ez dira aipatzen: Ganoderma pfeifferi delakoa, honek bilbea askoz ilunagoa du eta kolorea berriz arrea edo herdoil-arrexka. Ganoderma resinaceum espeziea, hau haritzetakoa da, baina ez bakarrik, honek bilbea oso argia du, eta gaztea denean biguna da.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Urte osoan, baina batez ere udazken osoan, koniferoetan eta hostozabaletan.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ipar Amerika, Erdialdeko Amerika, Brasil, Guyana Frantsesa, Europa, Kanariak, Errusia, Iran, Kaukasia, Turkmenistan, Kazakhstan, Kirgizistan, Uzbekistan, Australia, Txina, Taiwan, Filipinak, Himalaiako mendikatea eta Japonia.[6]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 658 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 456 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo,, 124 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 320 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Fomitopsis pinicola: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1881. urtean deskribatutako onddoak
- Euskal Herriko onddoak
- Fomitopsidaceae
- Onddo ez jangarriak
- Kanadako onddoak
- Ameriketako Estatu Batuetako onddoak
- Alaskako onddoak
- Mexikoko onddoak
- Erdialdeko Amerikako onddoak
- Guyana Frantseseko onddoak
- Europako onddoak
- Kanarietako onddoak
- Errusiako onddoak
- Taiwango onddoak
- Irango onddoak
- Kaukasoko onddoak
- Himalaiako eremuaren onddoak
- Turkmenistango onddoak
- Kazakhstango onddoak
- Uzbekistango onddoak
- Kirgizistango onddoak
- Australiako onddoak
- Filipinetako onddoak