Wat maakt jouw computer loyaal?

door Richard Stallman

We zeggen dat je met vrije software op je computer controle hebt over je eigen computeractiviteiten. Dit veronderstelt impliciet dat je computer doet wat jouw programma's zeggen dat het moet doen, en niets anders. Met andere woorden: jouw computer is loyaal aan jou.

In 1990 konden we dat voor lief nemen; tegenwoordig zijn veel computers ontworpen om ontrouw te zijn aan hun gebruikers. Het is noodzakelijk geworden om zwart op wit te zetten waaraan een computer moet voldoen om loyaal te zijn aan jouw beslissingen. Die beslissingen komen uit het programma dat je aan je computer geeft.

Onze voorlopige definitie bestaat uit deze principes.

Installeerbaarheid

Elke software die door iemand anders vervangen kan worden, moet de gebruiker ook kunnen vervangen.

Dus als de computer een wachtwoord of ander geheim vraagt voordat je de software erin kan vervangen, moet de verkoper van de computer jou ook dat geheim vertellen.

Neutraliteit jegens software

De computer zal zonder vooroordeel het programma uitvoeren dat je erop installeert, en laat de software doen wat de code ervan zegt.

Een functie om op handtekeningen op programma's te controleren is verenigbaar met dit principe, mits het controleren van de handtekening volledig onder controle is van de gebruiker. Wanneer dat zo is helpt deze functie om de beslissingen van de gebruikers te honoreren over welke programma's worden uitgevoerd, in plaats van hun beslissingen te dwarsbomen. Handtekeningcontrole waar gebruikers geen zeggenschap over hebben schendt dit principe.

Neutraliteit jegens protocollen

De computer zal zonder vooroordeel communiceren met welk protocol jouw geïnstalleerde software ook gebruikt, alsmede met welke gebruikers en andere netwerkcomputers dan ook.

Dit betekent dat de computer geen bepaalde dienst oplegt ten koste van een ander, of een bepaald protocol in plaats van een andere. Het vereist niet dat de gebruiker toestemming van iemand anders moet krijgen om via een bepaald protocol te communiceren.

Neutraliteit jegens implementaties

Als de computer met enig protocol communiceert, zal het dat zonder vooroordeel doen met de code die jij kiest (er vanuit gaande dat de code dat protocol implementeert). De computer zal niets doen om een ander deel van het internet te helpen bepalen welke code je daarvoor gebruikt of welke veranderingen je erin hebt gemaakt, en zal niet discrimineren op basis van jouw keuze.

Dit houdt in dat de computer verificatie op afstand weigert, wat betekent dat het andere computers niet toestaat om via het netwerk te bepalen of jouw computer een bepaald softwarepakket draait. Verificatie op afstand geeft websites de macht om jouw te dwingen slechts met hen te verbinden via een toepassing met DRM die je niet kunt omzeilen. Dit weerhoudt jou van eigenlijke controle over de software die je gebruikt om met hen te communiceren.

We kunnen verificatie op afstand interpreteren als een algemene methode waarmee elke website tivoisatie of “lockdown” kan opleggen op de lokale software die ermee verbindt. Eenvoudige tivoisatie op een programma zorgt ervoor dat veranderde versies niet correct kunnen functioneren; dat zorgt ervoor dat het programma niet-vrij is. Websites die verificatie op afstand gebruiken zorgen ervoor dat veranderde versies niet kunnen werken met die websites, waarmee het programma eigenlijk niet-vrij is bij het gebruiken van die websites. Als een computer websites toelaat om jou te weerhouden gewijzigde programma's te gebruiken met die websites, is het loyaal aan hen, niet aan jou.

Neutraliteit jegens gecommuniceerde gegevens

Wanneer de computer gegevens ontvangt via welk protocol dan ook, mag het niet beperken wat het programma kan doen met de gegevens die het ontving via die communicatie.

Alle DRM op hardwareniveau schendt dit principe. De hardware mag video-streams dus niet versleuteld aanleveren op zo'n manier dat alleen de monitor die kan ontsleutelen.

Mogelijkheid tot foutzoeken

De computer staat jou altijd toe om de bewerkingen van een uitgevoerd programma te analyseren.

Compleetheid

De principes hierboven gelden voor alle software-interfaces van de computer en alle communicatie die de computer doet. De computer mag geen ontrouwe programmeerbare faciliteiten hebben of enige ontrouwe communicatie verrichten.

De AMT-functionaliteit in recente Intel-processors voert bijvoorbeeld niet-vrije software uit die op afstand met Intel kan praten. Zo'n systeem is ontrouw tenzij deze functionaliteit is uitgeschakeld.

Om een computer volledig tot jouw dienst te laten zijn, zou het geleverd moeten worden met documentatie over alle interfaces die voor software in de computer gebruikt kunnen worden om jouw computer te besturen. Een gat in de documentatie betekent niet dat de computer actief ontrouw is, maar wel dat er aspecten zijn die niet volledig tot jouw dienst staan. Het hangt af van wat dat aspect doet of dit een echt probleem is of niet.

We vragen lezers om kritiek en suggesties ten aanzien van deze definitie te sturen aan <computer-principles@gnu.org>.

Geschiedenis

Hier is de lijst met veranderingen in deze pagina.

• Versie 1.6: Installeerbaarheidsvereiste toegevoegd.
• Versie 1.4: Volledige documentatie is geen vereiste voor loyaliteit.