Hemelbestormer Benjamin Kruithof: ‘Ik wil zo dicht mogelijk bij mijn publiek zijn’

Klassieke muziek is voor iedereen, vindt Benjamin Kruithof. Het liefst wil hij zoveel mogelijk mensen daarvan laten proeven. ‘Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om ook een jong publiek naar de concertzaal te halen.’

De cellist staat aan de vooravond van een nieuw avontuur. Vanaf september toert hij als Rising Star langs de belangrijkste Europese concertpodia. Deze dagen is hij in Het Concertgebouw. Samen met de andere geselecteerde Rising Stars volgt hij een voorbereidend programma, georganiseerd door de European Concerthall Organisation (ECHO). ‘Het is heel leuk en inspirerend om elkaar te leren kennen’, zegt hij. ‘We leren veel en discussiëren over allerlei thema’s. Bijvoorbeeld: hoe ziet de toekomst van klassieke muziek eruit? Maar ook: hoe zorg je ervoor dat je na een concert opnieuw wordt uitgenodigd?’

Voetballen

Kruithof spreekt op charmante en zangerige toon. Zijn Nederlands is gelardeerd met invloeden van het Frans, Engels en Duits. Niet verwonderlijk: hij groeide op in Luxemburg als zoon van een Nederlandse vader en een Vlaamse moeder. Inmiddels is Berlijn alweer zes jaar zijn thuishaven. ‘In Luxemburg was ik altijd de Nederlander, en in Nederland de Luxemburger. Maar eigenlijk voel ik me vooral Europeaan.’

Ik voel ik me vooral Europeaan

Het gezin bestaat uit louter beroepsmusici: zijn moeder is, net als zijn jongere zus, violist, zijn vader speelt altviool. ‘We hebben in coronatijd nog gepoogd een strijkkwartet te vormen.’ Klassieke muziek was er in huize Kruithof dus altijd, maar grappig genoeg kwam de vierjarige Benjamin op de cello via een andere liefhebberij. ‘Mijn ouders hadden een huisvriend met wie ik altijd ging voetballen. Ik vond hem heel cool! Hij speelde cello, dat wilde ik ook. Hij werd mijn eerste celloleraar.’

Op zijn elfde wist hij dat hij met de cello verder wilde. Hij combineerde het gymnasium met de Jong Talentklas in Maastricht en studeerde ook in Keulen. ‘Mijn ouders hebben er altijd voor gewaakt dat mijn ontwikkeling stapje voor stapje ging.’ Onlangs rondde hij zijn bachelor af bij Jens Peter Maintz in Berlijn. Intussen was de cellist succesvol op belangrijke concoursen. Zo won hij in 2020 het Nationaal Cello Concours en in 2022 het Enescu Concours Boekarest. Na de zomer begint hij aan een tweejarige master bij Wolfgang Emanuel Schmidt aan de Kronberg Academy.

Kleine Zaal

In Het Concertgebouw was hij al wel vaker. In januari 2021 debuteerde hij er in de Kleine Zaal tijdens een besloten concert. In de zomer van 2023 speelde hij er in het kader van het Grachtenfestival en in maart 2024 maakte hij samen met violist Noa Wildschut en pianist Nikola Meeuwsen zijn opwachting in de serie Jonge Nederlanders. Nu keert hij er in oktober met pianist Marco Sanna terug als Rising Star, op voordracht van Het Concertgebouw en de Philharmonie du Luxembourg.

Kruithof glundert. ‘Ja, geweldig! De Kleine Zaal is fantastisch, ik geniet er elke keer van om daar terug te komen. En trouwens: de organisatie is echt superlief.’

Soulmates

Hij werpt een blik naast hem. Daar staat de cello die hij sinds een paar maanden in bruikleen heeft van de Stretton Society in Berlijn. ‘Het instrument is rond 1700 gebouwd door Bartolomeo Cristofori, die nog samen met Stradivari les had bij Nicola Amati. Hij is vooral beroemd geworden als uitvinder van de fortepiano. Er zijn van zijn hand slechts één viool en vier cello’s bekend.’ Kruithof is dolblij met zijn unieke cello. ‘Het voelt nu al alsof we soulmates zijn. Hij heeft een heel grote bassound, echt super!’

Mijn cello heeft een heel grote bassound, echt super!

Als onderdeel van de Rising Stars-tournee vroeg hij de Britse componist Sally Beamish een werk voor hem te schrijven. ‘Ze heeft een dubbelconcert gecomponeerd voor Janine Jansen en Martin Fröst, dat kende ik. En ook haar cellosonate vind ik hartstikke mooi. Dus ik dacht: give it a shot.’ Tot zijn grote vreugde zei ze ‘ja’. ‘Ze wilde een stuk schrijven over mijn roots. Zo lief! Een Rêverie, zo heet het ook, voor cello en piano waarin ze onder andere een Luxemburgs volksliedje heeft verwerkt.’

Andere wereld

‘Ik wil klassieke muziek begrijpelijk maken voor iedereen. Dat doe ik door tijdens concerten iets te vertellen over mijzelf en over de werken op het programma. Het kan helpen als ik uitleg wat het idee van de componist is geweest en hoe ik dat vertaal op mijn instrument. Ik wil zo dicht mogelijk bij mijn publiek zijn. Een concert is voor mij pas echt geslaagd als we aan eind van de avond sámen iets hebben beleefd.’

Ik wil klassieke muziek begrijpelijk maken voor iedereen

‘Muziek brengt mensen in een andere wereld’, vervolgt Kruithof. ‘Vergelijk het met de kracht die je ervaart als je in de bergen op grote hoogte bent, of als je aan de Atlantische oceaan staat. Muziek kan een soortgelijke sensatie teweegbrengen. Laatst speelde ik voor een terminale kankerpatiënt. Die meneer zei: “Ik voelde me voor even weer jong. Ik zag mezelf weer voetballen met vriendjes, zelfs het gras kon ik ruiken.” Al die herinneringen haalde de muziek in hem naar boven.’

‘Ik oefen zes à zeven uur per dag. Behalve van mijn leraren leer ik veel van de musici met wie ik samenspeel. Daarom vind ik het belangrijk om naast mijn solistische optredens ook kamermuziek te doen. In december bijvoorbeeld speelde ik met Janine Jansen tijdens haar festival in Utrecht. A dream coming true! De energie die zij in zich heeft werkt enorm inspirerend.’

Croissants bakken

Toch is het noodzakelijk om af en toe ook afstand te nemen van de muziek, weet Kruithof. ‘Ik ben vaak op reis, zit veel binnen, outdoor-activiteiten zijn daarom belangrijk. Ik ga graag fietsen, hardlopen en zwemmen. En op zondag voetbal ik met mijn Berlijnse vrienden.’

Ik ben vaak op reis, zit veel binnen, outdoor-activiteiten zijn daarom belangrijk

Kruithof neemt een slokje water. ‘Weet je wat ik ook leuk vind om te doen? Koken met vrienden. Italiaans bijvoorbeeld, ik vind het heerlijk om daar dan echt de tijd voor te nemen. In coronatijd heb ik mijzelf geleerd om croissants te maken. Het is best lastig om het deeg precies goed te krijgen. Drie weken lang bakte ik daarom elke dag croissants.’

Het driedaagse ECHO-programma zit er bijna op. Straks is de groepsfoto met alle Rising Stars, daarna neemt Kruithof de trein terug naar Berlijn. De volgende ochtend reist hij door naar zijn vakantiebestemming in de Oostenrijkse bergen. Even van huis zónder cello. De stilte, de vrijheid, de biertjes in de almhut, Kruithof verheugt zich erop. Maar toch: ‘Ik weet zeker dat het op dag drie alweer begint te kriebelen.’

De Risings Stars van seizoen 2024-2025 in de Kleine Zaal © Arcadio M Lanz