Α. 12.11.2016 (τοπικός τύπος από πολιτική δήλωση): ... του πρώτου Πεσόντα Έλληνα Αξιωματικού (εκ προοιμίου σημείωσή μου: όλα τα κεφαλαία Π.Ε.Α. τα δέχομαι και τα εγκρίνω γιατί αξίζουν για την περίπτωση) αλλά του πεσόντα δεν λέγεται. Λέμε ο πεσόντας; Το ορθόν: Του πρώτου πεσόντος Έλληνα Αξιωματικού, που έπεσε μαχόμενος.. Η μετοχή: ο πεσών του πεσόντος. Στη δημοτική δεν αλλάζει αυθαιρέτως ο τύπος. Το φαινόμενο παρατηρείται συχνά, ίσως από φόβο μήπως κατηγορηθούν από ... μαλλιαρούς για συντηρητισμό...
Β. 17.11.2016 (τοπικός τύπος) Ευχαριστεί όσους συνέβαλλαν στην επιτυχία της έκθεσης... Πασιφανώς εδώ το ρήμα είναι χρόνου αορίστου. Συνεπώς, το ορθόν: όσους συνέβαλαν. Για να γίνει πιο κατανοητό, βάλετε στην θέση του άλλο ρήμα, π.χ. προσπάθησαν, θέλησαν. Δε θα έγραφε: ευχαριστεί όσους προσπαθούσαν, ήθελαν, κλπ. Στο ρήμα δηλαδή συμβάλλω, παρατατικός και αόριστος συμπίπτουν ηχητικά αλλά ορθογραφικά έχουν διαφορά ενός λ(άμδα): συνέβαλλαν - συνέβαλαν.
Γ. 17.11.2016 α) Εψάλλει δοξολογία. (και άλλοτε το διορθώσαμε) Το ορθόν: εψάλη, όπως εγράφη, επλήγη, ετράπη, ανετράπη, εκόπη, συνετάγη, κλπ. Ο λεγόμενος β' αόριστος της καθαρευούσης. Στην δημοτική: Έγινε, τελέστηκε δοξολογία, γράφηκε ή γράφθηκε, κτυπήθηκε, τράπηκε, κόπηκε, συντάχθηκε, κλπ.
β) Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρακάθισε σε γεύμα. Το λόγιο ρήμα παρακάθημαι συνήθως χρησιμοποιείται μόνο για το τώρα (ενεστώτας), πρβλ ο παρακαθήμενος, ο παρακοιμώμενος (αυτός που κάθεται τώρα, αυτός που κοιμάται δίπλα). Αντί παρακάθισε (κάθησα), αδόκιμο το παρακάθισε, άλλη διατύπωση: παραβρέθηκε, παρέστη, ήταν παρών στο γεύμα.
γ) Η ομάδα που συνεργάζονταν... Έχει επικρατήσει το γ' πληθ., όπως και σε άλλα, π.χ. ο Κώστας συναντιόνταν..., αλλά πιο ορθό: η ομάδα που συνεργαζόταν, ο Κώστας συναντιόταν.
δ) πριν αρκετά χρόνια. Το ορθόν: πριν από αρκετά χρόνια.
ε) Ο Έλληνας κόπτετε για την αλήθεια... Αν δεν είναι λάθος στην πληκτρολόγηση, τότε είναι σοβαρό. Το ορθόν: Ο Έλληνας κόπτεται για την αλήθεια. Εδώ το ρήμα σημαίνει: χτυπά το στήθος του από αγωνία και αγώνα να πείσει ή να διαμαρτυρηθεί, δέρνεται και υποβάλλεται σε κάθε θυσία και κόπους για να επιβεβαιώσει, να πείσει ή να πετύχει. Αν συλλέξετε τις πλείστες σημασίες σε φράσεις με το κόπτω, κόβω, κόπτομαι, είναι πανθαύμαστο, που ο νεοελληνικός λόγος κάνει ευρύτατη χρήση του ρήματος αυτού με τις ποικίλες και διαφορετικές σημασίες: κόβει το δέντρο, κόβει βόλτες, κόβει το κεφάλι του από τέτοια, ο καθηγητής κόβει τον μαθητή στη χημεία, και πάμπολλες άλλες σημασίες.
Δ. 19.11.2016 Και πάλιν διόρθωση (λόγω λάθους κατά την πληκτρολόγηση κειμένου) ημετέρου ημαρτημένου.. Στήλη μας 17.11. 2016, εδάφιο Δ', ο Άδων, που απήγγελε. Το ορθόν: απήγγελλε. Ο αόριστος: απήγγειλε. Στη γιορτή ο Μίμης απήγγειλε χθες ποίημα "τα Χριστούγεννα". Ο Κώστας, ως μαθητής τότε του Γυμνασίου στις γιορτές απήγγελλε ποιήματα.
Ε. 16.11.2016 (άρθρο εφημερίδας) Χορήγησης αμνηστείας. Το ορθόν: αμνηστίας. Η αμνηστία (από το άμνηστος), όπως η σοφία. Δεν παράγεται από το αμνηστεύω, το οποίο είναι μεταγενέστερο.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 24 Νοεμβρίου 2016, αρ. φύλλου 861
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.